Book Title: Agam 03 Sthanang Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ ક્ષોભ પામે, બાકી પૂર્વવત્. આ કારણે ક્ષોભ પામે. સૂત્ર-૪૨૯ નૈરયિકોના શરીરો પાંચ વર્ણ-પાંચ રસવાળા કહ્યા. તે આ-કૃષ્ણ યાવતુ શુક્લ વણ્ય, તિક્ત યાવત્ મધુર રસવાળા. એ રીતે વૈમાનિક પર્યન્ત જાણવું. શરીરો પાંચ કહ્યા - દારિક, વૈક્રિય, આહારક, તૈજસ, કાર્પણ. ઔદારિક શરીર પાંચ વર્ણ અને પાંચ રસવાળું છે. તે આ - કૃષ્ણ યાવત્ શુક્લ, તિક્ત યાવત્ મધુર. એ રીતે યાવત્ કાર્પણ શરીર જાણવુ. બધા સ્થૂળ દેહધારીના શરીરો પાંચ વર્ણવાળા, પાંચ રસવાળા, બે ગંધવાળા, આઠ સ્પર્શવાળા હોય છે. સૂત્ર-૪૩૦ પહેલા - છેલ્લા તીર્થકરોના શિષ્યોને પાંચ સ્થાન કઠીન છે. તે આ - દુરાગ્યેય-(ધર્મતત્ત્વનું આખ્યાના કરવું), દુર્વિભાજ્ય-(ભેદ પ્રભેદ સહવસ્તુતત્ત્વનો ઉપદેશ આપવો), દુર્દર્શ-(તત્ત્વોનું યુક્તિપૂર્વક નિદર્શન), દુરતિતિક્ષ-(પરિષહ ઉપસર્ગ આદિ સહન કરવા), દુરનુચર-(સંયમનું પાલન કરવું). પાંચ સ્થાને મધ્યના ૨૨-તીર્થકરોના શિષ્યોને ઉપદેશ સુગમ થાય છે તે આ - સુઆગેય-(વ્યાખ્યા સરળતાથી કરે,, સુવિભાજ્ય-(વિભાગ કરવો સરળ), સુદર્શ-(સરળતાથી સમજે), સુતિતિક્ષ, સુરનુચર. પાંચ સ્થાનો શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે શ્રમણ નિર્ચન્થોને નિત્ય વર્ણવેલા છે, નિત્ય કીર્તન કર્યા છે, નિત્ય વાણીથી કહ્યા છે, નિત્ય પ્રશંસેલા છે, નિત્ય અનુજ્ઞાપિત કર્યા છે - ક્ષમા, નિર્લોભતા, સરળતા, મૃદુતા, લઘુતા. પાંચ સ્થાનો શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે યાવત્ અનુજ્ઞાપિત કર્યા છે તે આ - સત્ય, સંયમ, તપ, ત્યાગ, બ્રહ્મચર્યવાસા પાંચ સ્થાનો શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે યાવતુ અનુજ્ઞાપિત કર્યા છે. તે આ - ઉક્ષિપ્ત ચરક, નિક્ષિપ્ત ચરક, અંતચરક, પ્રાંતચરક, રૂક્ષચરક. (આહાર ગ્રહણ કરવા સંબંધી આ પાંચે વિવિધ અભિગ્રહ છે) પાંચ સ્થાનો યાવતુ અનુજ્ઞાપિત છે - અજ્ઞાત ચરક, અન્ય ગ્લાનચારી, મૌનચારી, સંસૃષ્ટકલ્પિક, તજાત સંસૃષ્ટ કલ્પિક. (આહાર ગ્રહણ કરવા સંબંધી આ પાંચે પણ વિવિધ અભિગ્રહ છે) પાંચ સ્થાનો યાવત્ અનુજ્ઞાપિત છે - ઔપનિધિક, શુદ્ધષણિક, સંખ્યાદત્તિક, દૃષ્ટલાભિક, પૃષ્ઠલાભિક. (આહાર ગ્રહણ કરવા સંબંધી આ પાંચે પણ વિવિધ અભિગ્રહ છે) પાંચ સ્થાનો યાવતુ અનુજ્ઞાપિત કર્યા છે - આચામ્બિક, નિર્વિકૃતિક, પુરિમાર્ધિક, પરિમિત પિંડપાતિક, ભિન્નપિંડપાતિક. (આહાર ગ્રહણ કરવા સંબંધી આ પાંચે પણ વિવિધ અભિગ્રહ છે) પાંચ સ્થાનો યાવતુ અનુજ્ઞાપિત છે - અરસાહાર, વિરસાહાર, અંતાહાર, પ્રાંતાહાર, લૂક્ષાહાર. (આહાર ગ્રહણ કરવા સંબંધી આ પાંચે પણ વિવિધ અભિગ્રહ છે) પાંચ સ્થાનો યાવત્ અનુજ્ઞાપિત છે - અરસજીવી, વિરમજીવી, અંતજીવી, પ્રાંતજીવી, રૂક્ષજીવી. પાંચ સ્થાનો યાવતુ અનુજ્ઞાપિત છે, તે - સ્થાનાતિત, ઉત્કટુકાસનિક પ્રતિમાસ્થાયી, વીરાસનિક, નૈષધિક. પાંચ સ્થાન યાવતુ અનુજ્ઞાપિત છે - દંડાયતિક, લગડશાયી, આતાપક, અપ્રાવૃતક, અકંડૂયક. સૂત્ર૪૩૧ પાંચ સ્થાનોમાં શ્રમણનિર્ચન્થ મહાનિર્જરાવાળા અને મહાપર્યવસાનવાળા થાય, તે આ - આચાર્ય વૈયાવચ્ચ કરતા, એ રીતે ઉપાધ્યાયવૈયાવચ્ચ કરતા, સ્થવીરવૈયાવચ્ચ કરતા, તપસ્વીવૈયાવચ્ચ કરતા, ગ્લાનવૈયાવચ્ચ કરતા. પાંચ સ્થાને શ્રમણ નિર્ચસ્થ મહાનિર્જરાવાળા, મહાપર્યવસાનવાળા થાય છે - અગ્લાનપણે (1) શૈક્ષની, (2) કુલની, (3) ગણની, (4) સંઘની, (5) સાધર્મિકની વૈયાવચ્ચ કરતા. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 79.
