________________
[ ૩૦૦ ]
પ્રભાવિક પુરુષ :
નચાવે છે તેમ ક્રમ રાજ જીવેારૂપી વાંદરાને જાતજાતના વેશ ભજવાવે છે. ટૂંકમાં કહીએ તા જડ કર્માએ, જડતાનું-પુદ્દગલલાલસાનું -એકધારું સામ્રાજ્ય પાથરી દીધું છે. એમાં ચૈતન્ય દશા અવરાઇ જવાથી આત્માએ ભાન ભૂલી વિવિધ પ્રકારના અભિનયેા ભજવે છે.
“ કાળ–સ્વભાવ-ભવિતવ્યતા-કર્મ અને પુરુષાર્થરૂપ પાંચ સમવાય યાને કારણેા સારા ય જગતના તંત્રનું નિયત્રણ કરે છે. ઇશ્વરને જગતકર્તા માનવાની અગત્ય જૈનદર્શનને રહેતી જ નથી; તેમ નથી રહેતી જરૂર એ ઇશ્વરને અવતાર લેવરાવવાની. સપૂર્ણ પણે આત્મસાક્ષાત્કાર કરવા અને કલેપથી સર્વથા મુક્ત થવું એમાં જ સાચા ઇશ્વરપણાની નિશાની છે. એ દશા પ્રાપ્ત કરનાર પ્રત્યેક આત્મા ઇશ્વર યાને પરમાત્મા છે. એ આત્માએ જે સ્થળે વસે છે-કાયમને માટે રહે છે-એ સ્થાન તે મેાક્ષ અર્થાત્ બ્રહ્મàાક. કિવા સચ્ચિદાન દ દશા. જૈનદર્શન અનુસાર પ્રત્યેક પ્રગતિવાં આત્મા, સમ્યક્ત્વના સધિયારો લઇ, મહાત્માને ચેગ્ય કરણી આદરી એમાં સપ્ શ્તા પ્રાપ્ત કરી પર્માત્મા બને છે. આત્મા પરમાત્મપદ પ્રાપ્ત કરે છે ત્યારે જ્ઞાન, દર્શન, સુખ અને બળરૂપ ચાર વસ્તુઓમાં અનંતશક્તિના ધારક બને છે અર્થાત્ એ ચાર ચીજો એનામાં અંત વગરની પ્રકાશી ઊઠે છે. એના જોરે એ એવી અપૂર્વ સ્થિતિ અનુભવે છે કે જે વર્ણવવાને ઉપમા જડતી નથી.
>
“ જૈનદર્શીનમાં ‘જ્ઞાનર્શનચારિત્રાણિ મોક્ષમાર્ય:' નામનુ સૂત્ર પ્રથમ પદ ધરાવે છે. જેમ ખાણમાંથી નીકળતું સાનુ કચરા આદિના સંગે એટલી હદે વિકૃત દશામાં હાય છે કે