Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

Author(s): Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir

Page 380

// महम् // // षष्ठोऽध्यायः॥ [तृतीयः पादः ] शेषे // 6 // 3 // 1 // - म० ०-दूराच्छेषेऽर्थे 'एत्यः' स्यात् / दूरे भवो-दूरेत्यः // 4 // ____म० पृ०-अधिकारोऽयम् / उपयुक्ताद् [प्रागुतात् ] अन्यः शेषः / यदित ऊर्ध्वमनुक्रमिष्यामः उत्तरादाहा // 6 / 3 / 5 / / [विधास्यामः] तत् 'शेषेऽर्थे' वेदितव्यम् / अपत्या- म० वृ०-उत्तराच्छेषेऽर्थे 'आहम्' स्यात् / भ्यः संस्कृतभक्ष्यान्तेभ्यो योऽन्योऽर्थ स शेषः / 1 / / औत्तराहः,' औत्तराहा स्त्री / / 5 / / प्रव०- ‘स शेष' इत्यक्षराप्रे- तस्येदं विशेषा अव०-कथम् औत्तराही ? उत्तरा दिग् देशो अपत्यसमूहादयः, तेषु वक्ष्यमाणा एयणादयो मा वा रमणीयः- 'वोत्तरात्' (72 / 121) इत्यनेन भूवन्निति शेषाधिकारः क्रियते, किं च सर्वेषु प्राग. आहिप्रत्ययः, तत 'उत्तराहि भवा' इति वाक्ये 'भवे' जितात् कृतादिषु वक्ष्यमाणाः प्रत्यया यथा स्युः, अन (6 / 3 / 123) इत्यण , ततो डी, औत्तराही इति न्तरेणैवार्थनिर्देशेन कृतार्थता मा विज्ञायि इति सिद्धम् / 'उत्तरे कुशलः, "नामग्रहणे लिङ्गविशिसाकल्यार्थ शेषवचनम् // 1 // ष्टस्यापि ग्रहणम्" इति न्यायात्......." (उत्तरस्यां) नद्यादेरेयण // 6 / 3 / 2 // दिशि कुशलः (वा) औत्तराहः / / 5 / / म. वृ०-नद्यादिभ्यो यथासम्भवं प्रागजितीये | पारावारादीनः // 6 / 3 / 6 / / शेषेऽर्थे 'एयण' स्यात् / नद्यां जातो भवो वा= म० वृ०-पारावारात् शेषेऽर्थे 'ईनः' स्यात् / नादेयः, वानेयः / वन्य इति तु साधौ यः / पारावारीणः // 6 // शेष इति किम् ? नदीनां समूहो-नादिकम् ['कवचिहस्ति०' (6 / 14) इतीकण् ||2|| प्रव०- अवारः समुद्रस्तस्य पारम् ,राजदन्ताप्रव०-विशेषमाह- 'नद्यादेरेयण' इतः सूत्रा दित्वात् पारावारः, पारावारे भवो जातो वा पारादारभ्य प्रकृतिविशेषोपादानमात्रेण प्रत्यया विधा- वारीणः // 6 // स्यन्ते / तेषां तु कृतादयोऽर्था विभक्तयश्च परस्ताद् ___ व्यस्त-व्यत्यस्तात् / / 6 / 3 / 7 / / वक्ष्यन्ते / 'बने भवः / श्वने साधुः / / 2 / / म. वृ-पारावाराद् व्यस्ताद् विपर्यस्ताच 'ईनः' राष्ट्रादियः // 6 // 3 // 3 // स्यात् / पारीणः, अवारीणः, [अवारस्य पारम् , तत्र म. वृ०-राष्ट्रात् प्राजितीये शेषेऽर्थे 'इयः' | भवः=] अवारपारीणः // 7 // स्यात् / राष्ट्र क्रीतः कुशलो जातो भवो वा-राष्ट्रियः / द्यु-प्रागपागुदक्-प्रतीवो यः / / 6 / 3 / 8 // शेषे इत्येव- राष्ट्रस्यापत्यं राष्ट्रिः / / 3 / / म० वृ०-दिवशब्दात् प्राच-अपाच- उदच् (प्रत्यच्)दूरादेत्यः // 6 // 3 // 4 // शब्देभ्य अव्ययानव्ययेभ्यः शेषेऽर्थे 'यः' स्यात् /