Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 20

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ (16) જંબૂદ્વીપના બે ક્ષેત્રોમાં મનુષ્યો સદા સુષમદુષમ નામક આરાની ઉત્તમ ઋદ્ધિને પામીને ભોગવતા વિચરે છે, તે - હૈમવત અને હૈરણ્યવત. (17) જંબુદ્વીપના બે ક્ષેત્રોમાં મનુષ્યો સદા દુષમસુષમ આરાની ઉત્તમ ઋદ્ધિને પામીને ભોગવતા વિચરે છે. તે આ પૂર્વવિદેહ અને પશ્ચિમવિદેહ. (18) જંબુદ્વીપના બે ક્ષેત્રોમાં મનુષ્યો છ પ્રકારના કાળ સંબંધી આયુષ્યાદિ ઋદ્ધિને પામીને ભોગવતા વિચરે છે. તે આ ભરત અને ઐરાવત ક્ષેત્ર. સૂત્ર-૯૦ થી 94 (90) જંબુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં બે ચંદ્રો પ્રકાશતા હતા - પ્રકાશે છે - પ્રકાશશે. બે સૂર્યો તપતા હતા - તપે છે - તપશે. જંબૂઢીપ નામક દ્વીપમાં બે કૃતિકા નક્ષત્ર છે. એ પ્રમાણે બે રોહિણી, બે મૃગશિર્ષ, બે આદ્ર વગેરે બે ભરણી સુધી 28-28 નક્ષત્રો જાણવા. આ નક્ષત્રોએ ચંદ્ર સાથે યોગ કર્યો હતો, કરે છે અને કરશે. તે નક્ષત્રો આ પ્રમાણે (91) બબ્બે- કૃતિકા, રોહિણી, મૃગશિર, આદ્ર, પુનર્વસુ, પુષ્ય, અશ્લેષા, મઘા, પૂર્વા-ઉત્તરફાલ્વની, (92) બબ્બે- હસ્ત, ચિત્રા, વિશાખા, અનુરાધા, જ્યેષ્ઠા, મૂલ, પૂર્વાષાઢા, ઉત્તરાષાઢા, (93) બબ્બે- અભિજિત્, શ્રવણ, ઘનિષ્ઠા, શતભિષા, પૂર્વા-ઉત્તરા ભાદ્રપદ, રેવતી, અશ્વિની અને ભરણી. (94) અઠ્ઠાવીસ નક્ષત્રાધિપતિ આ પ્રમાણે - અગ્નિ, પ્રજાપતિ, સોમ, રુદ્ર, અદીતિ, બૃહસ્પતિ, સર્પ, પિતર, , અર્યમા, સવિતા, ત્વષ્ટા, વાયુ, ઇન્દ્રાગ્નિ, મિત્ર, ઇન્દ્ર, નિઋતિ, આપુ, વિશ્વ, બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, વસુ, વરુણ, અજ, વિવૃદ્ધિ, પુષા, અશ્વી અને યમ - આ પ્રત્યેક દેવો બળે જાણવા. (હવે ૮૮-ગ્રહો કહે છે-) અંગારક, બાલક, લોહિતાક્ષ, શનૈશ્ચર, આહુણિક, પ્રાહુણિક, કણ, કનક, કણકનક, કનકવિતાનક, કનકસંતાનક, સોમ, સહિત, અશ્વાસન, કફ્રોપક, કર્બટ, અયસ્કર, દુંદુભક, શંખ, શંખવર્ણ, શંખવષ્ણુભ, કંસ, કંસવર્ણ, કંસવર્ણાભ, રુપી, રૌપ્યાભાસ, નીલ, નીલાભાસ, ભસ્મ, ભસ્મરાશિ, તિલ, તિલપુષ્પવર્ણ, દક, દકપંચવર્ણ, કાક, કાકંધ, ઇંદાગ્નિ, ધૂમકેતુ, હરિ, પિંગલ, બુધ, શુક્ર, ગુરુ, રાહુ (4) અગસ્તિ, માણવક, કાસ, સ્પર્શ, ધુર, પ્રમુખ, વિકટ, વિસંધિ, નિયલ, પઈલ, ઝટિતાલક, અરુણ, અગિલ, કાલ, મહાકાલ, સ્વસ્તિક, સૌવસ્તિક, વર્ધમાન, (પુષ્પ-માનક) (અંકુશ), પ્રલંબ, નિત્યાલોક, નિત્યોદ્યોત, સ્વયંપ્રભ, અવભાસ, શ્રેયંકર, ક્ષેમકર, આશંકર, પ્રભંકર, અપરાજિત, અરજ, અશોક, વિગતશોક, વિમલ, વિતત, વિત્રસ્ત, વિશાલ, સાલ, સુવ્રત, અનિવૃત્ત, એકજટી, દ્વિજટી, કરકરિક, રાજગલ, પુષ્પકેતુ અને ભાવકેતુ. આ 88 મહાગ્રહો પ્રત્યેક બન્ને જાણવા. સૂત્ર-૯૫ થી 97 (95) જંબૂદ્વીપ નામક દ્વીપની વેદિકા ઊંચાઈથી બે ગાઉ ઊર્ધ્વ કહેલી છે. લવણ સમુદ્ર ચક્રવાલ વિધ્વંભથી બે લાખ યોજન છે, તેની વેદિકા બે ગાઉ ઊંચી કહી છે. (96) ધાતકીખંડદ્વીપના પૂર્વાદ્ધ મેરુપર્વતની ઉત્તર અને દક્ષિણે બે વર્ષક્ષેત્રો કહ્યા છે. તે બહુ સમતુલ્ય છે. યાવત્ તે ભરત અને ઐરવત છે. જેમ જંબુદ્વીપના ભરત અને ઐરાવતનું વર્ણન કર્યું તેમ અહીં પણ જાણવુ. યાવત્ બંનેમાં મનુષ્યો છ પ્રકારના કાલને અનુભવતા વિચરે છે. તે આ ભરત અને ઐરવતમાં વિશેષ એ કે - અહી બે વૃક્ષ છે- કૂટશાલ્મલી અને ઘાતકી. તેના ઉપર રહેતા. દેવોના નામ અનુક્રમે છે–ગરૂડકુમાર જાતિના વેણુ અને સુદર્શન. ધાતકીખંડદ્વીપના પશ્ચિમાદ્ધમાં મેરુ પર્વતની ઉત્તર-દક્ષિણે બે વર્ષક્ષેત્રો છે યાવત્ ભરત અને ઐરાવત યાવત્ છ પ્રકારના કાલને અનુભવતા વિચરે છે. આ ભરત-ઐરવતમાં વિશેષ એ છે કે ત્યાં કૂટશાલ્મલી અને મહાઘાતકી મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 20