________________
[ ર૦૬ ]
પ્રભાવિક પુરુષો: ઉત્તરમાં–‘ફિરાવે નહીં તે” એટલા જ શબ્દો.
સાહિત્યના મહાસાગરમાં આવી સમશ્યાઓ અથવા લેકપ્રચલિત ઉક્તિઓ સુપ્રમાણમાં ભરેલી છે. ચાલુ વાર્તાપ્રવાહમાં એ સંબંધી ઉલેખ એટલા પૂરતો કરવો પડ્યો કે કેટલીક વાર માર્મિક શબ્દોમાં બહુ રહસ્યપૂર્ણ વાતો સમાયેલી હોય છે એ મહત્ત્વનો મુદ્દો લક્ષ્યમાં રહે.
વહેતા પાણી નિર્મળા”—સરિતાનાં જળ તળાવ કે કુવાનાં પાણી કરતાં વધારે ચેખા ગણાય છે એનું કારણ એના સતત વહેવાપણામાં ક૯પી શકાય. આમ તે કહેતી વ્યવહારિક વાતસૂચક મનાય પણ એ જ નિયમ શ્રમણના જીવન સાથે ગાઢ સંબંધ ધરાવે છે. વહેતાં નીર માફક તેમને વિહાર પ્રવર્તતા હોય તે જ એ શોભાસ્પદ છે. જ્ઞાની પુરુષોએ એમાં જ શ્રેય જોઈ નિયત કર્યું છે કે–ચોમાસાના કાળ સિવાય મુનિઓએ એક સ્થળે વધુ સમય રહેવું નહીં. આ મહત્વના કાનૂનને અવગણનાર સાધુ પોતાના ચારિત્રને ઝાંખપ લગાડે છે અને કેટલીક વાર રાગદશાના તીવ્ર બંધનમાં જકડાય છે, એ જેમ અનુભવનો વિષય છે. તેમ એની ઈશારારૂપ નેંધ પાન-પુસ્તકે પણ સાંપડે છે.
પૂર્વધર મહાત્મા શર્યાભવજી આ વાત સારી રીતે પિછાનતા હતા. મૌન એકાદશી વીતી જવા છતાં કારણવશાત તેઓ વિહાર કરી શક્યા નહતા પણ આજે રાઈ પડિકમણું પૂરું થતાં જ પટ્ટશિષ્ય યશોભદ્રજીને વિહાર માટે તૈયારી કરવાની સુચના આપી હતી. મુનિગણ “વહેતાં પાણી નિર્મળા” ના ઉમદા બોધપાઠથી માહિતગાર હછતાં વિનીત શિષ્ય