________________
[ ૩૧૫ ]
પટ્ટધર મેલડી :
૮. વિહારકાળના એક મનાવ—
“ અરે ! જીવનના પ્રાંતભાગે મારા નશીબે આ દુ:ખ જોવાનું ? યુવાનીના તનમનાટમાં અમાત્ય પદવીના અધિકાર કાળે મને આવા કરુછુ ભવિષ્યના સ્વપ્ને પણ ખ્યાલ હતા ? હા દેવ ! તે મારી લીલી વાડીને જોતજોતામાં કેટલી હદે વિષ્ણુસાડી દીધી ? સ્નેહના સરૈાવર સમી પ્રેયસી લક્ષ્મીને પેાતાની લાડીલી બાળકી કૃષ્ણાને સાસરે વળાવવાના કેવા કાડ હતા ? એને સંસ્કારી બનાવવા સારુ તા એ બિચારીએ પેાતાનું જીવન ખરચ્યું હતું. કુળવાન કુટુંબના મૂરતિયા શેાધ વામાં લેાહીનુ પાણી કર્યું હતું, પણ ધાર્યુ કાનુ થાય છે ? એ મારી ધર્મ પત્નીના ગુજરી ગયા પછી મને, મારી બે પુત્રીઓને અંગે જે દુ:ખ પડયુ છે તેનું વર્ણન આપની પાસે કરવું તે મને ચેાગ્ય લાગતું નથી કારણ કે તેમાં અમારા દુઃખી સંસારનું ચિત્ર છે. એ દુઃખથી કંટાળીને હું આ વાવડીમાં ડુબીને મરણુ પામવા ઇચ્છતા હતે. તેમાંથી આપે મને બચાવી લીધેા છે.
99
66
ભલા માનવ ! તું મુદ્દાની વાત પર કેમ નથી આવતા ? અમેા કંચન–કામિનીના ત્યાગી નિથા સંસારના બધનાને ઇચ્છાપૂર્વક ત્યજી દઈ કેવળ આત્મશ્રેયના ઇરાદાથી, દેડ અને ઇંદ્રિયાનું દમન કરતાં, નવ નવા પ્રદેશમાં વિચરી પ્રાપ્ત થતાં પરિષહા વેઠતાં, અને આવી પડતાં ઉપસર્ગો સહન કરતાં–ગાચરીથી જીવન નિભાવતા સાધુએ છીએ. આવા કુદરતી ઉપવા એ જ અમારા નિશાકાળના આરામસ્થળા, ધરતીનું આશિકું અને આભના ચંદરવા–એ હેઠળ અમાપ નિયતા અને શાંત નિદ્રા. જોને મારા શિષ્યા કેવા શાંતપણું ઊંઘના આસ્વાદ લઈ