________________
[ ૨૪૬ ]
પ્રભાવિક પુરુષા :
"
.
જ્ઞાન
એક
પ્રધાન.
જ્ઞાન
?
જ્ઞાનના બહુમાન અને ગુણુકીન જૈન અને ઇતર દર્શોનામાં મુક્તક કે કરાયા છે. એ સંબંધમાં ઘણું ઘણું કહેવાયુ છે. ‘ જ્ઞાન સમું કાઈ ધન નહીં. ૮ લેાકાલેાકપ્રકાશકર, 'नमो नमो नाणदिवायरस्स આરાધનથી લહે, શિવપદ્મ સુખ શ્રીકાર સર્વ આરાધક જ્ઞાન અથવા તા ‘ જ્ઞાનનિયાભ્યામ્ મોક્ષ: ' જેવા વચનેાથી જ્ઞાનના મહિમા પ્રતીત થાય તેમ છે. આમ અ ંતિમ જિનનું જન્મકલ્યાણક અને જ્ઞાનપદ સંબંધી વિવેચન એ આજના દિવસના સુનિમિત્તો છે. પ્રથમ દિવસે અરિહંત પદની વ્યાખ્યાથી જેમણે તમારા હૃદય હરણ કર્યા છે એવા યશેાભદ્ર એ સ ંબંધમાં વિશેષ વિવેચન કરશે. એ પછી મારે જે ક ંઇ કહેવાનું છે તે હુ જણાવીશ.
""
'
ગુરુદેવની સૂચનાના અમલ કરતાં યશેાભદ્રજીએ જ્ઞાનની વ્યાખ્યા કરી એના મતિ, શ્રુત, અવધિ, મન:પર્યાંવ અને કેવળ નામના પાંચ પ્રકાર બતાવ્યા. એ દરેકના અવાંતર ભેદે પર વિવેચન કર્યું. સાથેાસાથ સમ્યગ્રજ્ઞાન અને મિથ્યાજ્ઞાન કાં
જુદા પડે છે ? જુદા પડવામાં શુ કારણ છે ? તે સમજાવ્યું. જવના લક્ષણમાં જ્ઞાનને મુખ્ય પદ આપવાનું પ્રત્યેાજન દાખવી એ આત્માના મૂળ ગુણુ નિર્મળ કરવા સારુ કેવી ક્રિયા આચરવી જોઇએ તે દર્શાવતાં એમાં આયખિલના તપ કેવા ભાગ ભજવે છે એ વણુ બ્યુ અને ‘ જ્ઞાની શ્વાસેાશ્વાસમાં, કઠીણુ કર્મ કરે છેષ; પૂર્વ કાડી વર્ષાં લગે; અજ્ઞાની કરે જે.’
આ પ્રમાણે નિચેાડ આણી પોતાના વક્તવ્યની પૂર્ણાહુતી કરી. શ્રોતાગણ અતિ રસવૃત્તિથી સાંભળતા હતા. એમાં જ્યારે
