Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ७ सू० १ नैरयिकादीनामुच्छ्वासनिश्वासनिरूपणम् प्टेन पञ्चविंशतेः पक्षाणाम्-पञ्चविंशत्या पक्षरधस्तनोपरिमोवेयकाः यावत्-आनन्ति का ग्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा, निःश्वसन्ति वा, अधस्तनोपरिमौवेयकाणामुत्कृष्टेन पश्चविंशति सागरोपमायुष्कतया पञ्चविंशतिपक्षान् उच्छ्वासनिःश्वासविरहकालः प्रतिपादितः, गौतमः ! पृच्छति-'मज्झिमहेटिभगेविज्जगा देवा णं भंते ! केवइकालस्स जाव नीससंति का हे भदन्त ! मध्यमाधस्तनौवेयका देवाः खलु कियत्कालस्य कियता कालेन यावतू आनन्ति वा, प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा, निःश्वसन्ति वा, भगवान् आह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं पणवीसाए पक्खाणं, उक्कोसेणं छब्बीसाए पक्खाणं जाव नीससंति वा जघन्येन पंचविशतेः पक्षाणाम्--पञ्चविंशत्या पक्षः, उत्कृष्टेन षविंशतेः पक्षाणाम्-पडूविंशत्या पहा रित्यर्थः मध्यमाधस्तनौवेयकदेवा यावत् आनन्ति वा प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा निःष सन्ति वा, मध्यमाधस्तनप्रैवेयकाणामुत्कृष्टेन षड्विंशतिसागरोपमायुष्कतया पवित पक्षान् उच्छ्वासनिःश्वासविरहकाल उक्तः गौतमः पृच्छति-मज्झिममज्झिमगेविज्जगा देवाणं भंते ! केवइकालस्स जाव नीससंति वा ?' हे भदन्त ! मध्यममध्यमवेयका देवाः खलु कियत्कालस्य-कियता कालेन, यावत् -आनन्ति वा, प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा निःश्वसत्ति वा ? भगवान् आह-'गौयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं छब्बीसाए पक्खाणं उक्कोसेणं समा उत्कृष्ट स्थिति पच्चीस सागरोपम को है, अतः उनके उच्छ्वास-निश्वास का काल भी पच्चीस पक्ष का कहा है। __ श्रीगौतमस्वामी-हे भगवन् ! मध्यम-अधस्तन अर्थात बीच के तीन ग्रेवेयका में सब से नीचे के ग्रैवेयक के देव कितने काल में उच्छवास-निश्वास लेते है?
श्रीभगवान्-हे गौतम ! जघन्य पच्चीस पक्षों के पश्चात् उत्कृष्ट छवास पक्षों के पश्चात् श्वासोच्छवास लेते हैं। मध्यमाधस्तन ग्रैवेयक के देवों की उत्कृष्ट स्थिति छव्वीस सागरोपम की कही गई हैं, अतएव उनके उच्छवास निश्वास का काल भी छच्चीस पक्ष का कहा है।
श्रीगौतमस्वामी-हे भगवन् ! मध्यममध्यमवेयक देव कितने काल के बाद उच्छवास-निश्वास लेते हैं ? સાગરોપમની છે, તેથી તેમના ઉછુવાસ નિશ્વાસને વિરહ કાળ પણ પચીસ પક્ષને કહ્યો છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી –હે ભગવદ્ ! મધ્યમ અધસ્તન અર્થાત વચલા ત્રણ વિકેમાં બધાથી નીચેના ગ્રેવેયકમાં દેવ કેટલા કાળમાં ઉચ્છવાસ નિશ્વાસ લે છે?
શ્રી ભગવાન -હે ગૌતમ! જઘન્ય પચીસ પક્ષના પછી, ઉત્કૃષ્ટ છવ્વીસ પક્ષના પછી શ્વાસોચ્છવાસ લે છે. મધમાધસ્તન રૈવેયકના દેવેની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ છવીસ સાગરેપાની કહેલી છે, તેથી જ તેમને ઉશ્વાસ-નિશ્વાસને કાળ પણ છવીસ પક્ષને કહેલ છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી - હે ભગવન મધ્યમ મધ્યમ યિક દેવ કેટલા કાળ પછી ઉમ્બુવાસ નિશ્વાસ લે છે?
श्री प्रशान। सूत्र : 3
