________________
શષ્યભવસ્વામી :
[ ૧૩૯ ]
ખરા
પંડિતમાનીને નમતું તાળવું પડયું પણુ હતુ અને એ કારણથી કેટલાક સ્થાનેામાં આ જાતનો પાપમય પ્રવૃત્તિના અંત આવ્યેા પણ હતા, છતાં અજ્ઞાનતાનુ પ્રમાણુ નાનુસૂનું ન હેાવાથી તેમજ રાજદરબારમાં અને વર્ણાના સમૂહ ઉપર બ્રાહ્મણુવર્ણ ની લાગવગ સવિશેષ હૈાવાથી યજ્ઞ-યાગા આજે પણ ધનાં કાર્યામાં લેખાતા, એના મહિમાના સ્તેાત્રાના ઘેષ હજી પણ દિગંત સુધી પહાંચતા. પેાતાના વતનમાં એથી વિપરીત વિચાર કરનાર તરીકે પાતે એકલા જ હતા. તેની સ્થિતિ વ્યાઘ્રતટી ન્યાય જેવી થઇ પડી.
પિતાની ઇચ્છા આવા સમયે કૅમ પાછી શૈલી શકાય ? તેા પછી વર્ષોથી જે વિચારના સધીયારા લીધેા, એને એકાએક આમ ત્યાગ પણ કેમ કરી દેવાય ? મનેપ્રદેશમાં ઘણી ગડભાંજ થઈ. ગણત્રીની ક્ષણામાં ત્યાં તેા જાતજાતના સમરાં રાંગણા ખેલાયા. જ્ઞાનીને ગમ્યુ એ વિષયના આંદાલન માનવીની કલમથી અણુચીતરાયેલ રહેવાના જ. આખરે વિનીત પુત્રનું મુખ ઉઘડતુ. જે શબ્દો એમાંથી પ્રગટ થયા તે આ પ્રમાણે હતા.
પૂજ્ય વડીલ ! આપશ્રીની ઇચ્છા પૂરી કરવાના મારા ધર્મ છે અને જરૂર હું તે ખજાવીશ. વેદવિહિત એ કરણી માટે મારા મતફેર છે છતાં એની ચર્ચા કરવાનું આ સ્થાન નથી તેમ એ માટે આ સમય ચેાગ્ય પણ નથી. એ માટે હુ વિદ્વાન પંડિતાને આપણા આંગણે નાતરીશ. તેની સાથે શંકાનું સમાધાન કરી લઈશ અને મહાયાગ કરવાના જે મના રથ આપે ચિરકાળથી સેન્યા છે એને સપૂર્ણ પણે ખર આણીશ. આપ સતાષથી જીવનની છેલ્લી ઘડીએ આત્મશ્રેયના વિચારમાં
66