Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie DERCISISEDIESIREDICTISTICS // zrIjinAya nmH| (zrIsudharmAsvAmINa racelu ane zrIzrutakevalIbhadravAhuracita niyuktisahita) // AcArAGgasUtram // bhAga pahelo (mULa ane zIlAGkAcArya racelI TIkAnA bhASAMtarasahita) jAmanagaranivAsI sva0 paNDita haMsarAjabhAi zAmajInA smaraNArthe chapAvI prasiddha karanAra-paNDita hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA) saMvat 1988 paDatara kiMmata ru. 2-8-0 zrIjainabhAskarodaya prinTiMga presamAM chApyu jAmanagara.. 00093030 pati 200 b el@@@@@@@@@@@@00aldo For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandir AcA0 ||shriijinaay nmH|| // zrIAcArAMgasUtram // ( mULa ane zIlAMkAcAyeM racelI TIkArnu bhASAntara ) (bhAga pahelo) chapAvI prasiddha karanAra-paNDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA) 12 jayati samasta vastu paryAya vicArA pAsta tIrthikaM / vihite kaika tIrtha naya vAda samUha vshaatprtisstthitm| bahuvidhabhaGgisiddha siddhAnta vidhUnita malamalImasam / tIrthamanAdi nidhanagatamanupamamAdinataMjinezvaraiH1 jeNe vadhI vastu tathA tenA paryAyanA vicAra batAvanA baDhe bInAM tIrthI (mantavyone dara kI che ane eke eka tIrthanA nayavAdanA / samRhane lIdhe pratiSThA pAmela bhane bahu prakAre bhaMgI batAvayA vaDe siddha karelA siddhAntathI, jeNe kumArga rupa maLanI kALAza ghoDa OMOMOM For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 2 // nAkhI cha, tabhA amAdinidhana (sarvadApaNAne) ne pAmela ke ane anupama jinezvaropa upadeza bhApatA pahelAMja jene namaskAra AcAko che te tIrtha jayavantu vo ke. AcArazAmvaM suvinizcitaM thA, jagAda vIro jagate hitAyayaH / tathaiva kizcidgadataH sa evare, punAtu dhImAn vinayArpitA girH|| jevIrIte zrIvIra bhagavAne jagatanA hitane mATe sArIrI nizraya karelA AnArazAsane varNavyu se pInarIte te zrIvuddhipUrNa viir| bhagavAna pote kaika colanAra evAnI A mArI vinayathI rpaNa karelI vANI sene pavitra karo. zatraparijJA vivaraNa, matibahagahanaM ca ganyahastilam / tasmAtsukha bodhArtha gRhAmyaha majasA sAram / gandhahasti AcArya karelu 'zastra parijJAnu" vivaraNa bahu gahenata lIyA chatAM paNa na panI zakAya se hovAthI rono jaladI ne bhoDI mahenate podha bhAga (mama jIzakAya) teTalA mATe teno sAra mAtra grahaNa karuI. 31 ahi nizraye rAga dvepa moha nigerethI hArelA sarva maMgo je." - pane mana saMbandhI aneka ati kaDavA dalonA sapA thI pIDAlA che, te dUra karavAne mATe he - meLa tepaNe pasna phAvo johae, te yatna viziSTa vivekavitA -ga, ane te zreSTha niveka je Apna puru ( nya jJAna vigere)no samUha pAsa karelA hoya, tepanA ele ane te Ata puruSa ra pokSaya kA~gI gAya, te doSa rahita jinezvarajache For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10* sUtrama AcA0 18 tethI ame aIna jinezvaranA vacanano anupoga (arthakathana) karIe chIe te cAra prakAre che te ApramANe che. 1dharmakathAnuyoga, (2) gaNitAnuyoga (3) dravyAnuyoga ane (4) caraNa karaNAnuyoga. temAM dharma kathAnuyoga uttarAdhyayana vigere // 3 // gaNitAnuyoga sUryaprApti vigere dravyAnuyoga cauda pUrva tathA saMmati vigere nyAyanA pranyo, ane caraNakaraNAnuyoga te A AcArAM-12 gAdimutha che te cotho anuyoga padhAmAM mukhya ke kAraNa ke pAkInA praNA leno artha batAveloche. kahela cha ke"caraNa paDivatti heuM jeNiyare tipiNa aNuoga"tti (tathA) caraNa paDivatti heU, dhamma kahA kaaldikkhmaadiiyaa| davie daMsaNa sohi, desaNa suddhassa caraNaM tu // 1 // cAritranA svIkArane mATe bAkInA baNa anuyogo che vaLI caraNanA svIkAranAM kAraNo dharma kathA kALa ane dikSAdika che. dra vyAnuyogathI darzana bhUddhi (sAcA tatvaupara AsthA) ane tenAthI cAritra grahaNa thAya che. gaNadharoe paNa tethIna tenuM prathama vivecana karyu che. tethI te pramANe AcArAMgano pahelo anuyoga karIe chIe. have te anuyoga mokSa denAro hobAthI temAM vighna hobAno &aa saMbhava che kahela che ke zreyAMsi bahu vighnAni, bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnA, kvApi yAnti vinayakAH // 1 // jeTalAM sArA kAryo che temA moTAmIne vighno paNa Ave che paNa akalyANamA pravartanArAone koieNa jagoe vighna bhAvatuM 22 For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nathI eTale teo game tema varte he tene koi aTakAvatu' nathI, to saI vighnano nAza yA mATe maMgaLa manoiye, disA AcA018 madhya ane anta ekA praNa bhede ho, temAna ' yame Au saMteNaM bhagatrayA eva makkhAya' A bhagavAna vacana hovAthI prathama maMgaLa 15/ sUtrama che, athavA zruta eTale zrutajJAna te naMdImUtramA gaNAtuM hobAthI maMgaLa che, e maMgaLa vinA vidhne icchita zAkhanA arthane pAra pahoMca| bAnuM kAraNa che, madhya maMgaLa lokasAra adhyayananA pAMcamA uddezAnuM sUva che. 'sejadAke vihae pari puNNe ciTai samaMsi bhomme uvasaMtarae sArakkhamANe' ahIM hada (kuMDa)nA guNo vaDe AcAryonA guNonu kIrtana che ane AcAryoM pAMca parameSThImA hovAthI bhagaLa che. A bhaNelA icchitazAstrArthane sthira karavA mATe che. chellu maMgaLa navamA adhyayanamA chellu mUtra ke abhi nibuDe aAI Avaka hAe bhagavaM samiyAsI' ahiM abhinita grahaNa 'saMsAra mahAtaru kaMda ' ne chedIne khAtrIdhI dhyAna karavAna hovAthI maMgaLa cha / ( dIkSA pALanAre ema cokasa mAnavU ke have mane saMsAra bhramaNa nahi thAya) A chekdana maMgaLa ziSya ane maziSya teno parivAra | da kAyama rahevA mATe che ( ke je sUtro bhaNIne svaparane matibodhe che) adhyayanamA mUtro maMgaLapaNe vatAvAdI adhyayanonu maMgaLa paNuM jANI le tethI vizeSa kahetA nathI athavA A Akhu zAnuja jJAnarupa hovAthI maMgaLa che bhane jJAnathI sakAma nirjarA thApaLe. | nirjarAmA tenI cokasa khAtrI che. lakhyuche ke je annANI kammaM, khavei bahuyAhi vAsa koDIhi tanANI tihiM gutto, khavei ussA samitteNaM // 1 // kodo varSe amAnI je karma khapAve te jJAnI ane praNa guptino dharanAro zvAsozvAsa mAtramA khapAve che, maMgaLa zandanu nirukta dI SARACETRIA For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtram // 5 // CAU (padone noDIne artha karavo te) mA che, mane bhavathI dUra kare te maMgaLa athavA mane, gaLa eTale vighna na thAo, athavA gAla eTale ta nAza, zAstrano na yAo (mAru bhaNeluM sthira ane upayogI thAo) ahIM bAkI rahela AkSepa ( vAdInI zaMkA ) ane parihAra (sa-1 mAdhAna) vigere anya granthothI jANavA. have AcArano anuyoga kare che arthanuM kahe te anuyoga, athavA sUtranI paLavAhe artha 8 batAyaco te eTale paheluM sUtra bhaNAvaane pachI teno artha batAvavo athavA aNu te nAnuM sUtra teno vizALa artha kahevo te, te V A pachInA kahevAtA dvAro baDe jANavu te A pamANe che. nikkhavegaTTaniruttivihipavittI ya keNa vA kassa tadArabheyalakkhaNa, rAdarihaparisA ya suttastho // 1 // (bhA dazavaikAlikasUtranI niyuktinI pAMcamI gAthA che) temA nikSepo nAma vigere sAta prakAre che. nAma ane sthApanA ece ni. kSepA sugama che. dravyathI anuyoga ve makAre che AgamathI ane no AgamayI temA AgamathI jJAtA hoya paNa temAM upayoga na rAkhe,8 ta ane noAgamI jJazarIra, bhavya zarIra, ane tenAthI judo aneka prakAre che. dravya vaDe eTale sATikA (khaDI) vigerethI, athavA dravyano eTale AtmA paramANu vimereno anuyoga athavA dravyamAM eTale niSayA vigeremA anuyoga thAya, te dravyAnuyoga, kSetrAnuyogamA, kSetravaDe, kSetrano, athavA kSetramA anuyoga te A pramANe che kALa baDe kALano athavA kALamAM anuyoga jANavo, vacanAnuyoga te eka vacana vigerethI jANavA. have bhAvAnuyogarnu varNana kare che te ce prakAre AgamathI, ane no AgamathI, AgamathI jJAtA ane upayoga rAkhanAra, noAgamathI aupazamika vigere bhAvo vaDe teonA arthanUM kahecu, A zivAya bAkIrnu AvazyakamutrathI / For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 www.kobatirth.org jANaSu kAraNa ke ahi to anuyoga mAtrano viSaya che. A anuyoga AcAryane AdhIna hovAthI, koNe karyo, te dvArA batAye che, tena upakrama vigere cAra dvAra ke te ghaNA upayogI | hovAthI banAve che. koNe karyu ane te kevA joie se batAve che. ahIM AcAryanA chatrIza guNo batAve che. // 6 // | deza kula jAi ruvI saMghayaNI dhiijuo aNAsaMsI, avikatthaNo amAI thira pari vADI gahiya vko| 1 jiya pariso jiyanido majjhatthodesakAla bhAvannU, Asanna laU paibho NANAviha desa bhAsaNNU |2| paMca viha AyAre jutto suttattha tadu bhaya vihinnU, AharaNa heu kAraNa Naya NiuNo gAhaNA kusalo |3| sasamaya parasamaya viU gambhIro dittimaM sivosomo guNasaya kaliojutto patrayaNa sAraM parikaheu | 4 | Arya dezama utpanna thayela se badhAne sahelAiyI bodha ApI zake che pitAnuM kuLa te ikSvAku vigere tathA jJAtakuLa, te zreSTa dovAyI mAthe AvelA bojAne upADatAM dhAkatA nathI ' mAtAnI jAti ' te uttama hoya to vinayAdika guNavALo thAya che, ane jyAM sundara AkRti tyAM guNo rahe che tethI rupa lIdhuM, saMhanana ane dhIraja A bethI yukta hoya to upadeza vigeremAM kheda na pAme, a| nAzaMsI hovAthI sAMbhaLanArA pAse vakhAdika na mAge avikatthana hovAthI hitamita bolanAro che amAthI te kapaTI na hovAthI sarvatra vizvAsa karavA yogya che, sthira paripATI te bhaNekA sUtra tathA arthane na bhUle, grAhma vAkya tenI AjJA vadhA mAne, jIta parSada For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 6 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA // 7 // rAjA vigerenI moTI sabhAomI hAre nahiM, jIta nidra hocAyI nidrAlu ziSyone apramAdIpaNe sahelAithI jagADe, madhyastha hobAthI badhA ziSyone yogyarIte rAkhe , dezakALa bhAvano jANanAra honAdho mukhathI guNa mAtinA dezomA vicare che, Asanna lamdha | tibhA (hAjara javAbI hovAthI) zIghra paravAhImA uttara mApavAmAM samartha che, pote judI judI bhASAnI vidhi ANato hoya to judA judA dezamA janmelA ziSyone sahelAicI samajAvI zake che, jJAnAdi pAMca AcAre yukta hovAthI temanu vacana mAnanIya che. sUtra artha bannenI vidhi jANato hovAthI joie tevIrIte utsarga apavAdanA prapaMcane batAve . hetu udAharaNa, nimitta, naya tenA vi. stArane jANanAro, vyAkula thayA vinA, hetu vigere barAbara battAce che. grAhaNA kuzaLa hovAthI ghaNI yuktimothI ziSyone samajAve tAche, jena ane vIjA matono jANIto hobAthI darekanI sthApanA ane khaMDana kare che. gaMbhIra te khedane sahenAro, ane dIptimAna te paranA tejamA na aMjAya, ziranA hetuthI ziva eTale te jyAM vicare tyAM marakI vigere rogonI zAMti thAya, saumya hovAthI tene dekhIne lokonI AMkho AnaMda pAme, seMkaDo guNothI yukta te prazraya (bhakti) vigerethI yukta A pramANe mUri (AcArya) pravacananA kathanamAM yogya jANavo. ( AvA guNorALA AcArya sUtra artha bhaNAve) e anuyoganA moTA nagarapAM pesavAnI mAphaka (jainasiddhAMtamA pesavAne mATe cAra anuyoga dvAro teja vyAkhyAna aMga che) te kahe che. 1 upakrama, 2 nikSepa, 3 anugama, 4 naya, temAM | upakrama te upakramaNa athavA jenA baDe upakrama karIe athavA jeno karIe athavA jemA karIe teno artha A thAya che ke kahecAnA zAkhane pUru' samajAvavA mATe ziSya te tarapha lakSa khecate upakrama A upakrama, ve prakAre che (1) zAstra saMbaMdhI tathA (2) lo-18 ka saMbandhI zAstra saMbaMdhI anupUrvI nAma, pramANa, vaktavyatA, arthAdhikAra, ane samavatAra, ema cha prakAre che. CSCREECCESS For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie nikSepaNa te nikSepo jenAvaDe jenAthIjemA thAya te nikSepa che. upakramayAM chAvelA sAMbhaLanAra ziSyane pAse lAvIne kahevAnA zAstranu / AcAra nAma vigere vatAva. te traNa prakAre che. oghaniSpatra, nAmaniSpanna, mUtrAlApakaniSpanna, temAM aMga adhyayana vigerenu sAmAnyanAma sUtram 6 sthApa te bhoyaniSpanna che, ane AcAra, zAstra, parijJA, vigere vizeSa abhidhAna nAma sthApanu ane sUtranA AlAcAnu nAma ra vigere sthApag, te sUtra AlApakaniSpanna jANavU.: W8 // have anugama kahe che. jenAvaDe athavA jenAthI athavA jenAmA anugamana dhAya te anugama jANatro eTale te arthana kathana che. thA anugama niyukti anugama, ane sUtrAnugama, ema ce prakAre the, pahelo niyukti anugama, traNa prakAre che. nikSepa niyukti, tathA upodghAta niyukti, tathA sUtra sparzika niyukti anugama che. temAM pahelo nikSepa pote che temA sAmAnya vizeSa kaddevAvaDe ogha | niSpana ane nAma niSpanna, e ce nikSepAvale kahelo sUtranI apekSAe ke. tenuM lakSaNa have pachI kaIze, upodayAta nIce ApelI A ye gAthAothI jANavo. / uddese Nidese ya, Niggame khettakAlapurise ya, kAraNapaccayalakkhaNa Nae samoyAraNA'Numae // 1 // kiM kativihaM kassa kahiM kesu kahaM kecciraM havai kaalN| kaisaM taramavirahiyaM bhavAgarisa phaasnnnniruttii| uddezo, nirdeza, nirgama, kSetra, kAla, puruSa, kAraNa, pratyaya, lakSaNa, nayo, sapAvatAra, anumata, // // zRM, keTalA prakAraceM, kornu, yAM, konAmA, kevIrIte, keTalo kALa che, keTalu aMtaravAlu, aMbara rahita, bhAvAkapa sparzanA nirukti jANavU // 2 // For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ARC FARN sUtram AcA. 6. eno avayavArtha niyuktikAraja kahe che. M AyAro AcAlo AgAlA AgAroya aasaaso| AyArisoaMgaMti ya AiNNA'jAi AmokkhA 7 // 9 // je vartanamA mRkAya te AcAra jANavo e nAma vigere cAra nikSepAye jANavo, nAmasthApanA sugama choDIne dravya nikSepamA jJaE zarIra, bhavya zarIra tathA benAthI judo (vyatirikta) dravyAcAra A gAthA baDe jANavo. 'NAmaNadhoyaNavAmaNa sikkhAvaNa sukrnnaavirohonni| davANi jANi loe davAyA biyANAhi / nAvana, dhAvana, vAsana, zikSaNa, mukaraNa, je avirodhI dravyo che te lokomA dravyAcAra jANavo dazavakAlIkamUtra vIjA adhyayanamAM juo (peTa bharavAne mATe A lokamAM je kalA zikhAya che te dravyAcAra jANavo) bhAvAcAra ce prakAre che. 1 laukika 2 lokottara temAM laukika te jaina zivAyanA dharmakRtyo che je anyadarzanI o paMcarAtri vimereno kare che te jANako ane lokottara Mte jJAnadarzana vigereno pAMca prakAre jANavo, mAM jJAnAcAra ATha prakAre che. kAle viNae bahumANe uvahANe tahA aNiNhavaNe / vaMjaNaasthatadumaye, aTTaviho nnaannmaayaaro|| kALamAM, vinayathI, bahumAnapUrvaka, tapazcaryAnI sAthe, bhaNanAra guruno guNa na bhUlatA mUtra artha ane te banne zuddha bhaNe te ATha dapakArano jJAnabhAcAra che, have darzanAcAra ATha prakArano che te batAve che. MCir AK CAREite For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 1 // vartamAna, etraNa kALanA sarva kSetramA rahenArA paTale paMdara pharma bhUmi vigere sthAnamA rahelA temane paNa namaskAra karyo ane sutram anuyoga kahenAra sudharmasvAmi vigerethI laine, bhadrabAhu je niyuktikAra , te potAnAthI pUrvanA AcAryoMne namaskAra kare che. A namaskAramA epa paNa AmnAya batAvacAthI, potAnI svecchA dUra karI jANavI ane pote paNa guru pAse je jANyaM te kaI katvA' A avyaya vaDe pUrva ane uttara kriyAno saMvandha che te batAve che eTale namaskAra karIne yathArtha nAmavALA AcAra bhagavata linI, niyukti karaze. bhagavat zabdathI AcArAMga bhaNanArane artha, dharma prayatna, muNanI prApti thaze tethI te bhagavat vizeSaNa vAparyu che. / niyukti eTale nizcaya artha batAvanAra yukti tene kahIza eTale aMdara rahelI niyuktine matyakSa kahIza, // 1 // have jevI 4-2 tijJA karI che teja kahevAne nikSepAne yogya padone muhRd banIne AcArya mahArAja ekaThA karone kahe che. AyAra aMga suyakhaMdha, baMbha caraNe taheva sarathe ya / pariNAe saMNAe nikkheyo taha disANaM ca // 2 // F AcAra, aMga, zruta, skaMdha, brahma, caraNa, zastraparijJA, saMjJA, dizA e zabdonA nikSepA karavA joie, temA AcAra, brahma, caraNa, zavaparitA e zabdo moma nikSepAmA jaNavA tathA aMga, zrutaskaMdha, zando odha niSpanna nikSepAmAM ane saMjJA, dizA, e zabdo, | mubAlApakaniSpanna nikSepAmA ANavA eThale. darekanA keTalA nikSepA thAya te batAve che. caraNadisAvajANaM nikkheko caukkao ya nAyabo / caraNami chabiho khalu sattaviho hoiu disANaM / / caraNa ane dizA chor3Ine vAkInA baghA zabdonA cAra bhakAranA nikSepa hai. caraNano cha prakArano bhane dizAno sAta prakArako %ekocks For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sUtrama // 11 // www.kobatirth.org nikSepa jANavo, ahiM kSetra: kALa, vigere jyAM ghaTe tyAM yojanAM // 3 // nAma sthApanA vigere cAra prakAre badhAmAM dhyAyeche, te kahe che. jattha ya jaM jANijA nikkhevaM nikkheve niravasesaM / jatthaviya na jANijA caukkayaM nikkhive tattha |4| eTale caraNa, ane dizA zabdanI AdimAM je nikSepo kSetra kALa, vigere saMbandhI jANe tyAM saMpUrNa kare jyAM saMpUrNa na jANe tyAM AcArAMga vigeremAM nAma sthApanA dravyabhAva, e cAra nikSepa kare A upadeza ke gAthArtha pradeza antaranA prasiddha arthanA lAdhavane icchArA niyuktikAra gAyA kahe AyAre aMgami ya pudiTTo caukkanikkhevo / navaraM puNa nANataM bhAvAyAraMmi taM vocchaM // 5 // dazakAlika bojA adhyayananI dhulika AcAra kathAmAM AcArano pUrve kalo nikSepa che, ane aMgano caturaMga adhyayanamAM che. A uttarAdhyayananuM trIjuM adhyayana che. ahIM je vizeSa che te kahIe TIe, bhAvAcArano ahiMviSaya che te kyA pramANe batAve che. tasse gaTTa pavattaNa, paDhamaMga gaNI taheva parimANe / samoyAre sAro ya, sattahi dArehi nANataM // 6 // bhAvAcAranA eka arthavALA zabdo kahevA, tathA kaye prakAre mavRtti dhAya, te AcAranuM pravartana dhayuM te kahetuM tathA paheluM aMga che se batAva tathA gaNI (AcArya) teju keTalA makAraMtu A sthAna che, te kahenuM tathA parimANa batAba ke ATalaM. cheta kyoM samAye chate batAva tathA sAra kahe vo A* bArobaDe, pahelA bhAva bhAvArathI eno bheda jANavo A samudAya artha For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ApA0 // 11 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -.. - // 12 // -- 0-- DrAiva mUtra spAzaka niyukiA anugama kadavA mATa mUlAnA avayavanA AkSapana nayA vaha samAdhAna mAnu cha ta a y yAya che. te sUtra mUtranA anugamomA che. te uccAraNarUpe tathA padaccheda rUpe che, anaMta dharmayaDe adhyAsana (yukta) bastu che. ta ekana dharmavaDe dore ke eTale vibhAga pADe ce. te jJAna vizeSa 'nayo' che. te naigama vigere sAta che, have AcArAMganA upakrama vigere / anuyoga dvAronuM yogyarIte thoDUM kahevAnI icchAvAlA vAM vino zAnta karavAne tathA maMgaLa mATe, tathA vidvAnonI prakRti mATe, & saMbandha, abhidheya, prayojana, catAvanAra niyuktinI gAthAne niyuktikAra kahe . vaMditta sabasike jiNe a aNuogayAe savve / AyArassa bhagavao nijjurti kitta issAmi // 1 // temA * sarya siddhone tathA jinezvarone cAMdIne ' A bolabAthI maMgaLa vacana che. 'anuyoga' dAyakone kahevA vaDe saMvandha vacana / ya' AcArAMgamUtranuM ' te abhiSeya pacana che. 'niyukti karIza.' te payojana vatAbyu. A DhuMkAmA artha che. paNa avayavano [4 ko pada 'dhAtu namaskAra ane stuti arthamA he. temA namaskAra phAyA baDhe thAya. ane stuti vANI paDe thAya; A sAno bhAva mana vaDe thAya, tethI mana, vacana bhane kAyA etraNa baDe paNa namaskAra ko jANavo. have siddha zabdano artha kaDe che| jene karmoM vAlI nAkhyAM te siddha, eTale sarvathA karmathI rahita jIva te siddha jANavo, ane vadhA zabda sAthe letAM vadhA siddha jANamA paTale paMdarabhede siddha thAya che te tIrtha atIrtha, anaMtara, paraMpara, vigere paNa siddhonA bheda jANavA te papA siddhone ma karIne ' A saMvandha che. te badhe joDabo, rAga dvepane je jIte te jIna jANakA teja tIrthakara che, te atIta, anAgata, ane 4- * -SASTra 4 AR vAra For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie sUtram nissaMkiyanikaMkhiya nivitigicchA amuDhadihi ya / uvavUhathirIkaraNe vacchallapabhAvaNe aTTa // 2 // AcA0 zaMkA rahita, anyamatanI bAMchA rahita, saMdeha rAkhyA vinA, amRDha dRSTipaNe, bhAva caDhAvI, paDatAne sthira karIne, vandhubhAva rA15khI, tana, mana, dhanano, sadupayoga karI, jainadharmano mabhAva vadhAravo te te darzanAcAra ATha prakArako che have cArivAcAra ATha pra-18 kArano che te batAve che. | tinneva ya guttIo paMca samiio aTTa miliyAo |pyvnnmaaiiu imA tasu Thio caraNa saMpanno // 3 // P Na gumi te mana, vacana, kAyAne, pApa byApAramA ke dharmanA sarAga viSayamA na roka te gupti cha. ane saMbhALIne cAlavU bo5 lavU, khAvU vastu levI, mUkI, ane zarIra vigereno mela ayogya sthAne na nAkhavo te pAMca samiti che. te ATha pravacana mAtA kahevAya che. temA rahelo caraNayukta rahelo sAdhu kaDevAya che. tapa AcAra cAra pakArano che te nIce pramANeaNasaNamuNoyariyA vittosaMkhevaNaM rsccaao| kAyakileso saMliNayA ya bajjho tabo hoI // 4 // pAyacchitaM viNao veyAvaccaM taheca sajjhAo / jhAgaM ussaggo viya abhitarao savo hoI // 5 // . AhAratyAga, ochuH bhojana, khAvAnI cIjornu pramANa, svAdiSTa vastuno tyAga, kAyAne kaSTa, tathA aMgane saMkocI rAkha, e 08 prakAre bApa tapa che. For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 14 // www.kobatirth.org bhane pApanuM prAyazrita levu N guNI ono vinaya karavo, nemane yogya vastu pUrI pADavI, dharmajJAna bhaNavu azubha dhyAna choDIne nirmaLa dhyAna karavu tathA kAusaraNa karato, e cha prakAre abhyaMtara tapa ke vIryAcAra aneka prakAre hai, aNimUhiyabala birio parakkamai jo jahUttamAuNe / juMjaiya jahAthAmaM nAyabvo vIriyAyAro // 6 // dharmanA kAmamAM paramArthanA kAmamAM, potAnuM baLa ane utsAha yathAyogyapaNe upayogamAM bApare e vIryAcAra jANo. jemA dharmakriyAmAM besa uThavu namaskAra karavo, jatru Avatru e badhAya vidhipUrvaka ullAsayI citta sthira rAkhIne nibhalapaNe kare, A pAMca prakArano AdhAra batAvanAra A sUtra bhAva AcAra ke ema vadhI jagyora jANavu have AcAranI pachI AcAlanI vyAkhyA kare che. atigADha (cIkaNAM) karma jenAvaDe sarvathA calAyamAna thai jAya te AcAla che teno nikSepo cAra prakAre che, nAma sthApanA choDIne dravyanikSepAmAM zazarIra, bhavya zarIra choDIne tenAthI judo dravya AcAla te vAyu che, ( ke te vAyu vadhAne kaMpAve che) ane bhAva Alama A pAMca prakArano jJAnAdi AcAraja jANavo, have Agala zabdano nikSepo lakhe che, AgAlana teja samaya| dezamAM rahe che. tenA cAra nikSepA thAya che, nAmasthApanA sugama che, dravyamAM jJa zarIra, bhavya zarIra, zivAya vyatiriktamAM pANI | vigeretu niyANamAM rahevAnuM che. ane bhAva AgAla te jJAnAdika pAMca AcAra che, te AvAro rAgAdi rahita AtmAmAM rahe che. have Akara lakhe che, tenI aMdara AvIne kare te Akara, tenA cAra makAre nikSepA che. dravya vyatirikta nikSepAmAM cAMdI vigere nI khANo che ane bhAva AkAramAM jJAnAdi AcAra che, tenuM pratipAdana karanAra Ana grantha ke nirjarAdi ratno je AtmAnA guNa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 14 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 15 // www.kobatirth.org che te temAMdhI maLe che, have AvAsa zabda lakhe che, jemAM AvAsa levAya te, tenA cAra nikSepAyAM dravya vyatiriktamAM yAnapAtra dvipAdi ( vahANa ane dvIpa DUbatAne AdhArabhUta) bhAvazvAsa te jJAnAdi che, have Adarza zabda batAve che. jema dekhAya te Adarza, tenA nAmAdi cAra nikSepAma, dravyabhyatiriktamAM, darpaNa, ane bhAvAdarzajJAnAdi pUrve phahela te che, kAraNa tenI aMdara kartavyatA de khAya che. have aMga batAve che. jenAmAM pragaTa karAya te aMga, temAM dravya nikSepAyAM vyatirikta zarIramA aMga, mAthu, bhujA, vigere levo. bhAva aMga te A, AcArasUtra che. have AcIrga lakhe che. te upayogamAM levAnA arthamA che. te AcIrNa nAmAdi chapaprakAre che. dravyAcIrNa vyatiriktamAM, siMhAdinu' pAsa khAnAnuM choDIne mAMsa bhakSaNa che, kSetrAcIrNamAM vAldika dezamAM sakatu (sAdhavo) khAya che, ane kokaNamAM pekSA khAya che, have kAlA cIrNamAM jemake unAyAmAM rasavALo caMdanano lepa lagAve che tathA / kApAyikI gaMdha rasavALI lagAve che tathA pATala, sirIza, ane mallikA, e phulo vhAlo lAge che tenI gAthA. saraso caMdaNapaMko, agghai sarasA ya gandhakAsAI / pAilisirIsamalliya piyAi~ kAle nidAhami ||1|| bhAvAcIrNamAM jJAnAdi paMcaka che, teno pratipAdaka AcAra grantha che, have A jAti lakhe che jenAmAMdhI saMpUrNa janma pAme, te cAra prakAre che, dravyanikSepazamAM vyatiriktamAM manuSya vigere jAti levI ane bhAva A jAtimAM jJAnAdi AcArane janma ApanAra Aja grantha che. have A mokSa zabda kahe che. jemAM sarvathA mUkAya te AmokSaNa che, te AmokSanA cAra nikSepA che. temAM dravyavyatiriktamA, heDamAthI paga chuTo karavAnu te, ane bhAtra AmokSamAM, ATha karmane jaDamULadhI kADhanAra A AcAra prantha che upara ba For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 15 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAvelA AcAra, AcAla, agAla, Akara, AvAsa, Amarza aMga, AcIrNa, A jAti, ane A mokSa, e daza zabdo kiMcita || AcA0vizeSa batAvanArA ane ghaNe bhAge maLatA eka arthamA che, jemake indranA paryAyavAcIzabdo zaka, puraMdara vigere che, ane eka artha sUtram kahenArA, chanda, citi, bandha, anulomI, vigere pratipattinA artha mATe batAyA che. kayuche kebaMdhANulomayA khalla satthaMmi ya lAghavaM asaMmoho / saMtaguNadIvaNAviya egaguNA havaMtee // 2 // // 16 // baMdha, anulomatA, lAghava, asaMmoha, sadaguNa dIpana e zAstramA nizcaya karIne ekArthanA guNo cha [judA judA dezanA rahevAsI | ziSyone samajavAmAM A paryAyAthI arthanI dRDhatA sArI thAya che ane barobara samajavAthI temA pravRtti hosathI dhAya // 7 // ve pravartanA dvAra kahe che, bhagavAne kyAre AcAra pratha kahyo te batAve che. samvesi AyAro titthassa pavattaNe paDhamayAe / sesAI aMgAI ekArasa ANupubIe // 8 // badhA tIrthakaro tIrtha sthApe te vakhate prathama AcArano artha kahe tema pUrvamA ane vartamAna ane bhaviSyamA paNa jANavU tyArapachI bIjAM agyAra aMgano viSaya kahe che arthane sAMbhaLIne ziSyone hitArthe gaNadhara bhagavaMto eja anupUrvIvaDhe sUtronI racanA kare 2. // 8 // A pahelo zA mATe kahyo te batAve che. AyAro aMgANaM paDhama aMga duvAlasaNhapi / ittha ya mokkhovAo esa ya sAro pavayaNassa // 9 // 4 % % For Private and Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 17 // * bhA AcAra grantha bAra aMgomA pahelu kahIne tenuM kAraNa batAve che. ahIM mokSano upAya je caraNa karaNa che te vatAve he. A AcA0pravacanano sAra che kAraNa ke te murUpa mokSano hetu che; ema svIkAryu che. ane e AcAramA rahelo, bIjAM aMgonu adhyayana ka ravAne yogya che. tethI tene pahelaM batAyuM che. // 9 // // 17 // hace gaNidvAra kahe che. sAdhuvarga athavA guNono gaNa jene hoya te gaNI bhane AcArane AdhIna gaNipaNuM che te batAve che.. AyArammi ahIe jaM nAo hoi samaNadhammo u / tamhA AyAradharo bhaNNai paDhamaM gaNihANaM // 10 // je AcAra, adhyayanathI daza bhakArano kSAntyAdi bhayavA caraNa karaNa AtmA zramaNa dharma nANIto thAya che, tethI badhA gaNipagAnA kAraNamA AcAra gharapaNu pahelaM athavA mukhya gaNisthAna che / / 10 // (gaNipaNuM koNa dharAve teno uttara e mUvavyo ke badhA guNomA mukhya guNa AcAra che mATe teno AcAra sAro hovo joie ) ive parimANa batAve che. A adhyayanathI, padathI, ve 8 prakAre batAve che. NavabaMbhaceramaio, aTTArasapayasahassio veo| havai ya saMpacacUlo bahubahutarao payaggeNaM // 11 // H mA adhyayanayI nana brahmacarya nAmathI adhyayanarupa A grantha che. ane padathI advAra hajAra padarupa che, veda zabdathI ema batAveche, ke jenA vaDe, hoya, ane upAdeya, padArthona svarUpa jANe te veda, A kSAyopazamika bhAvamA vartanAro A AcAra grantha ke (AcArine badale mULamAM veda zana cApoM che) tenI sAthe pAMca caDhAmo che. tethI pAMca cuDAvALI thAya che kahevAmA je bAkI khulAso For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram SARKA4-0645 ASSE karavAno hoya te batAnAra cuDA kaDevAya che. temA pahelI sAta adhyayanabAlI che. te A pramANeAcA0 piMDesaNasejiriyA bhAsajAyA ya / patthayAesA uggahapaDimatti // 18 piMDeSaNA, zayyA, iryA bigere sAta adhyayanavAlI che, bIjI satta sattikayA, zrInI bhAvanA, cothI mukti, ane pAMcamI te 8 nizothAdhyayana 'bahubahurao padaggeNaM ti temAM cAra culikArUpa bIjo zrutaskaMdha, umeravAthI bahu ane nizItha nAmanI pAMcamI cu. likA umeravAthI bahutara, ane anaMta, gama, paryAyarUpe bahutama che te pada parimANavaDe thAya che [Ana vivaraNa AgaLa karaze ] // 11 // have upakramanI aMdara samavatAranu dvAra che, temAM, A cuDAo nava brahmacarya adhyayanamA samAya che te batAve che. AyAramgANatyo bambhaceresuso samoyarai / so'vi ya sattha paripaNA eN piMDaattho samoyaraha // 12 // satthaparipaNAattho chassuvi kAyesu so samoyarai / chajjIvaNiyAattho paMcasuvi vaesu oyarai // 13 // paMca ya mahAvayAI samoyarante ya sabadavvesu / savesiM pajavANaM aNantabhAgammi oyarai // 14 // AcAra anano, artha brahmacaryamA avatare che, ane te paNa zastraparijJAmAM samudAya artha samAya che // 12 // ane zatraparijJAno artha che te cha kAyamA samAya che, ane cha jIvaNiAno artha paMca mahAvatamA samAya che, // 13 // ane pAMca mahAvata che te sarva 6) dravyomA samAya che, ane sarva paryAyonA anaMta bhAgamA e dravya samAya che. // 14 // NGERS. For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram 12 / KA [TIkAkAre gAthAo sahelI samajIne TIkA karI nathI, mATe sAdo artha upara lakhyo che. paNa AcAra ana te culikAbho jAAcANavI, eTale ema bhUcavyu ke, culikAo brahmacaryamA samAya che, bAkI upara jaba che, temAM dranyo te dharmAstikAya vigere cha levA [ | ane paryAyamA aguru laghu vigere cha, tebhanA anaMtame bhAge vratono avatAra thAya. // 12-13-14 // ziSyono prazna, mahAvatono vadhA dravyamAM avatAra kevIrIte pAya ane sarva paryAyomA kema na thAya ? tenu samAdhAna kare che. chajjovaNiyA paDhame bIe carime ya svvdvvaaii| sesA mahatvayA khalu tadekadeseNa davANaM // 15 // cha jIvaNikAya pahelA ane bIjAmA che, ane chellAmA sarva dravyo che, ane vAkInA mahAvrato dravyanA eka dezamA che. have mahA5 vatano upara pUchelo prazna samajAve che. je abhiprAyavaDe preraNA karI te batAye che. NaNu saba NabhapaesANaMtaguNaM paDhamasaMjamaThANaM / chabihaparivuDDhIe chaThANAsaMkhayA seddhii||1|| anne ke pajjAyA? jeNuvauttA carittavisayammi / je tatto'NataguNA jesi tamaNaMtabhAgammi // 2 // anne kevalagammati te maI te ya ke sadabbhahiyA? / evaMpi hoja tullA NANaMtaguNattaNa juttaM // 3 // ||co0|| seDhIsu NANadaMsaNapajjAyA teNa tppmaannesaa| ihapuNa caritta metovaogiNo teNa te thovA // 4 // A gAthAbhono dukAmA artha batAve che. ( nanune asUyAnA arthamA che ) saMgama sthAna asaMkhyAta che. teomA je jaghanya che, te For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 20 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jeono vibhAga na thAya evaM nAnuM ApaNe kalpie te paryAyovaDe khaMDiye to, ananta, avibhAga, paricchedarUpa che ane te paryAya saMkhyAvaDe nirdiSTa karIe to vadhA AkAza pradezanI saMkhyAthI ananta gaNu che, eTale AkAzanA jevalA madezo che teno varga | karIe teTala che. tethI bIjaM vigere sthAnovaDe asaMkhyAta gacchema javAvaDe ananta bhAga AdibuddhivaDe cha sthAnamA rahenArI asaMrUyeya sthAna gata zreNI thAya che. A pramANe ekavaNa sthAna sarva paryAyo yukta hoya te gaNatarImAM gaMgI zakAya nahi tyAre kevIrIte badhA gaNI zakAya ? eTalA mATe, have kathA bojA paryAyo ? che jeonA ananta bhAge bato rahe che. je paryAyo buddhimAM pahoMce te levA bAkInA kevaLI gamya che teno bhAvArtha A che ke kevaLI jANe paNa na kahevAya tevA paryAyAne paNa temAM umeravAthI bahupa dhAya eja pramANe jJAna ane jJeSa e bannenA tulyapaNAthI banne barobaraja che. tethI ananta guNA na pApa mATe ziSyanI AzaMkAne dUra karavA AcArya kahe che je A saMyama sthAna zreNI kahI te vadhA cAritra paryAyo tathA jJAnadarzana paryAya sahita laie to paripUrNa thAya, sarva AkAza pradezathI te paryAyo anaMta guNA thAya. ahiMA phakta cAritra mAtra upayogIpaNAthI paryAyono ananta bhAga vRttipazuM sUcavyu tethI tamAro batAvelo doSa lAgU paDato nayI. have sAradvAra kahe che. kono kayo sAra te batAve che. aMgANaM kiM sAro ? AyAro tassa havai kiM sAro ? / aNuogattho sAro tassavi ya parUvaNA sAro // 16 // aMgono zuM sAra che ? u. AcAra teno bhuM sAra? u. anuyoga artha, ane teno sAra prarUpaNA che. gAthAno artha sarala hovAthI TIkA nathI phakta anuyoga artha eTale kavAno viSaya ane tenI marupaNA paTale potAnI pAse cheM te bIjAne samajAva vaLI For Private and Personal Use Only sUtram // 20 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie A~cA sUtram // 21 // // 21 // sAro parUvaNAe caraNaM tassaviya hoi nivANaM / nivANassa usAro avAbAhaM jiNA biti // 17 // prarupaNAno sAra cAritra (sadvartana) che. ane tenA baDe mokSa che. ane mokSano sAra abhyAbAdha mukha che evaM jInezvara deva kaI che. | have zrutaskaMdha ane padanA nAmAdi nikSepA vigere pUrva mAphaka kahevA, ahiA bhAva nikSepArnu kAma le. te bhAva zrutaskaMdha brahmacarya rUpa che. pathI brahmacaraNa e ve zabdonA nikSepA karavA te kare che. baMbhammI ya caukaM ThavaNAe hoi baMbhaNuppattI / sattaNhaM vapaNANaM navaNha vaNNaMtarANaM ca // 18 // temAM brahma tenA pAra nikSepA che. nAma brahma, te koina nAma hoya, asadabhASa sthApanAmAM akSa vigeremA kalpanA karavI, ane | sadbhAvanA sthApanAmAM brAhmaNe janoi paherI hoya tecI AkRti vALI mATI vigere dravya nI mUrti hoya athavA sthApanAmAM kahevAtA sambadhamAM brAhmaNanI utpatti kevI thaha te batAvacI se prasaMgane laine sAta varNa ane nava varNAntara utpatti batAdhavI joie te vatAveche ekA maNussajAI rajjuppattIi do kayA usame / tiNNeva sippaNie sAvaga dhammammi cattAri // 19 // jyAM mudhI RSabhadeva bhagavAn gAdIe beThA nahotA tyA mudhI manuSya jAtI ekana hatI. ane rAja gAhIe veThA pachI bhagavaMtane AzrayIne je rahyA te kSatriyo kahevAyA bhane bAkInA zoca karavAcI ane rudana karavAthI zUdra kaIcAyA ane agninI utpatti yatA temAthI lohAra vigerenA zilpa tathA bepAranI vRttie gujarAna karavAthI vaizyoM kahevAyA ane bhagavAnane kevaLahAna thayA pachI For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir temanA putra bharata mahArAjAe kAkaNI ratna vaDe lAMchana karavAthI te zrAvako ane teja brAhmaNo kadavAyA te saMbaMdhAM cuNikArI AcA013 nIce mujaba kahe che. je rAjAne AzrayI rayA te kSatriya kahevAyA ane bImA gRhapati kahevAyA. jyAre agni utpanna thayo tyAre sUtram pAka (rAMdhayu) ne AzrayI zilpIo ane vepArI thayA, temanAM zilpa ane vepAra baDhe vaizyo utpanna thayA ane jinezvare dIkSA lIdhI, // 22 // ane rAjagAdI bharatane maLI. tyAre jeoe zrAvakono dharma svIkAryo te o brAhmaNa kahevAyA. teornu kartavya e hAM ke lokone // 22 // kahetA 'mAhaNa, mAhaNa,' arthAt koi ajJAna dazAthI jIvonu duHkha visArIne tene mAre to teo dharma miya thaine rahetA ke jIvane 31 |na mAro, duHkha na do, AvI mANasomAM dharma vRtti karAvavAthI te o mAhaNA, brAhmaNo, kahevAyA. ane jeo zilpa vinAnA tathA| dharma rahita hatA te ame khala chIe emAnIne kAma paDatAM hiMsA, corI vigere karatA duHkha AvatAM zAce rue tethI zudra kahevAyA. e pramANe traNa je zuddha jAvio kahI, te ane bIjI jAtio ekanozamI gAthA baDe vatAvaze. ive varNa ane varNAntarathI thayela saMkhyA batAve che. | saMjoge solasagaM satta ya vaNNA u nava ya aMtariNo / e e dovi vigappA ThavaNA baMbhassa NAyavA // 20 // saMyoga baDe soLa varNa thai, temA sAta varNa ane nava varNAMtara jANavI. A varga ane varNAntara evA be bheda sthApanA brahma jANavA. have pUrva kahelI traNa varNane athavA pUrve kahelI sAta varNane batAve che. 14 pagaI caukkagANaM tare ya te Tuti satta vaNNAu / ANaMtaresu caramo vapaNo khala hoi NAyavo // 21 // ICC: For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 23 pAra mULa jAti brAhmaNa, kSatriya, vaizya, ane zUdra che. temAMthI eka bIjAnA saMyogathI traNa traNa utpanna thai. jemake brAhmaNathI dra AcA0 kSatriya strI sAthe je putra thAya te padhAma kSatriya athavA saMkara kahevAya, e pramANe kSatriya puruSathI vaizya strI sAthe jANavu tathA vaizya IN puruSa ane zudra strI hoya to te pramANe darekamA pradhAna ane saMkara kahevA e mamANe sAta varNI thAya che. anaMtare yayA te AnantarA 18 te yogomAM carama varNano vyapadeza thAya che jemake brAhmaNa puruSathI kSatriyANI strIthI kSatriya thAya vigere ane te svasthAnamA pradhAna dayAya che. have nava vArNAntaranAM nAmo batAve che // 21 / / aMbaTugganisAyA ya ajogavaM mAgahA ya sUyA ya / khattA(ya) videhAviya caMDAlA navamagA huMti // 22 // aMbaSTa, ugra, nizAda, ayogava, mAgadha, mUta, kSattA, videha, ane cAMDAla e kevI rIte, te batAve che. // 22 // egaM aMtarie iNamo aMbaTTo ceva hoi uggo ya / biiyaMtaria nisAo parAsaraM taMca puNa vege // 23 // paDilome sudAI ajogavaM mAgaho ya sUo a| egaMtarie khattA vedehA ceva nAyavvA // 24 // bitiyaMtare niyamA caMDAlo sovi hoi gAyabo / aNulome paDilome evaM ee bhave bheyA // 25 // A gAthAono artha nIcenA lakhANa uparathI jANavo te A mamANe che For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir brAhmaNa puruSa zu. kaa| vaizya puruSa * kSatriya puruSa / puruSa zudra puruSa zyAgIzudA khI khI kSatriyA strI mahAvIlama strI brahma strI aMbaSTa u ni a0 aso va mAgadhA vaideha cAMDAla sUtrama // 24 // uparanA kocyA te ||nne nava varSAce varNAtagmA saMyogathI konI utpatti thai te kahe che. uggeNaM robAgo videhe sudI ya bukkaso jo nisAeNaM // 26 // suraNa kukkaraozIvi hoi to bIo bheo cauviho hoi NAyavo // 27 // pano artha nA koSTAyI jANavo te 3. . kSanAsI bhagA niSAda puruSa zUdra puruSa aMgaNIathavA niSAda khI zudrI strI kunakuraka For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 25 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthApanA brahmapurI po. ve dravya brahma batAve che. davvaM sarIrabhavio annANI vasthisaMjamo ceva / bhAve u vatthisaMjama NAyavo saMjamo ceva // 28 // jJa zarIra, bhavyazarIra, zivAya zAkya, parivrAjaka vigere anya darzanIya sAdhuonA zarIra mAtra eTale strI saMga tyAga paNa tatva | bodha vinAnuM brahmacarya vrata tathA vidhavA athavA paradeza gayelA patitrALI, athavA patie dUra karelI je strI icchA binA paNa kULanI maryAdA brahmacarya pALe chatAM kuzala sevanArane sahAyatA kare tathA kuzIla bIjA pAMse karAve te dravya brahma jANavuM bhAva brahma te sAdhuo sarvathA adAra bhede je saMyama pALe ane indriya nirodha kare te. A sattara bhede je saMgama che tenAthI ghaNe aMze maLatuM che. upara je aDhAra bheda kalA te A mamANe. mana, vacana, kAyAvaDe kara ane karAvayuM ane anumodanuM e devatA saMbaMdhI vaikriya zarIrathI ane manuSya tirthacInuM audArika zarIra se saMbaMdhI eTale zraNa karaNa traNa yoga ane be zarIra e traNeno guNAkAra karatAM ahAra bheda | thAya te devInI sAthai kAma rati sukha na bhogave tema manuSya tathA tIrthaca strI sAthai paNa na bhoMgave te traNa karaNa sahita pALe te | brahmacarya aDhAra bhede bhAva brahma jANa have caraNanA nikSepA kahe che. caraNaMmi hoi chakkaM gaimAhAro guNo va caraNaM ca / khittaMmi jaMmi khitte kAle kAlo jahiM jAo (jo u // 29 // te caraNanA nAma vigere cha nikSepA che. te sugama nAma sthApanA choDIne jJa zarIra, bhavya zarIra vinA dravya nikSepe caraNa traNa prakAre che, gati, bhakSaNa ane guNa, temAM gati caraNa te gamana jANavu AhAra gharaNa ke lAi vigere khAvAnu che. For Private and Personal Use Only sUtram // 25 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasagarsuri Gyanmandir AvA guNa caraNa ke prakAre semA lokika te dr| mAhAcI goDA vigerenI zikSA ke apanA vaiyakI vigere zIkhavavI ane loko-12 sAdhuzrI upayoga vinA cAziva pAle atha' 'ugavA mATe uparathI cAritra pAle. jema udAyI nRpane mAravA mATe vinaya 8 sUtram rala sAdhue cAra varSa cAritra pAe. kSetra na 1 ti AhAra bigo bharAga ( upayogamA chevAya ) te. athavA je kSetramA vyAkhyAna karANa ane zabdalA sAmAnya rIne vAlI kSetra vigeregAM jAte kSetra caraNa che. ane kAla caraNa - paNa te // 26 // gANe nANa. eTa le je kALe vyA dhyAna nAle te kALanaraNa jAgA. have bhAva caraNa kaI che. bhAve gaimAhAro guNo guNavao pasarathamapasarathA / guciraNe pasatyeNa baMbhacerA nava havaMti // 30 // mAtra caraNa paNa gati lAhAra ane guNa bhede traNa pakAranuche. gati caraNayAM sAdhu upayoga paNe yuga mAtra ( sADA traNa hAtha ) gAyiI dekhIne nAle ne, bhakSaNa caraNa paNa zuddha viMDa (ye gAThIza doSa rahita ) AhAra gocarI vigeremA vApare, guNa caraNa te / AzI ane samyaka dRSTibhono koipaNa 7 ' abhizApa (pANu) karIne nAritra pALe te. ane prazastamAM nInA mokSane mATeja ATha karma ... ne pATe - nA samUhavALU je cAritra pALavAmAM Ave te. | garivayIna adhikAra ho / ane utara guNa sthApanArA che te nirjarAne 'anuruLa artha banAma . rAja3 samma 5naMtara mahApariNAya For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA sUtram // 27 // A5% ahamae ya vimokhvoTa uvahANasuyaM ca navamagaM bhaNiyaM / icceso AyAro AyAraggANi sesANi // 32 // A gAthAno artha spaSTa che paNa ema samajavU ke A nava adhyayana rupa AcAra che ane bAkI je bIjA zrutaskaMdhanAM adhyayana cha / te agrANi eTale AcArane sahAyatA karanArA che. have upakramamA rahelo artha adhikAra ke prakAre che (1) adhyayanano arthAdhikAra, tathA uddezAnA arthAdhikAra che temA pahelAnuM varNana kare che. jiasaMjamo alogojaha bajjhaijaha yataM pajahi yvv|suh dukkha titikkhAviya sammattaM logasArogya nissaMgayA ya chaThe moha samutthA parIsahavasaggA / nijANaM aTThamae navame ya jiNeNa evaMti // 34 // te zastra parijJAmAM A arthAdhikAra che. jIva saMyama eTale jIvone duHkha na devU tathA hiMsA na karavI. te vAta jIvonuM astitva lasamajAye chate thAya che. tethI jIvona astitva tathA pApanI virati batAvanArA ahIM artha adhikAra che. loka vijayamAM loka je baMdhAya che te tyA eTale vijita bhAva lokavaDe eTale saMyamamA rahine sAdhue ajJAna loka jema karmathI baMdhAya tema teNe baMdhAvU te jANavu. te ahiM artha adhikAra che. zrIjAmAM saMyamamA rahela sAdhue kasAya jItabA baDhe eTale anukULa athavA pratikULa upasarga AvI paDatAM sukha duHkhamAM madhyastha bhAva rAkhaco, cothAmAM pUrve kahelA adhyayananA viSayane jANanArA sAdhue tApasa vigerenA kaSTa / ane tapazcaryAnA patApe tene ATha guNavALaM azcarya ( aSTasiddhi ) mApta thAya tene dekhIne paNa potAnA nirmaLa bhAvamAM khalanA na ! % For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 28 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAmata dRDha samyakatvapaNe rahe. ane pAMcamAmAM cAra adhyayana vaDe sthiratA karIne asAra parityAgavA baDe eTale saMsAranI suMdara vastuono moha choDIne traNa ratnarupa jJAna, darzana, cAritra je lokasAra che temAM udyamavALA thatru chaTTAmAM pUrve kalA guNavALA sAdhu niHsvArtha vanIne apratibaddha svaruSe yatru sAtamAmAM saMyamAdi guNayukta sAdhune pUrvanA pApanA udayathI moha utpanna karanArA pariSada athavA upasarga thAya to samyak prakAre sahana karavA. AThamAmAM niryANa che. te aMtakriyA sarva guNayukta sAdhue sArI rIte karavI. navamA pUrve kaTTelA ATha adhyayanamAM je je artha che te zAsana nAyaka varddhamAna svAmIe barobara pALyo che, ane te bIjA sAdhuo barobara utsAhathI pALe tethI batAvyo che. te kache ke titthayaro caraNANI suramahiauM sijjhiyavadhu vaMmi / aNimUhiyabala virio savatthAmesu ujjamai // 1 // kiM puNa avasese duHkhakhayakAraNA suvihiehiM / hoMti na ujjamiyaThavaM sapaJcavAryami mANusse // 2 // tIrthakara je cAra jJAnano gharanAra, devatAothI pUjita, ane nizraya karIne mokSamAM janAra che chatAM paNa zakti pramANe vaLa ane vIryane upayogamAM lar3ane badhA baLadhI udyama kare che to duHkhonA kSaya karavAne bAkInA suvihita puruSoe khAtrIvALA mokSa mArga mATe vivALA manuSya janmamAM udyama kema na karavo; ( A ve gAthAnoM paramArtha e che ke tIrthaMkara jJAnathI jANanArA ane devothI pUjita chatAM mone mATe udyama kare to bIjA DAlA puruSe manuSya janmamAM sukhane badale aneka duHkha bhavanAeM jANIne zA mATe / For Private and Personal Use Only sUtrama // 28 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram mokSa AphnArA cAritra dharmamA potAnI saMpUrNa zaktithI udyama na karavo ? ) have udezAno arthAdhikAra zastra parijJAno ApramANe che. AcAjIvo chakAyaparuvaNAya tesiM vahe ya baMdhoti / viraIe ahigAro sasthapariNAe~ NAyavo // 35 // 3 temA pahelA uddezAmA sAmAnyapaNe jIvanuM astitva siddha karatu. ane bAkInA uddezAmAM vizeSa prakAre pRthivIkAya vigerenu a-18 tastitva batAvaq. ane badhAone cheDe je karmanu baMdhana che tenI virati batAyavI. A cheDe mUkela hovAthI matyeka uddezAnA viSayamA johavaM. pahelA uddezAmA jIvanu varNana, tenA vadhathI baMdhana, ane tenAthI pAchA haTha te virati che. ahiM zastra parikSA e nAmamA / be pada che. temAM pahelA zastra padanA nikSepA batAve . davvaM satthaggivisannehaMbilakhAraloNamAIyaM / bhAvo ya duppautto vAyAkAo aviraI yA // 36 / / KI zastranA nikSepA nAma vigere cAra prakAre che. vyatirikta dravya zastra te talavAra vigere agni, viSa, sneha, (dhI tela vigere) amla kSAra, lavaNa, ( mIThaM vigere ) che. bhAvazastra te duSTa dhyAna che eTale aMtaHkaraNa tathA vacana ane kAyAmAM je avirati che. te jI-| vone ghAta karanArI hovAthI duSpa vRtti che se bhAvazastra jANa have parijJAnA paNa cAra nikSepA kahe che.) 4davvaM jANaNa paccakkhANe davie sarIra uvgrnne| bhAvaparipaNA jANaNa paJcakkhANaM ca bhAveNa // 37 // dravya parikSA ce prakAre che. temAMza parikSA bhane pratyAkhyAna parijJA che. jJa parijJAnA be bheda che. AgamathI ane no AgamathI. A AgamathI jJAtA paNa teno upayoga na hoya, no AgamathI praNa prakAre che. temAMva zarIra ane bhavya zarIra zivAya vyatirikta dravya RECE-CA For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 30 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parijJA je kaMda dravyane jANe temAM sacitta Adinu jJAna thAya tethI te pariccheya dravyanA madhAnapaNAthI dravya parijJA che. teja pramANe pratyAkhyAna parijJA paNa jANavI. temAM vyatirikta dravya pratyAkhyAna parijJAmAM deha upakaraNa vigerenuM jJAna dhanuM ane upakaraNa te rajoharaNa vigere levAM. kAraNa ke te sAdhakatama paNe che. ane bhAva parijJAmAM paNa ve prakAra che. i parikSA ane pratyAkhyAna parikSA che. temAM AgamadhI jJAtA ane upayoga rAkhavAvALo jANavo ane no AgamamAM AjJAna kriyArupa adhyayanaja che, no zabdano artha kriyA ane jJAna e mizrapazuM bolanAra artha che. teja pramANe matyAkhyAna bhAva parijJAne paNa jANavI. AgamathI pUrva pramANe che. paNa no AgamathI prANAtipAtanI nivRtirUpa jANavI. te mana vacana ane kAyAe traNa yoga ane kRta. kArita ane anumati (kara karAva, anumoda) ema nava prakAre hiMsAthI aTakA rUpa jANavu nAma niSpanna nikSepo puro thayo have AcAra vigere ApanAranA ane te sahelathI samajAya mATe draSTAMta batAvI vidhi kahe che. jema ko rAjAe potAnuM navu nagara sthApavAnI icchAthI jamInanA bhAgo karIne sarakhe bhAge pradhAnAne ApyA. teja pramANe kacaro dUra karavA zalya ( phAMTA vigere ) dUra karavA tathA jamIna sarakhI karavA pAkI iMTonA cotarAvALo mahala banAvavA tathA ratna vigere grahaNa karavA upadeza Apyo. tethI te madhAnoe rAjAnA upadeza pramANe potAnuM kArya karIne rAjAnI maherabAnIthI icchita bhogone bhogavyA. A dRSTAMta che. tenA uparathI ema samajatru ke rAjA samAna AcArye pradhAna samAna ziSya gaNone bhUkhaMDarUpa saMyama | tene barobara samajAvIne midhyAtvAdi kacaro dUra karI sarva upAdhithI zuddhane dIkSA AropIne sAmAyika saMgamamAM draDha karIne pAkI For Private and Personal Use Only sUtrama // 30 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram 31 // | iTonA cotarA samAna vratone ApavAM tenA upara mahela samAna AcArane samajAvavo. temA rahelo mumuca baghAM zAsvaruSa ratnone prApta AcA0kare che ane mokSanuM sukha meLave che. have sUtra anugamamA askhalitAdi guNa lakSaNavAla sUtra uccAratuM tenuM lakSaNa A che, appagaMtha mahatthaM battIsA dosa virahiyaM jaM ca / lakkhaNa juttaM suttaM aDhahiya guNehiM uvaveyaM // 1 // thoDA bolamAM mahAna arthane ane vatrIza doSa rahita lakSaNayukta ATha guNe karIne yukta bolacu. te A pramANe che. 'suyaM me AusaM teNaM bhagavayA eva makkhAya-ihamegesi No saNNA bhavaI' (suu01)| | sUtranA guNo batAcyA pachI pahelu mUtra upara batAvyu cha ' suryame' ityAdi A sUtranI saMhitAdi kramavaDe vyAkhyA kare che. temA (1) saMhitA te AkhU zuddha sUtra uccAra joie te batAyu. have (2) padaccheda kare che. zrutaM, mayA, AyuSman ! tena bhagavatA, evaM AkhyAtam , iha. ekeSAM, nosaMjJA, bhavati, AmA chekTarnu pada kriyApada che. bAkInAM nAma, sarvanAma, vizeSaNa, vigere che. padaccheda mUtra anugama kathA pachI have sUbanA padArtha kahe che. eTale mULa graMdhakartA bhagavAna mudharmasvAmI potAnA mukhya ziSya jaMbUkhAmIne A pramANe kahe che. meM bhagavAna mahAvIra pAse A pramANe sAMbhaLayu che ( tema kahevAthI graMthakAre potAnI buddhivaDhe kaddevAno niSedha ko che. paNa sarvajJa mahAvIre je kAmu te pote kahe che.) For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 32 // he AyuSman ! (jAti vigere uttama guNa hoya chatAM paNa ziSyanu Aukhu jo lAMbu hoya to pote sArI rIte bhaNIne vIjAne AcArabhaNAvI zake mATe A ziSyane AzirvAdanu vacana che) meM sAMbhaLayuche paNa paraMparAe nahi. sUtram ahiAM AcAra sUtra kahevAnI icchAthI teno artha tIrthakare kahyo hovAthI 'tena' zabdavaDe AyuSman vizeSaNa tIrthakarane paNa lAgu paDe, athavA 'bhAmRzatA' zabdavaDhe sudharmAsAmI pote paNa samajAya, eTale bhagavAnanA caraNane sparza karatA ekA meM sAMbhaLayu // 32 // | tethI guruno vinaya batAcyo tathA 'AvasatA' zabdavaDe guru pAse rahI meM sAMbhaLayaM tema tamAre paNa gurukula vAsa sevabo ema sUcavyu.sa 4 (AyuSman zabdanA judA judA traNa artha batAvyA. pAcalA ce artha 'AmusaMteNa' tathA 'AvasaMteNa' e ve pAThAntara che tene A-8 zrayI jANavA bhagavat zabda aizvarya Adi cha uttama guNo yukta bhagavAna che ema sacavyu. ane kA vidhie kahyaM te 'tena' zabda bdde| jANavU. AkhyAta zabda vaDe kRtaktva (kartA paNuM) dura karavA vaDe Agamarnu arthathI nityapaNuM kachu'. 'iha' zabda baDe A kSetra, 4. pravacana, AcAramA, athavA zava parijJAmAM saMbaMdha ke athavA A saMsAramA keTalA jIvo je jJAna AvaraNIya Adi ATha karma yukta cha temane saMjJA (samRti) yatI nathI. A padArtha batAcyo che have padavigrahamA samAsa na hovAthI batAyo nathI. have cAlanA eTale zaMkA thAya te kahe he. 18 akAra vigere niSedha karanArA laghu zamdano saMbhava ahiM thAya chatAM zA mATe no zabda niSedha mATe vAparyo ! ive prati avasthA 6(samAdhAna ) kare che. tamAru kahe ThIka ke. paNa ahi no zabda vAparavAmAM prekSApUrvakAritA ( vizeSa hetu ) che te batAve . jo For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 33 // akAra vigere laie to sarva niSedha thAya jema ghaTa nahi te aghaTa tethI ghaTano bilakula niSedha thayo paNa tev| artha levo nathI kAraAcANake prajJApanA sUtramA daza saMjJA sarva mANIone batAvI che te vadhAno akAra zabdathI niSedha thAya have daza saMjJA batAve che. 18 gautama svAmInA praznamA mahAvIra bhagavAna uttara Ape che. daza saMjJA che. sAMbhaLo-(1) AhAra (2) bhaya (3) maithuna (4) parigraha // 33 // (5) krodha (6) mAna (7) mAyA (8) lobha (9) ogha (10) lokasaMjJA. A daze saMjJAno sarvathA niSedha dhAya che te na dhAya mATe 'no' zabda vAparyo. 'no' zabdano artha sarva niSedhavAcI paNa che. tema thoDo niSedha paNa batAvanAra che. jemake 'no' ghaTa bolatAM ghaTano abhAva samajAya tema prakaraNAdi sakatanuM vidhAna paNa thAya te vidhIya mAna karatA pratiSedhya avayatra grIvAdi niSedha karavAthI / bIjo samajAya athavA ghaTane badale paTa vigerenI patIti vAya. pratiSedhayati samastaM prasaktamartha ca jagati nozabdaH / sa punastadavayavo vA tasmAdarthAntaraM vA syAd // 1 // A zlokano bhAvArtha upara AvI gayo che. ahiMAM paNa sarva saMjJAnA niSedha karako nayI paNa je viziSTa saMjJA eTale jenAvaDe | AtmAdi padArthanuM svarupa jemA jIvonu eka gatimAthI yInI gatimAM gamana kevI rIte thAya che tenI saMjJA (jJAna) keTalAka jIvone nathI ema 'no' zabdavaDe batAnabuM che. have niyuktikAra sUtranA avayavonA nikSepAno artha batAve che. davve saJcittAI bhAve'Nu bhavaNajANaNA saNNA / mati hoi jANaNA puNa aNubhavaNA kammasaMjuttA // 38 // / saMjJA zabda nAmAdi bhedathI cAra makAre che. nAmasthApanA sugama che ane dravyamA jasarIra bhavya zarIra choDIne vyatiriktamA sacitta 82 % *% For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4x acitta ane mizra ema traNa bheda che. sacitta te hAtha vigere dradhyathI pAna bhojana vigairenI saMjhA karAya te, acitta te dhvajAdithI, AcA018 ane mizrathI te dIvA vimerethI je saMjJAno codha thAya te jANavI. bhAva saMjJAmA anubhava bhane jJAna saMjJA che. temAM thor3eM kahevArnu hovAthI jJAna saMjJA batAve che; manana eTale mati te avabodha che. // 34 // matijJAna vigere pAMca bhede che. eTale jJAnanA pAMca bhedamAM kevalajJAna kSAyika bhAvamA che. ane pati, zruta, avadhi, ane manaparyaya // 34 // e cAra jJAna kSaya upazama bhAvamA che. te kSAyikI ane kSoyaupasamikI saMjJAo jANavI ane anubhava saMjJAmAM potAnA karelA kartanyothI tenAM phaLa bhogavatAM jIvone je bodha thAya che te anubhava saMjJA jANavI. tenA soLa bheda che te batAve che. AhAra bhaya parimgaha mehuNa sukha dukakha moha vitigicchA / koha mANa mAya lohe soge loge ya dhammohe // 39 // AhAranI icchA te AhAra saMjJA, A saMjJA tejasa zarIra nAmanA karmanA udayathI ane asAtA vedanI yatAM sarve saMsArI jIvone hai| | ochA vadhatA pramANamAM bhukha lAge che te jANavI, bhaya saMjJA te trAsarupa jANavI. parigrahasaMjJA te mU ruSa jANavI. maithuna saMjJA te 6 strI puruSane paraspara prema thAya te puruSa veda vigere jANavA. A mohanIya karmanA udayathI yAya che. sukha duHkha e the saMjJAo sAtA | ane asAvArupe anubhavatAM vedanIya karmanA udayathI che. moha saMjJA te mithyA darzanarupa mohanA udayadhI che vicikitsA saMjJA te cittanI vipluti ( bhramaNA )thI mohanA udayathI tathA jJAnAvaraNIyanA udayathI che. krodha saMjJA abhIvirupa, mAna saMjJA gardharupa, mAyA / | saMjhA vakratArupa, bhane lobha saMjJA dipa che. zoka saMjJA vimalApa tathA vaimanasyarupa che. AdhI mohanA udayathI jANavI. loka SACARE For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 35 // www.kobatirth.org saMjJA potAnI icchAthI gaye te vikalpa karIne lokomAM AcaraNa thAya che te, jemake putra vinAnA prANIne loka (svarganI prApti ) nathI. kutarA che te yakSa che, vima devo che, kAgaDA dAdAo che. moronA pIchAnA vAparabAthI garbha rahe ityAdi keTalIka vAto jJAna | AvaraNanA kSaya upazamathI tathA svArtharupa mohanA udayadhI saMjJA thAya che. dharma saMjJAmA rAkhI vigere uttama che te mohanIya karmanA kSaya upazamadhI thAya che, e sAmAnyapaNe levAthI paMcendriya samyakadRSTi tathA midhyAdRSTione paNa hoya che. paNa ogha saMjJA te avyakta upayoga rUpa che. te veLAnA samUhanuM upara caDavApaNuM vigere cinha rupa che, te jJAnAvaraNIya karmanu thoDaM kSaya upazama yata A saMjJA thAya che tema jANavuM paNa ApaNe to pahelAM kahelI jJAna saMjJAnI / | jarura hovAthI teno adhikAra che ane teno niSedha karyo jANavo ke keTalAka jIvAMne gati Agatinu jJAna nathI. have niSedha saMjJAnabodha thavA mATe sUtra kahe che -purimAo vA disAo Agao ahamaMsi, dAhiNAo vA disAo Agao ahamaMsi, paJcatitha mAo vA disAo Ao ahamaMsi, uttarAo vA disAo Agao ahamaMsi, uDDhAo vA disAo Agao ahamaMsi, ahodisAo vA Agao ahamaMsi, aNNayarIo vA disAo aNudisAo vA Ao ahamaMsi, evamegesiM No NAyaM bhavati ( sU0 2 ) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 35 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 36 // www.kobatirth.org hAthI laDne bhavati sudhI sUtra che. temAM potAnA pratijJAtAnA arthanuM udAharaNa che. ane purathimA vigere prAkRta zailI ane magadhadezanI bhASAnA anusAre ahiM pUrvadizA jANavI temAM pAMcamI vibhakti levI ane vA zabdathI uttara pakSanI apekSAne AzrayI vikalpa artha jANavo jemake khAtuM athavA sUnuMe mamANe pUrvathI ke dakSiNa dizAthI huM Avyo hUM. ahiM je dekhADe te dizA jANatrI e ati sahaja eTale dravya athavA dravyanA bhAgano vyapadeza kare che ( TIkAkAre sUtra sugama hovAthI sulajhe artha ko nathI paNa ema jANavuM ke pUrva dakSiNa pazcima uttara urdhva tathA nIcI athavA bIjI koi dizA ke khuNAmAMthI huM Agyo chu te keTalAka lokAMne jANamAM nathI.) have dizA zabdanA nikSepA niyuktikAra kahe che. nAmaM ThavaNA davie khitte tAve ya paNNavaga bhAve / esa disAnikvevo sattaviho hoi NAyavo // 40 // nAma, sthApanA dravya kSetra, tApa, majJApaka, bhAva, ema sAta rupe dizAno nikSepo jANavo, sacitta Adi koi vastunu' dizA evaM nAma se nAma dizA. citramAM lakhela jaMbUdvIpa vigerenA nakazAmAM dizAnA vibhAga sthApatrA te sthApanA dizA che. have dravya dizAno nikSepo kahe che. terasapaesiyaM khalu tAvaiesuM bhave paesesuM / jaM davvaM ogADhaM jahaNNayaM taM dasadisAgaM // 41 // dravyadizA AgamathI ane no AgamathI ema ve prakAre che. AgamathI dizAno jANanAro paNa upayoga na rAkhe, ane no AgamathI zazarIra bhavya zarIra choDIne vyatirikta tera pradeza bALaM dravya tene AzrayI nice A pravarte che te, tera pradezamA raheluMja. te dravya dizA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram | // 36 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie 4-2 che paNa daza dizAvAlu keTalAke kaIluM che te na chebu.. AcA. madeza eTale paramANuM temanA vaDhe utpanna thayela kArya dravya teTalA pradezo eTale kSetranA teTalA pradezomAM rahelu sodhI nAnu dravya sUtram AzrayAne daza dizAno vibhAganI parikalpanAthI dravya dizA jANavI. tenI sthApanA A pramANe che. zraNa bAhukabALA nava pradeza 4 // 37 // citrIne cAre dizAmA eka eka grahanI vRddhi karavI. have kSetra dizA kahe che. // 37 // aTTa paeso ruyago tiriya loyassa majjhayAraMmi / esa pabhavo disANaM eseva bhave aNudisANaM // 42 // . tiryak lokanA madhya bhAgamA ratnaprabhA pRthivInA upara bahumadhya dezamA meru parvatanA aMtaramA ce sauthI nAnA pratara che. enA upara / 6 cAra pradeza gAyanA stananA AkAre ane nice paNa tevIja rIte cAra ema ATha pradezano cokhugo rucaka nAmano bhAga che. tyAMcI dizA ane anudizAonI pravRtti bai le tenI sthApanA A pramANe che. te onAM nAmo kahe he. iMdaggeI jammA ya nerutI vAruNI ya vAyavA / somA IsANAvi ya vimalA ya tamA ya boddhavA // 13 // emAM iMdranA vijaya dvArane anusarIne pUrva dizA jANavI. bAkInI pradakSiNAthI sAta ANavI, uMcI te vipalA ane nIcI te tamA ! 4 jANavI. emanuM svarUpa batAve che.. dupaesAi duruttara egapaesA aNuttarA ceva / cauro cauroya disA caurAi aNuttarA duNNi // 14 // cAra yahA dizA te pace pradeza bhAvi pace pradeza utare bavelI ane cAra vidizA ko eka pradeza racanArupa emAM uttara vRddhi nathI. For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA sUtram ane uMcI nIcI dizA joDakute anuttara che te cAra pradeza vigere racanAvAllaM mANabuM vakrIaMso sAIAo bAhirapAse apjvsiaao| savANaMtapaesA savA ya bhavaMti kaDajummA // 15 // epI e madhyamAM sAdika che, kAraNa ke rucakane lIdhe che. ane bahArathI alokane AzrayI rahebAthI aparya basita (ananta) che, daze paNa dizAo ananta pradezArimakA yAya che. ane badhI dizAomAM je pradezo che. te cAre bhAge bhAgatAM cAra cAra zeravAnA vAya che te vaSA pradezarupa dizAo AgamanI saMtrAe kaDa jummA zabdavaDe bolAya che AgamamAM A pramANe che. "kaDaNaM bhaMte! jummA paNNattA? goyamA! cattAri jummA papaNattA taMjahA-kaDajumme teue dAvarajumme kalioe se keNaTeNaM bhaMte! evaM uccai? goyamA! je NaM rAsI caukkagAvahAreNaM abahIramANe avahIramANe caupajjavasie siyA se gaM kaDajumme evaM tipajjavasie teue dupajavasie dAvarajumme egapajavasie kalioe" ti. | gautamasvAmI pUche che he bhagavan ! keTalA yugma kahyA cha ? uttara-he gautama cAra yugma kahyA che (1) kRta yugma (2) vyoja (3) dvApara yugma (4) kalyona yugma. prazna.zA mATe ema kaho cho ? uttara. he gautama-je rAzImAMthI cAra cAra laie mAM jeTalA cAra vApAra zeSa rahe te kRta yugma jANavo, paNa pradeza badhe to yona, ye vadhe do dvApara, ane eka vadhe to kalyona, yugma ema jANavU. have | RSS SCUSSIES For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA teona saMsthAna kahe , sagaDuddhIsaMThiAo mahAdisAo havaMti cattAri / muttAvalI ya cauro do ceva havaMti ruyaganibhA // 46 // sUtrama pUrva vigere cAra moTI dizAbho zakaTa urdI (gADAnA uMTaDAnA AkAra) saMsthAna vALI che. ane vidizAo muktAvaLInA A- ... kAre che. ane uMcI nIcI banne dizAo rucaka AkAre che. have tApa dizAo batAve che. jassa jao Aicco udei sA tassa hoi pUvadisA / jatto a asthamei u avaradisA sA u NAyavA // 47 // dAhiNapAsaMmiya dAhiNA disA uttarA u vAmeNaM / eyA cattAri disA tAvakhile u akkhAyA // 48 // ive je dizAmA sUrya udaya thaine sApa Ape tene pUrva dizA athavA tApa dizA kahevI. ane jyA sUrya Ayame te pazcima dizA. pUrva tarapha moM pharIne ubhA rahIe to jamaNI bAjunI dakSiNa ane DAbI bAjunI uttara dizA jANavI, A vadhA vyapadezo che, kAraNa ke eka pIjAne AzrayI ApUrva vigere dizAo che. tevA bIjA paNa vyapadezo he. te prasaMgane lIdhe batAve che. je maMdarassa punveNa maNussA dAhiNeNa avareNa / je Avi uttareNa savvesiM uttaro merU // 19 // savvesiM uttareNaM merU lavaNo ya hoi dAhiNI / puveNaM u?I avareNaM atthamai sUro // 50 // meruparvasanA pUrvathI je manuSyo kSetra dikhAne bhaMgIkAra kare che. te rucakanI apekSAe jANadhI. tebhonA uttaramA meru bhane dakSiNamA || For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 1180 11 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lavaNa samudra jANatro, A pramANe tApa dizA svIkArI che ( ahiM samajavAnuM che ke ApaNe jaMbUdvIpanA dakSiNayAM bharatakSetrama chaie eTale ApaNI apekSAe aistRta kSetra uttaramA che. paNa eja merunI apekSA ApaNe tenI uttaramAM chIe kAraNa ke sUrya goLAkAre pharatAM ApaNI je pazcima teja temanI pUrva dizA thAya che vigere guru gamathI jANavuM ) have majJApaka dizA kahe che. jaratha ya jo paNNavao kassavi sAhai disAsu ya NimittaM / jattomuho ya ThAI sA puvA pacchao avarA // 51 // prajJApaka ( bolanArI) koipaNa jagAe ubhelo hoya te dizAonA baLadhI kaMpaNa nimitta kahe te je dizAmAM sammukha bese te pUrva ane pAchaLatI apara (pazcima) jANatrI nimittano kahenAro A upalakSaNathI anya paNa koi bIjo vyAkhyAna kare te paNa temAM gaNavo. ive bIjI dizAo sAdhavAne kahe che. 1 dAhiNapAsaMmi u dAhiNA disA uttarA u vAmeNaM / eyAsimantareNaM aNNA cattAri vidisAo // 52 // yA ceva aTTahamaMtarA aTTa huMti aNNAo / solasa sarIraussaya bAhallA savvatiriyadisA // 53 // hA pAyatANaM ahodisA sIsauvarimA uDDhA / eyA ahArasavI paNNavagadisA muNeyavvA // 54 // evaM kapiANaM dasaha aTThAraha ceva ya disANaM / nAmAI vucchAmi jahakkamaM ANupuvIe // 55 // pUvAya pugvadakkhiNadakkhiNa taha dakkhiNAvarA caitra / avarAya avarauttara uttara putravuttarA caiva // 56 // For Private and Personal Use Only sUtram // 40 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie sAmutthANI kavilA khelijA khalu taheva aahidhmmaa| pariyAdhammA ya tahAsAvittI papaNavittI ya // 57 // AcA0 hehA neraiyANaM ahodisA uvarimA u devaannN| eyAI nAmAiM paNNavagassA disANaM tu // 58 // 6 sUtram // 41 // e sAta gAthAbho sarala che chatAM artha batAvIe chIe (paNa TIkA karI nathI) pUrva dizA tarapha moDuM karIne ubhA rahIe to jamaNe / H // 41 // hAthe dakSiNa dizA ane DAve hAthe uttara dizA jANavI. dareka ve dizAnI vacamAM cAra vidizA (khuNAo) jANavA / / 52 / / e AunI vacamA bIjI ATha dizAo che. te maLIne soLa jANavI. zarIranI uMcAinA pramANamA sarve tiryaka dizAo jANavI. 53. / loka svarupa manuSyAkAre che. paga pahoLA karIne ubhA rahetA be paganI vacceno bhAga te adhoM (nIcI) dizA jANavI. ane mAthAnA 1 uparanI urdhva (ucI) dizA jANavI tenu bIju nAma vimA che. A aDhAra dizAo prajJApanA dizAo jANavI. 54. AmANe kalpita daza ane ATha maLI aDhAra dizAo che. tenA nAma anukrame kahuM cha. 55. pUrva, pUrva dakSiNa, dakSiNa pazcima, pazcima pazcimoKara, uttara, uttarapUrva, samutthANI, kapilA, khelijA, ahidharmA, paryAdharmA, sAvitrI, prajJAvitrI, narakanI heThe adhodizA che ane [. H devalokanI upara urdhva dizA cheA nAma prajJApanA dizAnAM che 56. 57. 58. have emanAM saMsthAna (AkAra batAve che) solasa tiriyadisAo sagaDuddhIsaMThiA muNeyavA / do mallagamUlAo uDDhe a ahevi ya disaao||59|| soLe tiryak dizAbho zakaTa udi (gADAnA uMTaDA) nA AkAre jANavI. eTale prajJApakanA madezamA sAMkaDI ane bahAra pahoLI che, nArakI ane devalokanI nIcalI ane upalI dizAo bhArAvalA (capaNI bhA)nA AkAre jANavI. kAraNa ke mAdhAnA mULamAM ane. For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie SIR paganA mULamAM nAnI hocAthI malaka ane yudhna, (taLIA) nA AkAre jatI vizALa thAya . A badhArnu tAtparya yaMtrathI mANa, IP AcA018 (yaMtra maLyu nadhI) have bhAva dizA batAve che. maNuyA tiriyA kAyA taha'ggatrIyA caukagA curo| devA neraiyA vA aTTarasa hoti bhAvadisA // 6 // // 42 // // 42 // manuSpanA cAra bheda thAya che (1) saMmULanana (puruSAdikanA maLa mUtrathI janmelA) (2) karma bhUminA garbhana (3) akarmabhUminA panI (4) aMtIpanA garbhaja, te pramANe tirya comAM ce iMdriyavALA, traNa i digavALA, cAra idriyabALA bhane pAMca iMdrizvALA e cAra bhede 4 che. ane pRthivI, pANI, agni, vAyu, e cAra kAyA che. tathA vanaspatikAyamAM, agra, mUla, kaMdha ane parva, e cAramA jyAM bIna 18 hAya te gIja pramANe cAra bheda thA. temAM nArakIya ane deva ne umeratA ahAra bhede jiivn| vyapadeza karAya che ( A advAra bhede || IPjIva batAyo) bhAva dizA te prakAre aDhAra jANavI ahiM sAmAnya dizAnuM grahaNa chatA je dizAmA jobone acigAna (na aTaka-| vA) paNe gati Agati spaSTa karI te sarvatra saMbhava che. te dizAbaDe ApaNe adhikAra che tethI teneja niyuktikAra sAkSAt batA ke. kAraNa ke bhAvadizAthI avinAbhAvI ( sAyeja rahenArI) prasaMganA sAmathryayI adhikRtaja che tethI tene mATeja bIjI dizAo citavIe choe. paNNavagadisahArasa bhAva disAo'vi tattiyA ceva / ikika vidhejA havanti ahArasa'dvArA // 61 // paNNavagadisAe puNa ahigAro ettha hoi nnaayvo| jIvANa puggalANa ya eyAsu gayA gaI asthiaa62| For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 43 // www.kobatirth.org mApakI apekSA aDhAra mede dizA che| ane ahiM bhAvadizA paNa teja pramANe pratyeka saMbhave che. edhI ekeka majJApaka dizAne bhAvadizAnA aDhAra aMka baDe guNavA. tenI saMkhyA 18x18-324 ema upalakSaNathI tApadizA vigeremAM paNa yathA saMbhava yojanA karavI. kSetra dizAmAM paNa cAra mahAdizAono saMbhava che paNa vidizA vigerenA saMbhava nathI kAraNake teoma phakta eka ma dezapaNuM hovAthI tathA cAra pradezapazuM hovAthI saMbhava nathI. // 61-62 / / AdizA saMyoganAM samUha te pUrve 'aNNa yario disAo Agao ahamaMsi, ' kahela vacanathI lIdho che. sUtro avayavArtha A pramANe che, ahiM dizA zabdathI prajJApakadizA pUrvAdi cAra ane urdhva adho maLIne cha grahaNa karI che ane bhAva dizA to ahAre paNa le, anudika grahaNa karavAyI majJApakanI bAra vidizA jANavI. ( uparanA cAra khuNA tathA nIcalI pUrve kahelI cAra dizA tathA khugA maLIne vAra jANavA) temAM asaMjJIone Avo bodha nathI tathA saMjJIone paNa keTalAkane hoya ane keTalAkane na hoya, ke, huM amuka dizAmAMthI Avyo chu (janma lIdho che.) eva megesi goNAyaM bhavaitti ' e pramANe prativiziSTha dizA ane vidizAmAMthI mAru Ava thayuM evaM keTalAka jIvo nathI jANatA. A kahevAnuM tAtparya vAkya che, ( ubavAisUtranI dIkAne AdhAre A bhIjA sUtrano avataraNa bhAga che. ane curNikAnA abhiprAya pramANe ' bhavissAmi' zabda vaDe paryaMta upasaMhAra vAkya che, bhavati sAthe jahA eTaluM adhika vAkya che. have nirmuktikAra teja kahe che kesiMci nANasaNNA asthi kesiMci natthi jIvANaM / ko'haM paraMmi loe AsI kayarA disAo vA // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 43 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 44 // www.kobatirth.org keTalAka jIvo jemane jJAnAvaraNIya karmano ( vadhAre) kSaya upazama hoya tepane jJAnasaMjJA che, keTalAkane te AvaraNa vadhAre hovAthI jJAna saMjJA nathI jevI saMjJA nathI te batAve che ke hu paraNokamAM eTale pUrva janmamAM manuSyAdi kai gatiyAM hato ? enAvaDe mAdizAlIcI, ''athavA kai dizAthI hu' Avyo ? enAvaDe to majJApaka dizA lodhI, jemake koi dArunA nisAmAM locana verAyalo jenuM mana avyakta vijJAnavAluM che. te bhUlIne zerImAM paDI gayelo tenI vAsane lIdhe AvelA kutarAdhI te modu caTAya te samaye tene ghera koI lAve topaNa nasAmA zuM banyu te naso uttaryA pachI jANato nathI ke du' kyAMthI Agyo chu tetrIrIte bIjI gatimAMthI Avelo viziSTa jJAnarahita manuSya vigere paNa jANato nathI have upalIja saMjJA nathI paNa tene bIjI saMjJAo paNa nathI te sUtrakAra batAve che. asthi me AyA unavAie, natthi me AyA unavAie, kehaM AsI ? ke vA io cue iha peccA bhavissAmi ? (sU0 3 ) asti ' te mAro AtmA vidyamAna che chaThThI vibhakti maMte hovAthI 'mama' sAthai zarIrano sastra batAvyoM ke zarIrano mAlIka aMdara rahelo AtmA te nirantara gatimAM pravRta thayelo te pote jItra che. dave te ketro che? aupapAtika che. pharI pharIne eka janma mAMthI bojA janmamAM januM te upapati che temAM dhanuM te aupapAtika che, A mUlavaDe saMsArInu svarUpa batAve che. te mAroAtmA A prakAre che ke nahi te jJAna keTalAka ajJAnI jIvone nayI hotu ane huM koNa chu pUrva janmamAM nArakIya, pazu, manuSyAdi ke deva For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram 1: 22 1
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hito, ane tyAMthI A manuSya janmA Alo hu'. ane paraNa pachI pharI ghakhata huMkyAM pedA thaiza e pramANe koi jAtanu zAna 5 AcA0 nathI hotuM. jo ke ahiM vadhI jagopara bhAva dizAvaDe adhikAra ane prajJApaka dizAbaDe che. topaNa pUrva mubamA sAkSAt bhanmApaka dizA / sUtram sIdhI che bhane ahi to bhAva dizA ke ema jANavaM. vAdInI zaMkA, ahi saMsArIone dizA vidizAmAMdhI AvacA vigerenI // 45 // 18 viziSTa saMjJA niSedha yAya paNa sAmAnya saMjJAno nahiM. A pAta saMjJI, je dharmI AtmA che tene siddha karyA pachI thAya che. kache ke dharmI siddha thAya to dharmanu citavana thAya che. have tamAro mAnelo AtmA pratyakSa Adi pramANa gocarathI, dara hovAthI tenI siddhi | HInahi thApa bhane te pramANe vicArIe to AtmA pratyakSayI artha (AtmA) sAkSAtkArIthI viSayI thato nathI (najaro najara dekhAto| nathI) kAraNa ke te iMdriyonA jJAnathI dUra che. ane atIndriyapaNuM svabhAvathI bhakRSTa paNe 2. ane atIndriyapaNAthIna tenu avyaH | bhicArI kArya vigerenu cinha teno saMvaidha grahaNa karavAno asaMbhava che. (atIndriya te sarvakSa he. ane te jANe, paNa bIjAM sAmAnya mANasa na jANe to kevI rIte pAne) jevI rIte pratyakSa siddha dhato nathI, tevI rIte anumAna paNe paNa siddha dhato nathI, kAraNa ke AtmAnA amatyakSapaNAthI senI sAmAnya grahaNa zaktinI utpatti na thAya tathA tyA buddhi pUrvaka anumAna paNa kevI rIte thAya, jema A ve pramANa lAgu na paDhe tema Agama pramANanI vivikSAnA pratipAdyamAnamA anumAnanA aMtano bhAva ke ane bIjI jagoe bAhya Tra arthamAM saMbaMdhano abhAva hovAthI apramANa che. athavA pramANa paNa mAnIe. to paraspara virodhI hovAthI Agama pramANa nakAmu cha H(judA judA bhAgamo eTache jaina ane jainetaramA ekaja Agama nathI tethI badhA pamANa bhUta jainAgamane na mAne) ane tenA vinA For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 46 // www.kobatirth.org sakala arthanI utpatti paNa ardhA patirthI siddha yatI nayI. tethI je pratyakSa anumAna, Agama, upamAna, arthApattithI, dUra che. ane A saMbaMdhI chaTTA mamANanA viSayano abhAva che. to AtmA siddha bhai zakatoja nathI te prayogathI batAve che (1) pratijJA--AtmA nadhIja hetu-kAraNa te pramANa paMcakanA viSathI dUra ke TAMta-gadheDAnA soMgaDA mAphaka tenA abhAvamA viziSTa saMjJAnA pratiSedhana abhAvanA saMbhava vaDe sUtranI utpattina nathI ( bAdI kahe che ke. pramANa paMcakathI AtmA siddha yato nathI to pachI sUnI racanA karavAnuM kAraNa zuM) jainAcAryanuM samAdhAna, je kAM te saghaddhaM gurunI sevA karyA vinA svacchaMdAcAtu vacana che sAMbhalo. pratijJA---(1) AtmA pratyakSaNa che, teno guNa jJAna che hetu - tenuM potAnA jJAnadhIna siddhapaNuM che. ane svasaMvit niSTAo draSTati viSayanI vyavasthitio che. ghaTa paTa vigerene paNa rUpAdi guNa pratyakSapaNe AMkhanI sAmeja che tethI, maraNanA abhAvanA prasaMgathI bhUtono guNa caitanya che evI zaMkA na karavI. kAraNa ke teono tenI sAthe hamezAM sannidhAnano saMbhava che. tyAgavA yogya, | grahaNa karavA yogya tyAganuM levaM, e badhAnI pravRtinA anumAna vaDhe ApaNI mAphaka pArakA AtmAnI paNa siddhi thAya che. A pramANe eja dizAe upamAna Adi pramANane paNa potAnI buddhi vaDe potAnA viSayamA DAhyA mANase yathA saMbhava yojavAM kevaLa maunIndra ( jinezvara ) nA A Agama vaDeja viziSTa saMjJA niSedhanA dvAra vaDe huM huM ema AtmAnA ullekha baDe AtmAno sadbhAva siddha karyo che ane jainAgama zivAyanA bIjA Agamo anApta puruSanA banAvelAM hovAthI a pramANaja che, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 46 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 47 // www.kobatirth.org ahiM AtmA che. enAja ghaDe kriyAvAdionA badhA bhedo samAyA ane AtmA nathI, e vacanavaDe a kriyAvAdIonA matono AnI aMdara samAveza karelo che. ane ajJAnI tathA vainayikanA badhA bheo temAM samAtA hovAthI samAnyA che. jainetaranA bhedo bhA pramANe che. asiya sayaM kiriyANaM akiriyavAINa hoi culasII / annANiya sattaTTI veNaiANaM ca battIsA // 1 // (180) bheda kriyAvAdI bhanA che ane a kriyAvAdInA 84) bheda che ane ajJAnInA 67) bheda che. tathA vinayavAdIonA 12, bheda che. jIva, ajIva, Azrava, bandha, punya, pApa, saMvara, nirjarA, ane mokSa e nava padArtha che te sva, para, e ve bhedadhI tathA nitya ane anitya e ve vikalpa baDhe tathA kALa niyati svabhAva, izvara, ane AtmA, e pAMca vadhA sAdhe guNatAM 942245 = 180 bheda kriyAvAdInA thavA Anu astitva mAnanArA A pramANe kahe che. (1) jIva svathI bhane kALathI nitya De, (2) jIva svathI ane kALavI anitya che (3) jIva paradhI ane kALathI nitya che (4) jIvaparathI ane kALathI anitya che. e pramANe kALanA cAra bheda thayA, e pramANe niyati, svabhAva, izvara, AtmA vigerenA cAra cAra vikalpa thAya, te pAMca cokaDAM gaNatAM 20) thAya. A jIva sAye thayA. A pramANe ajIvAdI AThanA bhedo levA eTale 180) bheda payA. temAM svayaM eTale potAnAja rupavaDhe jItra ke paNa paranI upAdhivaDe hasvapaNA ke dIrghapaNAnI mAphaka nathI te nitya ane For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 47 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 48 // zAlata che. paNa paNika nathI kAraNa ke se vartamAnanI mAphaka bhUta ate bhaviSyamA paNa che. kAnayI paTale kAna mA duniyAnI | AcA018 sthiti ane utpatti tathA pralayana kAraNa he. kajhuM che ke: kAlaH pacati bhUtAni kAlaH saMharate prajAH / kAlaH supteSu jAgarti kAlo hi duratikramaH // 1 // // 48 // kALaz2a bhUtone paripakva kare che, ane teja sarva prajAno nAza kare che. baghA sutelA hoya topaNa kALa to jAgeja che. mATe kALa duHkhethI paNa ulaMghana thai zakAto nathI. ane te atindriya che. tayA thoDA kALe tathA paNA kALe yatI kriyAthI jaNAya che. hIma, garamI, varSA, vigerenI vyavasthAno hetu che. tathA kSaNa, lava, muhurta, prahara, ahorAtra, mAsa, rutu, ayana, saMvatsara, yuga, kalpa, palyo-15 pama, sAgaropama, utsarpiNI, avasarpiNI, pudagala parAvarta, atIta, anAgata, vartamAna, sarva, addhA vigereno vyavahArarupa che. tathA bInA vikalpamAM kALIja AtmAnuM astitva svIkArya che. paNa pahelA ane vIjA vikalpamA bheda eTalo che ke A anitya cha / ane pUrvano nitya ito. trijA vikalpamA para AtmAthIna sva AtmAnI siddhi strIkArI che. paNa kevI rIte parathI AtmAnu astitva svIkArI zakAya ? uttara Ato prasiddhana che ke sarve padArtha para padArthanA svarupanI apekSA 4 | e, potAnA rupano paricchedaka che. jemake dIrghanI apekSAe isvapaNAnu jJAna che ane hassanI apekSAe dIrghapaNAnujJAna che. emaja / AtmA zivAyanA staMbha, kuMbha, vigere dekhIne tenAyI judo je padArtha temA AtmapaNAnI buddhi pravarte che. tethI AtmAnu svarupa te 2 parathIja nizcaya pAya che. paNa potAnI meLe nahi. ema bIjo vikalpa siddha thayo, cothA vikalpamA pahelAnI mAphakaja che e cAra 8 For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 49 // vikalpa che. te pramANe vIjA niyatithIna AtmAnu svarupa nizcaya kare che. AcA A niyati | che ? uttara padArthonu jevIrIte avazyapaNe vApaNuM hoya tene yojanArI niyati che.||19|| prAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'rthaH so'vazyaM bhavati nRNAM zubho'zubho vaa| bhUtAnAM mahati kRte'pi hi prayatne nAbhAvyaM bhavati na bhAvino'sti nAzaH // 1 // niyati baLanA AzrapathI je padArtha meLavabAno hoya che te hAya zubha hoya ke azubha paNa te mANasone avazya pa . have te 15 / bhaTakAcavA ke pheraphAra karavA mANaso prayatna kare topaNa bhAvIno nAza na thAya ane abhAvya nI pApti na thAya. A maskarI nAmanA parivATnA matane prAyaH anusaranArI che. bIjA keTalAka svabhAvaneja saMsAranI vyavasthAmA joDe ke. prazna-- Pe svabhAva cha ? uttara-vastune potAnoja tevo pariNati bhAva te svabhAva che. kAche ke kaH kaMTakAnAM prakaroti tekSNyaM vicitrabhAvaM mRgapakSiNAM ca / / svabhAvataH sarvamidaM pravRttaM na kAmacAro'sti kutaH prayatnaH // 1 // kAMTAbhonI tIkSNa aNIne koNa banAve che ? ane mRga tathA pakSI omAM vicitra bhAva koNa utpanna kare che ? kharIrIte te vadhu svabhAvadhIna thAya che. temAM koI khAsa mahenata letuM nathI. tyAre payatna zAmATe mukhya gaNavo ? SROSSESEGEETA For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama svabhAvataH pravRttAnAM nivRttAnAM svabhAvataH / na hi katteti bhUtAnAM yaH pazyati sa pazyati // AcA0 svabhAvadhI pravartelA che. ane svabhAvadhI nivRta thayelA che tevA pANIonuhuM kaipaNa karanAro nathI ema je mAne che teja dekhe | . ( dekhato che) kenAMjitAni nayanAni mRgAinAnAm / ko'laGkaroti rucirAGgAruhAna mayUrAn / kazcotpaleSu dalasaMnicarya karoti / ko vA dadhAti vinayaM kulajeSu pussu // 3 // | mRgalIonI AMkho koNa AMjanA gayuM che, temaja mayura vagerenA pIchAmAM zobhA koNa karavA gayu che. ane kamaLanI pAMkhaDIone sArI suMdara rIte koNa goThavavA jAya che tathA kuLavAna puruSanA hRdayamAM vinaya koNa mukavA jAya che ? ( koi nahi, te vadhuM stra-14 bhAvadhIja yAya che evaM svabhAvavAdI mAne che.) / | have bIjA kahe che ke A badhuM jIva vigere je kaMi che te izvaradhIja utpanna thayuM che. ane tethIja svarupamA rahe che. prazna A KI izvara koNa che ? uttara-aNimAdi aizvarya yogathI se izvara ke. kA che ke:-- ajJo janturanIzaH syAdAsmanaH sukhaduHkhayoH / Izvaraprerito gacchet zvabhraM vA svargameva vA // 1 // ajhajantu AtmAnA sukha duHkhanA kAraNamA asamartha che paNa izvarano merAyalo svarga agara narkamA jAya che. tathA bIjAo kahe che| ke jIvAdi padArtha kAlAdithI svarupane pAmatA nathI tyAre kevI rIte che ? uttara AtmAthIna che. prazna e AtmA koNa cha ? uttara / For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 51 // www.kobatirth.org AtmAthI bIjuM nahi evaM advaita mAnanArA vizvanI pariNati rUpa AtmAja mAne che kala che ke eka eva bhRtAtmA bhUte bhRte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva drazyate jalacandravat // 5 // nizvaye eka bhUtAtmA sarva bhUtomA rahelo che ane te ekalo chatAM jema candra pAgImA judo judo dekhAya che, tema te AtmA bhUta bhUtamAM dekhAya che. vaMLI kaDelale ke puruSa evedaM sarve yadbhutaM yacca bhAvyam' iti Agama baghu ane thavAnuM che te sagaLaM eka puruSaja che vigere e pramANe ajIva paNa potAthI bhane kALI nitya che ityAdi upara pramANe vadhu yojavRM. tevIjarIte akriyAvAdIonA paNa bheda che. te nAstitvavAdI che. oma paNa jIva, ajIva, Ava, bandha, saMvara, nirjarA, tathA mokSa e sAta padArtha che. te sva ane para e be bhedavaDe tathA kALa, yahacchA, niyati, svabhAva, izvara, ane AtmA e choDe fantratA- 84) vikalpa thAya che te A pramANe che. jIva svataH eTale potAnAthI ane kALathI nathI temaja jIva, parathI ane kALathI (siddha yato ) nathI. A pramANe kALa sAthai letAM ve bheda thayA, teja pramANe yadRcchA tathA niyati vigeremAM paNa sarve jIva padArthamAM bAra dhApa e pramANe ajIvamAM paNa cAra levA. te bAra saptaka paTale 84) thayAM teno artha A che. jIva potAnA kALathI nathI. ahi padArthoMnA lakSaNavaDe sattA | nizcaya karAya che. athavA kAryathI nizraya karAya che| ane AtmAnu te kaMi paNa lakSaNa nathI ke jenA baDe ame venI sasA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 51 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 52 // www.kobatirth.org svIkArIe ? tema aNubhathI parvata vigereno saMbhava thAya tema paNa nathI. baLI lakSaNa ane kAryavaDe vastu na meLavIe to te vidya mAna nathI jema AkAzanuM kamaLa vidyamAna nathI tema, teTalA mATe AtmA nathI. bIjo vikalpa paNa je AtmAne potAthI nathI svIkArato te AkAzanA kamaLanI mAphaka parathI paNa nathI. athavA sarva padArthonAja para bhAgamAMnA adarzanathaja sarva arvAka (?) bhAga sUkSmapaNAthI ane ubhaya (te banne) nA ana upalabdhithI, sarva anupalabdhithI, nAstitvane svIkArIe chIe kahela che keyAvad dRzyaM paratastAvad bhAgaH sa ca na dRzyate ityAdi jeTalu dekhAya che teTaloja bhAga pachavADe che| ane te dekhAto nathI vigere tathA yadRcchAthI AtmAnuM astitva nayI [nAstitva che). mazna, A yacchA te bhuM che ? uttara--anabhisadhI (anAyAse ) arthanI mAzivAya te yacchA che. atarkitopasthitameva sarvaM citraM janAnAM sukhaduHkha jAtam / kAkasya tAlena yathAbhighAto na buddhipUrvo'tra vRthAbhimAnaH // 1 // satyaM pizAcAsma vane vasAmo bheriM karAyairapi na spRzAmaH / yadRcchayA sidhyati lokayAtrA bherIM pizAcAH paritADayanti // 2 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 52 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 53 // www.kobatirth.org vicAra mANasa AtharyakAraka sukha duHkhanuM dhanuM te upasthita thayeluMja che. jebha kAgaDAnA besanAtha area' paDa thAya te jema kAgaDAe pADayu nathI tema jagatmAM je kAMi thAya che, te buddhipUrvaka nathI. paNa temAM lokonu khoDa abhimAna che (ke me A kayU~) 1 ase vananA pizAco chIe te kharu che. ame hAthathI bherIne aDakatA paNa nathI to paNa yadRcchAe loko ekaTA thAya che ane kahe cheke pizAco bherIne bagADe che. 1 (paMca vantramAM Ane maLataM eka dRSTAMta che. phor3a lazkaramAMthI chuTo paDelo bherIbAko siMhanA mArathI marI gayo ane tenI bherI vAMdarAnA hAthamAM AdhI te koivakhata bagADe ane te pahADamAM jAya te lokone saMbhaLAya tethI AjubAjunA loko gamarAyA ke pahADanI aMdara pizAco bherI bagADI DarAve che. tethI loko DarIne nAsavA lAgyA. |temAM ko hiMmatavAne phala lai bAMdarAbhone ekaThAM karI temanI pAsethI bherI laha lIdhI ane lokono bahema madADayo ? jaima kAgahAnA besavAthI tADanuM jhADa paDe to paNa teyA kAgaDAnI buddhi nathI ke mArA upara tADa paDaze, tema sAino abhiprAya nathI ke kAgaDA upara pahuM. chata te beu thAya che. e pramANe, bAkI paNa vinA vicAratu, ajA kRpANI, Atura bheSaja, aMdha kaMTaka vigere draSTAMto paNa jANI chevAM e pramANe badhA mANIonAM, janma, jarA, maraNa vigere lokamAM je kAMi thAya te badhuM kAkatAlIya nyAya mAphaka jANavu, evIjarIte, niyati svabhAva, izvara, AtmA vigeredhI paNa A AtmAne, asiddha karato, ( eTale AtmAnI | dareka rIte asiddhi batAvatrI) kriyAvAdInA 84 bheda thayA, have ajJAnIbhonA 67 bheda batAve che, te A pramANe pUrve jIvAdi nava padArtha kahI gayA, tenI sAye utpatti dazamI levI te dazene sat asat sadasat, avyaktavya, sad vaktavya For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 53 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 54 // asadvaktavya, ane sadasadvaktavya, A sAta bhedavaDe jANavAne zaktimAna nathI temaja jANavAthI suprayojana ke ? tenI bhAvanA niAcA0ce mujaba, jIva vidyamAna cha ema koNa jAche? athavA jANavAthI jhuM lAbha ? athavA jIva avidyamAna che athavA jANavAthI | ta lAbha? e pramANe anIvAdikamAM paNa sAta vikalpa, te pramANe sAta sAta gaNasAM 63 bhAga thayA temAM cAra bInA umeravA te Ama // 54 // che. vidyamAna (chatI) bhAvanI utpatti koNa jANe che? athavA jANavAthI prayojana ? bAkInA praNa vikalpa utpasinA, uttarakAla padArthanA avayavanI apekSAe che. teno saMbhava thato nathI tethI te paNa nathI kayA eTale cAra bhAMgA saMbhave. te umestA kUla 67) thayA. AmA jIca sat che te koNa jANe che. teno artha Ahe ke koine viziSTa jJAna nathI ke je indriothI atIta jIvAdi padArthone jANI za ke ane temanA jANavAthI kaMi paNa phaLa nayI | jemake jIva nitya, sarvagata mUrta jJAnAdiguNa upeta athavA uparanA guNotho vyatirikta che. ane tethI kayA puruSArthanI siddhi thAya? tethI ajJAnana zreya che. vaLI tulya aparAdhamAM, ajJAnatAthI karavAmAM lokomA svalpa doSa che. ane, teja pamANe lokottaramA paNa AkuTTika (manathI pApa karanAra) anAbhoga (ajANyu) sahazAkAra (jaladI) vigere kArya thAya temAM zulaka (nAno) bhikSu tathA sthavira, upAdhyAya, AcArya ne anukrame vadhAre vadhAre pAyazcitta che, tevU vInA vikalpamA paNa yojavU. vinayavAdInA 12 bheda A pramANe che-devatA, rAjA, pati, jAti, sthavira, adhama, mAtA pitA, e AThamAM mana, bacana, kAyA, ane padAna, e cAra prakAre vinaya karavo te A pramANe, A devatAono mana, vacana, kAyA, ane dezakALanI utpatti 1 pramANe dAna devA paDhe vinaya karavo. A vinayadhIja svarga, apavagenA mArgane teo svIkAre che. ane nIti (nIce namava ne 154: For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie , zAnathI darzana, dazA AtyAne nitya ne aupapAtika namratA batAvavI te vinaya che.badhI jagoe A pramANe vinayavaDe deva vimeremA lIna thapelo. svarga mokSano mejavanAro thAya che. AcArcha ke ke sUtram IPviNayA NANaM NANAo desaNaM dasaNAhi caraNaM ca / caraNAhiM to mokkho mokve sokkhaM aNAbAhaM // 1 // 131 // 55 // 4 vinayathI jJAna, jJAnathI darzana, darzanayI cAritra, cAritrayI mojha ane mokSathI avyAcA sukha che. ahiM kiyAvAdIomA a stitva che. chatAM temAM paNa keTalAkamA AtmAne nitya, anitya, kartA, akartA, mRta, amRta, zyAmAka taMdula mAtra, aMguThAnA parva | M jeTalo dIvAnI zIkhA samAna, hRdayamA rahelo, vigere paNa te auSapAtika che. tathA akriyAgadIomA AtmAna nayI to kyAthI | bhopapAtika (utpanna yanAra) paNuM siddha thAya ? ane ajJAnIo AtmAne viSe apatipati nathI karatA paNa te bho zAnane nakA, mAne che. vinayavAdIbhone paNa AtmAnA astitvamA asvIkAra nathI paNa vinaya vinA bIju mokSa sAdhanA nathI evU pAne ke. temA sAmAnya AtmAnA astitva svIkArathI akriyAvAdIone dura karyA ( temanA mAnavAne khoTu karyu ) ane AtmAnuna mAna | temAM A paNa temaNe vicAra joie. zAstA zAstraM ziSyaprayojanaM vacanahetudRSTAntaH / santi na zUnyaM avataH tadabhAvAcApramANaM syAt // 1 // pratiSaddha pratiSedho stazcecchanyaM kathaM bhavetsarvam / tadabhAvenatu siddhA apratisiddhA jagatyarthAH // 2 // upadeza, zAstra, ziSya, prayojana, vacana, hetu ane draSTAMta che te vadhAM bolanArathI zUnya nathI. tenA abhAvavI te amamANa he. For Private and Personal use only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 56 // www.kobatirth.org ( AtmAnu astitva svIkAre toja badhAM kAmanAM che. nahi to te otu bolavuna AtmAnA abhAve apramANa che ) // 1 // pratiSedha karanAra ane pratiSedha jo zUnya hoya to va kevI rIte vAya ane pratiSedha karanAranA abhAvamA pratiSiddha evA jagatanA padArthoM siddha thAya e pramANe jainAcArya kahe che. ke A darekonu ahiMja yathAyogya rIte nirAkaraNa samaja vanamAM samajavA mATe | vAdIe zaMkA karelI ke AtmA nathI to sUtra zAmATe karabu tenuM samAdhAna kareM. have cAlu bAta kahe che. hi akelA ne tenI khabara nathI ke huM kyAMthI Avyo chu enAvaDe keTalAkaneja saMjJAno niSedha karavAthI keTalAkane che teSaNa kahe samajavutemAM sAmAnya saMjJAnuM dareka prANImAM siddhapaNAcI ane tenu' kAraNa jANanAthI ahiA akiMcit paNe che | ( sAmAnya saMjJAnuM vizeSa prayojana nathI) paNa ahiM viziSTa saMjJAnI jarura che ane te keTalAkaneja hovAthI tathA te saMjJAnu bIjA bhavAM janAra AtmAne spaSTa svIkAra. te saMjJA upayogI paNAthI sAmAnya saMjJAnA kAraNanA pratipAdanane choDIne phakta triziSTa saMjJAnA kAraNAne sUtrakAra batAve che.- sejaM puNa jANejA saha saMmaiyAe paravAgaraNeNa aNNesiM aMti evA soccA taMjahA - puratthi mAo, vAdisAo, Agao ahamaMsi, jAva aNNayario, disAo aNu disAo vA Agao ahamaMsi/emegesiM jaM NAyaM bhavati asthi meM AyA, ubavAie joimAo (disAo) aNudisAo vA aNusaMcarai, savAo disAo aNu disAo so'haM (sU. 4) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 56 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 57 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 57 // te jANe te hUM, AmAM 'se' zabda mAgadhI zailI pramANe prathamAnA eka vacanamAM che. 'za' zabdavaDe jANavuM ke je pUrve phahelo jAnArI eTale jene vadhAre kSaya upazama hoya te vicAre che ke pUrva kahelI dizA bhane vidizAmAMthI mAru Agamana dhayuM che. tathA hu pUrva janmamAM koNa hato devatA, nArakIya, ke tiryaca, athavA manuSya hato athavA strI, puruSa ke napuMsaka hato? athavA bhaviSyamAM hu A manuSya janmathI marIne devAdi zarIramAM jaiza evaM vicAre ane samaje AdhI ema samaja ke koipaNa anAdi saMsAramAM hU~ bhramaNa karato prANI dizAmAMdhI Agamanane na jANe (dareka na jANe) paNa je viziSTa saMjJAvALo hoya te jANe te mati jJAnavALo eTale jenI buddhi khIkhelI hoya teno bhAvArtha e che ke AtmAnI sAthe jenI subuddhi hoya te subuddhivaDe koika bhavyAtmA jANe che sUtramAM ' saha sammaiAe ' ci zabdadhI ema sucavyuM ke matinuM AtmasvabhAvapaNuM hamezAM he paNa vaizeSika matavALA matine AtmAthI / judI mAne che ane AtmAthI samavAya vRttie joDAyalI che. teyuM nahi jo samma e'ti eTale potAnI buddhivaDe tepAM bhinna paNa azvAdika potAnAM mAne che tethI mati paNa judI thai jApa tevI zaMkA na thAya mATe sa zabda vizeSaNamAM che. ane saha (sArtha) za bda badhe lAgu na paDe ane AtmAnI sAthe haMmezAM rahyA chatAM mavaLajJAna AvaraNavaDe DhaMkAvAthI sadA viziSTa vodha nathI. have te ma ti sanmati athavA svamati, te avadhi, manaHparyAya, ane kevaLajJAna, jAtismaraNa, e cAra bhede jANavI. temAM avadhi, manaHparyAya, ane kevaLa jJAna svarupa, bIjA sthAnamAM vistArathI kA che. ane jAtismaraNa jJAna te matijJAnano vizeSa bodhaja che, tethI A . pramANe AtmAnI cAra prakAranI mati baDe koka viziSTa dizAnI gati Agati jANe che. ane koka para (zreSTha) te tIrthakRt sajJa che. paramArthathI teneja parazabdanu bAdhyapaNuM hovAthI parapaNuM hovAthI parapazuM Ape che tenAvaDe vyAkaraNa te upadeza te upadezathI For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 58 // www.kobatirth.org jIvone tathA tenA medo pRthvI bigere tathA tenI gati A gatine bIjo paNa jANe che. bIjA jIvo tIrthakara zivAya atizaya jJAnI evA kevaLI vigere pAse sAMbhaLIne jANe che ane je jANe che te sUtra avayava batAve che. ke hu pUrva dizAthI Appo chu ke dakSiNa, pazcima, uttara, uMcI, nIcI ke bIjI koI dizA vidizAmAMthI Athyo . evaM viziSTa kSaya upazama AdivALAne tIrthakara tathA anya atizayajJAnI evA puruSoe jemane bodha bhAvelo che temane AjJAna hoya che, tathA prati viziSTa dizAmAMthI AgamananA parijJAna zivAya bIjuM paNa A jJAna sene thAya che ke jema hUM pUrve ito tema jANu cha ane have pachI mArA A zarIrano adhiSTAvA (AtmA) jJAna darzana, upayoga lakSaNatrAko upapAduka ( bhavAMtaramAM janAro ) ane asarva gata ( zarIra mAtra pramANa vALI ) moktA mUrti rahita, avinAzI, zarIra vyApI, ityAdi guNavALo mAro AtmA che. te AtmAnA ATha bheda che dravya, kaSAya, yoga, upayoga jJAna, darzana, cAritra, vIrya AtmA, ema ATha prakAre che, temAM ahiMA mukhyatve upayoga AtmAvaDe adhikAra che. ane bAkInA bhedo tenA aMza tarIke upayogamAM levAya che, tethI batAyA che. mANe mAro AtmA che. je amuka dizAmAMthI ke vidizAmAMthI gati prAyogya karmanA upAdAnathI tene anusAre vAle che. pAThAntaramAM anusaMcaratIne badale anusaMsaraha pATha che. teno artha A pramANe che ke dizA vidizAonuM gamana athavA bhAvadizAmAMthI Agamana, tene yAda Ave che, have sUtra avayava vaDe pUrvanA sUcanA kahelA arthane upasaMhare che. (batAve che.) . badhI dizAo ane anudizAomAMthI je Avelo che ane anusaMvare che. athavA anusare che. te hu' evo ullekha karavAvaDe A tmAno bhAva siddha thAya che| ane pUrva vigere majJApaka dizAo badhI grahaNa karI che| ane bhAva dizAo paNa lIdhI che A kahelA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 58 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dagaMbhIra bharthane niyuktikAra khullo batAvanA mATe niyuktikAra praNa mAthAne sAthe kahe che. AcA0 jANaI sayaM maIe annesiM vAvi antie socA / jANaga jaNa paNNavio jIvaM taha jIva kAevA // sUtram ittha ya saha saMmai atti jaM eaM tattha jANaNA hoI |ohii maNa pajava nANa kevale jAi saraNe ya // 65 // | paravaivAgaraNaM puNa jiNavAgaraNaM jiNA paraM nasthi / aNNasiM socaMtiya jiNehiM sabo paro apaNo // 66 koI pANI saMsAramA bhramaNa karato avadhi vigere upara kahelI cAra prakAranI potAnI matI vaDe jANe amanupUrvI nyAya pragaTa | pharavA mATe pachavADe lIdhelaM anyona A pada pahelu kahe che. athavA anyepAM, A padaMbaDe atipaya jJAnionI pAse sAMbhaLIne jANe che tathA 'jANaga jaNapaNavio' A vAkyavaDe para vyAkaraNa paNa grahaNa karyu tenA baDhe A artha che. sApaka eTale tIrthaka- | rano jJApita (bodhelo) paNa jANe che. je viSayane jANe che te poteja batAve che. sAmAnyathI jIvane A padabaDe adhikRta udezA- | zano arthAdhikAra kahe che. tathA jIva bhane kAyAne te padavaDe pRthivIkAyAdine batAvavA baDe bAkInA have pachInA chae udezAnA & adhikAra arthane anukrame kahe che. ahi ' sahasammaieti yA pada sUtramA che. temA 'zANaNa' padavaDe jJAnane utpanna karelu cha 'mana' dhAtu jANavAnA arthamA che. 13 kAraNa ke manana teja mati (buddhi cha mATe) ane te jJAna kevu che. te batAve che. avadhi, manaparya kevaLa ane jAtismaraNa, rupavAlaM haiN| che. temA avadhijJAnI hoya te saMkhyAtA bhane bhasaMkhyAtA bhavane jANe che ra pramANe manaH paryAyajJAnI paNa jANe ai. paNa kevaLI to For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niyamathI anantA (tamAma) jANe che. tathA jAtismaraNavAko niyamayI saMkhyAtA bhavane gANe cha. mAlI I IVE aacaa013|| 64-65 // sUtrama TIkA nahiM chattA chAsaThamI gAthAno artha thoDo batAvIe chIe. 'paravai vAgaraNaM' te jinavyAkaraNa jANavu jinezvarathI para bIjo // 60 // nathI, tathA bIjAonI pAse sAMbhaLIne, tathA jinezvarathI sarva para anya che. nIcenI kathAbhothI jaNAze ke koi bhanyAtmAne dharma- // 6 // rucInI mAphaka svayaM jAtismaraNa pragaTa thAya che. koine jinezvara pAsedhI sAMbhaLIne thAya che jema mahAvIrasvAmI pAse gautamastrAmIne yu tathA anya pAse eTale mallinAtha bhagavAnanA mitrone mallikumArIe yuvAvasthAmAM bodha karatA (mitrone) jAtismaraNa jJAna dhayu, Pe nIcenI kathAthI samajAze. ahiM sahasammati vigere parijJAnamA sukhethI samajAya mATe praNa dRSTAMto batAve . vasaMtapura nagaramAM jitazatru nAme rAjA che. tenI dhAraNI nAmanI mahAdevI (paTTarANI) che. tene dharmarupI nApano putra thayo, se rAjA / eka divasa tApasapaNe vrata levAnI icchAvAko dharmarucIne rAjya sauMpavAnI taiyArI karavA lAgyo. se joine dharmarunie potAnI hAjAne pUchayu ke mAro pitA rAjya zA mATe taje cha? mAe kA beTA ! A nArakI vigerenA sakala duHkhanA metubhUta tathA svarga ane mokSamArgamAM vighna karanAra argalA (AMgaLI) samAna tathA avazya duHkha denArI lakSmIbahe zuM prayojana ke? paramArthathI A lokamA paNa abhimAna mAtra phaLa devAcALI che. tethI tene choDIneja sakaLa mukhanu sAdhana je dharma teja karavAne tAro pitA udyama kare ke. dharmaruci te sAMbhaLI nolyo ke jo lakSmI AvIja che to mArA pitAne aniSTha chuke je AvI sakala dopane dhAranArI lakSmI mane For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie sope che. ane sakaLa kalyANanA hetu dharmathI mane dara karAve che. ema kahI pitAnI AjJA lAne bApa sAthe pote paNa sApasanA / 0 AzramamA gayo. tyAM badhI tApasa sambandhi kriyA yathAyogya karI ane rakho. ekadA amAvAsyAnA pahelA eka divase koI tApase sUtram udghoSaNA karI he tApaso! AvatIkAle anAkuTTi che. ( agato pAkhI, aNono) che tethI Ajena samin (homanA lAkaDAM) // 61 // H // 61 / / kula kuza (darbha) kaMda, phaLa, mUla vigere hamaNAna lai Avo. A sAMbhaLone dharmarucie potAnA bApane pUchayu he tAta' A anAkuMhi zuM che. teNe karvA beTA! kaMdaphaLa vigere chedavAnuM kAma amAvAsthA vigere divase na karAya kAraNa ke te kApavA vigerenI kri yA sAvadha (pApavALI) che. te sAMbhaLIne A vicAravA logyo ke hamezAM anukRti pAya to kevu sAru. A pramANe vicAra karato mahato tevAmAM amAvAsyAnA divaseja taporana pAse jo sAdhubhonu darzana thayu te sAdhubhAne neNe pUchayu he bhAibho ] bhAje 4 tamAre anAkuTTI kema nathI jethI tamo A aTavImAM nikaLyA cho? te oe paNa kAyu ke amAre to AkhI jIdagI sudhI anAku hija che. ema kahIne sAdhu cAlatA thayA. dharmarucine A sAMbhaLI, ihA, apoha, ane vimarzavaDhe jAtismaraNa jJAna thayu ke hu~ pUrvabhavamA dIkSA laine devalokanA sukhane anubhavI ahiM Avyo chu. te pramANe teNe viziSTa dizAornu Agamana potAnI mati eTale | jAtismaraNarupa jJAnavaDe jANyu. ane pratyeka buddha (guru vinA potAnI meLe dIkSA lenAra) thayo e pramANe bojA paNa valkala cirI, 4 zreyAMsakumAra vigere ahIM jANavA.. have para vyAkaraNa udAharaNa kahe che. gautamasvAmIe mahAvIra prabhune pUchayaM ke he bhagavana ! mane kevaLajJAna zAmATe utpanna yatuM For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nathI ? bhagavAne kahA. he gautama tamAro mArA upara ghaNo sneha che tethI. teNe kA he bhagavana ? zAmATe mane tamArA upara ATalo AcA06 badho sneha cha ? tyAre bhagavAne kA ke pUrvamA ghaNA bhavathI tAre ane mAre Avo saMbaMdha ito tethI. | sUtrama cirasasihosi me, pariciyosi meM' goyame tyevamAdi / // 2 // he gautama ! tuM mArI sAye ghaNo kALa rahelo che. tathA ghaNA kALano mArI sAye paricita che ityAdi. A adhikArane tIrthakare / kahelo sAMbhalIne paNa viziSTa dizAnu Agamana vigerenuM jJAna thayu. bIjAnI pAse sAMbhakelaM tenu udAharaNa have kahe he. mallikumArIne cha rAjya putro je jANItA hatA te pANavAne mATe AvelA, temane potAnA avadhi jJAnavaDe bodha karavA mATe jevU vA pUrvamA sAthe rahIne dIkSA lIdhelI, ane dharmanA phaLathI jayanta nAmanA anuttara vimAnamA je sukha bhogavelute kahI batAyuM ane te sAMbhaLIne chae mitro je, ochA pApavALA hatA temane bodha thayo bhane viziSTha dizAnA AgamananujJAna yayu. teja saMbaMdhe | A gAthA che. ki thatayaM pamhaTa, jaM ca tayA bho! jyNtpvrmi| vucchAsamayanivarka, devA taM saMbharaha jAti // 1 // he mitro! ApaNe jayaMta vimAnamA rahelA bhane tyo ghaNA kALa sudhI sukha bhogavelu te bhUlI gayA? tene yAda to karo. A4 traNa gAthAno tAtparya artha che. have ApaNI cAlu vAtane kahIe chIe. ke nice je che te huA pada vaDe ahaMkAra jJAna bahe AtmAmA ullekha baDe pUrva vigere SCSSSSSSSSS RECEREST For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 63 // www.kobatirth.org dizAomAMthI potAnA AtmAne Avelo ane jarApaNa rokANa vinA bhava bhramaNamAM paDelo potAna dravyArthapaNe nitya ane paryAya | ardhapaNe anitya huM ema je jANe che, teja kharI rIte AtmavAdI che. evaM sUtrakAra batAve che. se AyAvAdI loyAvAdI kammAvAdI kiriyAbAdI (sU0 5) eTale je pUrve nAraka, tica, manuSya, devatA vigere bhAva dizAmAM ane pUrva dizA vigere majJApaka dizAmA bhamelo pote potAnA AtmAne. akSaNIka, amUrta, vigere lakSaNavALa jANe che. te AtmavAdI, eTale AtmAne bolavAnA svabhAvatrAko che. ane je pUrva kalA pramANe AtmAne na svIkAre te anAtma vAdI ( nAstika) jANavA. baLI je AtmAne sarva vyApI, nitya, ane kSaNIka mAne che, te paNa anAtma vAdI che. kAraNa ke sarva vyApI AtmAne niSkriya paNuM hovAthI vIjA bhavamAM saMkrAnti na thAya, ane sarvathA nityapaNe paNa, apracyuta, anutpanna, sthira, eka svabhAva, e nityanuM lakSaNa hovAthI, maraNano abhAva thAya, ane bhava saMkrAnti paNa naja thAya, sarvathA kSaNika mAnavAmAM paNa nirmULa vinAzathI, teja hu, AvaM pUrva tathA uttaratu anusaMdhAna (joDANa ) na thAya. je AtmavAdI che. teja paramArthathI lIka bAdI che. kAraNa ke avaloke (jue) che te 'loka' eTale pANI gaNa, tene bolavAnoM jeno svabhAva che te A vacanavaDe jebho AtmAne advaita mAne che, tenuM khaMDana karavA AtmAnuM bahutva ka. athavA loyAvAdIne badale 'lokA pAtI' e zabda laie to loka caudarajju pramANa che. te athavA prANIgaNa temAM AvavAnA svabhAvavALo A vacana vaDhe viziSTa AkAza khaMDanI 'lokasaMjJA' batAvI bhane temAM jIvAstikAya ( jIvasamUha ) nA saMbhavathI jIvonu gamana A For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama | // 63 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Jan Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Si Kailassagarsuri Gyarmandie gamana sUcamyuche, teja jIva dizA vigereyAM javAnA zAnabaDe AtmavAdI ane lokavAdI saMhata (puru) che bhane / AcA031 (prANa dhAraNa karanAra) che. karmavAdI eTale jJAnAvaraNIya ATha karma che. tene bolavAnA svabhAvavAlo kAraNa ke nizcaya, mithyAtva, sUtram avirati, pramAda kaSAya yogothI pahelA pANIo gati AgatinA karmane grahaNa kare che. tyArapachI te te virupa rupavALI yoniomaaN| utpanna thAya che. ane karma che te. prakRti, sthiti, anubhAva, pradezarUpa cAra prakAre jANanA. A vacanadhI kALa, yaducchA, niyati, P // 64 // izvara, AtmavAdI je ekAnta mAnanArA che, temana khaMDana kayu jANa'. tathA je karmavAdI teja kriyAvAdI che kAraNa ke yoganA nimitte karma baMdhAya che. ane yoga eTale vyApAra che. ane vyApAra niyArupa che. tethIna karmane kArya paNe bolavAthI tenuM kAraNa kriyAne paNa paramArthayI bolanAro che. kriyA karma nimittapaNu jainAgamamA prasiddha che. te A pramANe AgamamA che. jAvaM gaM bhaMte! esa jIve sayA samiyaM eyaDa veyaha calati phaMdati ghaTTati tippati jAva taM taM bhAvaM pariNamati tAvaM caNaM ahavihabaMdhae vA sattavihavaMdhae vA chabihabaMdhae vA egavihavaMdhae vANoNaM abaMdhaetti // vA he bhagavan ! A jIva hamezAM samAna vadhe che ke vadhAre vadhe che, cAle che, pharake che. athavA tipe che (gati kare che) te te / bhAvane jyAmudhI pariName che tyAMsadhI ATha prakArano karma baMdha ke, sAta prakArano, cha prakArano, ke eka prakArano, ke baMdha vinAno cha ? For Private and Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtram // 65 // // 65 // / (ahiM uttara nathI paNa jyAMsudhI teramA guNasthAna sudhI jIva saMsAramA hoya tyAMmudhI yogI kriyA karanAra hoya e AThanA, sAtanA chanA, ane ekanA baMdhanavALo anukrame hoya che. te andhAtarathI jANavaM. e pramANe bInAonI zaMkA nivAraNa karavA gautamakhAmIe / pUjyu ane mahAvIra prabhue uttara Ayo tethI ema batAvyu je karmavAdI che teja kriyAvAdI jANavA. A vacanayI sAMkhya matavALA je AtmAne kriyA vinAno mAne marnu khaMDana karyu // 5 // have pUrve kahelI AtmapariNatarupa kriyAne viziSTa kALa batAvanAra 'tiDa' pratyayavaDe kahetA 'ahe' nAma hu~ patyaya sAdhavA yogya AtmAne teja bhavamA bhavadhi, manaH paryAya, kevalajJAna, jAtismaraNa, e cAra viziSTa saMjJA zivAya paNa paNe kALamAM karasanAra matijJAnavaDhe sadbhAvano avagama ( jANapaNuM ) batAvabAne mATe kahe che. __akarissaM ca'haM kAravesu ca'haM, karao Avi sANunne bhavissAmi (sU06) ahiMA sutramA bhUta, vartamAna bhane bhaviSya kALanI apekSAe jaNa tathA te traNa sAthe karavu. karAva_ ane anumodayu gaNatA nava | vikalpa thAya che. te A pramANe che. meM kayuH karAvyu ane kartAne bhalo jANyo, hu karu cha karAvu chu, ane karAvanArane anumodu chu'. hukarIza, karAvIza, ane kartAne bhalo jANIza, emAM pahelo bhane chello e ve bhAMgA sUtramAthIna lIdhA che tethI karIne bAkInA madhyamAM AvI gayA tethI nave bhAgAna grahaNa thayu (lIdhA) eja arthane magaTa karavA cIjo vikalpa De ke hu karAvIza e sutrabaDe lIdho che. A nave bhAgA sukhamAM ve cakAra hovAthI tathA apizabda lebAthI te nava sAthe mana, vacana, kAyA ciMtAvatAM 27) bhedo 22-22028 For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyarmandie AcA0 sUtram thAya che. te A pramANe. meM kayu ahi hu~kAra zabda vaDe AtmAnA ullekha karanAra zabda baDe viziSTa kriyAnA pariNAma hA 1 | AtmA gatAvyo che. te no A bhAvArtha che. teja hu~' ke jenAvaDe meM A dehAdinI pahelA yuvAvasthAmA indriyane vaza paDelA viSayarupI viSa baDe mohita thaelA andha cittavaDe te te akAryanA anuSThAnamA tatpara thaine mAre anukULa kayu (mane gamyuM te kayu) kayuM che ke.! vihavAbale naDiehiM jAI kIrati jovaNamaeNaM / vayapariNAme sariyAi tAI hiyae khuDakaMti // 1 // vaibhavanA ahaMkAra baDe nAcelA ( nATaka karelA ) e yauvananA mada baDe je je kRtyo karAyAM che. te vA buTTApAmAM yAda AvIne hRdayamA zalyanI mAphaka khaTake che. tathA meM karAyu enAvaDe bInA mANasane A kAryamA pravartato joine meM matti karAvI. tathA karanArane AjJA ApI. A pramANe karyu' karAvyu ane anumobu e bhUtakALa mUcaka che. ane karacha', karAcu cha', vigere vacanavaDe vartamAna kALa mUcanyo che. tathA karIza, karAvIza, ane karanArane anumodIza, e vacanathI bhaviSyakALa sUcayo A traNa kALanA | pharasavAvALA vacanabaDe deha, indriya, thI judo AtmA bhUta, vartamAna bhaviSya saMbaMdhi kALa pariNAma rupe AtmAnu astitvatuM nANapaNuM sUcavyu che. ane jANapaNuM te ekAMta kSaNikavAdIne ke ekAMta nityavAdIne na saMbhave tethI A vacanavaDe temanuM khaMDana kayu. AtmAnu kriyAnA pariNAmavaDe pariNAmapaNu svIkArya che tethI (kSaNikavAdI vigerenu khaMDana thayu che.) ane tenAja anusAre saMbhava anumAnathI atIta anAgata bhAvomAM paNa AtmAnu astitva jANavU athavA A kriyA pabaMdhanA pratipAdanathI karmanA upaadaan| rupa che. je kriyA che tenu svarupa batAveluM jANavU. // 6 // ive ziSya prazna puche che ke ATalIja kriyA che ke bIjI koi che tene 4 For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie AcA sUtrama // 67 // bAvaTa AcArya mahArAja batAve che. eyAvaMti savAti logaMsi kammasamAraMbhA parijANiyavA bhavaMti (sU07) na ATalIja viziSTa kriyAyo je pUrve kahelI che, te sarva loka eTale pANI samUhamA karmano samAraMbha che te atIta, anAgata, vartaMmAna, bheda vaDe karyu, karAvyu, ane anumoyu e baDe tamAma kriyAne anusaranAra 'kareche e zabdavaTe vadhI kriyAno saMgraha thAya che. ATalIja kriyAo jANavI. bIjI nahiM ane parijJA ye prakAranI che. jJaparijJA ane pratyAkhyAna parijJA temAM jhaparijJA (paLelA bodha) baDe AtmA ane baMdhana astitva che. pUrve kahelI karma samAraMbhanI badhI kriyAo baDe jANapaNu thAya che. ane jANyA pachI matyAkhyAna parijJAvahe thA pApAMne bhAvavAnA heturupa karmanA samAraMbhonA paccakhANa karavAM joie ( bane tyAMsudhI choDavAM joie) ATalA sAmAnya vacanavaDe jIvana astitva sAdhya che. ane te AtmAnu dizAonu je bhramaNa tenA hetu onA batAyavA sAdhe apAyone batAvavA kahe che. athavA je AtmA tathA karma vAdI che, te dizAonA bhramaNI chuTaze ane jeo karmavAdane nathI mAnatA | H teone kevA viSAka bhogavaTA paDaze te batAve che.. ma apariNNAyakammA khalu ayaM purise joimAo disAo aNudisAo aNusaMcarai, sabAo | disAo savAo aNudisAo sAheti (sU08) je puruSa ( purimA zayana karanAra te puruSa ) athavA sukha duHkhothI pUrNa te koipaNa jatu athavA mANasa ahiMA puruSapradhAnapaNu / For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie hAvAthA ta lAmA cha. paNa puruSa zabda upalakSaNamA cAra gatimA pharanAro prANI levo. te pANI athavA puruSa dizA ane vidizAAcA06mA saMcare te karmanA svarupane jANato nathI. tethI aparikSAta karmA che. (sUtramA khalu zabda nizcayarupa che. ) te nice dizA vidi sUtram zAmAM bhame che. paNa karmane jANanAro bhamato nabI A upalakSaNa che. paNa ema jANavU ke aparijJAta AtmA ane aparijJAta kriyAvALo paNa jANavo ane je aparijJAta karmA che. te dareka dizA vidizAomA potAnA karelA ko sAthe bIjI gavimA saMcare che. P // 68 // (mULa mUtramA sarva zabda eTalA.mATe che ke badhI prajJApaka dizAo tathA bhAva dizAbhono paNa sAye saMgraha karavo) 8 5 te AtmA tathA karmane na jANanAro | phaLa pAme che, te vatAve che. aNegarUvAo joNIo saMdhei, virUvarUve phAse paDisaMvedei (sU09) aneka saMkaTa vikaTa nigere rupa yoniyomA che te yonImAM utpanna thAya che. yonIceM svarupa jemA udArika zarIra vargaNAnA pudgalo MsAce jIva pote joDAya che te. eTale jIvonu utpattisthAna te yonIyo che. yonIona svarupa aneka prakAra ke 'saMta' eTale dekAyalI 'vivRtta' eTale khullI tathA banne pakAranI, tathA zIta, ane uSNa 5 ema bhedo che. athavA corAzI lAkha bhedo che nIce pramANe. puDhavIjalajalaNamAruya, ekeke satta satta lkkhaao| vaNa patteya aNaMte, dasa codasa joNi lakkhAo // 1 // For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtram vigaliMdi esu do do cauro cauro ya nnaarysuresuN| tiri te cauro codasa lakkhAya maNuesu // 2 // pRthivI, pANI, agni, vAyu, e darekanI sAta sAta lAkha yoni che. pratyeka sAdhAraNa vanaspatikAyanI cauda ane dasa lAkha yoni che. vikalendriya eTale be indriya, traNa indriya, cAra indriya, darekanI babbe lAkha che. ane nArakIya tathA devalokanI cAra cAra lAkha che. tiyeca paMcendriyanI paNa cAra lAkha ane manuSyanI cauda lAkha che. tathA zubha azubha bhedavaDe yoniyonuM aneka rupa paNuM che. | te gAthAothI batAve che. soyAdI joNIo caurAsItI ya syshssaaiN| asubhAo ya subhAo tatthasubhAo imA jANa // 1 // zItAdi bhedathI corAzI lAkha yoniyoM che. tenA zubha ane azubha evA ye bheda che. temAM zubha yoniyo nIce pramANe. asaMkhAumaNussA rAIsara saMkhamAdiAUNaM / titthagaranAmagottaM sabasuhaM hoi nAyavvaM // 2 // tatthavi ya jAisaMpannatAdi sesAu huMti asubhaao| devesu kivisAdi sesAo hu~ti u subhaao||3|| paMciMdiyatiriesuM hayagayarayaNe havaMti usubhaao| sesAo asubhAo subhavaNNenidiyAdIyA // 4 // deviMdacakavahitaNAI motaM ca titthagarabhAvaM / aNagArabhAvitAviya sesA u aNaMtaso pattA // 5 // asaMkhya AyuvALA (jugalIbhA manuSpo.) ane saMrUpAtA AyuvALA rAjezvara vigere tathA tIrthakara nAma gotravAlA je jIva hoya che. R For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie sUtram // 7 // 15/ temane badhaM zubha hoya che. ane temAM paNa jAti smaraNa jJAnavAlA vigere zubha hoya che, ane cAkInA azubha jANavA. ane devayonimA AcA. paNa kilvipiyA zivAya bIjI devayonio zubha jANavI. // 2-3 / / . paMcendriya tiryaca yonIyomA ghoDA, hAthI, vigere je cakravRcinAM ratno che, te zubha yoni tathA zubha varNavALA ekendriya vigere / // 70 // | zubha hoya che (4) devendra tathA cakravRttipaNAmAM tathA tIrtha kara bhAvane mUkIne tathA bhAvita anagAro ( sAdhu ) mukIne bAkInA jIvo anantavAra yoniyone pAmyA. A aneka rupavALI yoniyone dizA vidizAmA paryaTana karanAro karmane na jANanAro AtmA potAnI sAye joDe che (yonimA bhame che ) eTale yonI sAthe saMdhi kare che. koi jagAe 'saMghAvai' pATha che. teno artha A che ke vAraMvAra te yoniyomA jAya che. ane tenA saMdhAnane anubhave che te batAve che. virupa eTale vibhatsa amanojJarupavAlA sparzo je duHkha denArA che te duHkha samuhane | sparza karavAthI pIDAya che. 'tAt sthyAt ' zabdathI teno vyapadeza karyo che mATe jANavU ke duHkho bhogave che. A to upalakSaNa mAtra P vedanA che. ke evA sparzone anubhavIne duHkha bhogave tevI rIte zarIra saMbaMdhI ane mana saMbaMdhI paNa duHkho anubhave che. ( nArakonI / aMdara jIvone te sthAnanI vedanA zarIrane pIDe che. tema manamAM vikalponA paNa ghaNAM duHkho che. te vatAvyAM che.) X/ ahiM sparza grahaNa karavAthI ema samajavU ke sparzajJAna vadhA saMsArI jIvone che. tethI saMsAramA rahenArA sarva jIvono samuha duHkha bhogave che. ema vatAcavA mATe sparza lIdho che. vaLI ahiMA paNa kahe, ke kharAba evA rupa, rasa, gaMdha, ane zabda tene paNa anubhave che. sparzo virupa rupa thavAna kAraNa pUrva karelA je pApo te udayamA Avato kAraNarupa thaine kAryamA sparzapaNe anubhavAve che. For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 71 // www.kobatirth.org ema jANavu vicitra karmanA udadyathI krarmanuM svarupa na jANanAro saMsArI sparzAdi viruva rupa aneka judI judI yoniyomA vipAkathI eTale phaLarupe bhogave che.. che ke taiH karmabhiH sa jIvo vivazaH saMsAra cakramupayAti / dravyakSetrAddhAbhAvabhinna mAvarttate bahuzaH // 1 // narakeSu devayoniSu tiryagyoniSu ca manuSya yoniSu ca / paryaTati ghaTiyantravadAtmA bibhraccharIrANi // 2 // satatAnubaddhamuktaM duHkhaM narakeSu tiivrprinnaamm| tiryakSu bhayakSu nRDvadhAdi duHkhaM sukhaM cAlpam // 3 // sukha duHkhe manujAnAM manaH zarIrAzraye bahu vikalpe / sukhameva hi devAnAM duHkhaM svalpaM ca manasi bhavam // 4 // karmAnubhAvaduHkhita evaM mohAndhakAra gahanavati / andha iva durgamArge bhramati hi saMsArakAntAre // 5 // duHkhapratikriyArtha sukhAbhilASAcca punarapi tu jIvaH / prANivadhAdIn doSAnadhitiSThati mohasaMchannaH // 6 // bhAti tato bahuvidhamanyatpunarapi navaM subahu karma / tenAtha pavyate punaragneragniM pravizyeva // 7 // evaM karmANi punaH punaH sa badhnaMstathaiva muJcaMzca / sukhakAmo bahuduHkhaM saMsAramanAdikaM bhramati // 8 // evaM bhramataH saMsArasAgare durlabhaM manuSyatvam / saMsAra mahattvAdhArmika-svaduSkarma bAhulyaiH // 9 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 71 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 72 // www.kobatirth.org Aya dezaH kularUpasaMpadAyuzca dIrghamArogyam / yatisaMsargaH zraddhA dharma zravaNaM ca matitaikSNyam // 10 // etAni durlabhAni prAptavatopi dRDhamohanIyasya / kupathAkule'rhadukto'ti durlabho jagati sanmArgaH // 11 // karmothI jIva paravaza ne saMsAra cakrane pAme che| ane dravya, kSetra, kALa, ane bhAva, e cAremA ghaNIvAra badalAya che // 1 // narakamAM devayoni tiryeca yoni ane manuSya yoniyAM ghaTI yaMtranI mAphaka navA navAM zarIra karIne AtmA bhame che / / 2 / / haMmezA pUrva kalAM tIvra pariNAmavALAM nazkanA duHkho bhogave che. tathA tiryaca yonimAM, bhaya, bhUkha, taraza, vadha tathA mAra vigere ghaNAM duHkho ane thoDAM sukhane bhogave he // 3 // manuSyanA sukha duHkhamAM mana ane zarIra AzrayI bahu vikalpo che. eTale temAM sukha duHkhano nizcaya nathI eTale devone sukha to che paNa temane mana saMbaMdhI thoDaM duHkha le || 4 || karmanA anubhavathI duHkhI thayelo AtmA dhanI mAphaka mohAndhakAre gahana ane kaThaNa mArgavALA saMsArarUpa banamAM jIva nizraye bhaye che || 5 || (paNa nIkaLI zakato nathI) duHkhane dUra karavA ane sukhanI icchAthI pharIne paNa mohathI gherAyalo jIva prANIvadha vigere doSo (dharmane nAme adharma) kare che // 6 // te ajJAnI jIva tethI ghaNe prakAre ghaNAM pApa ane tethI ekavAra agnimAMthI nIkaLelo vIjI bakhata agnimAMja praveza kare tenI mAphaka duHkhadhI baLe che ||7|| A pramANe te jIva kamene pharI pharIne bAMdhato ane bhogavIne mukta zrato anAdi kALathI sukhanI icchAvAko bahu duHkhavALA saMsAramAM bhaye che // 8 // e pramANe saMsAra sAgaranAM bhagatAM bhamatAM durlabha manuSyapaNuM pAmIne For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 72 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 73 // www.kobatirth.org vizALa saMsAramAM vighnarUpa adhArmikatva duSkarma prAya hovAthI jIvo dharma karI zakatA nadhI // 9 // Arya deza, uttamakuLa, rupa, saMpadA AyuH, ane lAMbA kALa sudhI ArogyatA tathA yati (sAdhu) saMsarga tathA temanA vacana upara zraddhA tathA dharmanuM sAMbhaLa ane | tenI buddhimAM vicAra karavAnI zakti AvavI e vadhuM durlabha che // 10 // te maLe te baghu thAya chatAM paNa cIruNA mohanIya karma thI kupathamA paDhelA jIvAne A jantamAM jInezvare kaIlo sanmArga pAmako bahuja muzkela che. // / 11 / / athavA je puruSa badhI dizA vidizAmAM anusaMcare che, tathA aneka rupavALI yoniyogAM dAMDe che. ane virupa rupatrALA sparzone anubhave che. te manuSya karma baMdhananI kriyAthI ajANyo hovAthI, mana, vacana, ane kAyAvaDe karma kare che. pote jANato nathI ke meM pUrve karelA che. karU chu ane je karIza te badhAM karmo jIvone duHkha devA rUpa hovAthI te sAvadha che ane te baMdhananAM hetu che. ane tethI ajJAna dazAmAMja te jIvAMne pIDA karanArI kRtyomAM taiyAra thAya che ane tenAthI ATha prakAranAM karma baMdha thAya che| ane tenA udayathI aneka rUpavALI yonimAM anukrame avatare che ane virupa rupavALA sparzano anubhava kare che. / / 9 / / jo Aja pramANe che. to zuM karaM te batAve che. . tattha khalu bhagavatA pariSNA paveiA (sU. 10) upara kahelA vyApArane meM karyo karU chu ane karIza, evI AtmAnI je pariNati che, te svabhAvapaNe mana, vacana, ane kAyAnA vyApAra rupayAM parijJAna te parizA che. ane te prakarSathI prazasta che. ema zrI mahAvIra manue batAyuM che. ema sudharmA svAmI jaMbUsvAmIne kahe che te parizA ye prakAranI che. jJaparijJA ane matyAkhyAna parijJA temAM bhagavAna kahe che ke sAvAca vyApArathI baMdha thAya che. ema For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 73 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 71 / | jANavU te parikSA.che ane tyAga se ne pratyAkhyAna parizA che. niyuktikAra teja arthane kahe che. AcA018 tastha akAri karissaMti baMdha ciMtA kayA puNo hoi / sahasammaiA jANai koI puNa hetujuttIe // 17 // temAM eTale kriyAthI baMdhAtA karmamAM thayute kahe che. kayu ane karIza A bhaviSya ane bhUtakALa lebAthI vacamA rahela vartamAna kALa paNa AvI jAya che tathA karavA sAthe karAvadhu ane phartAne anumodae darekanA traNa praNa bhedo gaNatAM nava thayA te Atma pariNAma ghaNe yoga ( vyApAra rupe lIdhelA jANavA temAM A Atma pariNAma rupa kriyA vizepacaDe baMdhanI ciMtA karI che eTale paMdhana upAdAna lIdhuM che. kAraNa je jaina zAstramA kayuche ke 'yoga nimine karma baMdhAya che' ane A koika purupa jANe che|4 jene sanmati athavA svamati AsmAnI sA che. te avadhi manaHparyAya kevaLajJAna tathA jAtismaraNa rUpa jJAna ke tenA baDhe jANe che. ane koito pakSa dharma, anvayavyatireka lakSaNa vALI hetunI yukti baDe jANe che. ive ajJAnI jIva zAmATe AvA kaDavA viSAkavAlA karmanA Azraca ruSa hetubhUta kriyA vizeSamA pravarSe cha ? A ziSyanA manano uttara Ape che. imassa ceva jIviyasya parivaMdaNamANaNa prynnaae|jaaiimrnn mAyaNAe dukkhapaDighAyaheuM (sU.11) teyAM jenAvaDe jIve che te jIvita enAthI AyuHkarma baDe mANadhAraNa kara che. ane te dareka pANIne jANItuM che. tethI | P pratyakSa Asanna vAcI 'idam' zabdabaDe prayoga karyo che (gujarAtImAM A jIvita mATe vaparAya che ) cakAra have pachI kaddevAnI 13/ jAti vigereno sAmaTo artha batAve che. evakAra nizcaya vAcaka che. tenAvaDe jANavu ke A jIvita tadana sAra vinAnu (nakAmu) na 181 a 22-2285 For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagersal Gyarmandie sUtram // 75 // pUche tathA bIjaLInA je caMcaLa che. jemA bahu vighna cha, te jIvitanA lAMcA sukhane mATe kriyAbhomA mavarte he. se A mamANe. AcAhUM roga vinA jIvIza, mukhathI bhogo bhogavIza, baLI vyAdhi dara karavA mATe snehapAna (madirA vigere pI) tathA lAvaka pizita (titaratuM mAMsa) pakSaNa vigere kriyAmAM barte che. tathA alpa mukhane mATe abhimAna grahavaDe mAkuLa cittavALo thai ghaNA // 75 // AraMbha parigrahavaDe bahu azubha karmo upArjana kare che. kahela che ke devAsasI pravarayopidapAyazuddhA, zayyAsanaM karivarasturago ratho vA / kAle bhiSagniyamitAzanapAnamAtrA, rAjJaH parAkyamiva sarvamavehi zeSam // 1 // suMdara ce bhakAranAM vakho, yuvAna strI, mukha upajAye evI suMdara zayyA, Asana, hAthI, ghoDA, rathavALA rAjAne paNa kALa AvI pahoMce che. te vakhate vaiye kahelA niyamacI bAMdhI ApelA khAnapAna zivAya bIju badhu pArakA jeja thai jAya che ema samajo. // 1 // puSTyarthamannamahiyatpraNidhiprayogaiH saMtrAsadoSakaluSo nRpatistu bhuGkte / / yannirbhayaH prazamasokhyaratizca bhaikSam tatsvAdutAM bhRzamupaiti na pArthivAnnam // 2 // nokara cAkara dvArAnA trAsathI pIDAyalo rAjA potAnI puSTine mATe je anna khAya che. paNa bhaya vinAno ane zAMtInA mukhamA / | bhItIvALo sAdhu bhikSAmA je AnaMda mAne che tevo AnaMda ane svAda rAjAnu anna ApatuM nathI. // 2 // For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 76 // www.kobatirth.org bhRtyeSu mantriSu suteSu manorameSu kAntAsu vA madhu madAMkuritekSaNAsu / vizrambhameti na kadAcidapi kSitIzaH / sarvAbhizaMkita mateH katarantu sokhyam // 3 // nokaromAM, pradhAnomAM, badhI rIte sundara evA putromA, ane suMdara nayanavALI potAnI strIyomAM paNa rAjA koi divasa vizvAsa rAkhI zakato nathI. to vadhI jage para zaMkA vALAne to sukha kyathAja hoya // 3 // tethI A pramANe na jANato evo taruNa komaLa khAkharAnA phulanI mAphaka caMcaLa jIvitamAM AnaMda mAnanAra bhane jIyome haNapA vigere kRtyomAM AnaMda mAnavAthI temAM pravarte he. ane te badhuM jIvitanA, paricaMdana, mAna, pUjanane mATe kare che. (ahiM parinaMdanano artha saMstava ane prazaMsA che.) eTale prazaMsA mATe pApa kare che. jemake huM mora vigerenA mAMsa bhakSaNathI, vaLavAna, tejathI dedIpyamAna devakumAra jevo lokomA prazaMsA pAtra yaza, tathA mAnana, ( ubhA thayuM, Asana Apa hAtha joDI page lAgabu ) vigeremAM ! yogya para evI icchAthI sene mATe ceSTA karIne karma ekaThAM kare che. tathA pUjana eTale draviNa (dhana), vastra, anna, pAna, satkAra, praNAma tathA sevA vigere rUpavAlI che te athavA tene mATe kriyAomAM karmAzravovaDe AtmAne dorave che. teja pramANe vIra bhogyA | vasuMdharA mAnIne laDhAibha kare che, ane daMDanA bhayathI majA Dare ema dhArI daMDe che. jevI rIte prazaMsA mAna ane pUjAnA mukhyA rAjAo adharma kare che. te pramANe bInA jIvone AzrayI paNa jANI Thevu ( paropakAra mATe tana mana tathA dhana Apata jo ke yatkiMcit kriyAo chAge che ane tenAthI -mazaMsA vigere paNa dhAya che. seno niSedha A jagoe nathI. paraMtu jeo khAsa rAjA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 76 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir matrama // 8 // jagoe batAdelA hovAthI aDiAM nahi batAvIe ane pRthivImA je nikSepA vigere saMbhace se niyuktikAra batAve che. AcA puDhavIenivakhevo, parUvaNAlakkhaNaM priimaannN| uva bhogo satthaM veyaNA ya vahaNA nivittIya // 6 // P pUrve jIvanA uddezAmA jIvanI parupaNA kemana karI? evI zaMkA na karavI kAraNa ke jIvAtmA sAmAnya che. teno vizeSa // 81 // AdhArapaNe pRthvyAdirUpapaNe hovAthI sAmAnya jIvanu upabhoga vigerenu thayu. asaMbhava che. jIva je khAya che. athavA je je jIvano vinAza kare . te jIvano nahiM paNa jIva saMbaMdhI kAyAno se. mATe jIvane badale pRthivI vigerenI carcAthI jIvanI ciMtabanA pharI che temAM pRthivIno nAmAdi nikSepo kaddevo ane marupaNAmAM tenA sakSama, bAdara vigere bhedo kahevA, ane lakSaNa te sAkAra hai ane anAkAra upayoga sAmAnya dekha te anAkAra ane vizeSa dekhaq te sAkAra, tathA kAya yoga vigere che. parimANa eTale siMcartita lokanA prataranA asaMkhyeya bhAga mAtra che. ane upabhoga te zayana, Asana ane saMkramaNa cAlavuvigere che. zastra te sneha, amla, khATo rasa tathA khAra vigere che. vedanA te potAnA zarIramA avyakta cetanArupa, te sukha duHkhano svabhAva ke ema jANavU | vadha, te kayu, karAvyu, ane anumodyaM, e vigerethI jovanA upamardana rupa che. nivRtti eTale apramattapaNe sAdhunA mana, vacana, kAya guptibaDe jovone duHkha na devU te A vadhA gAthAmAM AvelA zabdono TuMkAmA artha che. paNa vizeSa to niyuktikAra anukrame kahe che. nAmaMThavaNA puDhavI, davapuDhavI ya bhAva puDhavo y| esokhallu puDhavIe, nikkhevo caubiho hoi // 69 // / nAma sthApanA pRthivI, nathA dravya bhane bhAva pRthivI, ema cAra makAre pRthivIno nikSepo thAya che. tebo artha gAthAmA che. have / ya dekhag te anAkAra upabhoga te zayana, Asana ana, te sukha duHkhano svabhAva , vacana, kApa / For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 82 // www.kobatirth.org nAma sthApanA sugama hovAthI tene choDIne dravya pRthivIno nikSepo kahe che. da zarIra bhavio, bhAveNa ya hoi puddhvijiivou| jo puDhavinAmagoyaM, kammaM treei so jIvo // 70 // dravya pRthivI AgamathI ane noAgamathI ema ve prakAre che. AgamathI jANanAro paNa, teno temAM upayoga nathI, ane AgamathI pRthivI padArthane jANanAro jIva, zarIra mUkI gayelo te jJa zarIra ane bhaviSyamAM jANaze te bALaka vigere bhavya zarIra, A ve zivAya dravya pRthivI jIva, eka bhavika, baddha AyuSka tathA abhimukha nAmagotra che. e RNa bhedoM che. Aja varNana dazavaikAlikamAM, vRkSanA nikSepAmA upAya che. pAne 51 me jo. bhAva pRthivI jIva, je pRthivI nAmAdikarma udayamAM Ayu hoya tene vede che. ( nikSepadvAra pUruM thayu have prarUpaNAdvAra kahe che. duvihAya puDhavi jIvA, suhumA taha bAyarA ya logNmi| suhumA ya savaloe, docaiva ya bAyara vihANA // 71 // pRthivI kAyanA bheda che. sUkSma ane bAdara. te A pramANe, sUkSma nAma karmanA udayazrI sUkSma, ane bAdara nAmakarmanA udayathI bAdara, kamanA udadyathI temamuM sUkSma bAdarapaNuM che. indriyothI na dekhAya te sUkSma, ane indriyothI dekhAya te bAdara, vyavahAraf alt ane AmacaM eka bIjAnI apekSAe nAnAM moTAM gaNAya paNa te ahiM na levu. dAvaDAmAM ThAMsI ThAMsIne marelA gaMdhanA atrayavone chuTA phaikyA hoya ane temAMthI sugaMdhI uDe ane dATo khAlI par3a jAya paNa dekhAya nahi tenI mAphaka sarva loka | vyApi ThAMsI ThAMsIne bharelA sUkSma prathivIkAya che ane vAdara, te mULa bhedathI ve makAre che. te batAve che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 82 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA // 83 // duvihA bAyarapuDhavI samAsao sAhapuDhavi kharapuDhavI sAhAya paMcavaNNA avarA chattIsaivihANA // 72 // saMkSepathI ghAdara pRthivI ce prakAranI che. muMbALI cAdara pRthivI, ane khaDabacaDI bAdara pRthivI, temAM muMvALI bAdara pRthiyo / sUtram | lIlI, kALI, lAla, pILI ane dhoLI, ema pAMca prakAranI che. ahiA guNanA bhedathI guNIno bheda jANavo. have khaDavacaDI 2 pRthivI 36 prakAranI che te vatAve che. // 83 // puDhavo ya sakkarA vAlugA, ya uvale silA ya loNUse / aya taMva taua, sIsaga, ruppa suvapaNe yavaireya // 73 // hariyAle hiMgulae, maNosilAsAsagaMjaNa pvaale| abbhapaDalabbhavAlaa, bAyarakAemaNivihANA // 7 // gomejae ya ruyage, aMko phalihe ya lohiyakkhe ya / maragaya masAragalle bhuyamoyaga iMdanile ya // 75 // candappaha verulie, jalakaMte ceva sUrakate y| eekharapuDhavIe, nAmaM chattIsayaM hoi // 76 // pahelI gAthAmAM pRthivInA cauda bheda che. bIjImA haritAla vigere ATha ane zrIjImAM gomedaka vigere daza ane cothImAM caMdrakAnta vigere cAra bheda che. ahiM pahelI ve gAthAvaDe sAmAnya pRthivInA bheda kahyA e uttaranI the gAthAovaDhe maNinA bheda batAvyA. A gAthAo spaSTa hobAthI TIkAkAre vadhAre khulAso karyo nathI. paNa sAmAnya budivALA mATe badhA bhedo lakhIe chIe (1) pRthIvI / (2) zarkarA (3) vAlukA (4) upala (5) zIlA (6) luNa (7) usa (8) loI (9) tAMbu (10) taravu (11) sImaM (12) rughu For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie 1(13) sonaM (14) banna (15) hastAla (16) hiMgaloka (17) maNazIla (18) sAsaka (19) suramA (10) 59 (29) -11 AcA0kanA patasaM (22) abhrakanI retIe bAdarakAyanA bheda he' ane paNinA bhedo se te have kaheze. (23) momeda (24) rucaka (25)ThA sUtram aMka (26) sphATIka (27) lohitAkSa (28) marakata (pArnu) (29) masArgala (30) bhujamocaka (31) indranIla nIcenI TippaNI pApINAyake caMdana gelaM saga, mA vigare ratnanAna bhedo che, te trIsama jANava' (33) nAma (4) baiDara (15) // 84 // jalakAMta (36) suryakAMta mUkSma bAdara bhedone meM pramANe vatAvIne ive varNa vigerenA bhedabaDe pRthivInA bhedA batAve che. vaNNarasagaMdhaphAse, joNippamuhA bhavaMti saMkhejA / NegAi sahassAI, huMti vihANaMmi ikike // 77 // varNa te ghoLA vigere pAMca, ane rasa te tIkhA vigere pAMca ane gaMdha te sugaMdhI tathA durgadho ekA ve tathA mRdu kakarza vigere ATha sparza temA ekeka varNAdikAM paNa yonI bigere ghaNAna bheda thAya , saMkhyeyanu anekarUpa paNu honAthI, viziya saMsthAnA arthane kahe che. aneka hajAra eka eka varNAdikanA bhedo yAya che. kAraNa ke bhedo yonidhI, ane judA judA guNodhI dhAya ke. ane te badhA maLI sAta lAkha yoni pramANa che. pRthivIkAyana svarUpa prajJApanA sUtramA kayuM che ke"tastha Na je te pajattagA eesiNaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAdeseNaM phAsAdeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhejAI joNipamuhasayasahassAI pajattayaNissAe apajattayA vakamaMti, taM jatthego OM For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tattha niyamA asaMkhejjA, se saM. kharavAyarapuDhavIkAiyA / " AcA0 temAM je paryApta che, te potAnA varNa AdezayI, gaMdha, rasa, ane sparza AdezathI, hajAro bhakAranA bhedo che. yoniH vigere sUtram lAkho gaNatrIe che. ane paryAptAnI nizrAe, aparyAptA vyutkrame che. eTale jyAM eka paryApta hoya tyA asaMkhyAta aparyApta hoya che A| || pramANe khara bAdara pRthivI kAya jIva jANavA, ahiA savRtta yonivALA pRthivIkAyika kAyA, ane te sacitta, acitta, ane 8/ // " mizra, tathA zIta uSNa ane te betra ema bhedo jANavA, A yoninA bheda che. teja pharIthI niyuktikAra khulAsAvAra kahe che. vaNNami ya ikike, gaMdhami rasammi taha ya phAsammi / nANatI kAyavA, vihANae hoi ikikaM // 78 // ___varNAdika ekeka bhedamA hajAro prakAre judA judApaNuM jANavU. jemake kALo raMga e sAmAnya che, paNa temAM bhamaro, koyalo, [4 koyala, (gavala) ane kAnaLa kAimAM vadhAre ane koi ochI kALAza che. te bheda che. tethI koi kAlu ane phoi tethI kALa8 & koi badhAre kALe e pramANe lIlA vigere badhA raMgAmAM jANa. te pramANe rasa, gaMdha, ane sparzamAM paNa jANavu tathA raMgomAM paNa paraspara meLavavAthI dhUsara, kezarI, pharbura, kAvaracitru vigere bImA raMganI paNa utpati thAya che ema vicArIne kahe. e pramANe varNAdikanA pratyekamA prakarSa ane apakarSapaNe paraspara anuvedha sarakhAmaNI baDe ghaNA bhedo thAya che. ema jANavU. have pharIthI tAparyApta vigerenA bhedo jaNAve che. je bAyare vihANA, pajattA tattiA apajattA / suhamAvi huMti duvihA, pajattA ceva apajjattA // 79 // OMXSEX -- For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je vAdara pRthivIkAyanA bhedo vatAvyA te jeTalA paryAptAnA che teTalAja aparyAptAnAM che. A sarakhApaNuM bhedane AzrayIne 12 AcA04mAna, jIvona sarakhApaNuM na mAnakAraNa ke eka paryAptAne AzrayI asaMkhyAta aparyAptA hoya che. sUkSma paNa paryAptA ane 31 sutram aparyAptA ema be bhede jANavA, paNa aparyAptAnI nizrAye paryAptA utpanna thAya che. jemAM eka aparyApto tyAM tene AzrayI asaM| khyAta paryAptA nidhe hoya che. have paryAptibho batAve che. AhArasarIridiyaUsAsavaomaNo'hi nivvatto hoti jato daliyAo, karaNaM paisAu pjjttii||1|| AhAra, zarIra, indriyo, zvAsozvAsa, vacana, mana, eonI abhiniti (saMpUrNa rIte mApti) pAya che. je samUhathI karavaM tenI te paryApti kahevAya, eTale eka gatimAMyI janAro bIjI gatimAM utpanna thAya tyAM prathama pudgalane grahaNa karIne nirvAha kare che. te karaNa vizeSa baDe eTale AhArane lIdhe juI khala rasa vigere bhAva vaDe pariNAma papADe, tevu karaNa vizeSa eTale AhAra tene paryApti kahe che e pramANe cIjI paryAptio paNa jANavI (AtmA karmane AzrayI navI gatimA utpanna yatAM je zakti vaDe AhAranAM pudgalo laiza ke te 18 AhAra paryApti jANavI. teja pramANe AhAra lIdhAthI zarorarUpe banAve teja pramANe badhI paryAptio jANavI.) temAM ekendriya jIvone AhAra, zarIra indriya, ane ucchavAsa nAmanI cAra paryAptio che. A cAra paryAptione aMtarmuhUrtamA (aDatALIza mInITanI aMdara) jIva grahaNa kare che. anApta paryApti eTale paryApta pUrI karyA vinAno je jIva hoya te aparyApta kahelAya, ane je paryApta pUrI kare teM paryApta kahevAya. pRthivIkAyano vigraha A pramANe karato. pRthivI tejakAya jenI che te pRthivo kAya jANavADI For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 112 11 www.kobatirth.org jema sUkSma bAdara bhedo siddha thAya che temAMnA prasiddha bhedo udAharaNacI batAve che. rukkhANaM gucchANaM gummANa layANa vallivalayANaM / jaha dIsai nANataM, puDhavIkAMe tahA jANa // 80 // je vanaspatine zADa vigerenA bhedavaDe judA judA pazuM jANIe tema pRthivIkAyama paNa jANo. jemake vRkSa e AMbA vigere gucchA te vegaNa, zallakI ane kapAsa bigere che, gulma che te nava malliAkA koraMTaka vigere, chatAmAM punnAga azoka latA bigere ane vallIma turIvaM bAlora ane stanant vigere che. vayama ketakI ane keLa vigere che. baLI pharIthI vanaspati bhedanA dRSTAMtavaDe pRthivInA bhedo batAve che. osa hi taNa sevAle, paNaga vihANe ya kaMda mUle ya / jaha dIsai nANataM, puDhavIkAye tahA jANa // 81 // jema vanaspatikAyanA auSadhi vigere bheda che te pRthivIkAyanA paNa jANavA, auSadhiyAM zAlI kamoda fat graaaN darbha vigere zevALa te pANInA upara meLa bAje che te, panakale lAkaDA bimere upara ula lIlaNa phulaNa vigere pAMca barNanI hoya che. kaMda te suraNa vigere mULa te uzIrAdi sugaMdhI vALo bigere A sUkSma, hovAthI eka the, bigare bheda yatA nathI. have jenI saMkhyA yaha zake te batAve che. ikalsa duha tiha va saMkhijANa va na pAsiuM skaa| dIsaMti sarIrAI, puDhavijiyANaM asaMkhAnaM // 82 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 87 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 8 // P gAthA spaSTa che teno artha Ache, ke, epha, gre, Na, anne saMkhyAtA, jIvo eka eka zarIramA rahenArA dekhAdA nayI. paNa PM AcA015asaMkhyAtA jIvonA asaMkhyAtA zarIra sAthe maLe nyAre teno samUha ApaNI najare Ave, evAM temanAM zINAM zarIra che. A kevI sUtram rIte mAnavAmAM Ave ke pRthivIkAyamAM paNa jIva che? uttara-temAM rahelA zarIranI upalabdhIcI zarIrayAM rahenAra AtmAnI pratIti // 8 // che jema gAya, ghoDA vigerenI pratIti thAya che tema ahiM paNa jANavI te batAve he, eehiM sarIre hiM paccakkhaM te parUviyA huMti / sesA ANAgijjhA, cakkhuphAsa na jaM iMti // 83 // 12 asaMkhyAtapaNe meLavatA pRthivI zarkarA vigere judA bhedavALA zarIrovaDe te zarIravALA zarIrabaDe sAkSAt kahevAya che. vAkInA sUkSma jIvo ApaNI pudinI bahAra hovAthI te jinevAnI AjJA pramANe mAnavA jAie kAraNa ke te ghAga dekhAtA nathI. ahiM| 'sparza' e zabda mULamAM che. teno artha cakSuno viSaya ema karato. prarupaNA dvAra pura thayu. ive lakSaNadvAra kahe che. uvaogajogaajjhava,sANe maisuya acakkhudaMse ya / aDhavihodaya le yA, santussAse kasAyA ya // 84 // temAM pRthivIkAya vigere styAnA (eka jAtanI uMtha) nA udayavI je upayoga zakti avyakta che te jJAna darzana rupavALI che | | gaja rUpe upayoga lakSaNa he. tathA yoga te kAyAno ekalona che. ane audArika tathA audArikamizra tathA kArmaNarUpa vRddha mANasanI lAkaDI samAna karbha dhArI jIvone AlaMbana mATe caparAya che. tayA adhyavasAya te AtmAnA sUkSma pariNAma vizeSa che. ane te meM lakSaNa che. avyakta caitanya puruganA manamA utpanna dhayelI ciMtA vizeSanI mAphaka te lakSamA na Ave tevA jANavA tayA sAkAra SASAR karavAkara For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 89 // www.kobatirth.org upayogamA samAveza thAya tetrA mati zruta ajJAnayukta pRthivIkAyika jIva jANavA tathA sparzana indriya vaDe acakSu darzana pAmelA jANavA tathA jJAna AvaraNIyAdi ATha prakAranA karmanA udayane bhajanArA tathA bAMdhanArA jANavA tathA lezyA te adhyavasAya | vizeSarUpa che teSAM kRSNa, nIla kApota, ane taijasa. e cAra lezyAne te o meLave che. tathA dazavidha saMjJA pAmelA che. te pUrve AhAra vigere kahI gayA chIe. tathA sUkSma ucchAsa nizvAsa sahita che, dhuM che, ke puDhacikAiyANaM bhaMte! jIvA ANavanti vA pANavaMti vA Usasanti vA nIsasaMti vA? goyamA ! avirahiyaM satayaM cetra ANavanti vA pANavanti vA UsasaMti vA nIsasanti vA / gautama indrabhUti mahArAja pUche che. he bhagavan! pRthivIkAyika jIvo zvAsa vigere le che? tyAre jinezvara bhagavAna kahe che. he gautama! jarA paNa visAmo lIdhA vinA pRthivIkAya usAso nisAso lIdhA kare che. tathA kaSAyo krodhAdi paNa sUkSma hoya che. e mamANe jIva lakSaNa te upayoga vigerethI laine kaSAya sudhInA pRthivIkAyanA jIvomAM hoya che. ane te jIva lakSaNa samUdavALI hovAthI manuSyanI mAphaka pRthivI paNa sacitta jANavI. zaMkA--Apa kahe te asiddhavaDe asiddhaja sAdhavA jetuM che. kemake upayoga vigere kSaNa pRthivIrani maga dekhAtAM nathI! uttara tamArUM kahe satya che ke upayoga vigere lakSaNo pRthivIkAyama magaTa dekhAtAM nathI. kAraNa ke te lakSaNo temAM amagaTapaNe che. jema koi mANasa ghaNAja pramANamAM naso caDhe teSu madirA pAna kare ane tenuM cita vyAkuLa par3a jAya tethI tene pragaTa bhAna hotuM nayI paNa sUkSma hoya che. teTalA gAve kaMi lene acita na gaNI zakAva For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // / 89 / /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir teja pramANe bIjI agora paNa amagaTa cetanAno saMbhava jANavo. AcA0 zaMkA- ahiM pIdhelA vigeregA zvAsocAsa vigere adhyaka cetanAnu cinha che. paNa pRthivIkAyamAM te jarApaNa cinha dekhAtuM nathI. 181 sUtram samAdhAna-tema nathI, pRthivIkAyamAM paNa mAMsanA aMkura pasAnI mAphaka samAna jAtitrAlA latAnA ubhedAdi cetanA ta IN cinha che. kAraNa ke avyakta cetanAvAlAmAM paNa jemAM eka paNa cetanAno dAkhalo cinha maLI Ave che evI vanaspati mAphaka P // 9 // cetanA mAnI levI. ane vanaspatimA jIva catanya che. ema corUkhu jaNAya che. kAraNa ke teo Rtu, RtumA Rtune lAyaka phula phalo Ape che. (caitanya vinAnI mukI vanaspati phaLa ApI zakatI nathI) tethI vanaspatimAM caitanya che ema avyakta bhane upayoga vigere| lakSaNa temA hovAthI siddha yayu. ke pRthivI sacitta che zaMkA pattharanI pATa vigere kaThaNa pUdagalabALAne cetanA pAMthI hoya? tenuM / samAdhAna karavA nIcenI gAthA kahe che aTThI jahA sarIraMmi, aNugayaM ceyaNa kharaM diI / evaM jIvANugayaM, puDhavisarIraM kharaM hoI // 85 // jema zarIramA rahelu hAikuM kaThaNa ke paNa cetana che. (kAraNa ke hamezAM vadhatu dekhAya che) tevIna rIte jIvavALu pRthivI zarIra kaThaNa che. have lakSaNadvAra kahIne turataja parimANadvAra niyuktikAra kahe che. je bAyArapajattA payarassa asaMkhabhAgamittAte, sesA tinnivi rAsI, vIsuM loyA asaMkhijjA // 86 // pRthivIkAya cAra prakAre che te A pramANe - For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtram 28282-8 // 91 // (1), bAdara paryAptA (2) bAdara aparyAptA (3) sUkSmaaparyAptA (4) sUkSma paryAptA, temAM je bAdara paryAptA che te saMvartita / / lokamAM je pratara che te nA asaMkhyeya bhAga mAtramA rahenArA pradezano je samUha tenI barobara jANavA, bAkInI zraNa gazIo pratyeka cha. te asaMkhyAta lokAkAzanA jeTalA AkAza pradeza tenI rAzImamANe jaNavA AcAre bhede anukrame eka ekathI ghaNAma jANavA. kA che ke samvatthovA bAdarapuDhavikAiyA pajattA, bAdarapuDhavikAiyA apajattA, asaMkhejaguNA, suhuma puDhavikAiyA, apajattA, asaMkhejaguNA suhamapuDhavikAiyA pajattA asaMkhejaguNA / bAdara paryAptA sauthI yoTA che tenA karatA vAdara aparyAzA asaMkhyAta guNA che. tenAthI sU0 aparyAptA asaMkhyAta guNA ane tainAthI sU0 paryAptA asaMkhyAta guNA che. have bIjI rIte praNa rAzInu parimANa batAve che. pattheNa va kuDaveNava, jaha koi miNijja sava dhnnaaii| evaM mavijamANA, havaMti loyA asaMkhijjA // 8 // jema koi mANasa potAnA vadhA anAmane prastha athavA kuDava (eka jAtanA mASa) thI mApe che tevIna rIte jo koipaNa mANasa asadbhAva prajJApanAne bhaMgIkAra karIne A jagataneja kuDava rupa banAne madhyama avagAhanAvAlA pRthivIkAyanA jIvone jo mApavA | mAMDe to asaMkhyAta lokone pRthivIkAthanAnIvo pUrI nAkhe, have bIjI rIte parimANa batAve che. logAgAsapaese ikika nikkhiye puDhavijIvaM / evaM mavijjamANA, havaMti loyA asaMkhijjA // 88 // For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasagarsuri Gyanmandir sUtram P // 92 // lokAkAzanA pradezamA eka eka pRthivIkAyano jIva mukIe to asaM khyAta loka. bharAya. have kALI tamittini AcA 15 vALA niyuktikAra kSetra ane kAlanupUkSma cAdarapaNAne kahe che, niuNou hoi kAlo, tatto niyuNarayaM havai khittaM / aMgulaseDhImitte, osappiNIo asaMkhijjA / / 89 // 6 // 92 // samaya rupakALa atyaMya nipuNa arthAt sUkSma che. tenAthI paNa kSetra ghaNuna sakSma che. kAraNa ke eka AMpaLa zreNImAtra paNa kSetranA pradezone eka eka samaye khaseDavA mAMDIe to asaMkhyAta utsarpiNIo ane avasarpiNIbho cAlI jAya teTalAna mATe kALathI paNa kSetra ghaNuMja sUkSma che. have cAlatuM parimANa pahelA kALathI batAve che-- aNusamayaM ca paveso, nikkhamaNa ceva puDhavijIvANa kAye kAyadviiyA, cauroloyAasaMkhijjA // 9 // pRthivI jIvono pRthivIkAyamA dareka samaye praveza ane bahAra AvabuM yayA kare che. te ekA samayamA keTalAmo bhaveza thAya che, 1. ane keTalAtuM bahAra nikaLavU yAya che. 2. tathA kahevAtA eka samayamA keTalA pRthivIkAyanA jIvI pariNAma pAmyA saMbhave che. 3. tathA pRthivIkAyanI sthiti keTalI che. 4 e pramANe cAra vikalpo kALathI kahebAya che, mAM ghaNAja asaMkhyAta lokAkAza padezanA parimANavALA jIvo eka samaya utpanna thAya che ane nAza pAme che asaMkhyeya lokAkAza pradeza pramANo ? pRthivIpaNe pariNAma pAmelA che ane zarIranI sthiti paNa che, marI marIne asaMkhyAta lokAkAza pradeza parimANa kALa tyA utpanna % EX For Private and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kalassagarsur Gyarmandie AcA sUtram // 93 // // 93 // RAHASANGRAHADRASTAK thAya che, e pramANe kSetra ane kALathI parimANa pratipAdana karIne have te sarva paraspara maLIne (seLabheLa thaine ) | rahelA che te batAve che, bAyarapuDhavikkAiyapajatto annamannamogADho / sesA ogAhaMte suhamA puNa sabalogaMmi // 9 // bAdara pRthivIkAya paryApto je AkAza khaMDamAM jIva rahyo che te AkAza khaMDamAM bIjA pRthivIkAya jIvatuM zarIra avamADhelaM che. ane bAkInA aparyAptaka jIvo paryAptAne AzrayIne aMtarA rahitanI prakriyAvaDe utpanna yAya che. te paryAptA pRthivIkAyanA | avagAda AkAza pradezamA avagATelA samAine rahelA che. ane je sUkSmo che te vadhA lokamAM avagADhelA che. have upabhogadvAra kahe che cakamaNe yahANe, nisoyaNa tuyadRNeya kykrnne| uccAre pAsavaNe, uvagaraNANaM ca nivikhavaNe // 9 // AlevaNa paharaNa bhUsaNeya kayavikkae kisIe ya / bhaMDANaM pi ya karaNe, uva bhoga vihI maNussANaM // 93 // cAlavU, ubhA dharbu, nice besavu. subuM kRtaka putrakaraNa mATInAM pUtaLAM banAvabAM uccAra, pezAva, tathA upakaraNa mRkaH // 92 // 8 tathA lIpa, ojAra dAgInA canAvAM vigere levA vecavA, khetI karavI, cAsaNa banAvAM vigeremAM mANasone pRthivIkAya upabhoga -parAza ) mAM Ave che. jo ema che to jhuM karavaM te kahe che. eehi kAraNe hiM hiMsaMti puDhavikAie jIve / sAya gavesamANA parasta dukkhaM udIrati // 94 // For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir upara kahelA cAlavA vigere kAraNomAM pRthivInA jIyone haNe che. zA mATe ? te batAve che. je jIvo potAnA sukhane bAMche ch| AcA0/8/ ane pararnu dukha bhUle ke ane keTalAka divasa ramaNIya bhoganI AzAthI jepanI indriyo khecAyalI che tezro vimUDha cittavALApanelA 4 sUtram che. ane tethI teo pRthivIkAyamA rahelA jIvone duHkha utpanna kare che. enAvaDe pRthivIkAyanA dAnathI udaya thayela zubha phaLano udaya pratiyukta che. (A TIkAkAranuM vacana lokamA je bhUdAnathI zubha phaLano udaya manAya he tethI ulaTuM che. eTale mokSa bAMcha // 94 // ke pRthivIkAya jIvone duHkha na thAya mATe te dAna devAnI abhilASA na karavI paNa grahasthe potAnA saMsArika kAmamAM te vAparato hoya ane temAthI paropakArArthe thoDI pRthivInuM dAna Ape to teno niSedha nathI) have zastradvAra kahe che. jenAnaDe kriyA thAya te 2 zala the prakAraceM ke dravya zatra ane bhAvazastra. have dravya zastra paNa samAsa ane vibhAgavaDe ve prakAra- cha. temAM pahelu samAsa dravya zastra kahe ai. hallakaliyavisakuddAlAlittayamigasiMgakaTThamaggI ya / uccAre pAsavaNe eyaM tu samAsao satthaM // 15 // haLakoSa, jhera, kodAlo litraka maganuM zIMga, lAkaI, ani, jhADo, pezAva A saMkSepathI dravya zastra che. have vibhAga dravya 8 rakha kahe . sakiMcI sakAyasasthaM kiMcI parakAya tadubhayaM kiNci| eyaM tu davasatthaM, bhAve a asaMjamo satthaM // 96 // kA aMze pathivInuM zastra pathivI bane to te svakAya zastra che. (eTale judA judA raMganI mATI vigere ekaThI thAya to paraspara A + + For Private and Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pIDAkAra che.) tathA parakAya zastra te pANI vigere pRthivIne aceta dhanAce cha. ane dhame sAthe te pANIthI bhIjApalI pRthivI te se AcAbIjI pRthivIna zastra che. A vAM dravya zastra che. asaMyama eTale mana, vacana, kAyAne kharAba rIte upayogamA lekhAM bhAva zavaM che. have vedanA dvAra kahe che. * sUtram // 95 // pAyaccheyaNa bheyaNa jaMghoru taheva aMguvaMgesu / jaha haMti narA duhiyA, puDhavikAe tahA jANa // 97 // // 95 // sa jema paga vigere aMga upAMgamAM chedana bhedana karavAthI mANasone duHkha thAya che. teja pramANe pRthivIkAyamAM paNa te jIvone vedanA jANo jo ke pathitI kAyane paga, mAthu, garadana vigere aMgo nathI to paNa zarIranA chedanathI vedanA avazya che. e batAve che. nathi ya si aMguvaMgA, tayANurUvA ya veyaNA tersi| kesiMci udIraMtI kesiMcativAyae pANe // 98 // ____ abdhI gAthAno artha upara kayoM che. pAchalInase kahe che. keTalAka pRthivIkAyanA jIvono AraMbha karanArA te jIvone vedanA lAudIre che. ane keTalAkanA to tethI prANa paNa jApa che. tevona dRSTAMta bhagavatI sUtramA Apelo che. jemake cAra dizAmAM cakrathI A ANa pheravanAra cakravartInI, sugaMdha posanArI yauvana maMdamAtI baLavAna dAsI kAcA AmalA jeTalA pramANavALA sacitta pRthivInI goLIne ekavIza vAra gandhapaTTamA kaThaNa zIlA putraka pIsabAnA patthara baDhe pIse che. topaNa keTalAka pRthivIkAyanA jIvone phakta teno saMghaTTa thAya che. keTalAkane paritApa ane keTalApha mare paNa che. ane keTalAka jIvone zilAputrakamo sparza paNa yato nathI. de vadhadvAra kahe che. For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na pavayaMti ya aNagArA Na ya tehi guNehi jehiM aNagArA / puDhavi vihiMsANA, na hu te vAyAhi aNagArA // 29 // 1 / / AcA04 ___ ahiM keTalAka jinetara sAdhuvezane laine kahe che ke ame anAgara chIe, pravajita choe paNa tezro nirvadya anuSThAnarupa je sUtram ness tyo anAgAra kare che, te tebhI karatA nathI. have se anAgAra guNamA kema nathI vartatA, te batAye che. teo ImezAM maLadvAra dvAra // 96 // nayA hAtha paga sApha karavAmAM pRthivI jIvone vipatti karanAga dekhAya che. tathA bInI rIte paNa mala dvArane nirlepa karavAne tathA | durgadha rahita karavAne zakya che. tethI yatI guNa kalApathI zUnya evA anagArone boLavA mAthIjayukti vinA anagArapaNuM maLatuM nathI. AthI ema samajAvyU ke yatI bhoe pRthivIkAyane pIDA na thAya mATe hAtha dhAvA vigeremA pATIno upayoga na karavo. ahiMA pahelI gAthAnA pahelA artha bhAgavaDe matinA che, pAchlI aDadhI gAthAthI hetu che tathA uttara gAthAnA artha baDe sAdharmya haSTAMta che. ke jenetara yatipaNAnuM abhimAna karanA chattA yatimuNamA pravartatA nathI. kAraNa ke tezro pRthivInI hiMsAmA pravarte che. ane je je pRthivInI hiMsAmA pravarte che, te yatiguNomA pravartatA nathI. jemake gRhasthIo have dRSTAMtavAddhaM nigamana kahe che. aNagAravAiNo puDhavihiMsagA nigguNA agaarismaa| nihosatti yamailA, viraidugaMchAi mailatarA // 10 // ame yati chIe ema bolIne pRthivIkAyanI hiMsA karanArA yatio grahasthAzramI jevAna ke mAmaTo artha kahe. che. sacetanA pRthivI che. e sAnanA abhAvamA tenA samAraMbhavaDe dopavALA chatAM ame nirdoSa choe ema mAnanArA potAnA doSa jovAmAM vimukha For Private and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobalirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie AcA0 // 97 // hovAthI tebho malIla hRdayavAlA che. chatAM pAya paNAthI sAdhunana Azrita nirvadya anuSThAnavALI viratInI niMdA kare che. ane? vadhAre malIna bane dahe. A sAdhu niMdAthI anaMta saMsArIpaNu batAvyuM jANavU A ve gAthA sUtramA kahelA arthane anusaranArI chatAM 3 adhadvAranA avasaramA niyuktikAre kahI che. tenuM vyAkhyAna poteja karavU te nyAyayukta ke kAraNa ke gAthA poteja kahelI che. te G sUjana sUtra nIce batAye che. 'lajjamANA puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANe tyaadi| A vadha karavo, karAyaco, ane anumodayo ema praNa prakAre thAya che te batAve che keI sayaM vahaMti, keI annehiM uvahArviti / keI aNumannaMti, puDhavikAyaM vahemANA // 11 // ___ gAyAno artha spaSTa che. bopaNa kahIe chIe. keTalAka loko jIvane svayaM mAre che. keTalAka bojA pAse vadha karAve che. ane keTalAka vadha karatAne anumode che, have tene Azrita bIjAone paNa vadha thAya che ema batAye che, jo puDhavi samAraMbhai, anne viya sosamArabhai kaae|aniyaae aniyAe, disse yatahAadisseya // 10 // je pRthivIkApane haNe che te sene Azraya karIne rahelA pANI tathA gheindriya vigere ghaNA dRzya tathA adRjya jIvone iNe che. jemake (aMbara) tathA parnu phaLa vigere je khAya te phaLamA rahelA vIjA jIbaune paNa svAya che ma samajavU kAraNane lIdhe athavA For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 98 // SONOR www.kobatirth.org akAraNa, manathI ghArIne athavA aNajANe pRthivI jIvAMne haNe che. ane tene haNatAM dekhAtA jIvo devakA vigere, tathA na dekhAtA evA pAMce varNanA panaka vigere jIvone haNe che. have te badhAre spaSTa kare che. samAraMbhatA haNaMti tannisie ya bahujIve / suhume ya bAyare ya pajate yA appajate // 103 // pRthivIkAyano samAraMbha karatAM tene AzrayIne rahelA sUkSma ane bAdara paryApta ane aparyApta evA aneka jIvone te haNe che. ahiM sUkSmono vadha kharI rIte yato nathI. paNa pariNAmanI azuddhithI tenI nihasituM paccakhANa na kartuM hoya tyAM sudhI tenA mano doSa lAge che. have viratidvAra kahe che. evaM viyANiUNaM puDhavIe nikkhivaMti je daMDaM / tiviheNa savakAlaM maNeNa vAyAe kAraNaM // 104 // upara kahelA vacanane anusAre pRthivInA jIvone jANIne tathA teno vadha tathA baMdha jANIne pRthivIkAyanA jIvone igavAnI vRttithI dUra thAya che te have pachInI gAthAmAM kahevAtA aNagAra thAya che, teo mana, vacana, kAyAvaDe pRthivInA jIvone koi divasa iNe nahi, haNAve nahi, ane anumodanA paNa na kare, AvaM vrata je AkhI jIMdagI pALe te aNagAra che. bAkI rahelA aNagAranA lakSaNa have kar3e che. guttA guptIhiM savAhiM samiyA samiIhiM saMjayA / jayamANagA suvihiSA parisayA huti aNagArA // 105 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 98 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram 99 // mana, pacana, kAyA, patraNene kayajAmA rAkhavAthI gumA tathA pAMca samiti te iyA~ bhASA, yepaNA, vigerethI yukta etale AcAsammaka rIte ubhA thay q. cAlavigere kriyAmA udyama karanAra, te saMyata sarva prakAre nidoSa pasna karanAga tathA sampadarzana vigere anuSThAna jeona sA che te guNovAlA jaina aNagAra hoya che. paNa pUrve batAvelA mAtra nAmacIna aNagAra pRthivIkAyanA 99 // bhIvAne haNanArA zAkya mata vigerenA sAdhubho na levA. nAma niSpakSa nikSepo samApta bhayo.Ace sUtra anugamA askhalitAdi guNa yukta sUtra uccAravAna che. te A che. ahe loe parijaNNe dussaMbohe avijANae assi loe pavahie tattha tattha puDho pAsa AturAparitAti [ sU0 14]] pUrvano saMbaMdha batAve che. teramA mutramA parijJAtakarmA muni hoya che. paNa je karmanA bhedane mANato nathI te aparijhAta karmA pote bhAva Arta hoya che. te batAve che. vaLI pahelA sUtra sAye A saMbaMdha che. sudharmasvAmI kahe che ke he jaMbU meM sAMbhaLyu ! te 4 kahe che. pUrva uddezAmAM kaheluM te ane A paNa sAMbhabyuche ke a?' vigere tathA paraMpara saMbaMdha A pramANe che. 'ke iha egesi No | MsamA bhavati iti uktaM' te kevI rIne te jIvone saMjJA na hoya te batAve che, te jIvo pIDAyalA che, tethI batAve che, 'atttte'| ArtanA nikSeSA cAra prakAre che, nAma sthApanA sugama che. zarIra, bhanyazarIra ane te thI vyatiriktano AgamathI dravyAta gADA For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie 2 vigerenA cakromAM uddhImULamAM je loDhAno pATo khoLI caDAve te dravyAta che, bhAvAta paNa ve prakAre che, Agapathau nAmaAcA06 mathI temAM AgamathI jJAtA te Arta padArthane jANanAro ane upayogamA rAkhanAro ane no AgamathI audiyika bhAvamA vartanAro te 8 sUtram | rAga dveSarupa grahavaDe gherAyalA aMtarAtmAvAlo piyanA viyoga vigere duHkha saMkaTamA nimagna bhAvAta tarIke gaNAya che, athavA zabdAdi viSayo je viSanA vipAka jebA che, temAM tenI AkAMkSA hovAthI hita ahitanA vicAramA zUnya manavALo hovAthI bhAvAta che, // 10 // te karmane ekaThAM kare che, jethI kabuM che ke :-- 'soDadiyavasaTTeNaM bhaMte jIve kiMbaMdha? kiM ciNAi? kiM uva ciNAi? goyamA! aha kamma pagaDIo, sidilabaMdhaNavaddhAo dhaNiyabaMdhaNabaddhAo pakare? jAba aNAdiyaM caNaM aNavadaggaM dIhamara cAurantasaMsArakantAramaNupariyai' zrIvIrane pana-he bhagavAna! kAnathI sAMbhaLayAno rasIo banI pITAto jIva muM bAMdhe che, ekaThe kare che. upacapa kare? ucara- gautama, ATha karmanI katimI je zithila baMdhavALI hoya sene gAda dhanavALI kare he, te kyA sabhI ke jema anAdi kAbdhI rakhaDato Avelo tema anaMta kALanA lAMbA paMthanA cAra gativALA saMsAra kAMtAramA bhramaNa karaze, e pramANe vIjI cAra 0 indriyonA viSayamA te sparza indriya sudhI samajabU, eja pramANe krodha, mAna, mAyA, lobha, darzana mohanIya, cAritra mohanIya vigerethI dA For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 101 // www.kobatirth.org bhAva Arta saMsArI jIvo paNa cAra gatimAM bhramaNa karanArA jANavA. kaM che ke : rAgaddosakasAehiM iMdiehi ya paJcahiM / duhA vA mohaNijeNa aTTA saMsAriNo jiyA // 1 // rAga dveSa ane kapAyo baDhe pAMca indriyoM tathA ve prakAranA mohanIya karmathI saMsArI jIvo pIDAyalA che. athavA jJAna Ava raNIya vigere zubhaazubha je ATha prakAranAM karma che tenAthI pIDAyalo te koNa che? teno uttara kahe che. avaloke te loka, eka, be, traNa, cAra, pAMca indriyavALo jIva samUha te ahiM loka jANavo. loka zabdanA nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhava, bhAva, ane paryAya e ATha prakAre nikSepa batAyI temai aera ra udaya vALA lokavaDe ahiM adhikAra kahevo, karaNa ke jeTalo jana samUha Arta che te sarva parina nAma paripelava niHsAra che, aupazamika vigere prazasta bhAva rahita athavA anyabhicArI mokSa sAdhana vinAno che. (sampavadarzana jJAna cAritra te mokSano upAya lenA vinA saMsArI jIva mAtra duSTa bhAvomAM rahI pote pIr3Aya che| ane bIjAne pIDI navAM cIkaNAM karma bAMdhI cAre gatimAM anaMta kALa bhame che.) pariyuna zabda ve makAre che. dravyathI ane bhAvathI temAM bhAvathI sacitta paridhUna te jIrNa zarIravALa buDho athavA jIrNa junuM jhADa ane acitta dravya pariyuna te jIrNa vastra vigere ane bhAva paridhuna te audavika bhAvananA udgathI prazasta jJAna vigerethI rahita kema vikala ? anaMta guNothI parihANIthI kahe che. pAMca, cAra, traNa, ye eka iMdriyavALA jIva kramayI jJAne vikala ochA jJAnavALA che. temAM sauthI ochA jJAnavALA sUkSma nigodanA aparyApta jIvo For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 101 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ACC ID je prathama samaye utpanna dhayelo hoya te jANavA. kahuM che ke:aacaa| sarvanikRSTo jIvasya dRSTa upayoga eSa viirenn| sUkSmanigodAparyAptakAnAM saca bhavati vijJeyaH // 1 // sUtram // 102 // sauthI ochA jJAnavAlA jIvano upayoga mahAvIra prabhue nigodanA aparyAptA jIvono dekhyo che. e jANavU. / / 102 // tasmAtprabhRtijJAnavivRddhiSTA jinena jIvAnAm / labdhinimittaH karaNaH kAyendriya vAGmanohagbhiH // 2 // syAra pachI jIvonI labdhinA nimitta kAraNa tathA kAyendriya, mana, vacana, vaDe jJAnanI vRddhi thAya che. ema jInezvare dekheLu | che. // 2 // have te viSaya ane kapAyathI pIDAyalo prazasta jJAna pUna (hINo) kecI avasthAvALo thAya che, te batAve che. 'duHssaMbodha' | eTale dharmanI ane cAritrathI prApti saMbaMdhI je bodha tene ghaNI muzkelIthI samajAya che samajabuM durlabha che. jema metArya munine samajavU kaThaNa paDayu hatuM athavA brahmadana cakravartI mAphaka tene bodha Apano muzkela ito tenA pUrva bhavanA bhAie jJAnathI jANI pote sAdhu banIne tene bodha Apyo paNa ghaNA prayAsa chatAM na samajAyAdhI sAdhu thAkI gayo paNa brahmadatta na samajyo ane krUra karma karI narakamAM gayo. zA mATe A kare? te kahe che. viziSTa avabodha rahita te A mamANe azAna banelo zuM kare che ? te kahe che A / prathivIkAya lokane atizaya pIDA kare che. tenA prayojana mATe khodavA vigerethI pIDA karatAM judI judI jAtanAM zatrovaDe te jIvone DarAvI te khetI karavI khANa khodavI ghara karavU vigere judA judA kAryAmAM jarUra par3hatA te jIvone pIDA kare che. teva18 - Res For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guru mahArAja ziSyane kahe che ke tuM jo pRthivIkAyanA uparaja badhAno Azraya hovAcI prakarSe eTale mukhyatve pIDA pRthivIkAyaneja hai| AcA0 thApa, tathA vyaya dhAtu bhaya tathA calanamAM paNa thAya che. eTale TIkAkAre vyathitanA ve artha lIghA. pIDA karavI athavA bhaya pamA- satram DDayo tathA pazya zabdathI eka dezamA eTale thoDAthI cIjeM rahelu te paNa levAya te siddhAMta zailIvaDe prAkRta bhASAnI rItI pramANe 81 // 103 // 4 ghaNo Adeza levAya eTale ziSyane kA ke. jo, zidhye pachayu Y? uttara-loko potAnA prayojanamA pRthivIkAyane niraMtara pIDe che. // 103 // ___ Atura zabdavaDhe mUcavyU ke viSaya kaSAya vigereyI pIDAyalA jIvo ( ahiM pRthivIkAyano viSaya cAlato hovAthI) tene la vAraMvAra pIDe che. bahu bacanano nirdeza karavAne kAraNa e che ke teno AraMbha karanArA ghaNA che. athavA loka zabda che te darekA saMbaMdha rAkhe che. eTale koi loka (jIva samUha) viSaya kaSAyathI pITAyela ke. bIjo kApathI parijIrNa che. koi duHkha saMbodhale. ane koi viziSTa jJAna rahita che. e badhAe duHkhI jIvo potAnI icchAbho pUrI karavA tathA mukha meLavanA A pRthivIkAyanA jIvone aneka prakAranA upAyobaDe paritApa upajAve ke paTale ghaNI pITA kare / / 14 // MM zaMkA-eka devatA vizeSathI AdhAravALI pRthivI rahelI che. te vAta mAnavI zakya he. paNa temAM asaMkhyAta jIvono samUha | rahelo che. e bAta mAnavI kaThaNa che. jainAcArya te zaMkA dUra karavA kahe che. saMti pANA paDho siyA lajamANA puDho pAsa aNagArAmoti / ege pavayamANA jamiNaM virUvarUvehi For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 104 // satthehiM puDhavikammasamAraMbheNaM puDhavisarathaM samAraMbhemANA aNegaruve pANepidikA AcA0 saMti zabdathI vidyamAna che. jIvo judA judA bhAce aMgulanA asaMkhyeya bhAga svadehanI avagAhanAvaDe pRthivIkAyane AzrayIne // 10 // rakhA che. tethI zAstrakAra kahe che ke pRthivI te ekaja devatArupa nathI, paNa jIvonuM judA judA zarIranuM saMdhAna thaine pRthivI aneka H jIvonI banelI he. tethI sacetanapaNuM ane aneka jIvono mAM Azraya che. pa pRthivI svarupa khulluM batAvyuM che. ane e jAgIne tenA AraMbhathI vartelAne batAve che ke tamo jo sAdhupaNuM kahetA hoto te jIvonI rakSA karo nahi to lajA pAmazo. ahiM lajjA ce makAre che loka saMbaMdhI te vahu sasarAnI lAja kADhe che, tathA subhaTa vigere potAnA amaladArathI yuddhamA hAratAM zaramAya che, te / ane lokottara lajjA te sattara prakArano saMyama che, tethI kahyaM che ke : lajjA dayA saMjama baMbhacare mityAdi / lAja, dayA, saMyama, brahmacarya, vigere ekArtha che lAjano artha e che ke saMyama anuSThAnamA rahI tenI maryAdA pAlana karIne vIjA 8 jIvone na pIDa. athavA jainetara sAdhu pRthivIkApanA samAraMbha rupa asaMyama karavAthI lajjA pAmatA evA pratyakSa jJAnIodhI tathA / parokSa jJAnIbhothI che, temane tuM jo tevu ziSyane gurU kahe che A kaDevAthI sucavyu ke ziSye kuzaLa anuSThAna pravartinA viSayamA 4/ raheke tene teonI mAphaka lajAvU na paDe, jainetara jIva dayAna svarupa jevU ghole che tevU karatA mI e dekhAcyA jainAcArya For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 105 // www.kobatirth.org kahe che ke jainetarI potAne ame agAra paTale ghara tenAthI rahita eTale anagAra (yati) chIe ema bole che. te zAkyamata vigerenA sAdhuo jANavA. ema batAve che te kahe che ke ameja jaMtu rakSAmAM tatpara chIe tathA ame kaSAya ajJAnarUpa aMdhakArane dUra karyA che. e mamANe bolanArA pratijJA mAtra je anarthanuM mULa te vyartha bole che. jema koi atyaMta sucIbodra te cosaTha bAra mATIthI snAna karanA ane gAyanA madAnI zucIne dUra karIne pAcho karma kara nA kahevAthI cAmaDAM hADakAM mAMsa, snAyu vigerene potAnA upayoga mATe teno saMgraha kare teja pramANe teNe pavitratAnuM abhimAna dhAraNa karyA chartA zuM tyAyuM ? ija nahi te pramANe zAkyamata | vigerenA sAdhuo anagAra vAdane vahana kare che, paNa anagAranA guNomAM jarApaNa vartatA nathI ane gRhasthanI carcAne jarA paNa ullaMghatA nathI evaM dekhA che enuM A sarvajana pratyakSa evaM kRtya pRthivIkAyanA jIvone judA judA prakAranA haLa kodALI, khanitra vigerethI jIvone haNe che. ane pRthivIkAyanA samAraMbhamAM pRthivIkAyanA zastrotra De pRthivIkAyanA jIvone haNavA sAthai tene AthayIne rahelA bIjA jIvo pANI vanaspati, vigerene haNe che. teno bhAvArtha A che ke jIva mAtrane bacAvavAnI pratiza karI jIvanu | svarupa jANavAnI darakAra karatA nathI ane gRhastha mAphaka pRthivIkAyano samAraMbha karIne aneka prakAre pRthivInA jIvone tathA | tene AzrayI rahelA aneka jIvAMne haNe che. A pramANe zAkya vigerenuM pArthiva jaMtu sAthai bairabhAva batAcI temanuM ayatiparNa matAvI | have sukhonA abhilASa bar3e kara karAva anumodadhuM tathA te traNa karaNa sAthe yoganI mahatti batAve che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 105 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 106 // tattha khalu bhagavayA pariNNA paveiyA imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAai jAimaraNa AcA moyaNAe dukkhapaDighAyaheuM sa sayameva puDhavisarathaM samAraMbhai aNNehiM vA puDhavisatthaM samAraMbhAveDa // 106 // aNNe vA puDhavisatthaM samAraMbhaMte samaNu jANai (sU. 15) tyAM pRthivIkAyanA sabhAraMbhamA zrI vardhamAna svAmI bhagavAne A, kAM che ke have pachInA kahevAtA kAraNAvaDe mukhanA abhilApIo karavA karAvanA ane anumodavAvaDe pRthivIkAyano samAraMbha kare che, tenA kAraNo batAve che. (1) nAzavaMta jIva-4 manA parivaMdanamAnana pUjana mATe tathA janma maraNa ane mukti mATe tathA duHkhone dUra karavA mATe pote sukhano abhilASI ane dakhano dveSI banI pote potAnA baDeja pRthivI zakhano samAraMbha kare che bIjA, jIvo pAse karAve che. ane karatAne anumode ke. ema ajJAna dazAthI pUrvakALamAM karI bhaviSyamAM karaze e pramANe manavacana kAyAnA karmavaDe yojavU, AcI jenI mati cha tenu MthAya che te batAve che. taMse ahiAe taM se abohIe se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samuhAya socA khala bhagavaoaNa-d gArANaM ihamegesiM NAtaM bhavati esa khallu gaMthe esa khalla mohe esa khalu mAre esa khallu Narae iccatthaM gaDDhie loe jAmiNaM virUvarUvehiM satthehiM puDhavikammasamAraMbheNa puDha visasthaM samAraMbhamANe aNNe SAA%kara For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 107 // www.kobatirth.org aNegaruve pANe vihiMsai se bemi appege aMdhamanbhe appege aMdhamacche appege pAyamanbhe appege pAyamacche appege gulphamavabhe appege gupphamacche appege jaMghamabbhera appege jANumanbhe? appege urumanbhe appe kami 2 appege NAbhimame 2 appege udaramabbhe 2 appege pAsamabbhe 2 appege piTThimanbhe 2 appege uramabbhe 2 appege hiyamanbhe 2 appege dhaNamanbhe 2 appege dhamanbhe 2 appege bAhumanbhe 2 appege hatthamanbhe 2 appege aMgulimavbhe ra appege hamabbhe 2 appege gIvamavbhe 2 appege haNumabbhe 2 appege hoDamabbhe 2 appege daMtamanbhe 2 appege jinbhamanbhe 2 appege tAlumanbhe 2 appege galamabbhe 1 | appege gaNDamabhe 2 appege kaSNamabbhe 2 appege NAsama bhe 2 appege acchima bhe 2 appege bhamuhamadhye 2 appege NiDAlamabhe appege sIsamadhye 2 appege saMpasArae appege udavae itthaM itthaM samArabhamANassa | icete AraMbhA apariNNAtA bhavaMti ( sU0 16 ) 2 upara kahelA pApanA kRspo je pRthivIkAyane duHkha devArUpa che te karavA karAvA tathA anumodavAthI tene bhaviSyakALamAM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 107 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie Skekse ahitane mATe yaze tema bodhilAbha samyaktvathI vimukta karaze. kAraNa ke prANI gAganA upamardanamA prayolAmAne boDo pana diyo / lAbha nahi thAya je koi bhagavAna pAse athavA tenA ziSya kharA sAdhu pAse pRthivI kAyanA AraMbhane pAparupa jANIne bhAve che te sUtram 1 AIM mAne che. jeNe pRthivInuM jIvapaNuM jANyu che, te paramArthano jANanAro sAdhu pRthivIkAyanA zakhanA samAraMbhane ahitapaNe sArI / / 108 // P // 10 // rIte jAganAro pote sampadarzana vigere svIkArIne bacAve che. have te kevA pratyayathI yAne he te patAye che. kA to te bhagavAna pAse kA to koI sAdhu pAse samajIne bacAve che. manuSya janmayAM tattano pratibodha pAmelA sAdhuoe A jANyuM che. zuM jANyu che ? te vatAve che. A pRthivIkAyana zAstra jeno samAraMbha ag prakAranA karmano baMdha che khalu zabdathI nidhe jANavU tathA kAraNamA kAryano / 6 upacAra karavo te nAlodaka gaMdu pANI jema pagane rogI banAye che tethI paga roga tarIke jANotuM che te nyAye pRthivIkAyano samA4raMbha mohanIya karmanA baMdharupa che. vakrI mohano hetu hovAthI pRthivIkAyano samAraMbha kAraNa ane ATha karma te kArya che ema manyu te mohanIya karmanA ce bheda che. ane aThAvIza kAranI karma prakRti che. te jANavI. vaLI maraNatuM hetu hovArthI mArarupa che, eTale pRthivIkAyane mAre te potAnA AyuHkarmano kSaya kare cha, arthAt akALe mare che. tathA narakano hetu hovAthI te narka che. ApaNA rahevAsathI nIce je pRthivI che temAM naraka, mAM somaMta vigere duHkhadAi sthAnomAM narakanA jIvo tarIke rahI duHkha bhogave che. AthI azAvA vedanIya karma bAMdhavAna sUnavyu che. For Private and Personal use only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie AcA0 CERIES satrama // 109 // // 109 // zaMkA-eka pANInA nAza karavAyI pravRttimA ATha prakArako karmabaMdha kevI rIte thApa? uttara-marAtA jaMtunA jJAnane rokavAdhI zAnAvaraNIya karma baMdhAya ai. epI rIte baghA komA yojag ane pUrve kahelA hAnI sAdhuoe bIjuM paNa Aq jANeluM che, te batAve che. ke AhAra bhUpaNa tathA upakaraNane pATe tathA parivaMdana, mAnana, pUjanane mATe 31 bhane duHkhanA pratighAta mATe loka (mANIgaNa ) ghelo banelo che. kArya bhakArya ne jANato nathI. A pramANe ati pApanA samUhanA vipAkaruSa phaLa ekA pRthivIkAyanA samAraMbhamA ajJAnI ajJAnavaza mUrchita thayelo Ava kAryoM kare che. te catAye che. A pRthivIkAyanA jIvone virupa zastrovaDhe pRthivIkAyano samAraMbha karato pRthivIkAyanA jIvone haNe he. ane tenI sAthe pRthivI bhakhabare pRthivInuM nikaMdana kare che. athavA haka, kudALA vigerethI aneka prakAre samAraMbha kare che. ane tene raNAM tene AzrayIne rahekA the indriyAdi jIvone haNe the. bAdInI zaMkA ArekA (hadapAra) prAya kAraNa ke je na jue, na sAMbhaLe, na suce, na jAya, te kevI rIne vedanA anubhave ane te bAta ame mAnIe? A vAyatamA AcArya mahArAja hatithI samAdhAna kare che. tame pUchayu mATe pRthivIkAyanI vedanA hu~ kahu chu', api zabda | yathAnA rupamAM che. jema koi janmathI aMdha bahero, muMgo, koDhIo paMgu, tathA hAtha paga vigere avayavathI zithIla vipAka sUtramA kahelA duHkhI pagApudha sevA pUrve karelA pApothI azubha karma udayapo AvatAM hita, ahita, mApti tathA tyAgathI vimukha sarva prakAre duHkhI jotAM ApaNane tenA upara ati karuNA Ave teja pamANe bhaMdha vigere guNa yukta duHkhIne koi bhAlAnI aNIvaDe bhede chede | For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram topaNa te vApaDho duHkhI che. ane chedAto bhedAto ma dekhe na sAMbhaLe ane muMgApaNAthI na hae to ApaNe tene vedanAno abhAva AcA0/-/mAnI ? athavA temAM jIvano abhAva mAnI zakAze. eja pramANe pRthivInA jIvo paNa avyakta cetanAvAlA janmAMdha, baherA, muMgA, paMgu, vigere guNovAlA puruSa mAphaka jANavA athavA jema paMcendriya jIvo je spaSTa cetanAvAlA che, temane koipaNa pagamA bhede,H // 11 // ta chede e pramANe gulpha ghuTaNa vigeremAM paNa duHkha de tathA eja pramANe jaMghA, jAnu, uru,-kaTI, nAbhI, peTa, paDakhAM, pIra, chAtI, hRdaya, stana, skaMdha, bAhu, hAtha, AMgaLI, nakha, gaLa, haDapacI, hoTho, dAMta, jIbha, tALag, garcha, lamaNA, kAna, nAka, AMkha, bhra, lalATa, zira vigere avayavamA chedana, bhedana vigere thatAM vedanA utpanna yatI dekhAya che teja pramANe atizaya mohanA ajAnane bhajanArA, styAnadhiM (ghora nidrA) nA udayathI avyakta cetanAvAlA prANIbhone avyakta vedanA thAya che ema jANavU ahiM bIjeM dRSTAMta kahe cha. jema koi mANasa duSTa buddhithI jIvone vebhAna kare ane bebhAna karyA pachI tene mAre ane jIvarahita kare to tenI vedanA prakaTa dekhAtI nathI paNa tene vedanA apakaTa che. evaM ApaNe jANIe chIe teja pramANe pRthivIkAyanA jIvone paNa jANavU dArU pIne ghelA thayelA athavA byaMtara vigerethI ghelA banelAne jorathI mAratAM te vakhate tene duHkha pUru paDatuM dekhAtuM nathI paNa cetanA bhAvatAM tenA mArane poteja sArI rIte jANI zake che. tathA zIzI suMghADI DokaTara kApatapa kare che. te mAluma paDatuM nathI paNa te nasA karatAM vadhAre nAra rahe to pelo sAkSAt duHkha anubhavato dekhAya che. athavA vadhAre vAra naso rahe to daradInA pANa paNa jAya che. e pramANe pRthivInA jIvornu paNa jANavU. have pRthivIkAyatuM jIvatva sAdhIne tathA judA judA zastronA mAravaDhe pIDA For Private and Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie thatI batAvIne tenA baghAM yatA baMdhane batAye che. AcA0 ___ soLamAM mUtramA sugama artha dhArIne TIkAkAre puro artha lakhyo nathI mATe khulAso karIe chIe ke te ahitane mATe abodhIne / sUtram mAre thAya che. evaM jANIne AdaravA yogya cAritra vigere lar3a sAdhu vicAre che ke jinezvarane tathA sArA sAdhuone A mAluma 01 // 111 // che ke pRthivIkApanI hiMsA te karmano gAMsaDo, moha, mAra, narka che. chatAM tenI aMdara loka gRddha banIne virupa zastrovaDe pRthivIkAyane // 111 // / aneka prakAre duHkha de che. te dRSTAMta batAve che ke pRthivIkAya jIvo aMdha mAphaka nasAvaLA mAphaka avyakta cetanAvaLA che. tene / | duHkha de che. jema te AMdhaLAMne paga ghuTI-pIDI jhAMga, jAnu, nAbhI, keDa, udasthI chevaTa mAthA sudhI duHkha de che tema pRthivIkAyane / 8 duHkha de che, A bhAvArtha che. ettha satthaM asamArabhamANassa iccete AraMbhA paripaNAtA bhavaMti, taM pariNAya mehAvI neva saMyaM puDhavi satthaM samAraMbhejA NevaNNehiM puDhavi satthaM samAraMbhavejjA NevaNNe puDhavi satthaM samAraMbhate samaNu / jANejA, jassete puDhavi kamma samAraMbhA paripaNAtA bhavaMti se hu muNI pariNAtakammetti bemi | (su. 17) // iti dvitIya uddeshkH|| ahiAM pRthivIkAyamA dravya ane bhAvathI bhinna ce zastra le tathA drabga zastra te svakAya ane parakAya tathA be rupavAz2a batAvyU For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 112 // www.kobatirth.org ane bhAva zatra te asaMyama eTale kharAba dhyAna tathA mana, vacana, kAyAno kharAvaM upayoga tAnyo banna prakAza calAvI khoda, khetI karavI vigere samAraMbhana kAmo baMdha hetupaNe jemaNe jANyAM nathI te ajJAta ane jemaNe jANyA che te parijJAta che. te batAve che. ahiM pRthivIkAyAM vanne makAranuM zastra na calAvanArA pUrve kaDelA samAraMbhane pAparUpa jANIne tene svAgelA je | aNagAro te parijJAta jANavA. A vacanathI e sUcabhyuM ke ahiA birati eTale jIvone duHkha na dedhuM te batAnyu have te viratine khulle khullI batAve che. eTale pRthivIkAyanA samAraMbhamAM baMdha jANIne meghAvI buddhimAna zuM kare ? te batAve che. A pRthivI zastra je dravyabhAve bhinna che, te pote na karAve na anumode e pramANe mana, vacana, phAya, tathA atIta, anAgata, kALanA paNa paJcakhANa kare ke mAre pRthivIkAyanA jIvone koi paNa rIte duHkha na dekhUM vigere A mamANe karelI nivRttivALo muni che. ema jANa paNa bIjA nahiM, have A viSayane saMketAM kahe che ke jeoe pRthivI jIvonI vedanAnuM svarUpa jANyR che tathA pRthivI khodavI khetI karanI temAM karma baMdhano hetu che. te jANyuM che. tethI saparijJAvaDe jANIne pratyAkhyAna parijJAvaDe tene tyAge se muni che. A pramANe banne makAranI parijJAkaDe jANe tathA je tyAge te ATha prakAranA karma saMdhAya te sAvadha anuSThAna tyAgavAthI te parijJAna karmA muni jANavo. paNa na tyAganAro zAkyAdi muni na jANo. 'anImi' zabdano artha pUrva mAphakaja che. zakhaparijJAno bIjo uddezo puro thayo pRthivIno uddezo puro thayo have apakAyano uddezo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe che. gayA uddezAnAM ane temAM pRthivIkAyanA jIva siddha karyA tenA badhamAM karma maMdha batAyo For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 112 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir C AcA0 sUtram // 113 // o ane chevaTe mokSa mATe virati dharma ghatAcyo, teja pramANe have anukrame Aye apakAyarnu jIvatva ane tenA vadhamAM baMdha ane karavI joitI virati batAve che. A pramANe vIjA ane bIjA uddezAno saMbaMdha che. tenA cAra anuyoga dvAra kahevA temA nAma niSpanna nikSepAmAM apaphAyano uddezo che. ane je pUrva pRthivIkAya jIvanuM svarupa samajAvavAne mATe nikSepA vigere je nava dvAra kayAM itAM / te ahi samAnaNe hovAthA teja kAyama rAkhI vaika badhAre batAyavAnI icchAthI uddhAra karI niyuktikAra kahe che. Aussavi dArAI tAI jAiM havaMti puDhavIe / nANattI uvihANe parimANu vabhoga satthe ya // 106 // apakAyanA pRthivIphAyAM batAvyA pramANe navadvAro che. phakta bheda eTaloja che ke vidhAna prarUpaNA parimANa. upabhoga, zastra, saMbaMdhamAM te pRthiyothI judI rIte ke ema bhANa. ca zabdathI lakSaNa viSaya che. tu zabda nizcaya vAcaka che. eTale pRthivIkAya ane apakAya phakata vidhAna vigeremAMja judA ke bImAmA nahi ema jaNAcuM have vidhAna eTale paruSaNA te saMbaMdhI judApaNuM batAve che. duvihA u AujIvA suhamA taha bAyarAya logaMmi / suhamA ya savvaloe, paMceva ya ghAyara vihANA // 107 // ____ apakApanA jIva lokamA sUkSma ane cAdara ema ce prakAre che, temAM sUkSma rathA lokamAM che. paNa vAdaranA pAMca bheda che, have tenI bharupaNA kare he suddhodae ya ussA, hime ya mahiyA ya harataNUceva / bAyara AuvihANA, paMcavihA vaNiyA ee // 108 // -ORK For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 194 // www.kobatirth.org zuddhodaka te taLAva, nadI, samudra, kuMDa, ava vigeremAM rahe paNa te osasitrAyatuM jANayuM, ane rAtamA athavA paroDIe je ThAra paDe che jene gujarAtamA jhAkala kahe che. te avazyAya (osa ) che, ane ziyALAma TaMDA pulanA samuhanA saMparkathI jaLa baraphInA cosalA jevaM kaThaNa thAya che te hima che. ane garbha mahinAmAM sAMja savAra je ghumADA jevuM paDe che te dhumasa athavA mahIkA kavAya che ane zarada tathA varSAnA kALamAM lIlI vanaspatinA upara pANInAM biMdu paDhe che, te jamInanA snehanA saMparkadhI utpanna thayelo haratanuM kahevAya che. A mukhya pAMca bheda bAdara apakAyanA che. zaMkA- paNa sUtrAM bAdara apakAyanA ghaNA bhedo batAvyA che jemake karA, thaMDo uno khArakSatra, kaTu, amla, lavaNa, varuNa, kAloda, uckara, kSIra, ghRta, ikSurasa, vigere bhedo batAbyA che, te zA mATe ? uttara-A vadhA bheda bAdara apakAyanA che kharA, paNa badhA bhedono pAMca bhedamAMja samAveza thAya che jemake karA kaThaNa hovAthI himamAM teno samAveza thAya che ane bAkInAono zuddhodakamAM samAveza thAya che, phakta tenuM bhinnapaNu sparza, rasa, sthAna, varNa, vigeremAMja che, (jema ke samudranuM pANI mAtra judA judA pANInA pudgalo temAM maLelA hovAthI svAdamAM khAru che paNa te zuddhodakama che. zaMkA- jo evI rIte pAMcamAMja bAno samAveza to hoya to padmavaNA sUtramAM bInA bhedono pATha kema Apyo ? uttara- zrI bALa, ane maMda buddhibALAne sahelathI samajAya te mATe bheda pAyA che. prazna- tyAre ahiM niyuktikAre kema bheda na batAvyA? For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 114 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 / / 115 / / www.kobatirth.org uttara - prajJApanA adhyayana te upAMga che ane ArSa vacana che. temAM badhA bhedo levA yogya che| ane sthAM badhA bhedo batAvavAthI strI vigerene badhAre lAbha dhAya, ane niyuktio to sUtranA artha sAthai ekatA kare che, tethI lIpA nathI, tethI adoSa che. upara kahelA bAdara apakAyanA saMkSepathI ye bheda che. paryAptA ane aparyAptA temAM aparyAptA te varNa vigerene na pAmelA ane paryAptA te varNa, gaMdha, rasa, ane sparzanA AdezovaDe hajAro bhevALA che| ane tethI saMkhyeya yonI pramukha lAkho bhede thAya che te jANavuM. A badhAnI saMtRta yoni jANavI ane te yoni sacitta, acitta, mizra ema traNa bhede che. tathA zIta uSNa, ane mizra ema RNa bhede che. pa pramANe gaNatAM apakAyanI sAta lAkha yonI thAya che. have prarUpaNA pachI parimANa dvAra kahe che. je bAyarapajjattA payarassa asaMkhabhAga mittaate| sesA tinnivi rAso vIsuM logA asaMkhijA // 109 // je bAdara apakAya paryAptA che te saMvartita loka mataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM je pradeza rAzI che tenA barobara che. ane bAkInA je brahyA te prathaka asaMkhyAta lokAkAza pradeza rAzI pramANa jANavA paNa temAM ATalaM vizeSa che ke bAdara pRthivIkAya paryAsAthI bAdara apakAya paryAptA asaMkhyAta guNA che, ane bAdara pRthivIkAya aparyAptAthI bAdara apakA aparyAptA asaMkhyAta guNA che, temaja sUkSma pRthivIkAya aparyAptAthI sUkSma apakAya aparyAptA vizeSa adhika che ane sUkSma pRthivIkAya paryAptAthI sUkSma apakAya paryAptA vizeSa adhika che. have parimANa dvAra kachu pachI ca zabdadhI cucaveluM lakSaNadvAra kahe che. jaha hatthissa sarIraM kalalAvatthassa ahuNovavannassa hoi udagaMDagassa ya esuvamA saGghajIvANaM // 110 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 115 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 116 // www.kobatirth.org zaMkA- apakA jIvanathI tenuM lakSaNa samajAtuM nathI jema pezAca vigere dravya che tema pANI paNa jAva hai, AcArya te saMbaMdhI dRSTAMta sAthai samAdhAna-jema hAthaNInA peTamA garbha utpanna thavA sAthe drava chatAM te cetana ke tevIja rIte avakAyanuM paNa sacetana pathuM jANabuM athavA pakSInA turta utpanna thayelA DaMDAmA jyAMsudhI karaNa bhAga cAMca vigere baMdhAyA nathI tyAMsudhI ghaNuM pANI hoya chatAM te cetana che tema apakAya paNa cetana che ema jANavuM hAthaNIno garma tathA iMDAnuM pANI levAnI | jarura eTalIja ke temAM badhAre pANI hovAthI sArI rIte dRSTAMta samajAya che. turta utpanna thayelA ema kahevAthI sAta divasa sudhI lebuM tyAM sudhIja, kalala rahe che pachI to te garbhano bhAga kaThaNa thai jAya le. ve apakAyanI sacetanatA upara anumAna kare che te nIce pramANe. zatrathI na haNA hoya tyAM sudhI dravaSaNuM che teTalA mATe pANI hAthaNInA garbha kalalanI mAphaka cetana hai. ahiM vizeSaNa levAthI mazravaNa vigereno niSedha jANo. teja pramANe bIjuM anumAna prayogathI batAve che. iMDA rahelA kalalanI mAphaka mANItuM dravapaNuM nAza nathI thayuM tethI te pANI sacetana che tathA pANI jIva zarIra che. kAraNa ke, chedI zakAya che, bhedI zakAya che, urADI zakAya che, pI zakAya ke, bhogavAya che, suMghAya che, svAda levAya che, sparza karAya dekhAya che ane dravyapaNe che. A vadhA zarIranA dharmo pANImAM ke mATe te cetana ke, (A vo saMbaMdha batAvIne pANI e jIvonuM zarIra che ema batAvyu .) ane AkAza varjine bhUtonA je dharma te rUpa AkAra vigere paNa levA. sarva jagAye A dRSTAMta che. sAsnAvizANa nA samUhanI mAphaka jANavuM. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 116 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 117 // www.kobatirth.org zaMkA- rupapaNuM, AkArapaNuM, vigere dharmo paramANuomAM paNa. che. tethI tamArI hetu anekAMta doSavALo che. uttara- ema nathI kAraNa ke ahiM che; chedyatva vigere hetu paNa sAthe lIvelA che ane te baMdhU indriyanA vyavahArane anupAtI sAthai rahenArA che. te pramANe paramANu nathI. A prakaraNathI atIndriya paramANunAM vyavaccheda karyo. athavA vipakSa nathI kAraNa ke sarva pudgala dravyonuM dravyazarIrano svIkAra karyo che ane jIva sahita ane najIva sahita ATalaM vizeSa che. kahAM che ke:--- taNavo'bhAtivigAra mutta jAita o'NilaMtA u satyAsatyahayAo nijjIvasajIva rUvAoM // 1 // aNu a vigere vikAravALAM mUrta jAtipaNAthI pRthivIthI vAyu sudhI eTale. pRthivI, pANI, agni ane vAyu e cAranAM zarIra zastrathI haNAyalA te nirjIva che. ane zakhathI na haNAyalA te sajIva che e pramANe zarIraparNu siddha thatAM pramANa thAya che (1) hIma koi jagopara pANI paNe hovAthI bIjA pANInI mAphaka sacetana che. (2) ane pANI sacetana che kAraNa ke koi jagopara bhUmi khodatAM deDakAMnI mAphaka uchaLI Ave che. (3) athavA staticii paDataM pANI savetana che. kAraNa ke te AkAzamAM svAbhAvika rIte utpanna thata mAchalAnI mAphaka uchaLI paDe che, upara kahelA badhA lakSaNo apakAyane maLatA bhavatAM hovAthI apakAya sacetana che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 117 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 118 // www.kobatirth.org upabhoga dvAra kahe che pahANe piya taha ghoyaNe ya, bhattakaraNe ase e a / Aussa u paribhogo gamaNAgamaNe ya jIvAnaM // 119 // nahA, pI, gho. gaMdha, sIMcanuM, tathA nAca vigerethI jayaM AyaSu' temAM pANI kAma lAge che. tethI senA bhoganA abhilASI jIvo A kAraNone uddezIne apakAyanA vadhamAM mavarte che, te batAve che. -- eehi kAraNehiM hiMsaMtI AukAie jIve / sAyaM gavesamANA parassa dukkhaM udIraMti // 112 // snAna, avagAhana vigere kAraNo bhavata indriyonA viSayanA viSamAM mohita thayelA jIvo nirdayapaNe apakAyanA jIvone | haNe che. kAraNa ke potAnA sukhanI icchA hovAthI pArakAnA hita ahitanA vicArathI zUnya hovAthI keTalAka divasanA sthAyI | manohara jubAnInA madathI tapela cittavALAnI sArAsAra viveka rahita, tathA vivekI puruSanA saMsarga rahita rahIne pANI vigere jIvonA duHkhane udIrIne pIDA kare che. ka cheke.: ekaM hi cakSu ramalaM sahajo vivekastadvadbhireva saha saMvasatirdvitIyam etadvayaM bhuvi na yasya sa tattvatA'ndhastasyApamArgacalane khalu ko'parAdhaH ? jene svabhAvika nirmaLa viveka che, te eka cakSuvALo kahevAya che| ane vivekavALA puruSano saMga te manuSyane vIjI AMkha For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 118 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 119 // www.kobatirth.org |gaNAya che. te yeuthI je rahita che te kharekharI rIte jozAM to AMkhavALo hoya chatAM AMdhaLIja che to sevo puruSa kadI kharAba rahate jAya to temAM te vicArAno guno che ? viveka tathA vivekI puruSanI saMgata vinAno AdamI jarura ADe raste jAya che. have zakhadvAra kahe che. : uciNagAla ghoSaNeya uvagaraNamattabhaMDe y| bAyaraAukAe eyaM tu samAsao satyaM // 113 // dravya ane bhAva e ve zatra che. ane dravya zatra paNa samAsa ane vibhAga e ve bhede che, temAM samAsathI dravya zatra Aha e. kuvAmAMthI koza vigerevaDe pANI uMce caDAva te Urdhva siMcana che. ane ghana (ghaTTa) masRNa (komala) vastrathI gALa tathA ba vigere upakaraNa carma koza, kaDA, vigere vAsaNa dhobA vigeremAM A pramANe aneka rIte bAdara apakAyanAM zatro jANavA peTale A kAraNane jIvone pIDA dhAya che. gAthAmA 'tu' zabda vibhAganI apekSAe vizeSaNa artha che. have te vibhAgathI batAve che. kiMcI sakAya satthaM kiMcI parakAya tadubhayaM kiMci / eyaM tu davvasatthaM bhAveya asaMjamo satthaM // 114 // kiMcit svakAya zatra te taLavAnuM pANI nadInA pANIne duHkha de ane kiMcit parakAya zastra te, mATI, sneha ( tela bigere) khAra vigere, pANInA jIvone haNe che. kiMcit ubhaya eTale pANImAM maLelI mATI vigere bIjA pANInA jIvone haNe che. paNa bhAvazAkhamAM to pUrva kA mujaba pramAdIno, kharAba dhyAnavALAno mana, vacana, kAyAe pALelo asaMyama che. bAkInAM dvArA pRthivIkAyanI mAphaka jANavAM te kahe che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 119 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 120 // www.kobatirth.org sesAI dArAI tAI jAI havaMti puDhadhIe / evaM Ause nijjutI kiciyA esA // 14 // nikSepa, vedanA, vadha, ane nivRtti jema pRthivIkAyamA vatAnyAM tevI rIte apakAyanA uddezAmAM paNa niryukti eTale nizvayathI artha ghaTanA batAvI che. eTale ema jAga ke apakAyanA jIvonoM vadha karavAyI baMdha thAya che| ane te samajI buddhimAne apakAyanA jIvone duHkha na de evo sarva virati dharma svIkArako have sUtra anugamamAM askhalita vigere guNayukta sUtra uccAraNa karayuM, te nIce pramANe. se bemi jahA aNagAre ujjukaDe niyAyapaDivaNNe amAyaM kuvamANe viyAhie (sU0, 18) pUrva sUtra sAthai A mUtrano ema saMbaMdha ke ke gayA uddezAmAM chellA sUtramAM pRthivIkAyano: samAraMbha tyAge te munI ema ka hatuM. paNa teTalAbIja saMpUrNa munI na thavAya te batAve che, dharmasvAmI kahe che ke " meM bhagavAna pAse pU sAMbha temAM A paNa jANavu." eTale pUrvanA sUtra sAthai A sUtrano saMbaMdha joDAyo. mULamAM 'se' zabda che teno artha gujarAtImAM 'te' thAya che.. eTale pRthivIkAyano samAraMbha tyAge ane tenI sAthe bIjuM bhuM tyAge to saMpUrNa aNagAra thAya. athavA kevo aNagAra na thAya te huM kahuM hu~, " aNagArA mo ci ege patrayamANetyAdi " jemane ghara nathI te 'aNagAra' che. ahIMyA yati vigere zabda choDIne aNagAra zabda lIdho tenuM kAraNaM batAve che. paratu For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 120 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 121 // www.kobatirth.org raja gramini prathama gaNAya ke kAraNa ke gharano Azraya kare to ghara saMbaMdhI pApa kRtya karavAM paDhe ane muni so nirdepa anuSThAna karavAvALA hoya che te batAve che. Rju te akuTila saMyama eTale manavacana kAyAnI kharAba ceSTAno nirodha karIne sarva | mANInA rakSaNa mATe pravRtti karavAthI dayAnuM eka rupaja che ane vadhI jagAe tenI 'akuTila' (saraLa) gati che athavA mokSa sthAnayAM gamana karavA saraLa zreNI je Rju zreNI gati kahevAya che te meLavavA sarva prakAre saMvaravAda saMyama pALavAthI mokSa maLe. | ahIM kAraNamA kAryano upacAra karIne saMyama se sattara prakArano batAvelo saraLa sAdhu mArga tene kare (ArAdhe) te RjukArI che, enAthI ema sUcayuM ke saMpUrNa saMyama anuSThAna karanAra saMpUrNa aNagAra che Avo muni zuM phaLa pAye se batAve che. yajana te yAga, niyita eTale nizcita e ve maLIne niyAga eTale mokSa mArga, ahIMA saMgata arthapaNAthI dhAtuonuM samyag jJAna darzana cAritrarUpa paNe saMgata che. te niyAga samyag darzana jJAna cAritryarupa mokSa mArga che tene svIkArelo te niyAga pratipatra jANavo. pAThAntaramAM nikAya pratipanna che. eTale nirgata kAya te AdArika vigere zarIra jenAthI athavA jemAM che, te nikAya tene pAmelI tenuM kAraNa samyagdarzana vigere potAnI zakti pramANe anuSThAna karavAthI ane niSkapaTapaNe AcaravAthI te amAyAvI thAya che te batAve che, ahiM mAyA eTale badhAM dharma kAryamAM potAnA vIryane, upayogamAM na lete; tethI ema subaha ke amAyAvI eTale upara kahelA vIrya ne upayogamA le te ane agUhita, bala, vIrya eTale saMyUma anuSThAnamAM parAkrama batAbanAroM aNagAra kalo. A vacanathI tenA saMbaMdhI baghA kaSAyono paNa apagama (dUra kara) jANavo. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 121 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www bath.org Acharya Sh Kailasagersuri Gyanmandie A AkhA sUtrano sAra e che ke he jaMbUprabhu pAse meM sAMbhaLyu che ke jezro satra prakArano nirdoSa saMyama pALe samyakadarzana AcAjJAmacAritranI ArAdhanA kare tathA potAnI zakti gopave nahi tathA vadhA kapAya vigere durguNone choDe temaneja sAdhu jANavA. kayu che ke.18sutram sohI ya ujjuyabhUyassa dhammo suddhassa ciTThaDa' ti. // 122 // // 122 // pAyazcitta te niSkapaTInuM che, ane dharma pavitra bhAvavAlAno che. to A badhI mAyA velaDIne dUra karI zeM kare? te kahe che. jAe saddhAe nikkhaMto tameva aNupAlijA viyahittA visottiyaM (sU0 19) vadhatA saMgama sthAna kaMDaka rupavALI zraddhAvaDhe dikSA lIdhelI te AkhI jIMdagI sudhI potAnI nirmaLa zraddhA pALe kAraNa ke mAyaH evo niyama che ke pariNAma ucca bhAvamA caDelA hoya tyAreja dikSA le che, ane pAchaLthI saMyama zreNIne pAmelo tene | pariNAma badhe ghaTe, athavA barobara rahe temAM vRddhikALa ke hAnikALa eka samayathI mAnIne utkarSathI aMtarmuhurta jANavo paNa ethI vadhAre kALa saMkaleza ke vizRddhi na hopa. kA che ke:nAntarmuhurtakAlamativRtya zakyaM hi jagati saGkteSTum nApi vizoDhuM zakyaM pratyakSo hyAtmanaH so'rthaH // 1 // upayogadvayaparivRttiH sA nihetukA svabhAvatvAt AtmapratyakSo hi svabhAvo vyarthA'tra hetuktiH // 2 // aMtamahata kALane ullaMghIne jagatamAM vadhAre kaleza karavAne zaktimAn nathI teja pramANe AtmAne zuddha karavAne paNa vadhAre / For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 123 // www.kobatirth.org kALa. zakya nathI te AtmAno artha pratyakSa che tethI badhAre bAra pariNAma na Take kar3aka pheraphAra thAya. // 1 // ye upayoganI parivRtti te svabhAvathIja hetu rahita che. kAraNa ke svabhAva te AtmAthI pratyakSa che. ane tyAM hetu batAvavA vyarthaja che || 2 || ane avasthita kALa te vRddhi, hAni, lakSaNavAlA banne ane yatra madhya, ane vajra madhya ebenI mAphaka ATha samaya che. tyAra pachI avazya badalAva A vRddhi hAninuM rahelaM pariNAma te kevaLI jANe, paNa kevaLa jJAna binAnA udyastha jIvone jaNAya nahi. jo ke pravajyA lIdhA pachInA kALamAM siddhAMta sAgarane avagAhana karato saMvega vairAgya bhAvanA bhAvika aMtara AtmAvALo koI muni baghatA pariNAma ne bhaje che teja ka che :-- |jaha jaha suyamAvagAhai aisayararasa pasarasaMju yama uvvaM / taha taha palhAi muNI navanava saMvegasaddhAe // 1 // suni jema jema zrutane avagAhe, (bhaNe) tema tema atizaya rasanA masasthI saMyukta apUrva AnaMdane navA navA saMveganI zraddhAvaDe pAme che, to paNa vaghavAvALA ghoDA ane uttama bhAvamAthI deThe paDanArA ghaNA tethI kahIe chIe ke te zraddhA pALe, eTale niraMtara uttamabhAva vadhAre, have te kevI rIte pALe, te kahIe chIe, zaMkA choDIne pALe, AzaMkA ve makAranI che. sarva zaMkA ane deza zaMkA A sarva zaMkAmA jinezvarano mArga che ke nahiM ane deza zaMkAmAM apakAya vigerenA jIvA che ke nahi? kAraNa ke pravacanamAM vizeSa prakAre kahIne batAvela. che. tethI spaSTa cetanA liMganA abhAvathI jIvo nathI vigere zaMkAone dUra karI sAdhunA saMpUrNa guNAne pALe, athavA vizrota ye prakAre che. dravyathI nadI vigerenA jharaNo jorathI cAle che te, ane bhAva vizrota te mokSa tarapha samyagdarzana vigere For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 133 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 124 // www.kobatirth.org urdu gamana thAya ( amabhAve pariName ) temane choDIne saMpUrNa aMgagAranA ka arthamA che. baLI- 'vijahittA pUva sa jogaM' eTale pUrvano saMbaMdha je mAtA pitA sAthai che tathA pAchalo saMbaMdha je sasarA vigere sAtha che te banne saMyoga choDIne zraddhA pALe temAM jene A upadeza devAya he te zaMkA athavA kubhAvanA choDIne zraddhAtuM pAlana kara | teneja kahevAya che, tethI ema samaja ke jaMbUsvAmIne kahe che ke tame AyuM saMyamanuM ruDu anuSThAna karazo eTaluMja nahiM paNa vIjA mahA satvavALA puruSo thar3a gayA te paNa pUrve A pramANe karatA hatA te batAve che. yA vIrA mahAvIhiM ( sU0 20 ) parisada, upasarga, kapAya, temanI senAnA vijagathI vIrapada pAmelA ane mahAna paMtha samyakdarzana vigere rUpa mokSamArga je jinezvara vigere satpuruSo vAraMvAra vAparelA tene anusarIne vIryayAkA ghanI saMyama anuSThAna kare che, tethI uttama puruSothI A mArga upayogamA levAyalo che, evaM batAvI temaNe pADelA mArgamA vizvAsavALA ziSyo saMyama anuSThAna sukhathIna karaze, upadeza karyA pachI kahe che, ke loka vigere che temAM tamArI buddhi apakAyanA jIva vigere viSayomA asaMskArI hovAthI na pahAve to paNa bhagavAnanI AjJA che, tethI mAnavaM joie te kahe che, logaM ca ANAe AbhasameccA akuobhayaM (sU0 21 ) aloka zabdayI cAlatA masaMge apakAyano viSaya hovAthI apakAyaneja levo te apakAya lokane ane 'va' zabdathI anya For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 124 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 125 // www.kobatirth.org padArthoM ne AjJAvaDe eTale jinezvarana vacananI yaha mAnyatAthI sArI rIte jANIne A apakAyanA jIvo cha. evaM mAnIne temane koi prakAre bhaya na yAya evo akRto bhaya saMyama pALavo athavA akuto bhaya eTale apakA jIvano samUha che te kAMithI bhaya na vAMcche, kAraNa ke temane paNa maraNAnI bIpha lAge che. mATe bhagavAnanI AjJAthI tenI rakSA karavI temanI rakSA mATe zuM karakhaM te kahe che. se bemi va sayaM logaM abbhAikkhijA Netra attANaM abhAi kkhijA, je loyaM abhAikkhar3a, se attANaM abbhAivakhai je attANaM abbhAikkhar3a se loyaM abhAikkhara (su0 22 ) svAmI kahe che ke he jaMbU je meM bhagavAna pAse sAMbhaLyuM che. teja sane kahuM huM paNa kalpanA karIne nathI kaheto. A apakA jIvano samUha jIva che. ema huM je kahu hu meM acorane cora kahebA mAphaka junuM nathI kaheto, koi ema kahe ke, apakAya jIva, nathI, phakta ghI, tela, vigere jema upakaraNa ke tema te upakaraNa mAtra che. A asat abhiyoga che. kAraNa ke hAthI vigeremAM paNa karaNapaNuM AvI jaze tethI zaMkA thaze ke hAthImAM jIva che ke nahi ? zaMkA- Aja abhyAkhyAna che ke tamo ajIvAne jIvapaNuM Apo cho. AcAryanuM samAdhAna, ema nathI. ame pUrve pANInuM sacetana pazuM siddha kartuM che. jema A zarIrano huM vigere hetu sahita AtmA adhiSThita che eTale zarIrathI AtmA judo che. evaM pUrve sAdhyaM che. eja pramANe apakAya paNa avyakta cetana baDhe pUrve sacetana sAdhyo che ane sAdhelAne abhyAkhyAna kahetuM, te nyAya nathI, baLI bAdI kahe che ke AtmAne paNa zarIrano adhiAtA mAnavo te abhyAkhyAna che. kAraNa ke ve kriyA karato yuktimAM ghaTato nathI, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 125 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 126 // www.kobatirth.org | eTalA mATe kahe che. AtmAne zarIrano adhiSThAtA eTale huM jJAnathI abhinna guNavAko pratyakSa sidhdha chu, evaM dareka jANe che tethI tene na lope. zaMkA- A ame kevI rIte nANIe ke AtmA zarIramAM gharanA mAlIka mAphaka rahelo che? uttara- bhUlAbAnA svabhAvavAlo devone priya he vAdi! AgaLa kahelu chartA pharIne kavaDAve che, pharodhI samiLa, jemake A zarIra kothI lavAyu che, teno saMbaMdha A zarIra sAtha che. tethI kapha, lohI, aMga, upAMga vigere pariNatine pAmelAthI anna vigere mAphaka che, tevIja rIte koi saMdhI rAkhanArAdhIja utsRSTa (tyajAgalaM) che. lIvelaM hovAthI anna maLa (viTA) nI mAphaka che, baLI | teja mamANe jJAnanI upalabdhipUrvaka parispaMda ( zarIra halana calana ) paNa bhrAMti rUpa nathI, kAraNa ke parispaMdapaNe thavAthI tamArAM vacana jema buddhipUrvaka badalAya che, tema, baLI codhuM anumAna kahe che, aMdara rahelo mAlIka he tenA vyApArane bhajanArI indriyo che. karaNapaNe hovAthI, jema dAtara vigere, upayoga pUrvaka hAthI cAle tema A che. A pramANe cAra anumAna pramANa ApIne | jIvane zarIranI aMdara rahelo siddha karyo, te pramANe kutarka mArgane anusaranArA hetunI mALA (zreNI) ne syAdavAda kuhADAvaDe | dareka AtmArthI uccheda karavo, arthAt nAstikone jIva sattA siddha karI ApakI e pramANe jo utpatti ane prApta thalo | AtmA zubha azubha phaLane bhogavanArI jANavA chatAM koi na mAne, to e pramANe thatAM je ajJa che tathA kutarka rUpa timirathI jenAM jJAna cakSu haNAyAM che, te apakAyanA jIvane na mAne, te apakAyane na mAnatAM sarva pramANathI siddha evA AtmAne paNa uDAve che ! For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 126 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie AcA0 sUtram // 127 // // 127 // | eTale je ema kahe cha, ke hu' nathI, te pote sAmyarthathI apakAyanA jIvone paNa na mAne, kAraNa ke AtmA nI aMdara hAtha vigere avayava yukta zarIra adhiSThAtA ke chatAM tene uDAve ke to pachI jenuM cetanA liMga avyakta ke evA apakAya jIvone uDAve e to saheluMja che. A pramANe aneka doSo AvatA jANIne buddhimAna puruSe apakAya nathI, evaM kho na bolavU, evaM vicArIne apakAyamAM paNa jIva cha, ema samajIne apakAyano AraMbha sAdhuoe na karavo, paNa bauddha mata vigerenA sAdhuoM tenAthI ulaTA eTale apakAyanI hiMsA karanArA che, te batAve ke lajamANA puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANA jamiNaM virUvarUvehi satthehi udaya | kammasamAraMbheNaM udayasatthaM samAraMbhamANe aNegarUve pANe vihiMsai / tattha khala bhagavatA pariNA paveditA / imasta ceva joviyasta parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAimaraNamoyaNAe dukkhapaDighAyaheDaM se sayameva udayasatthaM samArabhati aNNehi cA udayasatthaM samAraMbhAveti aNNe udayasatthaM samAraMbhaMte samaNujANati / taM se ahiyAe taM se abohie / se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samuTTAya soccA bhagavao aNagArANaM aMtie ihamegesiM NAyaM bhavati-esa khalu gaMthe esa khalu mohe es| kara For Private and Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandir AcA sUtram // 128 // // 128 // khalamAre esa khala Narae, iccatthaM gaDhie loe jamiNa virUvaruvehiM sarathe hi udayakamma samAraMbheNaM udayasatthaM samArabhabhANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsai se bemi saMti pANA udayanissiyA jIvA aNege (sU0 23) anya sAdhuo potAnI pravrajyAne lajAvanArA athavA sAvadha anuSThAnathI lajA pAmelA judA paDhelA zAkya, ulUka, kamabhuka, kapila, vigerenA je munio che temane tuM jo, ebuM jainAcArya ziSyane kahe che. avivakSita karma bAlA chatAM akarmaka yAya ke. jemake tuM jo mRga doDe cha. e pramANe bIjI vibhaktinA bharthamAM pahelIno pratyaya che, teno artha A che ke zAkya vigere sAdhuo dikSA lIdhelI che chatAM sAvadha anuSThAna kare che. evA judA judA pahelAne tuM jo, neopa jenAvaDe sAdhune ayogya | AcaraNa karyu te A pramANe batAvyu, se kahe che ke ame sAdhu chIe eyu keTalAka zAkyAdi batAve che te vyartha batAve che, kAraNa ke teo utsecana, agni vidyApana, vigere zastrothI svakAya ane parakAya e ve bhedathI bhinna zastrocaDe udaka pharma (pANIne duHkha | deva ) kare che. udakanA karma samAraMbha vaDe athavA udakamAM zastra calAve che. ane tethI te karma karatAM vanaspati vathA ve indriya jIva vigere haNe he. tyA AgaLa nice karIne jinezvara deve parikSA batAyI che ke jema A jIvitavyanAja paribaMdana, mAnana, pUjana, janma maraNathI mUkavAne mATe tathA duHkhano nAza karavA je kare che te, batAve che. pote pANInA jIvono samAraMbha kare che, bIjAo pAse samAraMbha karAve che, ane samAraMbha karanArAne anumode che. te karavU karAvabuM anumoda, ane tenAthI INCard For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram 42. // 129 // | apkAyanA jIvone duHkha yAga che, tenuM phaLa A pamANe che. ahita mATe ayodhilAbha mATe arthAt pANInA jIvone duHkha denAranu hai AcA0 ahita thAya che. tathA samyakatva (dharma bIja ) nAza thAya che. A vadhuM samajanAro puruSa grahaNa karavA yogya samyak darzana vigere sArI rIte bhagavAna athavA musAdhuo pAse sAMbhalIne A lokanA keTalAka sAdhuone je jANapaNuM thAya che te vatAve che. // 129 // EL A appakAyane duHkha devaM te kharekhara grantha, (pApano samUha ekaTho thavo) moha, mAra, narka che. chatAM tene arthe gRddha yayelo loka pANIne duHkha denArA virupa zastrocaDe pANIne duHkha devA sAthe tene AzrI vIjA aneka jIvone judI judI rIte haNe che, te PI vadhu pUrva mAphaka jANa'.. pharIthI sudharmAsvAmI kahe che ke A akApa saMbaMdhI tatvanuM vRttAMta meM pUrva sAMbhabyuM te udayamA rahelA 8 pANIo porA, matsya vigere je jIvo ke tene paNa pANInA samAraMbha karanAro haNe che. athavA bIjo saMbaMdha A che ke parve kahelaM dAudaka zAstra AraMbhato bIjA aneka jIvone aneka rIte haNe che. zaMkA-e kevI rIte jANavu zakya che ! uttara-jIvo che. te ame pUrva kahI gayA chIe, ___zaMkA-te keTalA che.? uttara-jIvo aneka che. ahiA jIvana pharI upAdAna udakamA rahelA ghaNA jIvo che te jaNAvavA mATe kayu che tethI pama samajavU ke eka ekajIva bhedamA | udakane AzrI asaMkhyAta pANIo che. e pramANe teo akAyano samAraMbha karatA te puruSo pANIne tathA pANInA AzrayanA ghaNA jIvone mAranArA thAya che. te jANavU, . kalAkAra ka For Private and Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 130 // www.kobatirth.org ve zAkyAdi udaka Azrita yeindriya jIvone icche le paNa udakane nahi, te batAve che, ihaM ca khalu bho! aNagArANaM udayajIvA viyAhiyA (sU0 24) ajJAtaputra mahAvIra senA pravacana te bAra aMga je gaNI piTaka nAme oLakhAya che, temAM sAdhuone batAyuM che ke udakarupa jIva che ane 'ca' zabdathI sene Azrita porA chedanaka, lodraNaka, bhamarA, mAchalAM vigere aneka jIvo che temAM avadhAraNa phaLa A che ke jaina zAstra mAphaka vIjAmAM AvI rIte pANInA jIvo siddha nathI karyA, zaMkA- jo ema hoya, ke pANIja jIva che to teno vAraMvAra paribhoga karatA sAdhuo paNa pANInA jIvonA ghAtaka siddha thaze ? uttara--ema nathI paNa ame pANInA sacitta, acitta ane mizra epa traNa bheda mAnIe chIe ane ati, apAyano upabhoga thAya, evI vidhi che, paNa sacitta athavA mizra pANI sAdhu na vApare. prazna- A pANI acita svabhAvathI thAya che ke zakhanA saMbaMdhathI ! uttara- banne makAre ema je aSkAya svabhAvathI acitta che, tene jo bAhya zastrano saMparka na thAya, to tene Aceta jANanArA paNa kevalajJAnI manaHparyAyajJAnI avadhi tathA zrutajJAnI munio paNa tene vApare nahiM, kAraNa ke tethI maryAdA tuTI javAnI bIka rahe hai. jemake guru paraMparAthI sAMbhaLIe chIe, ke bhagavAn zrImahAvIre pUrNa nirmaLa pANIthI ulasatvaraMgavALo tathA zevALa samUhAsa vigere For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 130 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 131 // www.kobatirth.org jIva rahita ane jemAM vA pANInA jIvo acitta thaha gayelA che evo eka acita pANIthI bharelo moTo kuMDa dekhIne paNa ghaNIja tarazathI pIDAtA potAnA ziSyone te pANI pIvAnI AjJA na ApI tathA acita talanuM gAI sthaDiMlanA paribhoganI anujJA anavasthA dopanA rakSaNa me mATe na ApI zrutajJAnatuM pramANa vA mATe, kAraNa ke svabhAvathI acitta aSkAya kevaLa jJAnathIna jaNAya, paNa zrutajJAnathI na jaNAya, ane sAdhuone zrutajJAnapaNe cAlavAnuM hovAthI teja pramANe karbu, jemake sAmAnya zrutajJAnI hoya te bAhya indhananA saMparkathI garama ghayeluM teja acitta jaLa che ema mAne che, paNa lAkaDAnA tApa vinA pANI potAnI meLe acitta naja thAya ema vyavahAra che bAhya zakhanA saMparkathI judA pariNAmane pAmelaM eTale teno varNa gaMva vigere badalAya te acina thayeluM kaddevAya ane teja sAdhuone vApara karape, have te zastrAM batAye che satyaM cetthaM aNuvI pAsA, puDho satthaM paveiyaM (sU0 25) jenAthI pANIo zasya thAya (marAya) te zastra, te uMce caDAva gALa upakaraNa ghovA ane potAnI kAyA vigerethI je pUrva avasthAthI vilakSaNa rupavALA thayuM, te jenAvaDe thAya, te pANInuM zastra kaDevAya, jemake agri pudgala aMdara javAthI thoDaM piMgaLa (pIche) pANI garama thAya che, te gaMdhathI paNa ghumADAnA gaMdha je thAya che, rasavI paNa virasa thAya che, ane sparzadhI uSNa hoya che. tathA RNa kALA (ubharA ) Avela hoya, evaM barobara ukALelaM pANI hoya te kalpa che. zivAya nahi. vaLI kacaro kapa (chANAM) gomutra upa vigere tathA indhana (lAkaDAM) thI stoka ane madhya evA ghaNA bhedathI eTale thoDAmAM thoDaM nAkhe evI cobhaMgInI bhAvanA karavI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 131 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - sUtram // 132 // emANe prakAzana, mahimA cAbda avadhAraNa arthamA che. tethIema .. AcA0pANIno je kapaDAM vigere dhovAthI svabhAva badalAya te svakAya zastra tathA amithI tapAvelu tathA kacarA vigerethI maLelu evaM traNa prakAra pANI je acitta yayelaM hoya teja lebu A apkAyanA viSayamA vicArIneja ame A parnu zastra ke teja batAvyu. pazya ki| yApadabaDe ziSyane preraNA karI ke te tuM jo ( A pANInAM zastra che) teja batAve ke ke 25 muM sUtra cha temA judAM judAM unasecana judA (chAMTaq ) vigere zastra bhagavAne batAvyAM che, athavA pAThAntaranAM A pATha che ke puDho'pAsaM paveditaM / papramANe judAM judAM lakSaNavAlA zakhovaDhe pariNAmane pAmelaM pANI grahaNa kare ema apAza batAbyu eTale apAzathI ema sucavyu ke acitta pANI le to karmabandha na thAya e pramANe sAdhUAne, sacitta tathA mizra pANI tyAgIne kevaLa acina pANIe kAma calAvaM, jeo zAkyAdi sAdhuzro che te akAyanA upabhogamA lIna thayelA che, teo niyamayI aphAyane haNe che. ane lenA Azraya6 mA rahelA bIjAone paNa haNe che. AdhI teone phakta prANAtipAtano doSa nathI lAgato, paNa bIjAdoposAye lAge che te batAve che aduvA adinnAdANaM (sU0 26) | athavA zabdathI bIjA pakSanA upanyAsa dvAravaDe abhyuccaya batAthavA mATe che tethI ema jANavU ke acitta na thayeluM pANI vAparavAmAM prANAtipAtanodopa lAge che ema nahI paNa tenI sAthe adattAdAnano paNa doSa lAge che. kAraNake akAyanA jIvoe je zarIro OM For Private and Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 133 // www.kobatirth.org meLavyAM he, te oe temane vApasvAnI AzA ApI nathI, ke tamo amone vAparo, chatAM teo vApare che. jema koi bhikSu zAkyanA sacina zarIramAMthI TukaDo chedI se to lenArane adattAno doSa lAge che. kAraNa ke te pArakI vastu che jema koi pArakI gAya vigere corI jAya to cora gaNAya, eja pramANe akAyanA jIvoe je zarIra grahaNa karelA che te bIjA le to adattAdAnano doSa avazya lAge, kAraNa ke svAmIe temane AjJA ApI nathI, zaMkA- jeno kutro ke taLAva hoya tenI AjJA lar3ane koi paNI pIe, to temAM svAmIe ekabAra AjJA ApavAthI doSa lAgato nathI tema pArakAnuM Dhora hoya, ane te AjJA Ape ane bIjo mAre, temAM doSa nathI A paNa sAdhya avasthAbAja ame kahelaM che, uttara- ApaNa sAdhya avasthAne yogya vatAnyuM ke kAraNa ke pazu paNa zarIra arpaNa karavAthI vimukhaja che. ane Arya maryAdA olaMghanArAo poTethI barADA pADatA pazune mAre che. to yA mATe adattAdAna na thAya? kAraNa ke paramArthaciMtAo jotAM koi pazu | vigereno koi bIjo mAlIka nathI. dave vAdI kahe che ke, jo jainAMnA kaddevA pramANe mAnIe, to vyavahAranI aMdara vadhA lokamAM prasiddha gAyanA dAna vigerenI ruDhI tuTI jAya. jainAcArya - bhale e pApa saMbaMdha tuTI jAya, paNa tethI te pazu vigere dAsI tathA baLadanI mAphaka duHkhI nahi thA ane haLa / tathA talavAranI mAphaka bIjAonA duHkhanI utpattinuM kAraNa paNa nahi thAya enAthI vyatirikta ane chenAra tathA denAra bannene ekAMtathI upakAra karanArI, ApavA lAyaka vIjI vastu jinendra matavAlA batAve che kAM che ke For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 133 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama yasvayamaduHkhitaM syAnna ca paraduHkhe nimitta bhUtamapi // AcA0 kevalamupagraha karaM, dharmakRte tadbhaveddeyam // 1 // // 13 // je pote duHkhI na yAya ane duHkha devAmA nimitta na thAya bhane kevaLa upakAra karanArI vastu hoya teja dharmane mAde ApavI joie, A uparathI e siddha thayu ke pazu vigerenuM Apaq te paNa adattAdAnana che. have e dopane potAnA siddhAMtanA svIkAranA dvAravaDe vAdI vIjA doSa dura karavAne mATe kahe che. . kappai Ne kappai Ne pAu, aduvA vibhUsAe (sU0 27) ___ azastra upahata (sacitta) jala vAparanArAone A preraNA karatAM teo A pramANe kahe che. A amArI potAnI buddhithI samAlAraMbha karatA nathI. kiMtu amArA AgamamA nirjIva paNAvaDhe na niSedha karavAyI amane pIvAne tathA vAparavAne kalpe che. ane judA IPI judA prayojanamA upabhoga karavAnI amone AjJA ApI che. jepa ke AjIvika (gozAlanA matavALA) tathA bhasmasnApI vigere 4 kahe che ke apane pANI pIvAne kalpe che, paNa nahAvAne nahi, tathA vaudha matabALA ane parivAjaka vigere kahe che ke snAna, pAna, & avagAhana vigere badhAmAM amone sacitta jaLa kalpe che, teja potAnA nAma leine batAve che. athavA pANI amArA zarIranI zobhA mATe amArA siddhAntamA batAvyu che. vibhUSA eTale hAtha, paga, maladvAra tathA mukha vigere dhovAM, tathA vastra vAsaNa vigere ghobA, hae pramANe snAna vigere pavitra anuSThAna karanArane kaMipaNa dopa nathI jainAcArya temana khaMDana karIne kahe che ke SACHC For Private and Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama AcA // 135 // // 135 // garanArAbhAnA mAnakApanA jIvAne sArathI viruddha AcaraNa e pramANe teo vyartha vacana bolanArA parivrAjaka vigere potAnA siddhAMtamA upanyAsavaDhe mugdha buddhivALAne moha pamADIne muN| kare che, te kahe che. puDho satthe hi viudRnti (sU. 28) vibhinna lakSaNavALA eTale judI judI rIte chAMTavA vigere zastrothI te anagArathI viruddha AcaraNa karanArA apakAyanA jIvone / temanA jIvanathI dura kare che. athavA judAM judA zakhobaDe apakAyanA jIvAne che. mULasUtramA kaha dhAtu chede che, teno ardha chedananA rupamA che have temanA kahelA agamane anusAranArAonA matane asArapaNe basAvavA kahe che. ethavi tesiM no nikaraNAe (sU029) cAlatA viSayamA teonA mata pramANe svIkAre chate teo pANI pIvAmA nhAvAmAM dhovAmAM bApare to te siddhAMta syAvAda yuktivaDe khaMDana dhayechate nizcaya karavAne teo samartha nathI te bhonI yuktio kevaLa nizcayane pATe samartha nathI eTaluja nahi paNa temanA Agama paNa nizcaya karavAne samartha nadhI. prazna-kecI rIte temanA Agama nizcayane mATe samartha nathI. uttara-temane evaM pUcha ke tamAro Agama kayo che ke jenA Adezavahe tamAro akAyano AraMbha che! tezro pativiziSTa a-1& nupUrvI vinayasta varNa pada vAkya samUhavALo Apta puruSe kahelo Agama che ema kaheze athavA to te nitya akartRka che, ema kadeze / For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 136 // www.kobatirth.org to pahelAnA uttaramAM eja kahetuM ke jeno mAnelo te tene Apta (vizvAsalAyaka puruSa ) che. tethI dUra karanA yogya ke kAraNa keva anApta che. tethI aSkAyanA jIvonuM tene jJAna nathI athavA tene jJAna hoya chatAM tenA vadhanI AjJA ApelI che. tethI tamArI mAphakaja te anApta che, kAraNa ke ame pANInuM jIvapaNuM pUrve sAdhI gayA chIe ane temanA kaDelA siddhAMto paNa saddharmanI preraNAmAM apramANa thaze ane zerImA karatA puruSanA vAkya mAphaka te vAkyo paNa anApta puruSanAM kalAM ke emana manAze, ye vAdIo ema kahe ke apAro Agama Ata praNIta nathI paNa nitya akartRkaja che, to nityapaNuM siddha yaze nahiM, kAraNa | ke mAro Agama varNapada vAkyavAko che, tethI kartRka che ane vidhi tathA pratipedharUpALo che ubhava saMmata sakatuka graMthanI mAphaka svIkArayA yogya che. athavA AkAzAdinI mAphaka tamorA pranthane tamAruM nitya mAnayuM ame apramANa gaNIekIe ' kAraNa ke AkAzanI mAphaka tamAro siddhAMta nitya nathI paNa temAM iMmezA pratyakSanI peThe pheraphAra dekhAya che. vIo vibhUSAsUtra batAve che tenA avayavamAM paNa prazna pUchatA uttara devAne teo samartha nahi thAya, jemake amekahibhuM ke-yatine yogya snAna nathI, kAraNake AbhUSaNanI mAphaka te kAmAMga che| ane snAnamAM kAmAMgatA sarva jana prasiddha che. kaM che ke snAnaM madadakaraM kAmAMga prathamaM smRtam / tasmAtkAmaM parityajya naiva snAnti dame rtaaH|| snAna, mada ane darpa karanAruM che, ane te kAmanuM prathama aMga kaheluM che, tethI kAmane choDIne indriyonA damanamA rahenArA snAna For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 136 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA // 137 // nathI karatA, vaLI zaucane mATe paNa pANI puraM nathI, kAraNake te pANIdhI phakta bApa malaja dUra karAya che, paraMtu adararahelo karmano I mela dUra karavA mATe pANI samartha nathI, tethI zarIra bAcA ane mana temanI akuzala vartaNuka rokavArUpa bhAvAcA karma kSaya kara-14 vAne samartha che, paNa te pANIdhI sAdhya thAya tema nadhI? sUtrama prazna-zA mATe pANI samartha nadhI ? uttara sarva padArtho anvaya vyatirekane AzrI che. kAraNake pANImA rahenArAM mAMchalAM vigere l||137n pANImAM sadA snAna karatA hovA chatAM paNa te Anu mAchalApaNuM dUra yatuM nathI ane pANIthI snAna nahi karanArA maharSio vicitra tapavaDhe saMsAra bhramaNaY karma haNe che, tethI e siddha thayu ke temano siddhAMta nizcayane mATe samartha na thayo. tethI A pramANe pANInA jIvona azatrupaNu siddha karIne tenI pravRtti ane nivRttinA vikalpa, phaLa batAyavAnA dvAravaDe samApta karavAnI icchAthI jainAcArya AkhA uddezanI artha kahe che. ettha satthaM samArabhamANasta iccee AraMbhA apariNAyA bhavaMti, ettha satthaM asamArabhamANassa iJcete AraMbhA pariNAyA bhavaMti, pariNAya mehAvo Neva sayaM udayasatthaM samAraMbhejA NevaNNehiM udaya satthaM samAraMbhaMte'vi aNNe Na samaNujANejA, jassete udayasasthasamAraMbhA pariNAyA bhavaMti sehu muNi pariNaNAtakamme (sU0 30) tti bemi // iti tRtIyo'pkAyoddezakaH // For Private and Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 138 // www.kobatirth.org A apakAyAM dravya bhAvarUpa zastra na vAparanAne A samAraMbhI vadha kAraNapaNAthI aparijJAta che. (pANInA jIvone haNavAdhI karmabaMdha thAya che te jANatA nathI) ahiMsA apakAyanA jIvono zastra samAraMbha karatAM A samAraMbho karma baMdhanu kAraNa che. te jhapari| sAthI sAdhu jANItA thAya che ane pratyAkhyAna parijJAyI te samAraMbho dUra kare che. te pratyAkhyAna parijJAne vizeSathI jJa parijJApUrvaka batAve che. udakano AraMbha karavo baMdha mATe che, evaM jANIne maryAdAmA rahelo DAmro puruSa potAnI meLe udakane nAza karanAra zastra na calAve, calAvarAve nahi; ane calAvanArane anumode nahi. je munine udakazakhanA samAraMbha vatre prakAre jANItA che, teja sunine muni kahe che jJAtA he jaMbU ? meM sAMbhaLayuM che, te tane kahuM huM // trIjo uddezo pUro thayo . have cothA uddezo kahIe chIe, tenAM trIjA sAthai A saMbandha che trIjA uddezAyAM munipaNAnA svIkAra mATe apkAya batAvyo. Dave munitvanA svIkAra mATe krame AvelA agnikAyanAM uddezAM batAve che. (agninA jIvo batAvavA cotho udezo kahe ke, ) tenAM upakrama vigere cAra anuyogadvAra kahevAM, tevAM nAma niSpanna nikSepamAM tejasa udezo evaM nAma che. mAM teja zabdanA nikSepA vigeredvAra kadevAM ane ahiM pRthvInA vikalpa mAphaka keTalaoNka dvAromAM atideza (jUdApaM) tathA vilakSaNapaNAthI bIjAM dvAronuM ap (pANI) uddhAra (bAkI rahelA) e bene dhyAnamA laDne niyuktikAra gAyA kahe che. ussavi dArAI lAI jAI havanti puDhavIe / nANattI u vihANe parimANutra bhogasatthe ya // 156 // aminA paNa dvAra vigere nikSepA pRthvImAM batAcyA che, teja pramANe che, paNa je apavAda che, te kahe che, vidhAna, parimANa, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 138 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 13 // upabhoga, ane zastra e nikSepAmAM bheda che, paNa bIje judApaNuM nathI, mULamAM 'ca' zabdathI ahi lakSaNAdvarano parigraha che. have jevI r'aa patijJA karI te pramANe niyuktikAra dvAra vatAve che. duvihA ya teujIvA, suhamA taha bAyarA ya logaMmi | suhamA yasavaloe, paMceva ya bAyaravihANA // 117 // // 139 // agnikAyanA jIvo mUkSma, ane vAdara ema ve prakAre che, temA mukSma te sarva lokamAM che, ane vAdara agnikAyanA pAMca bheda / che te batAve che. iMgAla agaNi accI, jAlA taha mummure ya boddhavve / bAyarateuvihANA, paMcavihA vaNiyA e e // 118 // teSAM dhumADo, tathA jvALA vinAnuM vaLelu lAkaDu, te aMgAro, tathA indhanamA rahelo vaLavAnI kriyAnA viziSTarUpavALo, tathA / bojaLI ane ulkApAta, tathA azanIthI ghasAtA utpanna thayela, tathA sUryakAnta maNinA saMmRta vigereSI utpanna thayela te agni che,18 tathA vaLavAnA sabandhamA rahelo jvAlA vizeSa te arci, ane aMgArathI judI paDI te saMbandha vinAnA je bhaDakA, te jvALA, ane HI koi koi agninA kaNa (taNakhA) ane bhasma uDe che, te muramura ema pAMca bheda bAdara agnikAyanA che, ane e vAdara amina potArnu sthAna ciMtavatAM manuSyakSetramA aDhI dvIpa, ane ye samudramA vyAghAta na hoya, tyAre paMdara karma-bhUmimAM che, ane vyAghAtamA phakta pAMca ta mahAvidehamA hoya che. (jyAre bharata auratratamA jugalI hoya; tyAre vAdara agnikAya na hoya) ra zivAya bIje bAdara agnikAya 4 hoya. ive japapAta citavatAM lokanA asaMkhyeya bhAga vartI che siddhAntamA A pramANe kA che. -- For Private and Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AvA0 // 140 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uvAvaNa do, uDDhakavADeMsu tiriyaloyatadveSa || teno artha A pramANe che aDhI dvIpa ve samudranI bAhalya (laMbAi) pUrva pazcima dakSiNa svayaMbhUramaNa paryaMta, Ayata (vistAravALA) urdhva agho loka pramANa kamADa, te benI vacamAM rahelA bAdara agnimAM utpanna thatAM teno vyapadeza anikAya (nAma) pAme che. tathA tiryaka loka pramANa thALInA AkAramA rahelo bAdara agnimAM utpanna thayelo bAMdara agnikAyano vyapadeza pAme che. vIjA AcArya A pramANe kahe che, ke te benI vacamAM rahelo eTale tiryaka loka vatstha temAM rahelo utpanna thavAnI icchAvALo vAdara agnino | vyapadeza pAme che. A vyAkhyAnamAM kamADanI aMdara raheloja levo ane te bannenI uMcA kamADanI vacamAMno A kahevAvaDe teja AbhyuM che. tethI tenI vyAkhyAnA abhiprAyane ame samajI zaktA nathI (AvuM TIkAkAra lakhe che.) kavATanI sthApanA A pramANe che' samudghAtakaDe sarva loka vartI che. ane pRthivIkAya vigere mAraNAMtika samudvAtabaDe marAyalA bAdara agnimAM utpanna nArA tenA vyapadezane pAmanArA sarva lokavyApI hoya che, ahiM jyAM bAdara agnikAya paryAptA hoya tyAMna bAdara aparyAptA hoya kAraNake | paryAptAnI nizrAye aparyAptA utpanna thAya che. tethI e pramANe sUkSma ane bAdara paryAptA ane aparyAptAnA bheda dareka bacce prakAre che| ane te varNa, rasa, gaMdha, sparzanA AdezavaDe hajAro prakAranA bhedavALA saMkhyeyayoni pramukha zata sahastra ( lAkha ) bhedanA parimANavALA hoya che, tyAM teonI saMkRta, ane uSNa yoni che. te sacitta acitta ane mizra, evA traNabhedavALI che, ane e For Private and Personal Use Only sUtrama // 140 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 4141 // www.kobatirth.org agnikAnI va maLIne sAtalAkha yoni che. have mULamAMjeca zabda che, teno samuccita je lakSaNadvAra che te kahe che. jaha deha pariNAmo ratiM khajjoyagassa sA uvamA | jariyassaya jaha umhA taovamA teujIvANaM // 119 // jema dehanA pariNAma, te prativiziSTi zarIra-zakti che, te rAtrImA AgIyo jaNAya che, tevI rIte A dehanuM parimANa jIva prayoganI nivRta zakti dekhADe che. evI rIteja aMgArA vigerenI paNa prativiziSTa prakAza vigere zakti anumAnamAM levAya che. ke, jIva prayoga vizeSa vaDe A prakaTa thai che. (TIkAkAre niryuktino artha karatA AgIyAnuM dRSTAMta batAvI aMdhArAmAM te prakAze che, tenI upamA lai jema prakAzathI AgIo jIva hai, tema agni paNa prakAza vigere zaktithI jIva che, A prayoga che, ane te zarIranA | parimANa baDe batAvyo; tema agnikAya paNa jIva mAnavo), athavA tAvanI garamI jIva-prayogane choDIne jatI nathI; paNa te jIvathIM adhiSThita zarIranI aMdaraja rahe che. Aja upamA vyagnikAyanA jIvone che, ane marelA tAvavALA phoi jagopara dekhAvA nathI. ( maryApachI tAtra hotoja nathI). eja pramANe anya vyatireka baDe agninuM sacicapazuM mukta (jaina siddhAnta ) graMthanI utpattinA mukha vaDe svIkArya che. have prayoga (anumAna) batAyIe chIe teno artha A che. aMgArA vigere jIva zarIra che. kAraNa ke jema sAranA viSANa vigere bhedAya che, tema te paNa che, chedyatvAdi hetu gaNathI yukta che. te pramANe AtmAnA saMyogathI prakaTa ghayelo aMgArA vigereno prakAza pariNAma che| ane te zarIramA rahelo dovAthI siddha thAya For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 149 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtram // 142 // // 142 // | che, ane tenuM dRSTAMta AgIAnA zarIranuM pariNAma mAphaka jANavU. teja pramANe AtmAnA saMpayoga pUrvaka agArA vigerethI garamI che. / / ane te zarIramAMja rahelA hocAyI jaNAya che. jema tAvanI garamI jIvatA zarIramAM che, tema aMgArA vigerenI garamI paNa jIva zarIramAMja hogI joie, ema jANayu. ahiM sUrya vigerenA prakAzathI anekAnta ( dopavALI ) hetu nathI kAraNa ke vadhAone Atma-1 prayogapUrvaka uSNa pariNAmarnu bhajavApaNuM che. tethI amAro hetu, anekAMta nathI paNa nirdoSa che. ___vaLI agni sacetana he. tene yathAyogya AhAra manavAyI tenA zarIranI vRddhi thai vikAra pAme che, mATe temAM vikArapaNu che. jema puruparnu zarIra jyAMsudhI caitana (sacetana) hoya tyAMmudhI AhArathI vRddhi pAme che, AvAM lakSaNathI agnikAyanAM jIvo nizcayathI mAnavA, lakSaNadvAra samApta. have parimANadvAra kahe che, je bAyara pajattA paliassa asaMkhabhAgamittA u| sesA tipiNavi rAsI vIsuM logA asaMkhijA // 120 // je bAdara paryAptA agnikAyanA jIyo che, te kSetrapalyopamanA asaMkhyeya bhAga mAtramA vartI pradeza rAzInA parimANavAlA che, ane te vAdarapRthvIkAya paryAptAthI asaMkhyeya guNahIna che, bAkInI praNa rAzIo pRthvIkAyanI mAphaka jANavI, paNa bAdara pRthvIkAya aparyAptAthI bAdara agnikAya aparyAptA asaMkhyeya guNahIna che, ane sUkSma pRthivIkAya aparyAptAthI mUkSma agnikAya aparyAptA vizeSa hIna che. sUkSma pRthivIkAya paryAptAthI mUkSma agnikAya paryAptA badhAre hIna che. have upabhogadvAra kahe che. dahaNe paga pagAmaNe ya se eyabhanakaraNe ya / vAyarateukkAe uvabhogagraNA maNassANaM // 121 // RECX * For Private and Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 143 // www.kobatirth.org mRta zarIra vigerenA avayavo vALavA tenuM nAma dahana, dADha vigere dUra karavA je aminI pAse bezIne tApIe chIe tenuM nAma | pratApana tathA prakAza (ajavALA) mATe dIvo vigere je vALe, tenuM nAma prakAzana, tathA rasoi karavA mATe je lAkaDAM bIgere bALavAmAM Ave, tenuM nAma maktakaraNa, ane cUMka vigere rogamA je bApha che che, tenuM nAma sveda, (athavA mAra bigere lohInI gAMTha upara zeka karavAmAM Ave che te) vigere aneka kAmomAM agnino upabhoga (upayoga ) thAya che. AvAM kAraNoM potAne AvatAM niraMtara AraMbhamA rahelA gRhasthoM athavA sukhanA abhilApI jIvo yatipaNAno DoLa karanArA agnikAyanA jIvone haNe che te batAve che. eehiM kAraNehiM, hiMsaMtI teDakAie jIve / sAyaM gavesamANA parassa dukkhaM udIraMti // 122 // upara batAvelA dahana vigerenA kAraNe agnikAya jIvone saMghaTana paritApa apadrAvaNa (hiMsA) kare che. ane te baDe potAnA | AtmAnuM sukha bAMchanArA bAdara agnikAyane duHkha upajAve che. have zakhadvAra kahe hai. te dravya ane bhAva ema ve prakAre che. paLI | dravya zatra paNa samAsa ane vibhAga ema ke prakAre che have samAsathI dravyazastra batAve che. puDhavI Au kAeullA ya vaNassai tasA pANA / vAyarateDakkAe, eyaM tu samAsao satthaM // 123 // dhULa, pANI, lIlI vanaspati trasa jIvo e vAdara agnikAyanAM sAmAnya zastro che. have vibhAgathI dravyazastra kahe che. kiMcI sakAyasatthaM, kicI parakAya tadubhayaM kiMcI / eyaM tu davasatthaM, bhAve ya asaM jamo satthaM // 124 // koika svakAyaja zastrarUpa yAya che, eTale eka anikAyathI vIjA adhikAyane duHkha paDhe che. jemake tRNano agni ane pAM For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 143 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 144 // daDAno agni paraspara ekabIjAthI duHkha pAme che. koi parakAya zastra che, jema pANI agnikAMpanA jIvAne haka che ane ubhaya satra AcAmA | te tuSa, karIpa, (chANAM) vigerethI maLelo agni bIjA agnine zastrarUpa che. (ahiM ubhayathI ema samajag ke thoDA vaLatAM mATIvALA chANAM tathA vaLatAM bhAtanA choDAM vigere agni sahita hoya che tethI agni ane pRthivI ema gheu maLI ubhaya thayAM.) mULamAM 'tu'| // 14 // zabda che te bhAva zastranI apekSAe vizeSa artha che. ane pUrve kahela samAsa vibhAgarUNa pRthivI tathA samApa nigere dravya zakha che. have bhAva zastra batAve che, bhAvamAM zastra te asaMyama che, te mana, vacana, tathA kAyArnu kharAba dhyAnarUpa lakSaNa ke pUrve kahelaM vyatiriktanA dvAranA atideza dvAravaDe samApta karavAnI icchAyo niyuktikAra kahe che. sesAI dArAiM tAI jAI havaMti puDhavIe / evaM teuddese, nijjutti kittiyA esA // 125 // pUrva kahelA dvAro je pRthivIkAyanA uddezAmAM kaDelA te tejasa kAyanA paNa samajavAM te vadho niyuktiyo agnikAya uddezAmA lAgu paDe, ema samajabuM. have mUtrAnugamarmA askhalitAdi guNayukta mUtra kahe te A che. se bemi va sayaM loga abbhAikkhejA, Neva attANaM abbhAikkhejjA, jeloyaM abhAikkhaise attANaM abbhAikkhar3a je attANaM abbhAikkhai se loyaM abbhAikkhai / (sU0 31) eno sambandha pUrvamAphaka che. jevIrIte meM sAmAnya Atma padArtha pRthivI apkAya jivavibhAgarnu varNana kayu, tevIrIte hu~ ahiM 5 For Private and Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 149 // www.kobatirth.org | pRthivI pANI, vAyu, ane vanaspati vigerenI anukrame (utkRSTa sthiti) bAvIza hajAra, sAta hajAra, RNa hajAra, ane daza hajAra varSa pramANa hovAthI te dIrgha hai, ethI dIrghaloka te pRthivI vigere temanuM A agnikAya zastra che ema jANa tenA kSetrane jANanArA nipuNa aphrikAyane varNa bIgerethI jANe che, tathA agnino sarva prANIone kheda pamAvAna eTale bALavAno vyApAra hovAthI; pAka vIgere aneka zaktikalApathIca velA moTA maNinI mAphaka jAjvalyamAna hoya; te agninA vyapadezane | pAme che, te ani (jIvAMne duHkha ApanAra) hovAthI sAdhuoe teno AraMbha na karavo; e eTale bIjA prANIonA khedane jANanAra | te khedajha-muni che, ethIja dIrghaloka zastra (agni) nA khedane jANanAra teja sattara prakAranA saMyamanI khedajJa che. arthAt munino saMyama azastra che, te saMyama nigathI koipaNa jIvane na mAre; tethI azakha che, tethI saMyama je sarva sattvane abhaya denAra che, te AdaravA vaDe agni-jIva saMbaMdhI AraMbha tajavo sahela che, ane pRthivIkAya vigereno samAraMbha paNa tyAgavo; ema vartanAra sAdhu-saMyamamAM, nipuNa mativALo che, ane nipuNamatipaNAtha paramArthane jANanAra agni samAraMbhathI pAcho haThIne saMyama anuSThAnamA bharte che. have kalAM ane AtAM lakSaNo vaDe avinA bhAvitva (sAthai rahenAra) batAvavA mATe viparyaya (ulaTApaNA) vaDe sUtrAMnA avayavano vicAra kare che, je 'asatyassetyAdi' je azastravALA saMgamAM nipuNa che, te format dIrghaloka zatra (agni)nA kSetrane jANanArA, athavA khedane jAganAra che. saMyamapUrvaka agni viSaya khedane jANavApaNuM hovAthI tathA agniviSaya khedanuM jANavApa jemAM che; teja saMyamanuM anuSThAna che. A zivAya bIjI rIte saMyamano asaMbhavaja che. tethI A gayuM, Avyu phaLa prakaTa kareluM che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only sUtrama // 149 //
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir CA- 25 e ___ A batAcelaM koNe jANyu te batAye che, 'vIrehItyAdi' mUtra 33 thI jANavU athavA sArA vaktAdi masiddha thaye vAkyanI :AcA0 siddhi thAya che. te kahe che sUtram vIrahiM eyaM abhibhUya diTuM, saMjaehIM sayA jattehiM sayA appamattehiM (sU0 33) // 150 // // 150 // ghanaghAtI karma samUha dUra karavA sAthe teja vakhate kevaLa jJAnarupa lakSmI prApta karavAthI vizeSa prakAre rAje che. tethI 'vIra' te | tIrthakaro che, te vIroe arthathI A dekhyu (makAzyu) ane gaNadharoe te sAMbhaLIne sUtrathI agni zastra dekhyauM bhane azastrarupa saMyama dekhyaM che. / prazna-teoe zuM karI A prApta kayu ? uttara-parAjaya karIne, te parAjaya cAra prakAre che, nAma sthApanA sugama che, dravya parAjaya te zatrunI senA vigereno parAjaya karavo athavA mUryanA prakAzathI caMdra, graha, nakSatra, vigerenuM teja DhaMkAi jAya che te. ane bhAva abhibhava (parAjaya) te pariSada upasargano samUha je zatrurUpa che, te tathA jJAna darzananu AvaraNa tathA moha ane aMtarAya e cAra karmanu nAza kara te bhAva parAjaya che, paripaha ane upasarga vigere sanAne jItavAthI nirmaLa cAritra maLe che. ane caraNanI zuddhithI jJAna AvaraNa Adi karmano kSaya yAya che, ane te karmanA kSayathI AvaraNa rahita koi jagoe na haNAya, te, saMpUrNa jANavA yogya padArthane jaNAvanAra kevaLajJAna thAya che, eno bhAvArtha A che. ke te vIroe pariSaha, upasarga, tathA jJAna darzana, AvaraNIya moha aMtarAya karmane joto kevaLa jJAna prApta kaThiAne te tAnavaDe te Apa jANya kele ke A agnikAya paNa jIva che. nigere. For Private and Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagawur Gyanmandir www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra IN // 151 // temaNe A kevIrIne prApta kareM te batAve ke. AcA0 samyakpakAre varte, te saMyata eTale prANAtipAta (jIva hiMsA) vigerezI pAchA haThelA, temaNe sarvakALa caraNa (cAritra) no svIkAra ko, tenA muLa ane uttara guNa evA ye bhedamA tepaNe niraticAra (dopa rahita) udyama koM, tathA madya viSaya, kapAya, vikathA ane // 15 // nidrA e pAMca prakArako pramAda sarva kALa choDyo. tethI te apramatta vanyA, evA banelA mahAvIroe kevaLa jJAna cakSubaDe A dIrya loka zastra (agni) tathA azakha ne saMyama evaM dekhyu. ahiyAM -- yatraH' zabda grahaNa karavAthI iryA samiti vigere guNo lenA, ane 'apramAda, grahaNa karanAthI madyapAna vigereno niSedha jANado. A uparathI ema siddha yayu ke A pradhAna purugoe svIkArelaM, agni kAya zastra apAyarnu kAraNa che, mATe apamatta sAdhubhopa tene choTyuM joie, evIrIte khullA batAvelA aneka dopanA samUhavALA aM, nizakhane upabhoganA lobhadhI, pramAdavaza dhapelA, jebho na choDe, temane uddezIne temanAM kaDavAM phaLa thAya che, te banAve he je pamate guNaTTIe se hu daMDetti pavuccai (sU034) je madya viSaya vigere pramAdayI pamAdI thAirahe, te asaMyata che, ane raMndhana, pacana, prakAza, AtApanA, vigere agni guNone hai| prapojavAthI. te guNArthI ( svArtha sAdhaka) mana, vacana kAyAno durupayoga karanAra, agni zamanA samAraMbha vaDe mANIbhone daMDa devAthI pote daMDa rupeja che. eq pakadhI kahevAya che. jema AyuSya che temAM ghI vigereno vyapadeza karAya che, (ghI vigere yogya padArtha maLavAthI jIvana vadhe che. ethI have | karavU, te kahe che. For Private and Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 152 // www.kobatirth.org taM pariNNAya mehAvI, iyANiM No jamahapUvva makAsI pamAe (sU0 35) te agrikAyanA samAraMbhamA daMDa rUpa phaLane jANIne parijJA baDhe jANavu, ane pratyAkhyAna parijJA vaDe choDaM, te be parikSA baDe mayArdAmA rahelo, te meghAvI (sAdhu) have pachI nA kahevAtA makAroM paThe AtmAmA viveka kare, te prakAra batAye hai, 'iyANItyAdi ' je agni samAraMbhane viSaya pramAdavaDe Akula aMtaHkaraNa vALo banIne meM karyo, tene have jinezvara bhagavAnanA vacanathI agni samArambha daMDa tattrane me jANyuM, tethI have te nahi karUM, paNa bIjAmatanA vIjIrI te bolanArA ulaDa kare che te batAvele jamANA puDho - pAsa aNagArA moti eMge pavadamANA, jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM agaNikammasamArabheNa agaNisatyaM samArabhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsaMti, / tattha khalu bhagavatA pariNA paveditA, imassa caiva jIviyassa, paricaMdaNamANaNapUyaNAe, jAimaraNamoyaNAe, dukkhapaDighAvahauM se sayameva agaNisatthaM samArabhai, aNNehiM vA agaNisatyaM samAraMbhAvei, aNNe vA agaNitthaM samArabhamANe samaNujANa, taM seahiyAe abohiyAe, setaM saMbujjhamANe AyANIyaM samuddAya, soccA restore ihamegesiM NAyaM bhavati - esa khalu gaMthe esa khalu mohe, esa khalu mAre esa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 152 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 153 // www.kobatirth.org khalu Narae iccatthaM gaDdie loe jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM agaNikammasamAraMbhamANe aNNe agarUve pANe vihiMsai ( sU0 36 ) uparano eTale 36 mA mUtrano artha pUrve bojA sUtromAM kahI gayA chIe, chatAM vAkIno thoDo artha kahevAya che. potAnA AgamamAM / | kahelA anuSTAna karanArA athavA pApa anuSThAna karavAyI lajjA pAmelA judA judA matavALA zAkya vigere sAdhuo kevA che, te tuM jo, evaM AcArya potAnA ziSyane saMgamamAM sthira karavA mATe kahe che. te o potAne aNagAra tarIke bolanArA che. chatAM teo ketuM virupa Acare / che, jethI sebho lajjAya che, te batAve che, je A viruSa rUpavALAM zakhovaDe abhinaM kArya AcaravAthI agnizakhano samArambha karatA bIjA aneka jIvone haNe che. (ane te aNagAra kahavAya, chatAM bIjA jIvAMne haNe te zarama bharelaM kRtya che.) temAM jinezvare parijJA batAcI che, ke vyartha jIvananA, mAnana, pUjana, bandana, tathA janmamaraNathI chuTavA mATe duHkhane dUra karavA mATe je kare che, te batAve che; te parivandana vigerenA arthI potAnI meLe agni vALe vIjA pAse vaLAve, tathA vALanArAone anumode che, te agni zatrano, samAraMbha tenI sukhanI icchAe karavA chatAM tene tenAthI ahiM tathA paralokamAM ahitane mATe thAya che| ane tenI dharma zraddhA nAza pAme che, tenuM A A asadAcaraNa batAvyuM, tethI sAro ziSya agnikAyano samAraMbha pApane mATe che, evaM jANe, tethI samyaka darzana vigere jinezvara pAse athavA koi sArA sAdhuo pAse sAMbhaLIne keTalAka sAdhuone ke jJAna, thAya te batAve che. agri bALavI, te karmabandhanano hetu hovAthI te graMtha che, moha, mAra, tathA narka che, kAraNa ke tethI narkana thAya che. evaM chatAM je gRda thayela loka che For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 153 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 154 // www.kobatirth.org te je kare che, te batAve che. A virupa zakhovaDe agrikAyano samAraMbha kare che, ane te AraMbhadhI aneka jIvone haNe che, devI rIte ani samAraMbha karanArA judA judA jIvAMne haNe che, te batAve che. se bemi-- saMti pANA puDhavInissiyA taNaNissiyA pattaNissiyA kahanissiyA gomayaNissiyA karvaraNissiyA, saMti saMpAtimA pANA Ahaca saMpayaMti, agaNiM ca khalla puTThA ege saMghAyamAtrAMti, je tattha saMghAyamAvarjati, te tattha pariyAvajjaMti, je tattha pariyAvajjaMti te tattha uddAyaMti (sU0 37) se huM huM chaM ke, agnikAyanA samAraMbhathI judA judA jIvonI hiMsA thAya che. je meM pratijJA karI se ghatA cha pRthikAya eTale, mANio pRthivIkAyapaNe pariNamelAche, athavA tene Azrita kRmi, kIDI, pataMga, kuMthu, gaMDapada (juA) sApa devA, vicha karkaTaka (karacalA) vigere, tathA vRkSagulmalatAno samuha vigere, ane ghAsa pAMdaDAM vigerenA Azrita rahelA pataMgIyAM vigere tathA lAkaDAmA rahelAM ghuNa, kIDIo, tathA tenAM iMDA vigere ane chANa vigeremAM rahelA kuMthuA patraka vigere, tathA kacaro te, pAMdaDA, ghAsa dhULano samUha, tenI aMdara rahelAM kRmI kIDA pataMga vigere che A zivAya uDatA AvIne paDavAnA svabhAvavALA, athavA Amatema jatA AtA te saMpAtika che. jevA ke, bhamaza, mAkhI. pataMga, macchara pakSI, vAyu vigere saMpAtika jIva che, te uDIne, pote paDhe, athavA josthI agni vaLatAM uMce tenI zIkhA jatAM, te uDatAM jaMtuoM agnimAM paDe che. A pramANe pRthivI vIgerene AzrI | rahelA jIvonuM zuM thAya che? te batAve che. rAMdhavu, pakAbavu ( nibhATA vigerene) tApana, vigere agnithI guNa (svArtha) vAMchako For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 154 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0keTalA // 15 // tsaa-ri- 5 br- ra avazya agnino samAraMbha kare che, ane senA samArabhamAM pRthivI vigeremA Azraya lai rahelA jIvanA AcA hAta pAya che, te patAvecheDa keTalAkanuM agnivahe saMghAta (zarIratuM saMkocavU ) moranA pIchA mAphaka bane che (mULa bhUtramA mutro chaMdarupa hovAthI mAgadhInI hai sUtrama rIti pramANe bIjIvibhaktino artha trIjImA lebo, eTale agnine, tene badale agnie, athavA agnivaDe ema artha karaco, tathA 'ca' zabdathI vizeSa artha che. khalu zabda nizcaya vAcaka che.) eTale bImAno A pratApa nadhI paNa agninoja che, adhanA vIjI rIte letA aminI bojI vibhakti sAtamImAM laie to spaSTa zabdano artha patita eTale paDelAM, evo karavo, eTale agnirmA paDelA keTalAMka pataMgIA vigere jIvo ekapaNe adhika zarIra saMkocanapaNAne pAme che, ane jeo agnimAM paDyA te baghA jIvo tApathI mRchita thai jAya che. mUtrakAra mahArAje anya vibhakti zA mATe lIdhI ke AraNe yInIno artha trIjI vibhaktimA lebo paDyo? usara-magadha dezamA te pramANe cAle che. athavA eka bhASAMmAMthI bIjI bhASAmA vyAkhyA karanA vikalpa thAya che. te vatAvacA A kayu, ane adhyAhAra vigere paNa vyAkhyAna aMga che, e A sUtrabaDe ziSyane jaNAvyuM che prazna-ahiM te adhyAhAra vigere kayA cha ? uttara-adhyAhAra, vipariNAma vyavahina kalpanA, guNA kalpanA lakSaNA (asaMcita vAkpane saMbhAvita paNAmAM lAvabuM te) ane vAkya bheda che. tevI rIte ahiM bIjIno artha saptamImA pariNAma pAmyo che, je agnimAM paDe che. teo kRmi, kIDI, bhamarA, noLIyA For Private and Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 156 // vigere prANa choDe che. tethI agni samAraMbhamA ekalA agni jaMtuno vinAza nathI, paNa pRthivI ghAsa pAMdaDA lAkaDAM chANA tathA / AcA0 kayarAmA rahelA jaMtu tathA uDine ke uchaLIne paDanArA jantuo paNa avazya nAza pAme che. tethIja bhagavatIsUtramA kayuM che ke- IR " do purisA sarisavayA annamannehiM sahiM agaNikAyaM samAraMbhaMti, tattha NaM ege purise agaNikAyaM 8 samujjAleti, ege vijjhaceti, tatthaNaM ke purise mahAkammayarAe? ke purise appakammayarAe? goyamA ! je ujjAleti, se mahAkammayarAe je vijjhaveti, se appakammayarAe, prazna-the sarakhI cayanA purupo sAthai agnikAyano AraMbha kare, temAM eka anikAyane cALe. ane bIjo tene bujhAve, temAM badhAre karma bandhana kone? ane ochu kone? uttara-he gautama je vALe, tene mahAn karmabaMdha lAge, ane je vujhAve tene choDu lAge che. evIrIte anikAyano AraMbha ghaNA jIvAne upadrava karanAro che, ema jANIne mana vacana ane kAyAthI, tathA karavU, karAva_ / tathA anumodabu, te agnikAya saMbaMdhI karma tyAgaq te batAve che. ettha satthaM asamAraMbhamANassa iccete AraMbhAparipaNAyA bhavanti, taM pariNAya mehAvI va sayaM agaNisatthaM samAraMbhe, neva'paNehiM agaNisatthaM samAraMbhAvejAagaNisatthaM samAraMbhamANe aNNe na sama For Private and Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram - NujANejA, jassete agaNikamma samAraMbhA pariNAyA bhavanti, se hamuNI pariNAya kamme (sU038) AcA0 ttibemi // iti caturtha uddezakaH // ____ A agnikAyanA svakAya tathA parakAya, ema ve bhedavALA zastranA AraMbha karanArane rAMdhavu-raMdhAvayu vigere baMdha hetu che. ey | temane jJAna nathI; paNa Aja agnikAyanA zastrano AraMbha karavAmAM dopa lAge che, evaM jemane jJAna che, eTale parikSA bar3e temaNe jANyu che. ane jANIne pratyAkhyAna parikSAvaDe teno tyAga kare che. teja munI paramArthathI parikSAta karmA (gItArtha) che, e, jinezvara pAse meM sAMbhabyu , ane teja tane kahuM chu. / cothA uddezAnI TIkA samApta / / cautho uddezo karo. have pAMcamI kahIe chIe; neno A saMyaMdha che. gayA uddezAmAM tejaskAya kayA; ane have adhikaLa (sa pUrNa) 8 sAdhuguNanA svIkAra mATe krame AvelA vAyukAya batAvatAnA vakhate, vanaspatikAyanA jIveM svarupa yatAvIe chIe. prazna-zA mATe A krama ullaMgho cha? uttara-vAyu AMkhe dekhAto na honAdhI, tanI zraddhA dhavI muzkala che, tethI vadhaza pRthivI vogere ekendriya prANI-gaNane jApaNanAro ziSya sukhathIja vAyunIvanA sArUpane mAnaze, ane * anukrama ' teneja kahevo ke, jenAvaDe jIvAdi tattvo mAnavAmAM zi pyo utsAhavALA thAya, ane vanaspatikAya badhA lokane pratyakSa cha, tathA prakaTa-jIvanAM cinhanA samUhathI yukta che, methI teja vana ---- For Private and Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 158 // www.kobatirth.org spatikAyane prathama kahIe chIe. e pramANe saMbaMdhathI AvelA A vanaspatikAyanAM cAra anuyogadvAra kahevAM; jyAMsudhI nAma niSpanna nikSepamAM vanaspati uddezA che, te vanaspatinA potAnA bhedano samUha batAvA pUrva prasiddha arthanAM dukANanA dvAravaDe niyuktikAra kahe che, puDhavIe je dArAvaNasaikAevi huMti te ceva / nANattI u vihANe, parimANutra bhoga satthe ya // 126 // pRthivIkAyanAM jANavA mATe je dvAro kalAM, teja ardhI vanaspatimAM jANayAM; paNa judApaNuM marupaNA parimANa upabhoga, zastro, ane ca zabdazrI lakSaNamAM paNa judApazuM jANavuH temAM prathama prarUpaNA svarUpa batAvavA kahe che. duviha vaNassaijIvA suhumA saha bAyarAM ya logaMmi / suhumAya saba loe do cetra ya bAyaraMvihANA // 127 // vanaspati sukSma ane bAdara, ema ve bhede che, temAM sUkSma che, te sarvalokamAM vyApta ane ekAkAra hovAthI cakSuthI grahaNa yatI nathI. boMdaranA ve bheda che te batAve che. yA sAhAraNa, bAyarajIvA samAsao duvihA / bArasaviNegavihA samAsao chabihA huti // 128 // samAsathI bAdara ye prakAre che. pratyeka ane sAdhAraNa, temAM pAMdaDAM phula, phaLa, muLa, skaMdha vigere darekamA judojudo jIva je vanaspatimAM hoya, te pratyeka vanaspati jIva jANavA, ane sAdhAraNa vanaspati jIvo eka bIjAne joDAyalA ananta jIvono samUha eka zarIramAM sAtha rahelA che. pratyeka zarIravALAnA vAra bhedo che, ane sAdharaNanA aneka bhedo che, paNa te samAsathI cha prakAre jANavA, temAM prathama pratyeka vanaspatinA vAra bheda batAve che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 158 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 159 // rukkhA gucchA gummA, layA ya, vallI ya pabagA ceva / taNavalayahariyaosahijalaruhakuhaNA ya boddhavA // AcA0 chedAya te vRkSo, te ce prakAranA , eka asthika, (eka ThaLIyAvALA) tathA bahu cInavALAM che, temAM lImado, AMbo, kozaMca, 4) // 159 // sAla (sAga), aMkola pIlu, zalkI vigere eka bIjavAnAM che, ane umaro koThaM astika ( agathIo) TImaru vIlu, AmaLAM, phaNasa dAima bono vigere aneka bIjavAlA che, rIMgaNAM (veMgaNa), kapAsa, japo (jAmuddI)pAdakI (tuvera), tulasI, kusuMbharI, pIpaLI, nIkI (gaLI) vigere gucchAvAlA che. navamAlikA, seriyaka, koraMTaka baMdhunIvaka; bANa, karavIra (kerA), siMduvAra, vikila jAti (jAi) yudhika vigere gulma che, ane pamanAga azoka, caMpo, AMco, vAsaMti, ati muktaka kuMdalatA vigere, latAoM che. koLAno velo, kALagaDAno velo, tRpuSI (kAkaDInA velA), tuMbI, vAloLa, elAlukI. tathA paToLI (paMDoLAno velo) vigere velaDIo che. tathA 4 zeraDI, vALo suMTha, zara, betra zatAvarI vAMsa naLa veNuka vigere parvaga kahevAya che. ane patikA (ghoLIdaro) kuza, darbha, pakA, arjuna | IM surabhi, kuruviMda vigere ghAsa kaherAya che. tathA tADa tamAla, takalI zAla saralA ketakI-keLa, kaMdaLI, vigere calaya kahevAya, nAMdaLajo dhuyA ruha vastula badaraka, mArjAra, pAdikA cillipAlakI vigerene harita (bhAjIo) kahe che, ane zAlI (bhAta), bIhI (DAMgera.) ghara, jaba kalama, masUra, tala, maga, aDada, coLA, kulathI, aLasI, kumuMbha, kodarA, kAMga, vigere, auSadhi kahevAya che udakAvaka panaka zevALa kalaMmayukA, pAvaka, kazeruka (kaseru) utpala (lAla kamaLa) pada, kumuda (poyaNI), nalIna, puMDarIka vigere / jalaruha kahebAya che. ane bhUmisphoTa nAmanA, Aya ' kAya, kuhuNa uMDaka,udehalIka, zalAkA, sarpa chatra vigere kuhuNa kahevAya che. SEKSIXXX For Private and Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyarmandie sUtrama // 16 // Paa pratyeka jIvALA jhaDonA muLa, skaMdha kaMda, chAla, zAkha, pravAla vigeremA asaMkhyatA pratyeka jIvo jANavA, ane pAMdavAM AcA0 phula eka jIvavALA mAnavAM. sAdhAraNa vanaspatinA paNa aneka bheda che, jema ke. lohI, nihu, stubhAvikA, azca karNI siMha kI, va zaMgavera Adu), pAlukA, mULA, kRSNAkaMda, suraNa, kAkolI, kSIrakAkolI vigere che. A badho vanaspatinA saMkSepathI cha bheda che, te / // 160 // bhedone vatAve che. aggavIyA mUlabIyA, khaMbIyA ceva pora bIyA ya boyaruhA samunachima,samAsao vasaIjIvA // 130 // mAM koraMTaka vigere agravIjavAnAM che. keLa vigerene mULamAM bIna che. nihu zallaki arNIka (araNI) vigerene kaMdhamAM cIja mAche. ane zeraDI, bAMsa, netara vigerene parvamA coka che, ane yojayI uge, te bhAta vigere jAganA; ane saMmUrchanadhI paminI zRMgATaka / (zIgADu) pATha zevala, vigere thAya che. e pramANe samAsathI cha prakAre batAcyA paNa A zivAya mIjA nathI ema jANavU. have pratyeka vanaspati kecA lakSaNavALI hoyache te batAveche. jaha sagalasarisavANaM, silesamissANa vattiyAvaTTI patteyasarIrANaM taha haMti sarIrasaMghAyA / / 131 // 4 M jema vadhA sarasavAne rasa pahoMce che. tenAthI mizrItonI vaLelI vImAM pratyeka pradezIyAM kamekarIne siddhArtha (sarasava) rayA che, paNa ekanInAne aTakI / rayA nathI. (darekanI vacamAM sahena bhAra rahe che, ) ane kadAca cUrNa thAya, tyAre anyoanya bheLA thAya che. mATe AkhA grahaNa karyA che: jema A rahe the, te pramANe pratyeka vanasvapatinA zarIrano samUha cha; ane jema saraso te For Private and Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA. sUtram // 161 // // 161 // Sa- pramANe nanaspatimA jIvo rahyA che, jema ssathI mizrIta thayelA sarasava che, tema rAga dvepacar3e ekaThA karelA karma pudagalanA udayathI mithita jIvo jANavA; pADalI aDadhI gAthAvaDe battAvela dRSTAMta sAthe sarakhAparNa grahaNa karavAthI batAyuM che, have Aja arthamAM cIjeM 4 dRSTAMta kaI che, jaha vA tilasakaliyA, bahuehiM tilehi meliyA / saMtI patteyasarIrANaM taha huMti sriirsNghaayaa||132|| jemake tila zakulikA eTale badhAre tala nAMkhIne banAvelI che, te pokImA tala rahelA che, tevI rIte matyeka zarIravALAM vRkSonA zarIra samUha hoya che; ema jANavU (AmA talanI revaDInuM paNa dRSTAMta cAle) have pratyeka jIvo eka adhiSTitapaNuM batAyavA kahe che. nANAvihasaMThANA dIsaMtI egajIviyA pattA / khaMdhAvi egajIvA tAlasaralanAlierINaM / 133 / / judA judA saMsthAna (AkAra) jemA che te judA saMsthAnakALA pAdaDA dekhApa che te eka eka jIvathI adhiSThita jANavA tathA tAla sagla nALImerI vigerenA DALAM paNa jIva adhiSThita jANavAM, ahI aneka jIvanu aghiSTitapaNuM saMbhavatuM nathI, bAkInA H bhAgomAM aneka jIvanu adhiSThita paNuM sAmaththI batAvelujA.', have pratyeka tarunA jIvarAzInuM parimANa batAvanA kahe cha, patteyA pajattA seDhIe asaMkhabhAgamittAte / logAsaMkhappajattagANa sAhAraNANaMtA // 134 // pratyeka taru jIvo paryAptA hoya, te saMvartita cokhuNo karelI lokanI zreNInA asaMkhyeya bhAgavartI AkAza pradevanI rAzI varovara ma jANavA, ane te cAdara tejaskAya paryAptAnA rAzIthI asaMkhyAta guNA jANavA, paNa je aparyAptA pratyeka banaspati jIva che, te / MARKES / For Private and Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 962 // www.kobatirth.org asaMkhyAta lokanA jeTalA pradeza dhAya, teTalA jANavA, ane te paNa bAdara aparyAptA tejaskAyanA jIva rAzIthI asaMkhyAta guNA che. paNa sUkSma vanaspati pratyeka zarIra paryAptA ke aparyAptAja nayI kAraNa ke sAdhAraNa anantA che. evaM pUrve vizeSaNa kaheluM che, ane sAdhAraNa vanaspatinA jIvo sUkSma, cAdara, paryAptA ane aparyAptA ema, cAra bhede judA judA annate lokonA jeTalA AkAza pradeza che, teTalA jANavA, ATalaM temAM vizeSa hai, ke sAdhAraNa bAdara paryAptAyI bAdara aparyAptA asaMkhyAtaguNA che, ane bAdara aparyAptAthI sUkSma aparyAptA asaMkhyeya guNA tenAthI paNa sUkSma paryAptA asaMkhyAta guNA che. have A vanaspatinA jIvonuM jIvatva jeo icchatA nathI; temane jIvapaNuM batAyA niyuktikAra kahe che. ehiM sarIrehiM paJca te parUviyA jIvA / sesA ANAgijjhA, cakkhuNA je na dosaMti // 135 // pUrve batAtrelA taru zarIravaDe pratyakSa mANavALA viSaya vaDe sAkSAt vanaspati jIvo sAdhyA che, tenuM A pramANe anumAna karavU. (1) A zarIro jIvavyApAra vinA AvAM na thAya. (2) jIvazarIra vRkSo che, kAraNake, akSa (indriyo) thI jaNAya che. hAtha vigerenA samUhavALA zarIranI mAphaka dRSTAMta che (3) kadAcit sacito paNa vRkSo che, kAraNa ke te jIvanuM zarIra che. hAtha vigerenA samUhanuM hati che. (4) maMdavijJAna sukha vigerevALAM jhADo che, kAraNake temAM avyakta cetana samAyalaM che. mRtelA vigere puruSa dRSTAMta che. teja pramANe kache ke vRkSAdayopalabdhibhAvAtpANyAdi saMghAtavadeha dehAH // tadvatsajIvA api dehatAyAH suptAdivat jJAnasukhAdimaMtaH // 1 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 162 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA sUtrama 3163 // // 163 // prakSo vigere indriyonI upalabdhinA bhAvathI hAtha vigerenA samuhavALAja zarIranI mAphaka deDo che tenI mAphaka te dehavALA jIvo sUtelA vigerenI mAphaka jJAna mukha vigere vAlA che. (bhAvArtha upara AyI gayo he,) bAkInA sUkSma ke te AMkhothI dekhAtA nayI tethI jinezvaranI AjJAe pramANa karavA ane bhagavAnanu vacana satya tathA rAgadveSa vinAyU~ kahelaM hobAthI AjJA pramANa che. mATe te mAnayaM joie have sAdhAraNa nAM lakSaNa kaI cha. sAhAraNamAhAro sAhAraNa ANapANagaNaM ca / sAhAraNa jIvANaM sAhAraNalakkhaNaM eyaM // 136 // eka zarIramA sAdhe rahIne AhAra vigere jebho eka sAthe le, te sAdhAraNa vanaspati jIvo che. ane teja anantakAya jIvonu / sAmAnya rIte eka sAthe AhAra lebo, tathA vAsozvAsa levAnuhovAthI te sAdhAraNa lakSaNa che, eno bhAvArtha A che ke eka jIva | | AhAra le, ke zvAsozvAsa le, tyAre vadhA anantA jIko AhAra le, tathA zvAsozvAsa le, have tene vadhAre khulAsA sAthe kahe che. | egassa ujaM gahaNaM bahUNa sAhAraNANa te ceva / jaM bahuyANaM gahaNaM samAsao tapi egassa // 137 // 81 eka jIva je zvAsozvAsane yogya pudgalo le, te ghaNA sAdhAraNa jIvone upayogamA Ave; ane je ghaNA jIvo the, te ekane paNa teja kAma lAge chaH have je bIjothI uge cheH te vanaspati kevI rIte makaTa thAya che, te batAve che. joNibbhRe bIe jIvo, vakkamai so va anno vA | jo'viya mUle jIvo, so ciya patte paDhamayAe // 138 // - %-% For Private and Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 964 // abhUta zabda che, te avasthA batAve che. yoni avasthAvAlA bIjamAM yoninuM pariNAma na choDe tyAMsudhI bIjarUpe che. kAraNake, bIjanI ve avasthA che, yoni avasthA ane aponi avasthA, jyAre bIjo yoni avasthAne na choDe, eTale eka jIve bI| jane choDyuM nathI tyAMsudhI yonitrA che, ahIM yonino evo artha le ke temAM jIvane utpattinuM sthAna nAza pAmyuM nathI, tevI yonivALA vIjama jIva AdhIne utpanna thAya che. have te vIjamA pUrvanA bIjano jIva, athavA anya navo jIva AvIne utpanna thAya che, eno bhAvArtha e che, ke jIve jyAre AyuSyanA kSayathI bIjano tyAga kaye, tyAre ane jyAre te bIjano pRthivI pANI vigereno saMyoga thayo. tyAre koivakhata te pUrvano jIva tyAM AvIne pariName che, koivakhata bIjo paNa Ave che, ane je mULapaNe jItra pariName, teja prathama patrapaNe paNa pariName che, eka jIva muLa patrane karanAra che, ane pahelu pAMdaDa je che te A bIjano 'samUcchana ' avasthA che, te bhrU, jaLa, kALajI apekSAe kahevA che. A niyamayI vatAvela che. paNa yAkInA kizalaya vigrere mULa jaba parINAmatho pragaTa thayelAM nathI, ema catAvelaM jANavu, tethIja kahe he ke: www.kobatirth.org je sarve kuMpaLo utpanna thI bar3hate anantakAya che, have bIjAM sAdhAraNanAM lakSaNa kahe che. hi bhajamANassa, gaMThI cUpaNaghaNo bhave / puDhavisarisabheeNaM, anaMtajIvaM viyANAhi // 139 // kaMda, chAla, patra puSpa, phaLa vigerene bhAgelA cakrAkAra saMmacheda (bhaMga) thAya che. tathA jene gAMTha, parva athavA bhaMga mULa, "vo'vi kisalao khalu uggamamANo aNantao bhaNio" For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 164 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabalirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandie 13 sthAna rajadhI vyApta che, athavA je vanaspati bhedAtAM pRthivI sarakhA bhedavaDe kedAranA upara sUkI tarInI mAphaka puTabhede bhedAya che. dra AcA0 tene anaMtakAya jANo; have bInA lakSaNo kahe che. sUtrama gUDhasirAgaM pattaM sacchIraM jaM ca hoi nicchoraM / ja puNa paNadRsaMdhiya aNaMtajIvaM viyANAhi // 14 // // 165 // // 165 // jene gUDha sIravALAM tathA khoravALA pAdaDA hoya ane khIra na paNa hoya, tyA jenA sAMdhA na dekhAvA hoya te anaMtakApa jANavA, e pramANe sAdhAraNa jIvone lakSaNathI batAtI have anatakAya vanaspatinAM nAmo batAve che. sevAlakatthabhANiyaavae paNae ya kiMnae ya hddhe| ee aNaMtajIvA bhaNiyA aNNe aNegavihA / 141 / sevAla, kasya mANika abaka, pannaka, viNva haTha, vigere anaMta jo aneka prakAramA kahelA . ema bInA paNa jANavA, have pratyeka zarIsvALAnAM eka vigere jovanuM grahaNa karelu zarIra batAvadA kahe che. H egassa duNha tiNha va saMkhijANa va tahA asaMkhANaM patteyasarIrANaM, dIsaMti sarIrasaMghAyA // 14 // eka jIve grahaNa karelu, zarIratADa, sarala, nAhIyera vigerenA skaMdha ke tathA te cavathI grahaNa karAya che tathA risa (tantu): mRNAla, pharNikA, kuNaka, kaTAhanuM eka jIvanuM grahaNapaNuM che, ane te cakSuthI dekhApa che. ane ghe traNa, sarUpeya, asaMkhyeya, jIvonuM grahaNa karela paNa (zarIra) cazcayI dekhAtaM jANava. bhavana-yAre anantakAyanaM te pramANa le ke kema? uttara tema nathI te batAve che, II e - For Private and Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram 166 // ikkassa duNha tiNha va saMkhijANa va na pAsiuM skaa| dosaMti sarIrAI, nioyajIvaNANatANaM // 15 // AcA0 P eka vigerethI laine chevaTe asaMkhyAta saMkhyAnA anaMta taru jIvonA judA zarIro dekhAtA nathI. kAraNa ke teno abhAva che. paka vigere jIve grahaNa kareluM anaMta jIvo sudhInuM zarIra juhu~ nathI kAraNa ke anaMtA jIvonuM piMDarupe ekaja zarIra che.. // 166 // prazna-syAre te kevI rIte jInone zarIvAlA jANavA ? te batAye che. uttara-vAdaranigoda je anaMta jIvo che temanAM zarIro dekhAya che, paNa sUkSma nigodanA zarIro dekhAtA nathI, kAraNa ke ananta jIvonA samUhapaNe zarIrI chatAM te ati sUkSma che, ane nigoda le teniyamathI ananta jIvono samUha hoya che. kayu cha ke-. golA ya asaMkhejA, huMti NioA asaMkhayA gole| ekeko ya nioe, aNaMtajIvo muNeyavyo // 1 // asaMkhyAtA nigodanA goLA che, ekeka goLAmA asaMkhyAta nigoda che. ane ekeka nigodamAM anaMtA jIyo che e pramANe - naspatinA kSAdi pratyeka vigere bhedothI tathA varNa, gaMdha, rasa, sparzanA bhedathI hajAronI saMkhyAmAM bheda ane yoni vigere bhedo lAkho18nI saMkhyAmA che ane banaspatinI saMvRtA yoni che. te sacitta acitta ane mizra ema traNa bhedo che tathA zIta, uSNa, mizra ekA ba. daNa bheda che epramANe gaNatA matyeka tarubhonI yonInA daza lAkha bheda che, ane sAdhAraNa vanaspatinA cauda lAkha bheda che. ane bannenI kula koTI 25 karoDa lAkha jANavI; vidhAna dvAra kA have parImANa dvAra kahe che; temAM prathama sUkSma anaMta jIvonuM parimANa batAve che. pattheNa va kuDaveNa va jaha koI miNijja svdhnnaaii| evaM mavijamANA, havaMti loyA aNaMtA u // 14 // : %EX . For Private and Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 167 // www.kobatirth.org ner ( mApa) athavA kuDava vigerenA mAthI phor3a badhA dhAnyane mApe, ane bIjI jagAe nAkhe e pramANe koI sAdhAraNa vanaspatinA jIvone loka rupa kuDave karIne mApe bIje nAkhe to mApatAM anaMtA loko marAi jAya have bAdara nigodanu parimANa batAve che. je bAyarapajjatA payarassa asaMkhabhAgamittA te / sesA asaMkhaloyA, tinnivi sAhAraNANatA // 145 // | je paryAptA vAdara nigoda che, te saMvartita cokhaDA karelA badhA lokanA mataranA asaMkhyeya bhAgavarti pradeza rAzI parimANa jANavA; baLI te matyeka zarIra bAdara vanaspati paryAptA jIvothI asaMkhyAta guNA che. bAkInI traNe rAzI pratyeka asaMkhyeya loka AkAza | pradeza parimANavALA che, have te RNa rAzI batAve che ? aparyAptA bAdara nigada 2 aparyAptA sUkSma nigodara paryAptA sUkSma nigoda etraNe kramathI saMkhyAmAM bahutara (eka ekathI adhika) jANavA, paNa sAdhAraNa jIvo saMkhyAmAM tenAthI anaMta guNA che. A, jIvanuM parimANa che; paNa pUrve cAra rAzI kahI te jIvanuM nahIM paNa nigodanuM parimANa jANavuH have parimANadvAra kathA pachI upabhogadvAra kahe che. Ahare uvagaraNe, sayaNAsaNa jANa juggAkaraNe y| AvaraNa paharaNesu a satyavihANesu a bahusuM // 146 // phaLa, pAna, kuMpaLa, mULa, kaMda, chAla, vigere khavAya che ane, paMkho, kaDAM (cuDIo) kavalaka argala vigere upakaraNo bane che tathA khATalo pATIyuM suvA mATe che. tathA AsaMdaka (mAMcI) che tathA pAlakhI vigere yAna che; tathA gADInA dhusarA, pATIbhAnAM rine ane lAkaDI sI (dhoko,) vigere hathIyAra che; tathA tenAM gharNA prakAranAM zastro che; tenA zara, dAtaraDA, talavAra, charI, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 167 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 168 // www.kobatirth.org fat is (hAtho ?) upayogI paNe che, tathA bIjo paNa paribhoga vidhi che te batAve che. Aujja kaTTakamme gaMdhaMge vattha malla joe ya / jhAtraNaviyAtraNesu a tilavihANe a ujjoe // 947 // paTa (Dhola) bherI vaMza bINA zaharI trigere vAjatro che tathA pratimA (putaLIo) yAMbhaLA, vAraNA, tenI zAkhA vigere kASTa karma che. tathA bAlaka (vALAkuMcI) priyaMgu (rAyaNa) pAMdaDAM damanaka kaMda nozIra devadAru vigere sugaMdhInAM aMga che. tathA jhADanI cAlanA kapaDoM tathA runA vastro che. tathA nava pAlIkA bakula caMpaka pujAga azoka, mAlati, vivakila vigerenI mALAo bane che; tathA lAkaDa vALavA, te vaLataNa che. tathA ThaMDa dUra karanA tApa karato te che. tala, aLasI, sarvatra, iMgudI, jyotISamatI karaMja vigerenAM tela che. tathA dIvaTa, ghAsa, cUDA, (boyAM) lAkaDAnI masAla vigerethI udyota (prakAza) karAya che. A va kAryoni vanaspatikAyano upabhoga thAya che, A catAvIne have upasaMhAra kare che. ehiM kAraNehiM hiMsaMti vaNasaI bahU jIveM / sAyaM gavesamANA parasta dukkhaM udoti // 148 // uparanI ye gAthAmAM batAvelA kAraNothI zAtA sukha ne bAMchanArA manuSyo pratyeka tathA sAdhAraNa vanaspatikAyanA ghaNA jIvono samAraMbha karIne vanaspati vigere ekendriyAdi jIvone duHkha utpanna kare che; have zastra batAve che drazya ane mAtra ema ve bhede s ane dravya zatra che te paNa vibhAga tathA samAsa ema ve bhede che; temAM samAsa zastra batAve che. kapaNihANiasiyagadattiyakuddAlavAsi parasU a / satthaM vaNassaIe, hatthA pAyA muhaM aggI // 149 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 168 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie AcA sUtram // 179 // / jenAthI chedAya, te kalpanI (kataraNI), kohADI; asiyaga (dAtaraI) dAtrikA (nAnuM dAtaraI) kodADI, vAMsalo, parazu pharazI 9 vanaspati chedavAnAM zastroche, ane hAtha paga vigaire tathA agni e sAmAnya che. have vibhAga zastro kahe che, kiMcI sakAyasatthaM kiMcI parakAya tadabhayaM kiNci| eyaM tu davasatthaM bhAve ya asaMjamo satthaM // 150 // lAkaDI vigere koi strakAya dravya zakha che. pASANa agni vigere koi parakAya zastra che tathA dAtaraDI kohADo vigere je hAyAvALA te ubhaya zakha che. A dravya zakha jANavAM ane mana vacana kAyAthI kharAba vartana asaMyamarUpa bhAvazastra che. have A vadhI niyuktino artha samApta karavA kahe che. sesAI dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe / evaM vaNassaIe nijjuttI kittiyA esA // 151 // have je dvAro kahebAM bAkI radyAM te vayAM pRthivIkAyamAM kahelAM che, te jANo levAM, tethI dvAronA kahevAthI vanaspatikAyamA niyuktio vatAvelI jANavI. ____ have sUtra anugamamA askhalita vigere guNovALusUtra bhaNaq (uccAraNa kara) joie te kahe che. taM No karissAmi samuhAe, mattA maima, abhayaM vidittA, taM je No karae, esovarae, etthovarae, esa aNagAretti pavuccaI (sU. 39) For Private and Personal use only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth arg Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A suprano 38mAM mUtra sAthe tathA pahelA vigere mUtro sAthe prathama kAyA munava saMbaMdha kahevo, pUrve kaIM ke zAtA (mukha)nA vAMAcAochako banaspati jaMtune nizcape duHkha utpanna kare che. tethI tenuM mULaja (karmabaMdha paNe thaine) duHkhathI gahana evA saMsArasAgaramAM jI-181 vone bhamADe che, evaM kaDavU phaLa jANanAro kathA vanaspati kAyanA jIvAne duHkha devAnI rItIthI sarvathA nivRtta (dara) yavAna // 170 // AtmAmA icche che. te batAne che. vanaspatikAyane thatI pIDAne jANIne hu havethI duHkha nahI dara, athavA te vanaspati duHkha devAnA IM // 17 // 13 kAraNa rupa je chedana bhedana che, tene mana, vacana, kAyAthI nahIM karUM, na karAvaM, karanArane bhalo na jANIva have kevI rIte karIza, 11 te batAve che. sarvajJe banAvelA mArgane anusarIne samyag dikSAnA mArgane svIkArIne badhA pApanA AraMbhono tyAga karato gako, vanaspadine duHkha pAya, tevA AraMbha nahIM karIza. AthI saMyama kriyA vatAcI, pathI ema mUcabyu ke ekalI kriyAthIna mokSa thAya, ema nahI paNa jJAne jANavU, tathA kriyA te pramANe karavI, e ce prakAre mokSa maLe cha; phAyuche kenANaM kiriyArahiyaM, kiriyAmettaM ca do'viegtaa| na samatthA dAuM je jmmmrnndukkhdaahaaii||1|| kriyA rahita ekaluM jJAna , athavA jJAna rahita ekalI kriyA, e banne ekalA hoya to janmamaraNanA duHkhone chedavA (mokSa ApavA) samartha nathI.(paNa banne sAye maLe tAja mokSa maLe he.) jethI mokSa meLavadhAmA viziSTa kAraNabhUta jJAnaja batAvacA kahe che. jIvone yathAyogya mAnI (jANIzuM kare) te kahe che. RELA For Private and Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 171 // buddhimAna te upadezane yogya che tevA ziSyane guru kahe che ke he buddhimAna muziSya, dikSA laine jIvAdi padArthone jANIne mokSa AcA0 prApta kare le te pramANe tuM paNa jJAna bhaNIne cAritra pALIne mokSa meLaca, kAraNa ke samyakjJAna pUrvaka karelI kriyA saphaLa (mokSa ApanArI) che. pharI ahIM kahe che jemA jIvAne abhaya (bhaya vinAnu) pada che. te abhayarUpa saMyama sattara bhedavALo che. te sarva bhUtanI | rakSA karanAra saMsArasAgarathI tAranAra nirvAhaka jANIne (dareka puruSe) vanaspatinA AraMbhathI nivRtti lebI (dUra rahe) joie teja have vivarIne vatAve che. je parAmartha tatvane jANanAra he neNe vanaspatinA AraMbhane kaDayAM phaLa AphnAro jANIne na karavo, kAraNa ke je AraMbha n| kare, tenejaprativaziSTa iSTa phaLa'(mokSa)nI prApti che. paNa je vinA vicAre mRda thai aMdha banIne varte, tene mokSa prApti nathI, kAraNake 12 iTelA sarvottama sthAne pahocavAmA pravartelA aMgho je kriyA kare, te kriyA tenA aMdhapaNAthI vighnarUpa (ulaTe raste dore) le, ema 5. mAnavU tevIrIte ekala jJAna paNa kriyA vinA mokSa na Ape. jemake eka gharamA Aga lAgI, tyAre eka paMgu dekhAvA chatAM pAMgaLA A paNAne lIdhe nIkaLavAnI icchA chatAM nIkaLI na zakyo, teja pramANe munioe samajavU ke A pramANe bodha pAmIne temaNe AraMbha no tyAga karaco, e pramANe je samyakajJAnapUrvaka je nivRtti cAritra anuSThAna kare teja samasta AraMbhathI nivRtta yayela che, ema canAve che. " teja vanaspati saMbaMdhI mukta zayelA che je bho pUrve varAvara jANI AraMbha na kare," have te A pramANe nivRtti le nAra sAdhuo zAkyAdimAM paNa che ke nahI ? ke ahiM jIna zAsanamAMja che? ve ziSyanA praznamA uttara kahe che. For Private and Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA sUtram // 172 // // 172 // ___ A jinezvaranA matamAMja paramArthathI che; paNa bIje te, jIvadayArnu svarUpa batAyuM nathI, kAraNa ke jevI pratijJA le tevU ni-IP 4. dha anuSTAna karavAthI niti mAge sAdhana padavALA gaNAya, paNa bole tevU na pALe, to zAkyAdi sAdhu na gaNAya tethI jaina gatane | anusaranArAja anagAra (sAdhu) kahevAya, te vatAve che, ke pUrva kahelA bArtha pramANe cAlanAro tathA ghara vinAno utkRSTathI aNa| gAra kahevAya che. zA mATe utkRSTathI ? te batAve che. je aNagAra, nAmane yogya kAraNabhUta guNonA samUhane Adare che, te uktapTathI che. ane 'iti' zabda mULamAM , te sAdhu kahevAya, A vAsane pUrI kare che, eTale ema samajavU ke. "jIva rakSA" aNagAranu lakSaNa che. paNa bIju nayI, paNa jeo A pAmArtha sAdhaka anamAra guyone choDIne zabdAdi (sArA gAyana vigere) icchIne temAM | pravarte ke, ane vanaspati jIvonI apekSA (rakSA karavI) ne visare che, tene sAdhu nayI; A madhura zandavA bAjIMtro vanaspatinAM bane che. tethI tenu duHkha visArIne potAne kRtrima AnaMda lenArA rAga dvezarUpa viSaya vipanA nazAthI gherAyalA capala locana vALA (rasika jIvI) narakAdi cAra gatimA bhramaNa karanArA jIko jANavA, jene te naraka vigereyAM bhramaNa karaghu hoya teja zanda (madhura gAyana) vigerenA rasIA bane che. A arthane prasidi mATe pUrva kahelA ane pachInA lakSaNavALAM bIjAM avadhAraNa phaLano nizcaya thavA mATe sUtra kahe che. je guNe se AvaTe, je AvaTe se guNe ( sU040) je zabdAdi guNa (sa) te Avarta che jemAM jIvo paribhramaNa kare che. te saMsAra pote Avarta che. ahIM mukhya kAraNa neja For Private and Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtrama // 173 // // 173 // | kArya pramANe kA he, jemake nala' (gaMdu) pANI pagano roma ke tema gAyana vigereno rasa te saMsAra kAraNa hovAthI te saMsAra che; sUtragAM eka vacana hovAthI ema sUcavyu ke je puruSa gAyana vAjIMca vigereno rasIo yAya, te AvartamAM paDe che, ane je Avarta | hai| (sasAra) mAM paDe che, te zabdAdino rasIyo thAya che, ahIM udyata caMcu (vAcAla) pRche che ke prayoga Ama karavo, ke je guNAM varte te A vartamAM varte paNa je AvartamAM vata te guNamAM varteja evoM kAi niyama nathI, kAraNa ke sAdhuo AvartamAM he, paNa guNomAM nathI| tenu kema? AcArya kahe che tamArUM kahe, satya che. AvartamA yati (sAdhuoM) rahe che paNa teo guNo(gAyana) mA pravartatA nathI, paNa rAga dveSa pUrvaka guNomA je varte, te ahIM levA; ane sAdhuone teno abhAva hovAthI na hoya ane temane saMsArarUpa Avarta duHkha na hoya, paNa sAmAnyathI saMsAramA paDavaM, ane sAmAnya zabdo vigere muNo mApta yavA saMbhave che. tethI upalabdhino niSedha | nathI paNa ahIM rAgadveSanA pariNAmabALo je guNa (rasa) hoya teno sAdhune niSedha che, temaja kaI che. "kaNNasokkhehi saddehiM pemmaM nAbhinivesae" (vigere sUtra che.) kAnane sukha AphnAra zabdomA (sAdhu) prema na kare digere tathA. na zakya rUpamadraSTu, cakSugoMcaramAgatama / rAgadveSA tu yo tatra. tau budhAH parivarjayet // 1 // cakSu AgaLa AveluM rupa na jovAya e zakya nathI paNa paMDita puruSe tyAM je rAga dveSa dhAya te tyajavA joie guNonuM vadhAre hai paNuM vanaspatithI kevIrIte che te batAve che. veNu, vINA, paTaha, mukuMda, vigere je je bAnIMtro che te badhAnI banaspatithI utpatti For Private and Personal use only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 174 // www.kobatirth.org che tenAthI manohare zabda nIkale che tethI vanaspatituM pracAnapaNuM temAM batAnyuche bIjI rIte vicArIe to taMtrI carma pANI vigerenA saMyogadhI paNa zabda utpana dhAya che ane rupamA lAkaDAnI 'pUtaLIo, tathA gharanAM toraNo, vedikA, staMbha' vigeremAM paNa ramaNIyapa AMkhane che. ane gaMdhamA kapura pATalA lavalI laviMga, ketakI sarasa caMdana, aguru, kakakola kAilA phaLa jAti phaLa, patrikA, kesarA, mAMsI, chAla, patra vigerenI sugaMdhI indriyone AnaMda ApanAra thAya che| ane jisa mRNAla, mUla, kaMda, puSpa, phaLa, patra, kaMTaka, maMjarI, chAla, aMkura, kuMpaLa, araviMda (kamaLa), nA kesarA vigereno rasa jIbha indriyane bahu AnaMda Ave che te raso ghaNI jAtanA (asuri area vire pratyakSa) ke. tathA padminI patra, kamala dala, mRNAla, valkala dukula: zATaka, (sADI ozIkAM taLAinA ochADa vigere komaLa hoya te zarIrane sparzamAM sukha Aye che. e pramANe upara kahelI vanaspatithI banelI vastunA zabdAdi guNomAM | je varte te saMsAramAM bhaye ane je AvartamAM varte te rAgadveSapaNe vartavAthI guNomAM varte che. ema jANa te AvartanAma sthApanA vigerethI cArabhedavAko che nAmasthApanA sugama che. dravyAvartta te (1) svAmitva (2) karaNa (3) adhikaraNa e mAM yathA saMbhava yojavo, nadI vigerenA svAmIpaNAma koi jaMgyA jaLanuM paribhramaNa ( goLAkAre pharabu) thAya te dravyAvarta, jANavu athavA haMsa kAraMDa cakravAka vigere pakSI AkAzamAM krIDA karatAM cakrAkAre phare te banne svAmimAM dravyonu Avarsa jAganuM, Dava karaNa AzrayI kahe che. te bhamatAja jalavaDe je tRNa kaliMca vigere bhaye te dravyAvarta jANa tathA tanuM sIyuM, loDhuM cAMdI, sonuM, gALatAM gALavAnAM vANamAM goLAkAre bhaye, te karaNa, dravyAvartta jANavu' adhikaraNanI vivakSAyAM eka jala dravyamAM Avarta che bhane cAMdI sonuM, retikA. tara sImuM ekaTA karatAM ghaNAM dravyomAM Avarta che. bhAvabhAvarta nAmane eka bhAvathI bIjA bhAvamAM Avarta For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 174 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 175 // www.kobatirth.org athavA audakibhAvanA udayavI narakAdi cAra gatimAM jIva bhame che te jANavuM upara kahelA vadhA AvartayAM phakta bhAva AvartathI prayojana che. bIjAthI nathI, have e zabdAdi guNo saMsAranA AvartayAM kAraNabhUta che, ane vanaspatithI kAraNa mukhyapaNe banelA che, te kema ? koi amuka niyata dizAnA bhAgamAM varte che ke badhI dizAmAM varte che ? te kahe che. uDDhe ahaM tiriyaM pAINaM pAsamANe ruvAI pAsati, suNamANe sadAI suNeti uDUDhaM ahaM pAINaM muccamANe rUvesu mucchati sadesu Avi (sU. 41) harrat dizAne aMgIkAra pharavAthI uMcI dizAmA rahelA rUpa guNo ne mahelonA madhALAmAM tathA havelIo (sArI jor3ane ) uMce (dareka jana jue che; tathA pahADanA zikhare ghaDelo athavA mahela upara caDelo nAce rahelAM rUpo (vastuo) jue che, ahIM adhaH zabdathI nIcenI dizA jANavI ane gharanI bhIMto vageremA rahelAM rUpo tiryak zabdathI cAra dizA tathA cAra khuNA levAM te Ama|mANe pUrva vigere dizAmA dekhAto cakSunA jJAnamA pariNata thaine cakSumAM AvIne rahelAM pote dekhe che; (prathama AMkhamAM pratibiMba paDe, tyAra pachI vastuno nizraya dhAya ke) tathA upara kahelI dizAbhomA sAMbhaLato sAMbhaLe che, arthAt kAna daine lakSya Ape toja barovara saMbhaLAine samajAya che; ahIM upalabdhithI jJAna mAtra lIdhuM. paNa sAMbhaLavAthIna ke dekhavAthIja saMsAra bhramaNa nathI, paNa kadAcit rupa vigeremAM mUrchA kare to ene karma baMdha che. evaM batAve che, u (uMcI) vigere dizAomAM rUpa dekhI rAganA pariNAma kare, tathA te pramANe zabdomA tathA gaMdha rasa sparzamAM rAganA pariNAma kare to tene baMdha thAya che, sUtramAM pharI urdhva levAnuM e kAraNa che For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 175 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir www.kobatirth.org ke, pAM sAru rupa dekhIne rAgI bane che. ane rupa lebAthI bImA paNa viSayono samAveza dhAyase. kAraNa ke ephanA prnnthii| AcA04 tenI jAtInA badhApa levAya che, athavA pahelo tathA chello, le vAthI bacamAMnA AvI jAya ema jANavaM. e mamANe viSaya lokane 81 sUtrama tayatAbI vivakSita kahe che. // 17 // esa loe viyAhie, ettha agutte aNANAe (su. 42) // 176 // bhA-rUpa rasa, gaMdha, sparza zanda, viSaya nApano loka kaso jenAthI abalokAya te loka. A vastutaH zandAdi guNa lokamAM je puruSa mana, vacana, kAyAthI agupta hoya athavA manathopo thAya, athavA bAcAbaDe zamdAdinI prArthanA kare athavA kAya vaDe zabdAdinA viSaya bhogamA jAya. e pramANe je agupta hoya te bhagavAnanI AjJAmAM vartato nathI. e pramANe guNa | kare ! te kahe ke. puNo puNo guNAsAe, caMkasamAyAre (su. 43) je aneka bAra adhAdi guNano rAgI banyo hoya, te potAnA AtmAne zabdAdi viSayanI vRdiyI dara pharavAne samartha yato / nathI, ane pAcho na pharavAthI pharI pharI guNano svAdu bane ke. niraMtara kriyA karIne rasono svAda le cha; ane te jedo thAya tedo batAve che. A "cakra" te asaMyama che, teja narakAdi gatimA lai jAya he. ane ekA AcaraNane karanAro je che, te vakra samAcAravAlo (saMyama rahita) avazyaja bhandAdi viSayono rasika bane che. ane jIvone duHkha denAra hovAthI te cakra samAcAravALo jANato. For Private and Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtram // 177 // upara zabdAdi viSayanA rasano svAda karavAthI gRddha dhayelo tenAthI na bace te saMbaMdhamA 'apathya kerI' no rasika rAjA pote atisAranA rogathI bure hAle muo, tema te paNa pure hAle mare che, (paNa svAdane choDato nathI) e pramANe A viSaya rasamA ekAnta || hArelo te zabdAdi viSayano svAda karavAthI 'skheta puttodha' A pramANe Acare che. pamatte'gAramAvase (sU. 44) // 177 // viSaya viSamAM mUrchA pAmelo, pamAdi sAdhu gRhastha bane che, je sAdhunuM liMga rAkhe ane zabdAdi viSayano pramAdi thAya, te paNa vi-14 ratirupa bhAva liMga rahita hovAthI. te paNa gRhasthana che. anya tIrthIomAM hamezA bolabAnu juIM ane karavAnuM judaM ema che te batAce che. lajamANA puDho pAsa, aNagArA motti ege pavadamANA jamiNaM virUvirUvehiM satthehiM vaNassaikammasamAraMbheNaM vaNassaisatthaM sarArabhamANA aNNe aNegarUve pANe vihiMsaMti, tattha khalu bhagavayA pariNNA paveditA, imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAtImaraNa moyaNAe dukkhapaDighAyaherDa, se sayameya vaNassaisatthaM samAraMbhai, aNNehi vA vaNassaisatthaM samAraMbhAvei aNNe vA vaNassaisatthaM samArabhamANe samaNujANai, taM se ahiyAe taM se abohie se taM saMbujjhamANe ayA For Private and Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 178 // www.kobatirth.org iti samuhAe socA bhagavao aNagArANaM vA aMtie ihamegesiM NAyaM bhavati - esa khalu gaMthe esa khalu mohe, esa khalu mAre esa khalu Narae iccatthaM gaDDhie loe, jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM vaNasaikammasamAraMbheNa, vaNassaisatthaM sabhAraMbhamANe apaNe aNegarUve pANe vihiMsaMti (su. 45) anikAya artha tAnyo che. te mamANe ahIM paNa jANavo. vizeSa agrine badale vanaspatikAyano AraMbha karanAra pote vanaspatinA jIvo javAnI sAye teSAM Azraya karelA bIjA jIvone paNa haNe che. ane te cheTe narakamAM che. mATe uttama sAdhu-teno samAraMbha karatA nathI tema karAvatA nathI bhane karatAne bhalo jANatA nathI, have vanaspatikAyanuM jIvapaNuM siddha karanA cinha batAve che. se bemi imapi jAidhammayaM eryapi jAidhammayaM imaMpi buDDhadhammayaM, aiyaMpi vuddhidhammayaM ipi cittamaMtayaM eyaMpi cittamaMtayaM, imapi chiSNaM milAi eyaMpi chivaNaM milAi, imaMpi AhAragaM eyaMdi AhAragaM imaMpi aNicayaM eyaMpi aNicayaM imaMpi asAsayaM, eyaMpi asAsayaM, imaMpi caovacayaM, eyaMpi ovacaiyaM imaMpi vipariNAmadhammayaM eyaMpi vipariNAmadhammayaM (sU. 46 ) te huM jinezvara pAse tatva jANIne kahuM huM, athavA vanaspatinuM caitanya je pratyakSa mapANathI jaNAya che te hu' kahuM huM, jevI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 178 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratijJA karI te pramANe batAve che, ahiMAM upadezane yogya mUtrano AraMbha che, ane tene kahevA yogya puruSa hoya. tenA pAse AcA he bApaNAthI te zarIra pratyakSa Asanna vAcI 'idam' (gujarAtimA 'A') zabdavaDe sAdhu vicAra kare. ApaNaM A manuSya zarIra ror| sUtram janana (janma) nA dharmavAlu che. ane vanaspaninuM zarIra paNa te svabhAvavADhaM che. ahiMA 'iti' zabda sahita 'api' zabda cha, // 179 // te dareka jagyAe 'yathA' zabdanA arthamAM che, ane vIno 'api' zabda samuccayanA arthamA che teno artha A pramANe che. jema // 179 // manuSya zarIra vALa, kumAra, jubAna, tathA puTThApaNAnA vizeSa pariNAmavALa che, tathA cetanAbArcha eTale jIvathI sadA adhiSThita che, kAraNa ke tenI cetanA spaSTa dekhAya che. te pramANe A vanaspatinuM zarIra paNa che kAraNa ke janma pAmelu, ketakInu bhAi pALaka yuvA ane vRdayI saMta ( yukta) che. A sarakhApaNAthI janmanA dharmavALa che bannemAM kA vizeSa bheda nathI, ke jenAthI jAvidharma paNuM chatAM paNa manuSya vigere zarIra sacetana hoya ane banaspati zarIra tevU nahIM. ___ vAdIno prazna-jAti dharmapaNu bALa, nakha, dAMta vigeremAM paNa che ane tethI tamA lakSaNa vyabhicAravAlaM payuM ane lakSaNa bhavyabhicArI joie nethI jAti dharmapaNuM jIva liMga che e tapArI kalpanA ayukta che. 18 uttA-janana mAtra satya che. paNa manuSya zarIramAM prasiddha evI bALa kumAra vigere abasthApaNuM che teno keza vigeremA asaMbhava da . pATe tamArUM kahe ayukta che. vaLI keza ane nakha cetanAvAlAthI adhiSThita zarIramA utpanna thAya che, tethu kahevAya che, ane teja pramANe vadhe che, paNa cetanAbALAne AdhAre rahI jhADo vigere uge che, tevU tuM paNa icchato nathI, kAraNa ke tArA mata pramANe For Private and Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -% pRthvI acetana hovArthI tema yacu ayukta che athavA jAti dharma vigere pUrva sUtromAM kahelA te pradhAthI ekana hetu che. vIjA hetunI jaAcAra nathI ane keza vigeremA samudAya hetu nathI tethI amAru lakSaNa (hetu) nirdoSa che tathA jema A manuSya zarIra niraMtara vALa ku-18 sUtram mAra vigere avasthAthI vadhe che, te pramANe A vanaspatinAM zarIra te aMkurA, kisalaya, zAkhA, prazAkhA vigerethI badhe che tathA je // 18 // manuSya zarIra cittavALu che tebha vanaspatinuM zarIra paNa cittavAlu che P180 // prazna-kevI rIte? te batAve ke. jenAvaDe cete te cita (jJAna) tenAthI manuSyanuM zarIra jJAnayukta che. teja pramANe banaspavituM paNa che. kAraNa ke dhAtrI, mapunnATa (lajAmaNI) vigerene ughavA tathA jAgavAno svabhAva che tathA tenI nIve dATelA dhana samu| hane potAnA ugavAvaDe chupAve che, tathA varSAnA meghanA avAjathI zizIranA vAyunA sparzathI aMkugarnu utpanna tha, tathA mada madana saMgadhI skhalAyamAna gativALI gherAyalA capaLa locanavALI strI jJAjharavAlA komaLa pagadhI tADana kare, to azoka vRkSane pallava ane phulanI utpati thAya che tathA sugaMdhavAlA dAruno kogako chAMTabAthI bakula phuTe che, tathA spRSTa prarohika ( lajAmaNI) ne hAtha 6 vigere lagADayAthI saMkocAdi kriyA pragaTa jaNAya che ane A jhADa saMbaMdhI kahelI vartaNuka jJAna zIvAya na banI ke tethI vanaspa-18 lina sacittapaNuM siddha thayu tathA jema A manuSya zarIra ghA lAgatAM sUkAya che tema te paNa sukAya cheeTale manuSya zarIra hAtha vi garemA dAyala sukAya che tema jhAinuM zarIra paNa pallava phala, phula, vigerethI dAyalaM mukAtuM dekhAya che. A acetanano dharma nathI 4 zAka bhAta vigereno AhAra karanAra manuSya zarIra che, tema vanaspatinuM zarIra paNa jamIna pANI vigereno AhAra karanAra cha; ane EOSlees udA : For Private and Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kalassagarsur Gyarmandie IM // 181 // acetanaune A AhArapaNuM vAya dekhelu nathI, tethI vanaspatimA sacetanapaNuM che. tathA manuSya zarIra anisya che, hameza rahenAraM AcA0 nathI, te pramANe A vanaspati zarIra paNa niyata AyuSyavAchu anitya che, te vanaspatirnu utkRSTa Ayu dazahajAravarSanuM che, tathA A | manuSya zarIra kSaNe kSaNe 'ArvIcI' maraNa baDhe azAzvata che, tema vanaspatinuM zarIra paNa che, tathA manuSyanuM zarIra jema iSTa aniSTa | // 18 // AhAra vigerenI prAptithI jADu pAtaLu thAya che, tema vanaspati paNa che, tathA AmanuSya zarIra devA tevA rogonA saMparkathI vividha pariNAmavALUche jema pAMDatva udara vRddhi, (jaLaMdara) sojApaj, pAtaLApaNu, tathA AMgaLI nAka saDe tevA tathA bAlAdi rupavALu che te pramANe rasAyana sneha vitarenA upayogathI viziSTa kAnti baLa upacama vigere rupavALA eTale vizeSa pariNAmavALA pApa che te dha-18 mevALu banaspati zarIra paNa che. tevA rogo utpanna vAthI, puSpa, phaLa chAla vigere sukAi jAya che tathA viziSTa dauhada (dohalA) puravAthI, phula phaLa, vigerenA upacayathI vizeSa pariNAma dharmavALa he. A pramaNe banAvelA dharma samUhanA sadbhAvathI tarubhI sacetana | 14. ema jANavU. eziSyane guru kahe che. e pramANe vanaspati caitanyane batAdIne tenA AraMbhamAM baMdha che teno spAgarUpa virati se-18 vavAthI munIpaNuM pratipAdana karIne teno upasaMhAra pharavA kahe che. ettha satthaM samArabhamANassa icchete AraMbhA aparipaNAtA bhavaMti, eratha satthaM asamArabhamANassa iccete AraMbhA pariNAyA bhavaMti, taM pariNAya mehAvI va sayaM vaNassaisatthaM samAraMbhejANevaNNehiM vaNassaisatthaM samAraMbhAvejA NevaNe vaNassaisatdhaM samAraMbhaMte samaNujANejA, jassete vaNassatisasthasa For Private and Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie sUtram mAraMbhA. pariNAyA bhavati se hu muNI pariNNAyakamme (su047) tibemi // paJcama uddezakaH smaaptH|| AcA A vanaspatikAyamA dravya tathA bhAva gheu bhedathI zastrano AraMpa karanArAone A zastranA AraMbhamAM pApa che, ema khabara na 14 hovAthI pratyAkhyAna parikSAkaDe teono tyAga karatA nathI, ane je AraMbha nathI karatA teone AraMbha karavAmAM pApa che, ema khabara hovAthI pratyAkhyAna parijJAvaDe teno tyAga kare che. ane jeo A vanaspati zakhanA AraMbhano tyAga kare che, teja muni parijJAta makarmA kaDevAya che. e badhuM pUrva mAphaka jAga ebuM sudharmAsvAmI kahe che. // zastraparijJAadhyayanamA mAMcapA uddezAnI TIkA samApta thai / / / hace pAMco uddezo batAyI chaThA uddezAno araMbha kare che. A chaTA uddezAno pAMcapA sAye je saMbaMdha che te batAve che. pAMcamAmAM banaspatikAyarnu varNana karyu sthArapachI chahApAM usakAyanA uddezAnuM varNana AvelaM hovAthI tenu svarUpa parAvara o| LakhavAne A usakAyano uddezo zaru kare che. tenAM upakramAdi cAra anuyoga dvAro che. te pUrva mAphaka kahevA. jyAM mudhI nAma nihappanna nikSepAmAM usakAyano uddezo Ave tyAM sudho le, ane nAmaniSpanna nikSepAmA prasakAyano uddezo e pramANe nAma rAkhag tene nAmaniSpanna nikSepo jANavo. trasakAyanAM pUrve kahelo dvArono kramathI bhatideza karavA ane tenAthI kaMika judA lakSaNavAvaM dvArona varNana karavA mATe niyuktikAra gAthA kahe che. tasakAe dArAI tAIjAI havaMti puDhavIe / nANattI u vihANe parimANuvabhogasatthe y||15|| zArotuM varNanayantranikSepo nAyavo. amavAve mayAM suna le bhane cAra anuyoga dvArA gAthA kaI kahelA bAla nAmanivAsa For Private and Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 183 // www.kobatirth.org je trAsa pAye te trasa kahevAya teonuM zarIra te sakAya, tenA dvAro je pRthivIkAyAM kalAM teja pramANe che. paNa vidhAna parimANa upabhoga, zastra, ane lakSaNa te dvAromAM kaMka phera che. ahiM niryutimAM 'ca' zabda grahaNa karelo hovAthI lakSaNadvAra lIdhuM che, mAthI He faainadvAra kahe che. duvihA khalu tasa jIvA laddhitasA caiva gatasA cetra / laddhIya teuvAU, teNa'higAro ihaM natthi // 153 // ma jIvo ke prakAranA che, hAle cAle te basa kahevAya ane jIvavAthI eTale mANane pArI rAkhadAthI joba che, have te trasa jIva prakAre che ( 1 ) labdhi sa ( 2 ) gati basa, labdhatrasa tejaskAyatrasa tathA vAyutrasa ema ve prakAre che. labdhi te zakti mAtra che, tejaskAmatrasanuM varNana tejaskAyanA uddezAmAM AvI gayuM che ane vAyutrasatuM varNana vAyunA uddezAmAM Avaze, tethI labdhisanI ahiM badhAre jarUra nathI, tene choDIne gatitrasatuM varNana kare che. te keTalA che ane tenA bheda kyA che te batAve che. neraiyatiriya maNuyA, surAya gaio cauvvihA cetra / pajjatA'pajattA neraiyAIya anAyavA // 154 // nAraka eTale ratnaprabhAthI AraMbhIne mahAtama pRthivI paryaMta je narakamAM rahenArA jIvo che; tenA sAta bheda che. tathA dviindriya traNa indriya, cAra indriya, tathA paMcendriyavALA pazu pakSI tathA tIrakhaM cAlanAra pANI vigere titheca kar3evAya ane malamUtramAM | utpanna ghanArA tathA garbhamA utpanna yanArA te manuSya che, bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika te sura che, A gati trasa kahevAya che| ane te cAra prakAre che. nAma karmano udaya thavAthI prApta karela gatine meLavavAthI te gati zrasa kahevAya. A narakAdi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 183 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 184 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvo paryAptA, ane aparyAptA ema ve prakAre jANavA, temAM paryApti cha prakAre che te pUrve kahI gayA chIe; ve baDe yathAyogya taiyAra tha yelA te paryAptA, ane tenAthI je viparIta te aparyAptA; ane te aMtamUhartakALadhI aparyAptA jANatrA. have bIjA uttara bhedo kahe che. tivihA tivihA joNI, aMDApoaajarAuA ceva / beiMdiya teiMdiya, cauro paMciMdiyA, cetra // 155 // dAraM ahiM zIta, uSNa bhane zItoSNa tathA sacita acita ane mizra tathA saMvRta vidvata tathA mitra tathA strI puruSa ane napuMsaka ema traNa traNa bhedathI RNa traNa yonInAM joDakA ghaNA che. te baghAno saMgraha karavAne pATe gAyAmAM ye bakhata tividdA lIdhuM temAM naraka | jIvonI pahelI RNa bhUmimAM zIta yoni che, ane cothImAM upara zIta nIce uSNa che, tyArapachInI traNa bhUmimAM uSNa yoni che paNa mizra athavA zIta nathI garbhathI janma pAmanArA tiryeca tathA manuSyonI ane vathA devonI zItoSNa yonI che. paNa zIta tathA uSNa nathI beindriya, RNa, cAra, pAMca indriya, maLamutra vigeremAM utpanna thanArA tiryaca tathA manuSyanI zIta uSNa ane mizra ema RNa prakA ranI yonI che. nAraka ane devonI eka acitta yoni che. sacitta tathA mizra hotI nathI. ve indriyAdi saMmUrcchanana paMcendri tica manu dhanI sacita acitta, ane mizra ema RNa prakAre yonI che, garbhadhI janmelAM tiryaca tathA manuSyanI mizrayoni samajatrI temaja | nArakI tathA devanI saMta yoni che. paNa asaMvRta tathA mizra nahiM; ve traNa cAra indriyavALA tathA saMmUrcchana paMcendriya tathA manudhyanI vidruta yoni che, paNa bIjI nathI, garbha vyutkrAntika tiryaca tathA manuSyanI saMta vidvata yoni che, eTale mizra yoni samajavI paNa saMvRta tathA vina nArakI jIvo kevaLa napuMsaka yonibALA che tiryaMco strI puruSa tathA napuMsaka ema traNe yonitrALA che. For Private and Personal Use Only sUtrama // 184 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 185 // www.kobatirth.org manuSyopaNa eva traNa yonivALA che. devomAM strI tathA puruSa ema veja yoni che, tathA manuSya yonI bIjIrIne traNa prakAranI che. te A pramaNe (1) kUrmonatA, temAM arhada (tIrthaMkara) cakravartI, vigere sArA mANasonIja utpatti thAya che. (2) zaMkhAvartA, se cakravatIMnA sro ratnaneja hoya che, tepAM phakta prANInI utpatti saMbhave che, paNa temAM natra mahinA rahIne garbha pAkavAnI kriyA thatI nathI; (3) 'vaMzI patrA' te yoni mAkRta (sAdhAraNa) manuSyone hoya che, tathA bIjA RNa bheda nirmuktikAra batAve che. te A pramANe 'aMDaja' 'potaja' ane 'jarAyuja' temAM pakSI vigere aMDaja kaDevAya tathA valgulI ( bakarA. haraNa ) hAthI baccuM vigere potana che ane | gAya bhaiMsa naLada manuSya ityAdi jarA yuja kahevAya che. A pramANe gati traso ve vraNa, cAra, pAMca indriyonA bhedavALA che; A pramANe yonI vigere bhedart tej fnarupaNa dhayuM, have te dareka yonino saMgraha nIcenI gAthAomA karyo che, te batAve che. | puDha vidagaagaNimAruyapatteyanioyajIva joNINaM / sattaga sattaga sattaga sattaga dala coddasa ya lakkhA // 1 // vigAdie do do cauro cauro ya nArayaluresu / tiriyANa hoMti cauro codasa maNuANa lakkhAI // 2 // sAtalAkha pRthivIkAya yAMni, sAtalAkha jalakAya yoni, sAtalAkha agnikAya; sAtalAkha pavana, dazalAkha pratyeka vanaspati ane caudalAkha sAdhAraNa vanaspatikAyanI yoni che. // 1 // vikalendriya (be, traNa, cAra indriyanALA ) nI babbe lAkha yoni che cAra lAkha nArakInI tathA cAra lAkha devayoni che, cAra sAkha tiryaca paMcedrinI bhane cauda lAkha manuSyanI yoni che, evIrIte vadhI maLIne coryAzI lAkha yoni jovonI thAya che; have kulanAM parimANa kahe che. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 185 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie sUtram 186 // hai| kulakoDisayasahassA pattIsaDhanava ya paNavIsA / aigiAdayAvetiiMdiyacauridiyahariyakAyANaM // 1 // AcA0 advattarasa bArasa dasa dau nava ceva koDilakkhAI / jalayarapakkhicauppayaurabhuyapassippajIvANaM // 2 // // 186 // paNucIsaM chavvIsaM ca sayasahassAI nArayasurANa / vArasa ya sayasahassA kulakoDoNaM maNussANaM // 3 // egA koDAkoDI, sattANautiM ca syshssaaii| paMcAsaM ca sahassA kula koDIrNa muNeyavvA // // pramANe AMkaDAmA 197500000000000 thAya ke A badhA kulano saMgraha che. marUpaNA dvAra samApta yaM. have lakSaNa ? dvAra kahe che. dasaNanANacaritte cariyAcarie a dANalAbhe a / uvabhogabhoga vIriya, iMdiyavisae ya ladviya // 156 / / uvaogajogaajjhavasANe vIsuM ca laddhi odaiyA (NaM udaiyA) / ajha vihodaya lesA, sannusAse kasA-2 ea|| 157 // darzana, te sAmAnya upalabdhi (mApti ) rUpa che, temAM cakSudarzana, acakSudarzana, abadhi darzana, ane kevaLadarzana, ema cAra prakAre che. jJAna te mati, zruta, avadhi manAparyaya ane kevaLa ema pAMca prakArarnu cha, te jJAna potAno tathA parano pariccheda karanAra / jIvana pariNAma he, te jJAnAvaraNIyAdika karma javAthI spaSTa tatvano pariccheda kare che cAritra te, sAmAyika, chedopasthApanIya, 1 For Private and Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AvA0 // 187 // www.kobatirth.org parihAra vizuddhi, sUkSma saMparAya, ane yathAkhyAta ema pAMca prakAre che, cAritrAcAritra te zrAvakone dezavirati sthUla mANAtipAta vigerenuM nicirupa jANavaM, tathA dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, vIrya, zrotra, cakSu, nAka, jIbha, sparzana, e daza prakAranI doSa rahita jIva dravyonI labdhi che te jIvanuM lakSaNa che tathA upayoga te sAkAra ane nirAkAra ema ke prakAre le sAkAra upayoga ATha prakArano, ane nirAkAra upayoga cAra prakArano che; yoga te mana, vacana, ane kAyAe karIne RNa prakArano che. mana pariNAmathI utpanna thayelA sUkSma adhyavasAyo ghaNA prakAre che / vizvak (judI judI) labdhibhano udaya ' prakaTa thAya che. te dudha madha, Asana vigere labdhi ke tathA jJAnAvaraNIyAdi karmadhI lar3ane aMtarAya sudhI ATha karmano potAnI zaktinuM parimANa se udaya che, lezyA te kRSNAdi bhedavaDe cha prakAranI che, te zubha ane azubha kapAya, yoga, ane pariNAma, vizepakSI utpanna thAya che te, ane saMjJA te AhAra, bhaya, parigraha, maithuna, evI rIte cAra prakAre che, athavA daza bheda pUrve kala che athavA krodhAdi cAra bhede che te tathA ' oghasaMjJA ' ane lokasaMjJA, che ane zvAsozvAsa te prANa bhane apAna che kAya tene kahevo ke je saMsAranI prApti karAve te krodhAdika anantAnubaMdhI Adika bhedavaDe soLa prakArano che e ve gAthAmA mUkelA ve indriya vigere jIvonAM lakSaNo yathA saMbhava jANavAM e mamANe lakSaNano samudAya ghaDA vigeremAM nathI, teTalA mAye ghaTa vigeremAM paMDitajano acaitanyapaNuM svIkAre che; kalAM | lakSaNanA samUhano upasaMhAra karavAnI icchAthI ane parimANadvAra kahevAnI icchAthI niyuktikAra gAyA kahe che. lakkhaNamevaM ceva u, payarasa asaMkhabhAgamittA u / nikkhamaNe ya pavese egAIyAvi emeva // 158 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 187 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtram // 18 -- - (tu zabda paryApti vAcaka ke) ve indriyAdi jIvonu lakSaNa je darzanAdi kAyA, teTalAMna cha bhane te paripUrNa cha, tenAthI vadhAre nathIH have parimANa kSetrathI kahe che. sakAya paryAptA jIvone saMvartita loka prataranA asaMkhyeya bhAgamA rahenArA pradeza rAzI parimANa (rAzi jeTalA) che A bAdara tejaskAya paryAptAthI asaMkhyeya guNA che trasakAya paryAptAthI sakAya aparyAptA asaMkhyeya guNA che. kALathI utpanna yatA prasakAya jIvo jaghanya sthAnamA be lAkha sAgaropamarthI nava lAkha sAgaropama sudhI samayarAzi parimANa cha | utkRSTa sthAnamA paNa ce lAkha sAgaropamathI navalAkha sAgaropama pariNApavAlAna ke teja pramANe zAstra kahe che. "paDuppannatasakAiyA kevatikAlassa nille vA siyA? goyamA? jahannapae sAgarovamasayasahassapuhattassa | ukkosapade'vi sAgarovamasayasahassapuhattamsa" artha upara pramANeja che. have aDadhI gAthAthI niSkramaNa ane praveza kahe ke. jaghanya parimANathI eka ye RNa athavA utkRSTa parimANathI prataranA asaMkhyeyabhAga parimANavAlAna che. have avirahita nirgama ane pravezavaDe parimANa vizeSa kahe che. nikkhamapavesakAlo samayAI ittha aavliibhaago| aMtomutta'viraho udahisahassAhie donni // 159 // dAraM // ___jaghanya parimANathI aMtara rahita rahe chate, trasakAyamA utpatti, ane niSkramaNa, eka samaye evA ve yA traNacAra thAya. utkRssttthii| ahiAM AvalIkAno asaMkhyeya bhAga mAtra kALa sudhI niraMtara niSkrama tathA praveza hoya, eka jIvanA aMgIkArathI jyAre viraha rahita - - For Private and Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtrama // 189 // 189 // citavanA karIe, tyAre chellI ardhI gAthAthI batAye che. niraMtara prasabhAvathI jIvo rahe che kAraNa ke eka jIva trasa bhAve jaghanyathI aMtarmuhurta rahIne pharIthI pRthvikAya vigere ekendriyamA utpanna thAya che te prakarSathI behajAra sAgaropamathI adhika trasa bhAve niraMtara rahe che. A pramANe pramANadvAra puruM yayuM, have upabhogadvAra, zakha, vedanA e traNa dvAra pratipAdana karavAne kahe che. masAIparibhogo satthaM satthAiyaM aNegavihaM / sArIramANasA veyaNA ya duvihA bahuvihAya // 160 // dAraM // mAMsa, cAmaDI, bALo; ruvAM, nakha, pIchAM, nADIo, hADakA, zIgaDA, vigeremA trasakAyanA aMgono upabhoga yAya che ane zastra te khA tomara, charI, pANI, agni. vigere sakAyanAM zastra te aneka prakAranAM che ane te sakAya, parakAya tathA mizra tathA dravya ane bhAva ema bhedathI aneka prakAranAM che. tenI vedanA ahi prasaMga hogAthI kadevAya che, A vedanA zarIrathI ane manathI utpanna thavAno saMbhava che. zarIra vedanA zalya, saLI, vigerenA vAgavAthI thAya che; ane mananI vedanA vahAlAno viyoga ane pratikuLano saMyoga vigerethI thAya ke, aneka prakAranA tAba, atisAra, khAMsI zvAsa bhagaMdara, mathAno roga, zUla, masA vigerethI utpanna thayelI tIva hoya he, pharIne upabhogano vistAra karacAnI icchAthI kahe che. maMsassa kei aTTA kei cammassa kei romANaM / picchANaM puchANaM detINa'hA vahijaMti // 161 // kei bahaMti aTTA, kei aNaTA pasaMgadoseNaM / kammapasaMgapasattA, baMdhati vahaMti mAraMti // 162 // DarAvandra For Private and Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 990 // www.kobatirth.org mAMsane mATe haraNa, sUara, Adi marAya che; cAmaDI mATe citra Adi marAya che; bALa mATe jaMdara Adi haNAya che; pIchA mATe mora, gIdha, kapiMcuka, aMdara vigere hAya che. puMcchane mATe camarI, gAyo vigere, dAMtane mATe hAthI, sUara vigere haNAya che e pramANe sarva jagopara saMbaMdha Thevo. ahi keTalAko pUrva kahelA prayojanane uddezIne haNe che, keTalAMko prayojana vinA paNa ramata Tuania mAre che ane kelAMko prasaMga dopathI mRgane tAkIne mArelAM vANanI vacamAM AvI gayelAM aneka kapota, kapiMjala, popaTa, koyala, menA, vigere haNe che tathA karma te khetI vigere aneka prakAranAM che te karavAmAM merAyalA ghaNA sakAyone haNe che, doraDI vigerethI mAre che cAbuka tathA lakaDI vigerethI tADana kare che, ane haNe che, teno jIvathI triyoga karAve che; A prakAre dvAra samUha kar3Ine have vadhI niyuktinA arthanA upasaMhAra mATe kahe che. sesAI dArAI tAI jAI havaMti puddhviie| evaM tasa kAryamI nijjutI kittiyA esA // 163 // je dvAro kayAM te zivAyanA jeTalAM dvAro che te vadhAM pRthivIkAyanAM jevAMja samajavAM, ane pRthivIkAyanuM svarUpa nirmANa karatI vakhate je gAthAoM kahI che, te vadhI niyuktio sakAyanA uddezAmAM paNa kahI che, ema jANanuM, have mRtrAnugamamAM askhalitAdi guNayukta sUtra bolaM, te A pramANe. sebemi time tasA pANA taMjahA- aMDayApoyayA jarAuA rasayA saMseyayA saMmucchimA ubbhiyayA uvavAiyA, esa saMsAroti pazcaI (sU. 48 ) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 190 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabalirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie A sUtrano anaMtarAdi saMbaMdha pUrvamAphaka jANavo, je meM bhagavAnanA mukha kamaLamAthI nIkaLelI vANI sAMbhaLIne avadhAraNa AcA0 - karI rAkhelI che ane tenAthI jevIrIte tattva prApta karela che; te kahuM huM. dvIndriyAdi prasajIbo pANI che, ane te keTalA prakAranA sUtram che, tenA bhedo batAve che. te A pramANe, 'tanahA' zabda vAkyanA upanyAsane pATe che. athavA je bhagavAnanA mukhamAthI nIkaLyu che, // 191 // teja hu~ kahuM cha, te batAcavA mATe che. iMDamAMthI je utpanna thAya te aMDaja pakSIo tathA gharoLI aMDaja che, je 'pota' teja janme te CI // 19 // potaja. hAthI jaLo vigere potaja che. ane jarAyudhI piTAyalA je thAya, te jarAyuja, gAya bhesa bakarAM mANaso vigere jarAyuja che. osAmaNa, kAMjI dudha, chAza, dahi, vigeremo rasathI je utpanna thAya te rasaja, yelo vigere atyaMta mAnA jIvo rasaja , parasevAyo utpanna thAya te saMsvedaja che, mAkaNa ju zatapadikA vigere svedana che, saMmUrkhanaja te pataMgIA, kIDIo, mAkhIbho vigere, saMmUrchanathI | / utpanna dhAya te saMmUrchana che. udbhedI utpanna thASa te udbhedana kahevAya, pataMgIyA khaMjarI pArIplava vigere ubhIja kahevAya ke upapAtathI utpanna thAya te aupapAtika nAraka deva vigere auSapAtika che. e pramANe jeno jebo saMbhava hoya tevo ATha prakAramA saMsArI jIvano janma cAya che teja vAta vIjA zAstramA traNa prakAre kahe che ke 'saMmUrchana gopapAtA janma' (tatvArtha, a, 2 sU. 32) / ___ rasa sveda udbhijano saMmUrchanamA samAveza thAya che. ane aMDaja potaja ane jarAyujano garbhajamA samAveza thai jAya che ane, IN deva nArakIyano auSapAtikamA samAveza thai jAya che. teTalAmATe svArthasUtrakAre TukAmAM vaNaja makArano janma ema kaheluM che For Private and Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir ane ahi ATha prakAre uttarabheda sahita batAvela he ane teja ATha prakAranA janmamA sarve saMsArI sajIvo samAya che A ATha AcA0prakAranA janma vinAnA koi saMsArI jIva nathI. A trasa jIvo ATha prakAranI yonine pAme che chatAM paNa baghA lokamAM dekhAtA sUtram divALaka strI puruSa vigere mANasone pratyakSa dekhAya tevAja che "santica" pa zabdathI sonuM traNe kALamA rahevA paNuM masiddha thAya che| // 19 // arthAta koi kALasaMsAra (jagata) sakAyathI rahita rahIja zakato nathI, teja batAve che 'esa saMsAroti pacati' A ahaMja // 192 // vigere pANI ono samUha che, teja saMsAra ema kahevAya che bhAma kahebAthI prasakAyono utpatti prakAra AdhI bIjo koi nathI em| tAbyu A ATha prakAranA bhUta samUhamAM konI utpaci thAya che, te batAve che. maMDassAviyANao (su. 49) dravya ane bhAva ema ce prakAre maMda le, temAM je atyanta sthUla athavA atyanta kRza thayelA hoya, te dravya maMda kaDevAya. ane/ jenI padhAre buddhi nathI evo bAla tathA jenI buddhi kuzAkho bAMcavAthI malina thai hoya te bhAva maMda kahevAya (kAraNa ke naThArAM zAstro vAcavAthI buddhi haNAi jAya che tethI buddhi vinAnA cALakanA jevuja vartana kare che kemake tene sArI buddhi hotI nayI) ahiM / / bhAvamadanI sAthe prayojana ke jene vadhAre cudi nathI, ekA bALane cadhAre kaI khabara na paDavAthI hita kAma karavA taNa ahita kAma choDavAnA papanamA temanu mana zUnya hovAthI je imaNAM ApaNe ATha prakAno saMsAra kahI gayA, te temane, arthAt bhAra maMdane dhAva che, jo Ama che to pachI bhuM kara, te kahe che. For Private and Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie nijjhAittA paDilehitA patteyaM pari nivvANaM sabvesi pANANa savvesi bhRyANa savvesi jIyANaM savvesiM| AcA0 sattANaM assAyaM aparinivvANaM mahabhayaM dukkha tibemi, tasaMti pANA padiso disAsu ya (sU. 50) || sUtram // 193 // ___A pramANe gopALa khIthI AraMbhIne prasiddha yayelaM prasakAya barAvara citavIne kahuM cha. ( katvA pratyayathI uttara kriyA badhI || I // 193 // " "jagopara yonavI) pahelAM varAvara nizcaya karAya he ane tyArapaThI tenA pratye upekSA lakSya bhAga ke. ema batAve che. 'paDiledda ta'I si pratyupekSya paTale barAbara sArI rIte joi [ vicArI ] ne zu jorbu te batAce che. ekameka trasakIya pratyeka potapAtAnA sukha bhoga-H vanArAM sarve pANIbhI ke bIjAnuM sukha bIjo bhogavato nathI A sarve mANo bhono dharma che ema batAve che ce vraNa cAra indriyavALAM | baghA pANI o tathA badhA pratyeka sAdhAraNa sUkSmavAdara paryApta aparyApta tarubho je sarva bhUto cha tathA garbhavyutkAtika samUrchanana auSapAtika paMcendriya jIvo tathA pRthivI Adi ekendriya sarva satyo vigaire ekabIjAnA duHkha ekabIjAM bhogavI zakatA nathI, paNa potAnA duHkho poteja bhoga ke ahiM mAtha vigere zabdono kharIrIte bheda nathI paNa nIcenA nyAya vacananA vyavahArathI bheda che. kaDyu ke ke prANA dvitri catuH proktAH bhRtAstu taravaH smRtAH / jIvAH paMcendriyAH proktAH zeSAH satvA udIritAH / / ___iMdriya, RNa indriya, cAra indriya, jIvo pANa kahebAya che. taru vRkSo vigere bhUta paMcendriya jIvo kahe vAya, ane vAkInA satatva kahevAya // 1 // athavA zabda vyutpatcidvAra samabhiruDhanaya manabaDhe bheda jobo se A pamANe che.. hamezA mANa dhAraNa karavAI (mANo) mANIbho cha, praNe kALamA rahelA hovAthI bhUta chetraNe kALamA jIvavAthI jIva bhane / For Private and Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 19 // hamezA hovApaNAthI sasva cha, to ApaNe manamA dhAraNa karIne jema pratyeka jIvana sukhache tema pratyekanI azAtA, mahAbhaya, duHkha! AcA vigere huM kaI chu, semA je duHkha pamADe, te duHkha bhuM vadhAre che? 'asAtam' kaSTathI vedAya evA kAzanA pariNAma, tathA 'apari nirvANa' ghaNuM mukha, te pari nirvANa te, na thAya, te aparinirvANa che, eTale cAre bAjuthI zarIra mana vigerene pIDA karanA tathA IHI'mahAbhaya' mahAna [porTsa evaM je bhaya te 'mahAbhaya' jenAthI bIjo badhAre bhaya hoya nahiM te mahAbhaya kaDevAya te thAya te batAve che vardhA pANIyo zarIrathI dhanArA tathA manathI thatA duHkhothI udvega pAme che, [isi zabda ekavAra arthamAM che] 1 pramANe pahelA kA, ternu tatva barAbara mAta karyai che, evo hu~ kahuM cha. je kahecAna che te kahe che. 'vasaMtItyAdi' e prakAre asAtAdi vizeSaNa yukta duHkhathI parAbhava pAmelA mANo trAsa pAme che [udvega pAme che] tena prANa dhAkaranArA te pANIo che. kyAthI trAsa pAme che ? te batAve ke 'magata'je dizA khuNA vigerethI udvega pAme che tathA ugamaNI vigere |dizAmAthI rahelA trAsa pAme che [ udvega pAme che.] A dizA ane anudizA badhI prajJApana vidhiyo sAghelI dizAo jANavI; kAmAraNa ke jIvanuM te vyavasthAna che [tathA kAku vacanadhI Ama artha pratipAdana thAya che] etrI koi dizA ke khugo nadI ke jemA trasa& kAya na hoya, athavA jyA rahine trAsa na pAmatA hoya, jema kozeTAno kIDo vadhI dizAo tathA suNAbhothI DarIne potArnu rakSaNa | karavA mATe sArathI zarIrane bITe che to paNa mare che, bhAva dika paNa tevI koi nathI ke jemA rahelA trasakAyo na Dare, zarIrathI ane manathI utpanna dhanArA duHkhothI vadhI jagopara naraka vigeremAM paNa pANIo haNAya che teTalA mATe hamezAM teonA manamA trAsa rahe cha ema jANavU. ema dizAo cayA khuNA vigere badhI jagopara trAsa pAme che, tethI ema mAnI chIe ke dizA kyA khuNA vigeremA | SEEX- S For Private and Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie sUtram // 195 // da prasakAyo duHkha pAme the pAMthI duHkha pAme che? uttara tenA AraMbha karanArA teno nAza kare che. [balavAna nivaLane mAre che] AcA0 pa-bhu karavA tene mAre che ?. uttara-teo teno AraMbha kare che te nIce pramANe kahe che. tattha tattha puDho pAsa AturA paritAvaMti, saMti pANA puDho siyA (sU. 51) nice kaDevAvA te te kAraNa utpanna yaye arcA, ajona, zoNita, vigere judA judAM prayojana utpanna thayethI teo haNe che. 6 ema ziSyane kahe che, ke tuM jo (zuM jovAna ) te kahe che mAMsabhakSaNa, vigeremA lolupa thayelA mananA ThekANA vinanA cAre bAjudhI judI judI vedanA karIne athavA pANIne bhAvAvaDe teno AraMbha karanArA jIvo, sanIvone pIDe che, game tecI rIte AraMbhathI | maNIone duHkha pAya che te yatAvacA kahe che satItyAdi' evA judA judA prakAranA eka be, traNa, cAra, pAMca indriyavALA pRthivIne | AzrayI rahelA ghaNA pANIbhoche. ema jANIne pApa vinAnuM anuSThAna karanArA thaq, evo abhiprAya che evaM nathI karatA teo bole | che kai, ane kare he kai, (bole che tevU karatA nathI ) te batAve che-- lajamANA puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANA jamiNaM virUvarUvehi sasthehiM tasakAyasamAraMbheNa tasakAyasatthaM samArabhamANA apaNe aNegarUve pANe vihiMsaMti, tattha khalu bhagavayA pariNA paveiyA, imassa ceva jIviyasta parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAImaraNamoyaNAe dukkhapaDighAyaheDaM i-khara For Private and Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasagarsuri Gyarmandie AcA DI sUtram // 196 // se sayameva tasakAyasasthaM samArabhati aNNehiM thA tasakAyasatthaM samAraMbhAvei aNNe vA tasakAya. satthaM samArabhamANe samaNujANai, taM se ahi Ae taM se abohoe se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samuhAgya soccA bhagavao aNagArAgaM aMtie iha megesiM NAyaM bhavati-esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khallu mAre esa khalu Narae, iccarathaM gaDDhie loe jamiNaM virUvarUvehiM satdhehiM tasakAyasamAraMbheNa tasakAyasarathaM samAraMbhamANe aNNe aNNegarUve pANe vihiMsaMti (sU. 52) vyAkhyAna pahelA peThe jANavU eTa le anya loko anekarupe hAlatA cAlatA pANI zrono vadha kare che, ityAdi pUnA jejhuMja vyAkhyAna kara, koipaNa game te kAraNa laine trasakAyago vadha kare che, te vatatrayAne mATe kahe he. se bemi appege accAe haNaMti, appege ajiNAe vahati, appege maMsAe vahaMti, appege soNiyAe vahaMti, aivaM hiyayAe pittAe, vasAe picchAe pucchAe vAlAe siMgAe visANAe daMtAe dADhAe NahAe pahAruNIe aTThIe ahimijAe aTThAe aNaTThAe, appege hisisu metti vA vahati appege hiMsaMti metti vA vahati appege hisissaMti metti vA vahati (sa. 53) For Private and Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandie jene mATe trasakAyanA saMmAraMbhamA pravartelAmodhI prasakAya pANIo marAya che, te 9 kaI cha, keTalAka arcAne mATe haNe cha / AcA014 ('api' zabda uttara padanI apekSAe samuccaya arthamAM che,) 'eke' eTale keTalAka arcAne mATe Atura banIne jANe ke A dehane sUtram sArIrIte ghareNAM vigere bhASIne pUjaze. eTalA mATe mAre che (haNe che) te A pramANe khoDakhApaNa vinAnA batrIza lakSaNA puruSane | // 197 // HI mArIne tenAja zarIvaDe devIonI pAse koI vidyA maMtra sAdhano kare che, ane tenI siddhine mATe durgAdi devIbho je mAge te A- 197n pe che. athavA jeNe mera khAdhu hoya, te mANasane hAthIne mArIne tenA zarIramA nAMkheM che; ane pachI viSa jharI (pacI) jAya che. | tathA ajInane mATe cittA vAgha, siMha vigerene mAre ke e pramANe mAMsa, lohI, hai, pitta, carabI, pIchAM, puchaI, vALa, zIMgaDAM. | viSANa dAMta, dADha, nakha, snApu, hADakA, ane hADakAnI mijmA vigeremAM paNa kahe ke mAMsane mAre muMha barAha (mabhara) vigere hamAre che, tathA trizUla AlekhapAne mATe lohI gRhaNa kare che. sAdhanA karanArAbho hRdayane laine valove . pittane mATe mora vigere / haNe che, vasAne mATe bAgha maghara bhuMDa vigere tathA pIchAMne mATe mora gIdha vigere, puMchaDAMne mATe rojha nAmarnu janAvara vigere, vALane HmATe camarI gAya vigere zRMgane pATe haraNa geMDAM vigere pAre che. kAraNa te zauMgaDAMbhone yAjJika ( yajJa karanArAbho )pavitra gaNe ke ane teo upayogamA leche. vipANane pATe hAthI, varAha tathA zaMgAlo vigere mAre che. (ahIM viSANanA zIMgahuM hAthIdAMta tathA sakarano dAMta ema baNa artha dhAya cha) tenA dAMta aMdhakArano nAza karatA hogAthI te upayogane pATe marAya che. dADhane mATe varAha vigere, nakhane mATe bAgha vigere, snAyune mATe gAya bhaisa vigere, asthi ne mAde zaMkha chIpa vigere, asthimijhine mATe pADhA varAha | For Private and Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AghA0 // 198 // www.kobatirth.org vigere, evarI ghaNA loko potAnA prayojana mATe haNe che ane keTalAka to kAMipaNa prayojana zivAya kAcaMDA, paroLI mAre che. ane bIjA keTalAka vicAre che ke A siMhe, sApe, tathA zatru mArA sagAne mAryo che, ema dhArIne tenuM vera levA mATe tene mAre che. athavA mane duHkha ApyuM, ema dhArIne paNa mAre che, athavA hAlamAM A siMha vigere bIjAone tathA ApaNane duHkha de che. mATe ene mAro joie, ema dhArIne mAre che. athavA koi bakhata A amone athavA bIjAne mAraze, ema dhArI sarpAdine mAre che, evA ghaNA prakAre viSaya hiMsA batAvIne uddezAnA arthane pUrI karanA kahe che. ettha satthaM samArabhamANassa iccete AraMbhA apariNNAyA bhavaMti, ettha satthaM asamArabhamANassa iccete AraMbhA pariNAyA bhavanti taM pariNNAya mehAcI Netra sayaM tasakAyasatthaM samArabhejA, kSetra'paNe hiM tasakAya satthaM samAraMbhAvejA, Neva'NNe tasakAyasatthaM samAraMbhaMte samaNujANejA, jassete tasakAyasamAraMbhA pariNAyA bhavanti sehu muNI parieNAyakamme (sU. 54 ) ttibemi // iti SaSTha uddezakaH // kAnA samAraMbhI virata thayelo hovAthI teja muni ane pApakarmanuM pratyAkhyAna kareluM hovAthI teja parijJAtakarmA kadevo, ema sagha jyAM sudhI AbAta Ave, tyAM sudhI vadhuM purvanI peThe kahe. zrIsudharmAsvAmI kahe che ke A badhuM huM bhagavAna trilokanA bandhu parama kevalajJAnathI baghA bhuvananA prapaMcano sAkSAtkAra karanAra vIra bhagavAnanA upadezazrI kahUM chue pramANe chaTTo udezI samApta bhayo, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 198 //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailasagersuri Gyanmandie AcA sutrama chaTo udezo ko have sAtamo AraMbhe che teno chahAnI sAye AvIrIte saMbaMdha ke navA dharma pAmanArane dAkhathI zraddhA rahe cha / tathA vAyuna alpaparibhogapaNu ke pATe uttame AvelA vAyuna thoI je kaMi kaDevAna ke, te saruSa nirupaNakaraNAne yA parezAno 81 upakrama kare ke tethI bhASA saMbaMdhI AvelA A uddezAno upakrama vigere cAra anuyoga dvArA kahevA; jyAMsudharI nAmaniSpanA nikSepAmA vAyuuddezaka e mamANe temAM vAyunu svarUpa nirupaNa karavAne mATe keTalAMka dvAranA atideza jemA rahela che evI gAthArnu / niyuktikAra kathana kare che. vAyussa'vi dArAI, tAI havaMti puDhavIe; / nANattI u vihANe, parimANuva bhoga sastheya // 16 // je vAya te vAyu senA ke dvArA pRthivIkAyanA uddezAmA pratipAdana karyA che. teja dvAra bhahIM che, paNa vidhAna parimANa upabhoga, zastra ane ca zabdathI lakSaNamA judApaNuM jANavU temAM vidhAna pratipAdana karavA kahe to. duvihA u vAujIvA suhamA taha bAyarA u logaMmi / suhamA ya savvaloe paMceva ya bAyaravihANA // 165 // ___vAyu eja je jIva, te vAyu jIva che, e ce prakAre che, sUkSma ane bAdara, tebAM nAmakarmanA udapathI sUkSma, ane vAdara ema kahevAya che temAM mUkSma sarva lokamAM pApIne rahe che. ane vyAptivaDe te eka ghara jenAM pAraNAM jALIzro vigerene bAsI daie kIe; chatAM dhumADho aMdara rahe che tevI rIte rahe the pAdarabheda pAMca prakAre che, te bheda pratipAdana karavAne mATe gAyA kahe . . / ukkaliyA maMDaliyA guMjA ghaNavAya suddhavAyA ya / bAyaravAuvihANA paMcavihA vaNiyA ee // 166 // For Private and Personal use only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 200 // www.kobatirth.org arnlika bAta, maMDalika bAta, gujA bAta, ane zuddha bArA, ema vAdasvAyu pAMca makAre varNavela che. temAM rahi rahane mojAM isAnI ] peThe je bAya, te utkalikavA ToLIAno je vAyu te maMDalika vAyuH nagArAnI mAphaka avAja karatA karatAM je vAya te guMjAtrA - atyaMta ghATo pRthivI vigerenA AdhArapaNAthI baraphanA jathyAnI mAphaka je rahela he te ghanavAyu dhIre dhIre zIta kAla viremA je manda manda vAyu Ave te zuddhavAyu kahevAya, ane je bInA prajJApanAdi sUtramAM ugavaNI vigere dizAonA je vA yu kahelA che. teonA AmAMna samAveza thai jAya le ema jANadhuM e pramANe A bAdazvAyunA pAMca prakAranA medo varNavyA. havelakSaNadvAra kahe che. jaha devarasa sarIraM, aMtadvANaM va aMjaNAItuM / eotrama Aeso vA'saMte'vi rUmi // 167 // jema devanuM zarIra AMkhothI dekhatuM nathI chato, paNa che, ane sacetana che, ema manAya che, devo potAnI zaktivaDe te rUpa kare che, ke AMkhothI dekhI zakAtuM nathI tethI ApaNe ema nathI kahI zakatA ke te nathI athavA acetana che tevIjarIte vAyu paNa cadhuno viSaya thato nathI to paNa vAyu che ane cetana che. athavA bInA dRSTAMtayAM jema lopa dhanuM vigere vidyA maMtrathI tathA aMjanathI | manuSdha paNa adrazya thAya che paNa tethI manuSyane nAstipaNuM tathA acetanapaNuM na kahevAya. evI upamA bAyumAM paNa rUpa nathI chatAM pAya che ahiM asat zabda abhAva kahenAra nathI paNa vAyunuM asadrUpa che, eTale tenuM rUpa cakSuyI grahaNa thaha zakatuM nathI, karaNa ke te paramANunI mAphaka sUkSma parimANavALo che, vAyu, rupa, rasa, sparza, guNavALo che, ema mAnatuM che, paNa jema 'bIjAonA matamAM vAyu For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 200 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie sUtrama // 201 // hai kevaLa sparzavAnana che, tema ame nI pAnatA, prayogano artha gAthAvaDe batAyo che. prayoga A pramANe che"gAya ane azca vigerenI / AcA0 mAphaka vAyu bIjAe prerelo bAMkI bhane aniyamita gativALo hobAthI, cetanAvAna che."tiryak eja gamananA niyamanA abhAvathI bhane / aniyamita evaM vizeSaNa ApavAthI, paramANu sAthe vyabhicAra yavAno saMbhava nathI, kAraNa ke te niyamita gativALo he jIva ane pudgalanI 4 // 201 // 'anuzreNIgatiH (tatvA0 a02027)e vacanathI jANaQ. tathA A vAyu ghana, zuddha vAtAdi bhedovAno, ane zakhathI na iNAyo | hoya, tyAM sudhI cetanAvALo che; ema samajabuM have parimANadvAra kahe che. je vAyarapajattA payarassa asaMkhabhAgamittA te| sesA tinnivi rAsI vIsaM logA asNkhijjaa||168|| dAraM je bA~dara paryApta vAyuo che; te saMvartitalaka mataranA asaMkhyeya bhAgamA rahenArA pradezarAzi parimANavAlA che, ane bAkInI traNe rAzIo cAre tarapha judI judI asaMkhyeya lokAkAza pradeza parimANa thAya cha, ahiM ATalaM vizeSa jANavU ke 'bAdaraapakAya hai paryAptAthI, bAdara vAyukAya paryAptA, asaMkhyeya guNA cha, bAdara apkAya aparyAptAyI, yAdara vAyu kAya aparyAptA, asaMkhyeya guNA che. sUkSma apkAya aparyAptAthI, sUkSma vAyu kAyA aparyAptA, kaMika vadhAre the, mUkSma apkAya, paryAptAdhI mUkSmavAyukAya paryAptA 4 kaika badhAre che. have upabhoga dvAra kahe che viyaNadhamaNAbhidhAraNa ussicaNaphusaNaANupANU a / vAyaravAukAe uva bhogaguNA maNussANaM // 169 // manuSyone paMkhAthI pavana nAMkhayo, dhamaNadhI phukavU, vAyu dhAraNa karIne zarIramA prANa apAnarupe rAkhavo, vigaire bAdara vaayu-| For Private and Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 202 // www.kobatirth.org kAyano upabhoga che. have zakhadvAra kahe che. temAM zastra dravya ane bhAva ema me bhedadhI che temAM zakha kahe che viaNe a tAla ghaMTe surapasiyapatta celakaNNe ya / abhidhAraNAya bAhiM gandhaggI vAsasthAI // 170 // paMkho, tADanAM pAMdaDA, sUpa cAmara padoM, bano cheTo vigere bApuna dravya zastra ke ane pavana bhajavAne mArge ruvAMnA chIdromAMthI je bahAra Ave che te parasevo te zastra che. te abhidhAraNAna ke tathA gaMdho te caMdanavAko vigere tathA aminI javALA (bhaDakA ane tApa ) (aMgArA ) tathA ThaMDo tathA uno bagere ulaTo vAyu se pratipakSa vAyu grahaNa karavAthI svakAya vigere zastro sUcana thayuM eTale paMkho vigere parakAyazastra, tathA ulTo vAyu svakAya zastra ke e pramANe bhAvazastra paNa abaLe mArge dorelA mana, vANI, zarIra vigeredhI vAyune pIDArUpa jANa, have vadhI niyuktimA arthane upasaMhAra karavA kahe che sesAI dArAI tAI jAI havaMti puddhviie| evaM vA use nijjusI kittiyA esA // 171 // zeSa eTa kA te zivAyanAM vAkInAM dvAra jeTalAM pRthivIkAyanA uddezAmAM kahAM neTalAM nahIM jANI levAM. e pramANe je pUrve niryukti kahI, te vAyukAyanA uddezAmAM paNa kahelI jANatrI. nAma niSpanna nikSapo pUro thayo have sUtrAnugamamAM askhalitAdi guNayukta sUtra bolate A che, 'pahU ejassa durguchaNAe' ci' Ano uparanI sAthai evo saMbaMdha che. ahiM pUrvanA uddezAnA bellA sUtrAMsakAyanuM pUrepuruM jJAna, ane tenA AraMbhano tyAga te munipaNAmAM kAraNa che, ema kayaM vAyukAyanA triSayamA paNa suniyaNAmAM | kAraNa che, tema kaddevAya che teno paraspara sUtra saMbaMdha A che'ihamegesi No NAyaM bhavaI' si, ahiM keTalAkane A vAsanI khabara nathI. For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 202 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie sUtrama AcA // 203 // // 203 // - - - - ma. jANelaM gaM che. 'pahu ejassa duguMchaNAra ci tathA Adi sUtra saMbaMdha bhA pramANe 'suryame AusaMteNa mityAdi' je meM pahelA upadeza kayoM, te bhane ve pachI kahevAya che, ne meM bhagavAna pAse sAMbhaLayU ze. pahU ejassa duguMchaNAe (sU055) 'duguMDaNA'ni niMdA utpanna pAya, tethI te prabhu arthAt niMdA karavAmAM samartha athavA yogya, ma0 kai vastunI niMdA karavAyAM samartha ? uttara (eja kaMpane') enati eTale kaMpAve, te 'ena, eTale vAyu' kAraNa ke teno kaMpAvabAno svabhAva ke; te ejanI 'ju| gupsA' eTale niMdA tenu sevana karavAmAM nivRtti temAM samartha thAya che. vAyukAyanA samAraMbhanI nivRttimAM zaktivALo yAya che. athavA pAThAMtara 'paha ya emassa duguMNNAe' vadhArApaNAmAM eTale udrekAvasthAmA rahenArA evA sparza nAmamA, ekaja guNathI jaNAto. | leTalA mATe eka eTale vAyu ekA ekaja guNathI jaNAtA. ekA vAyunI niMdAyAM samartha, 'ca' bhandathI niMdAne samartha thAya, che, a rthAt jIva ke ema zraddhA karIne pachI tenA AraMbhane nide che. je vAyukAya samAraMbha nivRttimA samartha kaho te batAve he. ___ AyaMkadaMso ahiyaMti NacA, je ajjhatthaM jANai se bahiyA jANai, je bahiyA jANai, se ajjhatthaM jANai, eyaM tulamannesi (sU056) (taki icchajIvana')bhane AtaMkana duHkha te AtaMka eTale mahAkRcchrapaNAe jIvacuM te duHkha che, ane te duHkha ve prakAre che. zarIra - - For Private and Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie mA no hu~ vAyukAyanA sayA, bhane tenA jovAmAnA lAbha na thAya, daridrata duHkha, ane bIjuM mananu duHkha , temA pahelaM te, kaMTaka khAra, zakha, juA, tathA khaDa mAkaDI vigerethI utpanna thAya che. ane maAcA018 nanu duHkha se bahAlAno viyoga, ane deSIno saMyoga (meLApa) islAno lAbha na yAya, daridratAthI udAsI tharbu, vigerethI dhAya 51 sUtram che te beda prakAranA duHsva che tene (pazyati) jue, ane tenA jovAmA svabhAvanALI te 'AtaMkadarzI kavAya; arthAt avazya e // 204 // upakAranA duHkho jo huM vAyukAyanA samAraMbhamAMthI nivRtta nahi thAuM, to mArA upara AdhI paDaze. teTalAmATe A vAyukAyano M // 204 // samAraMbha duHkhamAM kAraNabhUta che. ema kayuM che, ema jANIneja tenAthI nikRta thApA samartha thAya cha; athavA AtaMka ve prakArano che. (1) dravya (2) bhAva bhedadhI che, temAM dravya AtaMkamAM A udAharaNa che. jaMbuddove dIve bharahe vAsaMmi asthi supasikaM / bahuNayaraguNasamiddha rAyagiha NAma jayaraMti // 1 // tatthA | si garuyadariyArimaddaNo bhuyaNaniggayaphyAvo / abhigaya jovAjIvo rAyA NAmeNa jiyasat // 2 // aNavasya garuyasaMvegabhAvio dhammaghosapAmule / so annayA kayAI pamAiNaM pAsae sehaM // 3 // coijatamabhikkhaM avarAhaM taM pugo'vi kugamAgaM / tasta hiyaTuM rAyA sesANa ya rakkhagAe // 4 // AyariNANuSaNAe ANA vaha so uNiyayapurisehiM / tivvukkaDadavvehi saMdhiyapuvaM tahiM khAraM // 5 // pakkhitto jatthaNaro NavaraM 15/godohamettakAleNaM / NijiNNamaMsasoNiya adviyasesattaNamaveDa ||6||dotaahe puvamae purise ANAvae For Private and Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 205 // www.kobatirth.org rAyA / evaM gitthavesaM vIyaM pAsalaM netratthaM // 7 // putraM ciya sikkhavie, te purise pucchae tArDa rAyA ko avarAho esi ? bhaNati ANaM aikkamai // 8 // pAsaMDio jahutte Na vaTTai attaNo ya AyAre vaha khAra majjhe khittA godohatettassa || 9 || daTTaNaTTavasese, te purise aliyarosarattaccho / sehaM AlAyaMto rAyA to bhai AyariyaM // 10 // tumhavi ko'vi pamAdI ? sAsemi ya taMpi Natthi bhaNai guru / jai hohi to sAhe tumhe ciya tassa jANihiha // 11 // seho gae nirvamI bhaNaI te sAhuNo u Na putti / hohaM pamAya solo tumheM saraNAgao ghaNiyaM // 12 // jai puNa hoja pamAo, puNo mamaM saDDha bhAva rahi yasa / tumha guNehiM suvihiya to sAvagarakkha sA mucce ||13|| AyaM kabhao viggo, tAhe 'so free ujjuo jaao| koviya matiya samae raNNA mari sAvio pacchA ||14|| davvAyaMkAdasI attANaM savvahA Niyatei / ahiyA raMbhAu sayA jaha sIso dhammaghosassa // 15 // gAthAbhanI artha - jaMbUdvipanA bharatakhaMDamAM bahu nagaranA guNathI samRddhivAddhaM ane suprasiddha evaM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM temAM ghaNA garvavALA zatru bhane mardana karanAra ane cAretarapha jeno yaza phailAyo che, evo jIva ajIbane jANanAro jItazatru nAmano rAjA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 205 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 206 // www.kobatirth.org rAjya karato hato. pachI niraMtara mahAna saMvegane bhAvanAra evA teNe dharmaghoSa AcAryanI pagamAM koi bakhate koi pramAdI ziSya ne joyo. se ziSyane vAraMvAra aparAdhano upako Apata chatAM vAre bAre mamAda karato dekhIne tenA hitane mATe ane bIjAo sevA pApI na bane, mATe rAjAe AcAryanI AjJAthI potAnA puruSo pAse tene bolAvyo, tathA tIvra utkaTa vastuthI meLavIne khAra taiyAra rakhAcyo, gA-pa te khAra eva sakhata hato ke jema nAMkhelo mANasa godoha ( gAyane dohavAnA ) bakhatamAM mAMsa, lohI vimAno phakta hADakA mAtra rahe. gA-6, ane prathama saMketa karIne ve maDadAM rAjAe maMgAvI rAkhyAM jemAM ekano gRhastha beSa, ane bIjAno bAbAno vepato. gA-7. pUrve zikhavelA mANasane rAjAe pUchayU~. ke Apanneno zuM aparAdha che. teoe kahAM eka vaDIlanI AjJA ullaMghe che, bIjo pAMkhaDI (sAdhu) potAnA zAstrokta kahelA AcAramAM to nathI, tethI rAmAe phahUM, godoha mAtra kALa khAramAM nAMkho. // 9 / / se ye puruSAne hADakAM mAtra rahelA dekhIne khoTA kothI AMkho lAla karIne rAjA AcAryane ziSyanA dekhatAM kahe che. // 10 // de mahArAja tamArAma paNa koi pramAdI hoya to kaho, huM tene yogya zikSA karUM, gurupaM tene kA koI pramAdI nathI, ane koi yaze to huM kahIza, athavA tame tene jANazo // 11 // jyAre rAjA gayA, tyAre, pelo celo sAdhuAMne kahe che, ke have huM mamAdI nahi thAuM. huM tamArA zaraNamAM saMpUrNa Avelo / / 12 / / jo pharIthI mane pramAda yAya ane zatabhAvarahita karavA tamArA guNo baDe tame suvihita cho, tethI mane pramAda rAkSasathI kAvajo / / 13 1 AtaMka ane bhayathI udvigna thayelo te niraMtara potAnA dharma anuSThAnamAM jAgrata thayo, tyAre pachI, te subuddhi For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 206 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sUtrama // 207 // // 207 // SA- 14 la cALo gayo tyAre rAjAe samaya Ave tene kharI bAta kahI, ane kSamA mAgI, // 14 // danyAtaMkane dekhanAro potAnA AtyAne hammezA dharmadhophnA ziSpanI mAphaka ahita AraMbhathI pote dUra rahe che. // 15 // tema bhAva AtaMkane dekhanAro naraka, tiryaca manuSya ane devatAnA bhavamA vhAlAno viyoga vigere, tathA manuSya vigerene, zarIra | ane mananA AtaMka (duHkho )nA bhayathI, darIne vAyune duHkha devAnA samAraMbhAM na bhavate, paNa A vAyUne duHkhana kAraNa che. tathA te ahita che, ema samajIne taje cha, tethI je vimaLa vivekabhAvathI AtaMkadarzI hoya che te vAyunA samAraMbhanI jugupsAmA samartha che; hita, ahita, mApti, parihAra, eTale hita thAya, ahita dUra thAya, evA anuSThAnanI pravRttimA pote samartha che, tenAthI bIjo evAja puruSanI mAphaka eTale je koi AtaMkane jANe, te vAyuno asaMbha tyAge chaH vAyukAya samAraMbhanI nivRttimAM kAraNa batAve che, AramAne AgaLa karIne je vate te adhyAtma che, ane te mukha duHkha vigere che. te adhyAtmane je jANe eTale tenuM svarUpa samaje, te bahAranAM pANIgaNa je vAyukAya, bigere cha; vene jANe chejema mAro AtmA sukhno abhilASI thai, duHkhathI kheda pAme che. tema bAyu vigerene paNa che, baLI mane pAvelu ati kaTuka azAtAvedanInA pharmanA udayathI, azubha phaLa eTale duHkha AveluM che te potAne anubhava siddha che, tathA potAnA atmAmAM zAtAvedanI, karmanA udapathI zubha phaLarupa sukha AveluM te mukha, duHkha bannene je jANe, teja kharekharo adhyAtmane jANe che, pa pramANe je adhyAtma vedI che, te pAtAnA AtmAthI bahAra rahelA vAyukAyAdi mANIHI gaNane, jaDhI jadI prakAgnA upakramazI janpanna thayelA potAthI bhane pArakAthI ane manamA thanArAM mukha dAkhone jANe che, paTale For Private and Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 208 // www.kobatirth.org * 7:111111 bArAmA gaenana hAra pa vigerenI apekSA kyAthI hoya ? ane je bahAranA jIvone jANe te yathAyogya adhyAtmane jANe che; kAraNa ke te bAhya ane adhyAma eka bojAnI sAye avyabhicAravALAM che; ( eTale samAna che ) paranA AtmAnA jJAnathI have zRM karakhuM, te batAve che; A pramANe kalA lakSaNavALI tulAe to tuM jema tArA AtmAne sarvathA sukhanA abhilASIpaNAthI rakSe che tema bojAne paNa tuM bacAva, jema pArakAne temaja AtmAne e ye tulomAM samAna toLIne para ane potAnuM sukha duHkha teno anubhava jo, ane te pramANe kara (AbuM guru kahe che) aNa kaMTaNa va pAe viddhassa veyaNahassa / jaha hoi anivvANI savvattha jiaisu taM jANa // 1 // baLI lAkaDAthI athavA kAMTAthI pagamAM lAgatAM jevI rIte tane vedanA thAya che. tevI rIte tuM bIjA jIvomAM paNa jANa, tathA marIza eTalaM sAMbhaLatAM tane je duHkha thAya che te pramANe te anumAnavaDe, bIjAne duHkha thAya che te jANavu zakya che, ane pArakAnuM rakSaNa kara te paNa zakya che, tethI jema tulAe toLavAnuM batAnyuM, te pramANe sva ane para samajanArA mANaso sthAvara jaMgama jaMtunA samUhanA rakSaNa mATe pavarte he, kevIrIte varte che. te batAye che, iha saMtigayA daviyA NAvakakhaMti jIviDaM (sU0 57 ) A dayAnA eka rasALA jInavacanamAM, zAnti ( upazama ) te prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA, Astikayane catAvanAra lakSa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 208 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA0 sutrama // 20 // // 209 // gavAIM samyakadarzanajJAna, caraNano samudAya kahevAya te zAnti cha kAraNa ke te nirAbAdha mokSa nAmanI zAMtine AphnAra ke tevI zAMtine prApta bayelA athavA zAMtimA rahelA te zAMtigata jIvoM tathA dravikA, eTale rAgadveSayI mukAelAche, temAM va te saM. yama sattara bhakArano che, kAraNa ke je kaThina karma che, nene gALavAnA heturupe te dravarUpa saMyamane dhare te dravika cha, tezro jInitane dhAraNa karavAne icchatA nathI, ke ame vAyukAyane duHkha daine jIvIe, (duHkha bhogavIe, para kabula karIe, paNa vAyune pIDA na ApIe) teja pramANe pUrve kahelA pramANe pRthivIkAya vigerenI paNa ame rakSA karImu, samudAya artha A pramANe che, A jaina pravacanamA je saMyama che tenI aMdara je rahelA che, tebhoja rAgadveSa rupa je UMcA prADo cha, tene mULathI ukheDanAga cha, ane tebhoja parabhUta (anya jIvo) ne duHkha dA mukhathI jIvadhAnI icchA rahita sAdhubhI che. paNa anyatra nadhI kAraNa ke Age kriyAnA dhodhano bIje abhAva che; A pramANe yaye chane-- lajjamANe puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANA jamiNaM virUbarUvehi satthehiM bAukammasamAraMbheNaM vAusasthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsati / tattha khalu bhagavayA pariNNA pave. iyA / imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAImaraNamoyaNAe dukkhapaDiyAyaheDaM se sayameva vAusatyaM samArabhati aNNehi vA vAusatthaM samAraMbhAvei aNNe vAusasthaM samAraMbhaMte samaNu For Private and Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 210 // www.kobatirth.org jANati, taM se ahiyAe taM se abohIe, se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samuhAe socA bhagavao aNagArANaM aMtie, ihamegesiM NAyaM bhavati - esa khalu gaMdhe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khalu rie, itthaM gahie loe jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM vAukammasamAraMbheNaM vAusatthaM samAraM mANe apaNe aNerrUve pANe vihiMsati ( sU0 58 ) se bemi saMti saMpAimA pANA Ahacca saMpayaMti ya pharisaM ca khalu puTThA ege saMghAyamAtrajaMti, je tattha saMghAyamAvati te tattha pariyAvajjaMti, je tattha pariyAvajjaMti te tattha uddAyaMti, ettha satyaM samArabhamANassa icce AraMbhA apariSNAyA bhavaMti, ettha satthaM asamArabhamANasta iccate AraMbhA pariNAyA bhavaMti taM pariNNAya mehAvI Netra sayaM vAusatthaM samAraMbhejjA va'NNehiM vAusatthaM samAraMbhAvejA va vAusatthaM samAraMbhaMte samaNujANejjA, jassete vAusatthasamAraMbhA pariNNAyA bhavaMti se hu muNI pariNNAyakamme ( sU0 59 ) tibemi pUrvamA sUtrArtha hai, have cha jIvanikAyamA viSayamA vadha karanArAone apAya duHkha) batAvIne jIvone tenuM duHkha na denArA one For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtram // 210 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobairthorg Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandie AcA0 THE sUtrama // 21 // // 21 // saMpUrNa munipaNuM batAvadA mATe mutro kahe che, etthaMpi jANe uvAdIyamANA, je AyAre Na ramaMti, ArabhamANA viNayaM vayaMti, chaMdovaNIyA ajjhovavaNNA, AraMbhasattA pakaraMti saMgaM (sU060) prastuta vAyukAyAM ane api zabdadhI pRthivI vigeremAM paNa jeo samAzrita AraMbha kare che, te bho karmane bAMdhe he. eka jIbanikAyanA vadhamAM, matta gayelo zeSa nikAyanA vadhanA karmathI baMdhAya ke zA mATe ! ema ziSye pUchatAM kahe ke ke he muba! eka jIvanikAyano AraMbha bIjI jIvanikAyanA upamardana zivAya na banI sake eTalA mATe tuM sapajI le. A sAMbhaLanArane vicAravA kahA. (bhahIM bIjInA arthamA pahelI vibhakti . teno A pramANe anvaya karavo,) pRthivI nigerenA AraMbha karanArane cInI kAyA. nA AraMbha karavAyI upAdAya mAna ne jANa. (arthAt tebhonI cInakAya mArabAno abhilASa na hoya, utA ekakAya iNatA, bIjI kAya svayaM haNAi, javAthI mAranArane pApa lAge ;) have kyA jIvo pRthivI vigereno AraMbha karatAM zeSa kAyanA AraMbhanA karmavI baMdhAya the, ne kahe he. jeo AcAramA ramatA nathI, eTale paramArtha jANyA vinA jJAna, darzana, caritra, tapa, vIrSa, mAmanA pAMca makAranA, AcAramA jeo dhIraja na rAkhe, teo atine lIdhe pRthivIkAya vigerenA AraMbhI bane cha tezrone cInI kAyanA paNa pApa bAMdhanArA jANavA. prazna-kyA loko acAramA ramatA nathI. ? For Private and Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA sUtram // 212 // // 212 // uttara-zAkya digambara tathA pAsasthA (cAritrathI patita) vigere. prazna-zA mATe ? uttara--AraMbha karavA chatA, teo potAne saMyamavALA mAne che, vinaya teja saMyama che. zAkyAdi sAdhu--ame paNa vinayamAM rahelA chIe, ema mole the, paNa teo pRthivI vigere jIvona svarUpa jANatA nathI, ane kadAca mAne to paNa teja Azrita AraMbha karavAthI jJAnAdi AcAranA vikalpapaNAthI AcAra rahita che. prazna-evaM zuM kAraNa che ke potAne AcAra vinAnA duSTa zIlavALA hovA chatA saMyamavALA mAne che. ? uttara-potAnA chanda eTale abhiprAya pramANe pUrvApara vicAra karyA binA athavA vipayano abhilASa ten| chandabaDe upanIta AraMbhanA mArgamA rahIne avInIta chatA, potAne vinaya ke ema bole che adhika eTale vadhAre, utpanna. te AraMbhamAM lIna thayelA, vipayanA paribhogamA eka cittavAlA banI gayelA jano jIvono duHkha devanAM karmo kare che. A pramANe viSayanI AzAmA khecAyalA cilavAlA kare che ? te batAye che. 'AraMbhamANa' eTale sAvadha anuSThAna atizayathI kare che, te o A saMsAramA anuSThAnavaDe ATha prakAramA karmano saMga kare cha, athavA jebho Arabha kareche, te viSaya saMga kare che, ane te viSaya saMgathI saMsAra che. ghaNA vegathI je unmatAi kare, tethI bhAve karma baMdhAya, ane pachI aneka prakAranAM duHkho pote, eTale cha jIvanikAyano ghAta karanAro vAraMvAra bhogave che have te AraMbhazI nivRtta thayelo kevo uttama hoya te batAve che. For Private and Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 213 // www.kobatirth.org se vasumaM savvamaNNAgayapaNNANeNaM adhyAga akaraNijjaM pAvaM kammaM No aNNesiM, taM pariNNAya heatre at nikAyasatthaM samAraMbhejjA, kSetra'NaNehiM chajjInikAyasatthaM samAraMbhAvejjA jIvanakA satthaM samAraMbhaMte samaNajANejjA, jassete chajjIvanikAya satyasamAraMbhA pari bhavaMti se hu muNI pariNNAyakamme ( sU0 61 ) tibemi iti saptamoddezakaH // // iti prathamamadhyayanam // pRthivInA uddezAmAM vigere te kahelA nivRtti guNane bhajanArA, eTale u jIvanikAvanA vaghathI pAcho haThelo che. tathA va dravya ane bhAva ema ve bhede se, dravya vasU, te, parakta (pAnuM ) indranIla ( eka jAtanuM ratna ) vajra (hIro) vigere tathA mAtra . te, samyaka darzana jJAna cAritra jene athavA jemA vidyamAna che, te basu mAna thAya, ahiM dravya vasu jhukIne bhAva va letAM sAdhu bhAva mAna levo, eTale je jJAnI hoSa se lebo; athavA jenAvaDe yathAvasthita viSaya grahaNa karanAzaM je badhAM jJAna che, jenA baDhe badhuM jaNAya che; te jJAno jenA AmmAmAM hoya te sarva savAgata jJAnavALo eTale saMpUrNa bodhathI yukta che. tathA sarva indriya jJAno baDe eTale potAnI indriyo yathAyogya aviparIta viSayane praNa kare, te sarva abodha jJAnavALo potAnA AtmA baDe athavA sarva dravyapayamA sArIrIne raheluM je prajJAna jenA AtmAmAM hoya, te atmAmAM bhagavadvacana pramANa For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 293 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyarmandie sUtram // 214 // // 21 // mAnIne damya paryAyathI utpatra bhayelaM je kai cha, te bIjIrIte nathI terbu pAne. ahI sAmAnya tathA vizeSane jANavAthI saMpUrNa jANayo, tathA yogya vastu svarUpano jeNe nizcaya kayoM ke te sarva samyak kAre prajJAna pAmela) AtmA kaheco; athavAH zubha azubhano badho samUha tenA saMpUrNa jJAnadhI cAre gati tenA tathA mozamukhanA sapanA jJAnathI asthira saMsAra mukhamAM asaMtuSTa panI mokSa anuSThAnane karatA sarva anuhana bodha ( pakSAna ) vALo AnyA jANato; tethI A makAranA bhAtmAnana karavA yogya tathA paralokamA niMdanIyapaNAthI hiMsAne akArya jANIne te na karanA patna kare have te jIva madha ?zA mATe akArya ? zA mATe | teno yatna na karacorI se kahe nIce pADe te pApa, bhane karAya ne karma, ne pApakarma adAra prakAranuM . te mANatipAtathI pidhyA svadarzana zalya capI ke te batAve . | jIvasiA, juI, corI, kuzIla, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kleza, abhyAkhyAna, (khodUM tohamata ) cugalI paraniMdA kheda kapaTa karIne juhUM bolavU. tayA midhyAtva zalya, e ahAra prakAranAM pApa pote na kare, ma karAve, ane na anumode, eTale te aDhAra prakAranAM pApa saMpUrNa jANIne buddhimAna puruSa maryAdAmA rahIme chajIkanikAyanAM zAkho jesa, parakAya bhedarUpa he tene pote na AraMbhe, ma AraMbha karAve, na AraMbhatAne anumode, bhA pramANe jeNe sArI rIte racha jIvanikAyamA zasanA samAraMbhone parIkSA karIne jANyA che tathA se vipaNanAM pApa kyoM paNa nANyAM o. ne saparivAe jANIne patyAkhyAna paripAe tyAga kare che te munI vadhA pApothI raDiga cha, tathA vA pUrva yayela vItarAga eTale rAga dvepathI bIlakula rahita evA purupanI mAphaka jANavo, ( ahiM.' iti ' zabda adhyayananI samApti mATe ke ) pachI sudharmAsvAmI kahe se, ke potAnI budithI nahI, paNa HW For Private and Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie AcA sutrama // 215 // 1215 // bhagavAne kahelu, te 9 kahu~ chu. ahIM bhagavAna eTale hAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, aMtarAya, e cAra karma AtmAnA guNano pAta karanAra hobAthI, panaghAtI karma kahebAya ke dUra karavAyI saMpUrNa padArtha nuM divyAna jeNe prApta karya cha, tathA jene racA indro name che, tathA cotrIza atizayathI yukta che; evA zrI vardhamAnasvAmI pAsethI upadeza sAMbhaLI meM A badhu kayuM che. AmamANe TIkAkAra kahe che ke,sUtrano anugama, nikSepa ane sUtrane sparza karanArI niyukti e badhuM ko, ive naigama vigere nayo kahe che. te bIje sthaLe vistAthI kalA che,ahi to saMkSepathI ye makAranA che.te kA che, mAnanaya, ane caraNanaya,temAM bAnanayavAlA mokSanA sAdhanamA jJAnane pradhAna mAne che, kAraNa ke hita ahitanI prApti tathA tyAga tenA baDe , ane jJAnanA bhApArayoja vardhA duHkha kSaya thAya ke, paNa te bhI zAna mAphaka kriyA pradhAna mAnatA nathI A jJAnanayavAda thayo, have caraNanaya kahe che; teo caraNane madhAna mAne che. sakala padArthamA bhanvaya vyatirekanA samadhigamyapaNAthI ne pradhAna cha, jemake jJAna hoya to paNa sakala vastune bhANA chatAM cAritra vinA bhAvamA dhAraNa karelAM karmono uccheda na thAya, ane tenAvInA mokSato lAbha na thAya, tethI jJAna pradhAna nathI, paNa caraNa prApta thA sarva mULa ane uttara guNavALa cAritra hovAthI, te pAta tAM pAtIkarmanoM uccheda thAya che. ane tethI kevaLajJAna gAya, ane tethIna yathAkhyAta cAritra prApta yatA ani jvALAnA samRdhthI jema kATa baLI jAya, teya te cAritradhI sakala karma samUha nAsa thAya che, ane tethIla anyAyAdha mukhabALu mokSa thAya, tethI cAritra teja pradhAna he. A bannena AcArya samAdhAna kare . ekaekane pradhAna mAnavAthI ane bIjAne uDAvavAthI banne midhyAdarzanIya ( bhUlelA). kAraNa ke kriyA vinA jJAna nakA, che, ane zAna For Private and Personal use only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie sUtram 1216 // binA kriyA nakAmI che, jema dekhanA chatAM pAMgaLo bhAgamA vaLI mubho, ane doDavA chatA adhiLo baLI mubho, tethI jena mata papANe AcAnayo jo eka cIjA sAthe apekSA na rAkhe, to te mithyAtvarUpe rahI samyakabhAvane anubhavatA nathI, paNa paraspara apekSA rAkhI e||216|| kaThA kyelA paraspara artha batAcAthIH samyakapaNe ( sAcA) thAya che, tethI kabuM che, ke duniyAmA jeTalA satya abhiprAyo . te naya che. paNa te nayo bhIjAnI apekSA na rAkhe, to zatrurupa thai mithyAtvapaNe che paNa eka vIjAno saMbaMdhI rahI ekatra thAya to te samyaktva thAya. te pramANe ahiM jJAna caraNa banne maLIne mokSa prAptimAM samartha the. paNa ekaluM jJAna ke ekala caraNa nahi, A jine carano nirdoSa pakSa vatAvyo, have bannenuM pradhAnapaNuM vatAvacA kahe che. badhA nayoca ghaNA pakAranuM vaktavya sAMbhaLIne baMdhA nayonu vizuddha je tatva tene samajIne te pramANe AdarIne caraNaguNamA sthita sAdhu hoya, eTale caraNa ane guNa e beumA je rahelo te caraNa guNa sthita che. ahiM guNathI jJAna lecu, kAraNa ke AtmA guNI che teno guNa jJAna che, te banneno koi paNa vakhata viyoga yato nathI, tethI te sahabhAvika guNa che. A pramANe ghaNA prakAre naya mArgarnu svarUpa samajIne saMkSepathI jJAna cAritramAna rahe, A vidvAnono nizcaya che, paNa ekalA cAritrathIna jJAna vinA icchita mApti na thAya. AgaLa aMdharnu draSTAta Apyu he, te pramANe jJAna mAtrayIja kriyA vinA icchita prApti na thAya tathA paMgurnu draSTAMta ApelaM che, te ArIte, koi nagaramA AMdhaLo tathA pAMgaLo banne rahetA hatA, te nagara caLavA lAmyuM tyAre badhA loko bhAgI gayA, paNa AMdhaLo tathA pAMgaLo rahI gayA, eka dekhe ke, cIjo doDe che, paNa jyAM sudhI banne na maLyA, tyAM sudhI duHkhI thayA, paNa jyAre banne maLyA. tyAre banneno chuTako thayo, jevI rIte aMdha, SINESS For Private and Personal use only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AcA0 // 217 // www.kobatirth.org paMgu, bhegA thayA, tevI rIte jJAna caraNa bannene pradhAna mAnI jJAna bhaNI kriyA kare se mokSa prApta kare che A pramANe AcArAMganuM saMdohabhUta pahelu adhyayana cha jIvanikAyanusvarUpa tathA tenA rakSaNano upAya batAbanAra che, je prathama madhya ane aMtama dayAnA eka vA ekAMta fra karanAra che, bhane je mumukSu ziSye mUtrathI tathA arthathI bhaNNuM tathA zraddhA ane saMvegavaDe yathAyogya Atma svarUpe karyu, tethI mahAvrata AropaNa te upasthApanA' ( vaDI dikSA ) ne yogya jANI nizItha vigere sUtromA banAvelA kramovaDhe sacitta pRthivInA madhyamAM AcAyeM gamana vigere karavAvaDe parIkSA karI ziSyane zraddhAvALo jANIne baDIdIkSA ApavI tenI vidhi kahe che, sArI tithi, karaNa, nakSatramuhUrta tathA dravya kSetra, bhAva, sArA dekhIne jinezvaranI mUrtine pravardhamAna stutio baDe' namaskAra karIne jinezvaranA pagapAM paDIne ubho dhayela AcArya ziSya sAthai mahAvrata AropaNa saMbaMdhI kAyotsarga karIne eka eka mahAvratane Restart AraMbhI or traNa vakhata pATha bole, jyAM sudhI rAtribhojana saMpUrNa viraNatratano pATha Ape svArapachI A pATha traNa bakhata udhAro. icyAI paMca mahavayAI rAibhoyaNaveramaNachaTTAI asahiya yAe upasaMpajittA NaM viharAmi A pAMca mahAvrata chaThu rAtribhojana viramaNa vrata te potAnA AtmAnA hita mATe prApta karIne vicaruM huM pachI bAMdaNAM deva DAvI thoDaM namIne ziSya bole, AjJA Apo huM bhuM boluM, tyAre AcArya kade, bAMdIne dhAraNa kara ( bola ) tame mane mahAtrata arpaNa karyA che, ane have tizikSAnI icchA rAkhuM chaM, tyAre AcArya kahe, saMsArathI tAro nistAra thAo, mokSa kinAre pahoMca, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUtrama // 217 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcA sUtram 1218 // uttama guNodhI vadha, A pramANe yayA pachI sugaMdhI vAsakSepavaDe muThI bharIne ziSyanA mAthAmA guru mahArAja nAMkhe pachI ziSya bAMdaNa daine pradakSiNA karIne AcAryane namaskAra karato pharI vAMde, e pramANe badhuM kriyA anuSThAna kare A pramANe traNa pradakSi-15 gAo karIne ziSya ubho rahe syAre bIjA sAdhuo tenA mAthAmAM vAsakSepa nAMkhe, athavA yati janane sulabha kezara nAMkhe, pachI kAyotsarga karAvIne AcArya kahe he ziSya! sAMbhaLa tAro koTIka gaNa che, amuka kuLa che, vairI zAkhA, amuka AcArya, amuka upAdhyAya pacartinI sAdhvI amuka che, tathA bIjA vaDI dikSA ApanA yogya hoya te anukrame ratnAdhika yAya che, pachI AMbila, athavA nIvi, athavA potAnA gaccha paraMparAmAM Avelo tapa AcAre che, A pramANe A adhyayana Adi madhya aMtakalyANa samUhavA bhavyajananA samUDanuM mana samAdhAna karanAra che te adhyayana priyanA viyoga vigere duHkhanA AvartavAlI tathA ghaNA pAyarUpa mAchalAM vigerenA samUhathI AkULa viSama saMsArarUpa nadIne tAravAmAM samartha che tathA eka dayArUpa rasa che. tethI vAraMvAra mumukSue bhaNabuM A zIlAMkAcArya karelI zastraparijJA nAmanA pahelA adhyayananI TIkA samApta thai ( A anthanA zloka 2221 he.) // iti zrIAdhArAGgasUtre prathamo bhAgaH samAptaH // zrIrastu // For Private and Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0909009909190301000X900 0838Bee // iti zrIAcArAGgasUtre prathamo bhAgaH samAsaH // 39903 For Private and Personal Use Only