________________
દ્વતીય પરિચ્છેદ
૪૦૩
કપાઈ જાય પછી પણ યુદ્ધનુ અનુસંધાન વગેરે કેટલાકની બાબતમાં સભવે છે અને તેથી એમ હાય તે) ઉપયુ ક્ત વચન સાચી પરિસ્થિતિનુંવન કરે છે એમ માનવું જોઈએ. પણ આ તે અપવાદ છે તેથી ‘વિલિટ ઉપાધિ કે ભાગાયતનના ભેદ અનનુસ ધાનના પ્રયેાજક છે' એ સામાન્ય નિયમો સકાય મત્ર થાય છે ૫૩ Àાપ તે નથી જ થતેા. ભાગાયતનને ભેદ અનતુસ ધાન પ્રયોજક છે એમ માનીએ તે યાગીઓમાં અને જાતિ સ્મરામાં (પૂ॰જન્મનું સ્મરણ જેમને થાય છે તેવા મેામાં) ભેગાયતનભેદ વગેરે અનનુસ ંધાનના ઉપર્યુક્ત ચાર પ્રાજક હાવા છતાં અનનુસધાન થતું નથી (ઊલટુ અનુસ વાન થાય છે) એ અપવાદ હોવાથી ત્રની પ્રસક્તિ નથી, અઃવિશે ને સાથ ન હોય ત્યારે ઉપાધિભેઃ અનનુસંધાનના પ્રયાજક છે એમ વિવક્ષિત છે તેથી યાગીઓ વગેરેમાં અદ'વિશેષને સાથ મળતા હોવાથી ઉપાધિભેદ અનનુસ ંધાનના પ્રયોજક ન બને તે દોષ નથી, વ્યભિચાર નથી એમ તાત્પ છે.
अपरे तु शरीरैक्यभेदावनुसन्धानतदभावप्रयो नकोपाधी । बाल्यभवान्तरानुभूतयोरनुसन्धानतदभावदृष्टेः । न च बाल्य यौवनयोरपि शरीरभेदः शङ्कनीयः प्रत्यभिज्ञानात् । न च परिमाणभेदेन तद्भेदावगमः । एकस्मिन् वृक्षे मूलाग्रभेदेनेव कालभेदेनैक स्मिन्न नेकपरिमाणान्वयोपपत्तेः ।
नववयवोपचयमन्तरेण न परिमाणभेदः । अवयवाश्च पश्चादापतन्तो न पूर्व सिद्धं शरीरं परियुज्यन्ते इति परिमाणभेदे शरीरभेद भावश्यक इति શ્વેત, મૈં । प्रदीपारोपण समसमयसौधोदरख्यापिप्रभामण्डलविकासतत्पिधान समसमय तत्सङ्कोचाद्यननुरोधिनः परमाणुप्रक्रिययोरसम्भवादस्यानभ्युपगमात् । विवर्तवादे चंन्द्रजालिकदर्शितशरीखद् विनैवावयवोपचयं मायया . शरीरस्य वृद्धयुपपत्तेरित्याहुः ।
બીજા વળી કહે કે શરીરનુ ઐકય અને શરીરના ભેદ અનુસ ંધાન અને તેના અભાવમાં પ્રયાજક ઉપાધિ છે, કારણ કે બાલ્યાવસ્થામાં અને અન્ય જન્મમાં અનુભવાયેલાંનું (યૌવન કે વૃદ્ધાવસ્થામાં) અનુસંધાન અને (અન્ય જન્મમાં) તેના અભાવ જોવામાં આવે છે. ખાલ્ય અને યૌવનમાં પણ શરીરને ભેદ છે એવી શંકા કરવી નહિ કારણ કે (એ જ શરીર છે એવી) આળખ (પ્રત્યભિ જ્ઞા) થાય છે અને પરિમાણુના ભેદથી તેના (શરીરના) ભેઢનું જ્ઞાન થાય એવુ નથી, કારણુ કે એક વૃક્ષમાં મૂળ અને ટાચના ભેદથી (અનેક પરિમાણુના સંબધ સભવે છે) તેમ એક (શરીર)માં કાલભેદથી અનેક પરમાણુના સંબધ સ ંભવે છે. કોઈ શંકા કરે છે કે અવયવેાના ઉમેરા સિવાય પરિમાણુ ભેદ હાઈ ન શકે અને પાછળથી આવતા અવયવ પૂસિદ્ધ શરીરની આજુબાજુ જોડાતા નથી માટે પરમાણુમાં ભેદ હાય તે। શરીરના ભેદ આવશ્યક છે, તે (આ શંકાને ઉત્તર છે કે) ના. દીવા મૂકતાંની
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
