Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

Author(s): Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir

Page 588

528] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासनं [अ०७ पा० 4 सू० 66-68 भवति। पुनःपुनरित्येतस्य भावः-पौन.पुन्यम् ट्यण। | इत्यनेनाव्ययीभावसमासः, 'नपुसकाद्वा' (73 / "ऊर्ध्व,ऊर्ध्वा दिक् ऊो देशः ऊर्ध्वकालोवा रमणीयः, | 89) इत्यनेन अत् समासान्तः / अटि कोऽर्थः ? . 'ऊर्ध्वादिरिष्ठात्'० (7 / 2 / 114) इति रिष्ठात्प्रत्ययः, | अट्प्रत्यये / 'द्वयोरहोः समाहारो द्वयहः , एवं ऊर्ध्वशब्दस्य च'उ' इत्यादेशः,उपरिष्टात् इतिशब्दः, - व्यहः, 'द्विगोर'० (7 / 3 / 99 ) अट्। १'उत्तमं च उपरिष्टादागतः औपरिष्ट इति वाक्यम् , 'तत आगते' तदहश्च / १२एवं परमं च तदहश्च / १३पुण्यं च (6 / 3 / 149) इत्यण / परत आगतः पारतः, तदहश्च / १४एवं सुदिनाहम् / एषु चतुर्वपि 'अह्नः' 'तत आगते' अण् / एकं ददाति, वीप्सायाम्'(७४। ( 7 / 3 / 116 ) इति अट् , 'नोऽपदस्य तद्धिते' 80) इत्यनेन द्वित्वम् , एकमेकम् , एकमेकं ददाति, (7 / 4 / 61) इत्यन्त्यस्वरादिलोपः // 66 / / 'प्लुप् चादावेकस्य स्यादेः' (7 / 4 / 81) इत्यनेन पूर्व विंशतेस्तेर्डिति / / 7 / 4 / 67 // कशब्दे अमो लुप् , एकैकशब्दः, 'बह्वल्पार्था o (7) 2 / 150) इति शस् , एकैकशो भावः एकैकश्यम् / म००-विंशतेरपदस्य यस्तिकारस्तस्य 'लुक्'. १°अन्त्यस्वरादेर्लोपो न भवति / 1 'आरात्शब्दः, स्यात्तद्धिते डिति परे / विंशकः, २विंशं शतम् , आराते भवः, 'दोरीयः' (6 / 3 / 32) / १२शश्वत् शब्दः, 3एकविंशम् , 'विंशः, 'एकविंशः // 67|| शश्वत् भवः, 'वर्षाकालेभ्यः' 6 / 380 ) इतीकण् / अव०-विंशत्या क्रीतो विंशकः, 'त्रिंशद्विशते१३शाश्वत इत्यत्र ‘भत्तुसन्ध्यादेरण' (6 / 3 / 89) / अपदस्येत्येव-शंयुः, शुभंयुः // 65 // र्डकोऽसंज्ञायामाईदर्थे' (6 / 4 / 129 ) डकः / विंश तिरधिकाऽस्मिन् विशं शतम् , एकविंशतिरधिका'अनीनादट्यह्नोऽतः // 74 / 66 // स्मिन् एकविंशम् , अधिकं तत्सङ्घयमस्मिन् शतस म० वृ०-ईनाइट्वर्जिते तद्धिते परेऽपद- हस्र, शतिशदशान्ताया डः' (7 / 1 / 154) इत्यनेन स्याह्नो योऽकारस्तस्य 'लुक' स्यात् / २आह्नम् , | ड: / विंशतेः पूरणो = विंशः, "एवमेकविंशः , आह्निकम् / अनीनादटीति किम् ? "द्वचहीनः, | 'सङ्खयापूरणे डट' (71 / 155) // 67 / / त्र्यहीणः, अति:-, अन्वहम् , प्रत्यहम् / अटि, अवर्णेवर्णस्य // 74 / 68 // १.द्वयहः, 11 उत्तमाहः, 12[ परमाहः, ] 3पुण्याहम् , १४सुदिनाहम् // 66 // म.वृ०-अवर्णान्तस्य इवन्तिस्य चापदस्य तद्धिते परे 'लुक् स्यात् / निर्दिश्यमानत्वादवर्णेवअव० ईन , अत् , अट् , नपूर्वम् , र्णयोरेव। दाक्षिः, १चौडिः, २बालाकिः / इवर्ण,ईनश्च अच्च अट् च ईनादट, न विद्यन्ते ईनादट्- | उनाभेयः, रौहिणयः, 'वात्सप्रेयः / अपदस्येत्येवप्रत्यया यत्र सोऽनीनादट् , तस्मिन् अनीनादटि / / शुक्लतमः, ऊर्णायुः, शुचितरः // 68 / / २अह्नां समूहः आह्नम् , 'श्वादिम्योऽन्' (6 / 2 / 26) / अह्ना निवृत्तमाह्निकम् , 'निर्वृत्ते' (6 / 4 / 105) अव० 'चूडाया अपत्यम् , बाह्वादित्वात् इन् / इति इकण् / द्वाभ्यामहोभ्यां भृतोऽधीष्टो वा २बलाकायाः अपत्यम् / नाभेरपत्यं =नाभेयः, द्वयहीनः,अथवा द्वे अहनी भूतो भावी द्वषहीनः / एवं 'इतोऽनिमः' (6 / 1 / 72) एयण् / रोहिणी, 'ड्या"त्र्यहीणवाक्यम् / 'राज्यहःसंवत्सर०' ( 6 / 4 / प्ल्यूडः' (6 / 1 / 70) एयण् / 'वत्सं प्रीणातीति वत्स११०) इत्यादिना ईनप्रत्यय एव, न 'सर्वाशस- | प्रीः, तस्या अपत्यं वात्सप्रेयः, 'चतुष्पाद्भय एय' ङ्ख्या'०(७।३।११८) इति अट् समासान्तः / अति को- (6 / 1183) वात्सप्रेयः / 'संयोगात्' (2 / 1152) इत्यऽर्थः ? अप्रत्यये / अहरहरनु अन्वहम् / अह- | नेन इयुवादेशौ न भवतः, परत्वात् अनयोः सूत्रयोः रहः प्रति प्रत्यहम् , 'योग्यतावीप्सार्थ'० (3 / 1140) | (? अनेन सूत्रेण) लोप एव भवति // 68||