________________
જબૂ કુમાર :
[ ૩૫ ] કેવળ યતિને વેશ ધારે ને યતિધર્મના કાનૂન આંતરિક રસ વિના પાળે એને મુનિ માનવો? રાગ અને ત્યાગ વચ્ચેનો ભેદ જ જેને હજુ ય પરખા નથી એને તે ઘણે ઘણે ઠપકે ઘટે છે. ” - સાધુજી તે ઘડી પૂર્વેની લજજાયુક્ત લલનાને આ પ્રકારનો સ્પષ્ટ કાર સાંભળી ડઘાઈ જ ગયા ! “ચક્ષુ સામે ઊભેલી નાગિલા” એ શબ્દો વારંવાર યાદ કરવા લાગ્યા.
સ્મૃતિને તાજી કરવા લાગ્યા. એના ચહેરા તરફ ધ્યાનપૂર્વક જોઈ, એકાએક બોલી ઊઠ્યા.
શું તું પોતે જ નાગિલા છો? અહા! કરાલ કાળે કેવી દશા કરી નાખી ? કયાં એ તારુણ્યને તરવરાટ ! કયાં એ યૌવનને ઉન્માદ ! ક્યાં એ રંભાને હંફાવે એવું સૌન્દર્ય અને ક્યાં એ મધુર મુખાકૃતિ ! જાણે એ બધામાં એક સામટે જ પેટ ! પ્રૌઢતાને સર્વદેશીય વિજય. આ ફેરફારો જ એવા છે કે ભલભલાને ભ્રાંતિ પ્રગટાવે. એ આકસ્મિક પ્રમાદને આગળ ધરી પ્રેમીને નાપાસ કરો કિંવા એને ઠપકાપાત્ર લેખો એ શાણું પ્રિયાને ન શોભે. ચિરકાળથી જેના દેહને ભેટવા સારુ તું માર્ગપ્રતીક્ષા કરી રહેલ છે, જેના સહતંતુને નિભાવવા અર્થે આ કેમળ કાયાને કરમાવી નાંખી, કલેવરરૂપ બનાવી રહેલ છે એ જ્યારે સામે આવી ખડો થયેલ છે, પિતાથી ભૂલનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરવા માગે છે ત્યારે “નતં રોવામિ’ કરવાને બદલે ઢળાયેલ દૂધ માટે પશ્ચાત્તાપ જેવું આચરણ કાં કરે છે ? વર્તમાનને જેવાને મૂકી ભૂતકાળને કાં ઊકેલે છે? શા સારુ સંભારતી નથી કે-આજને લહાવો લીજીયે રે,
