________________
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
વર આવતાં તુરતજ આપવામાં આવે તો તે ઔષધ કોઈ લાભ કરતું નથી, બલ્ક દોષોને પ્રગટ કરે છે. એ જ ઔષધ જવર જીર્ણ (જુનો) થઈ જાય તેવા અવસરે આપવામાં આવે તો પોતાના કાર્યને કરે છે. એ પ્રમાણે ચરમપુગલ પરાવર્ત પણ અવસર સમાન છે, અર્થાત્ જવરમાં ઔષધથી લાભ થવામાં કાલની મુખ્યતા છે, તે રીતે ચરમાવર્તની પ્રાપ્તિમાં કાળની મુખ્યતા છે. આ પ્રમાણે સિદ્ધાંતને જાણનારાઓ સારી રીતે જાણે છે.” (૩)
સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિનો હેતુ મુખ્યપણે ચરમ પુદ્ગલ પરાવર્ત કેમ છે ? તે કહે છે :“જેવી રીતે નવા તાવમાં અકાળ હોવાથી તાવને દૂર કરનારું પણ ઔષધ પરિણમતું નથી = તાવને દૂર કરતું નથી, તેવી રીતે જેનો સંસાર એક પુગલ પરાવર્તથી અધિક છે તેને આગમ વચન બરોબર પરિણમતું જ નથી એવો નિયમ છે. કેમકે ચરમ પુલ પરાવર્ત સિવાયનો કાળ આગમવચનની અસર થવા માટે અકાળ છે.” (૪).
પરલોક માટે હિતકર જિનવમનને અતિતીવ્ર કર્મનો નાશ થવાથી ઉપયોગ પૂર્વક અને સમ્યગુ સાંભળનાર શ્રાવક ઉત્કૃષ્ટ શ્રાવક છે. ઉત્કૃષ્ટ એટલે મુખ્ય. આવો શ્રાવક મુખ્ય શ્રાવક તરીકેના વ્યવહારનું કારણ હોવાથી મુખ્ય શ્રાવક છે. અહીં કરેલી શ્રાવક શબ્દની વ્યાખ્યાથી એ સિદ્ધ થયું કે કેવળ સાંભળે તેટલા માત્રથી શ્રાવક ન કહેવાય. [૨] . ___ननु किमिति सम्यक् वणनिबन्धनकर्महासवानेवाऽत्र श्रावकोऽधिक्रियते नाऽपरः?,' उच्यते - तस्यैव क्रियाफलयोगेन प्रस्तुताऽनुष्ठानाऽधिकारित्वादन्यस्य तत्करणे दोषसंभवादित्याह
अहिगारिणा खु धम्मो, कायव्वो अणहिगारिणो दोसो। आणाभंगाओ च्चिय, धम्मो आणाएँ पडिबद्धो ॥ ३॥
[अधिकारिणा खलु धर्मः, कर्तव्यो -ऽनधिकारिणो दोषः।
ગાજ્ઞાબા ઇવ, ઘી માણાયાં વિદ્ધઃ રૂપા ] “अहिगारिणा" गाहा व्याख्या- अधिकरणमधिकारः = प्रस्तुतक्रियां प्रति योग्यत्वम् , स च प्रदर्शितकर्महासलक्षणो वक्ष्यमाणाऽर्थित्वादिचिह्नव्यङ्ग्यः, स विद्यते यस्याऽसावधिकारी, मत्वर्थीयेन्विधानात्, तेनाऽधिकारिणा । 'खुः' इति निश्चयवितर्कसंभावनासु इति निश्चयादिवचनः खुर्निपातः ततश्चाधिकारिणैव धर्मः कर्तव्यो नापरेण, अधिकारिण एव क्रियाफलयोगात्, इतरस्य चानर्थस्याऽपि संभवात्। एतदेवावधारणफलद्वारेणाऽऽविष्करोति - "अणहिगारिणो दोसो त्ति। अधिकारी यो न भवति सोऽनधिकारी प्रतिपादितप्रतीपः, तस्य दोष:
