Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 128

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ” (927) 1. આકંપઇત્વા-સેવા આદિ દ્વારા પ્રાયશ્ચિત્ત દેનારને પ્રસન્ન કરે, જેથી ગુરુ ઓછું પ્રાયશ્ચિત્ત આપે. 2. અનુમાનઇત્વા- આ આચાર્ય મૃદુ કે કઠોર દંડવાળા છે એમ અનુમાન કરીને પ્રાયશ્ચિત્ત માંગે . ૩.જંદિä- ગુરુએ જોયેલા દોષની જ આલોચના કરવી, ન જોયેલા દોષ ન કહેવા. 4. બાદર- માત્ર મોટા દોષ આલોચવા. 5. સૂક્ષ્મ- માત્ર નાના દોષ આલોચવા , ૬.છન્ન-ગુરૂ ન સમજે તેમ આલોચવું. 7. શબ્દાકુલ-અન્ય અગીતાર્થ સાંભળે તેમ આલોચે, 8. બહુજન-બહુવ્યક્તિ પાસે આલોચે , 9. અવ્યક્ત-અગીતાર્થ પાસે આલોચે, 10. તત્સવી- આલોચના દેનાર જે દોષનું સેવન કરતા હોય તેની પાસે આલોચના લેવી . | (928) દશ સ્થાનોથી સંપન્ન અણગાર પોતાના દોષોને આલોચવાને યોગ્ય છે - જાતિ સંપન્ન, કુલ સંપન્ન એ રીતે આઠમાં સ્થાનમાં કહ્યા મુજબ યાવત્ શાંત, દાંત, અમાપી, અપશ્ચાનતાપી. દશ સ્થાને સંપન્ન અણગાર આલોચના આપવાને યોગ્ય છે - આચારવાન, અવધારણવાન, યાવત્ અપાયદર્શી, પ્રિયધર્મી અને દઢધર્મી. પ્રાયશ્ચિત્ત દસ પ્રકારે કહેલ છે - આલોચના યોગ્ય યાવતુ અનવસ્થાપ્ય અને પારાંચિત્ત યોગ્ય. સૂત્ર-૯૨૯ થી 935 (929) મિથ્યાત્વ દશ ભેદે કહ્યું - (1) અધર્મમાં ધર્મસંજ્ઞા, (2) ધર્મમાં અધર્મસંજ્ઞા, (3) અમાર્ગમાં માર્ગ સંજ્ઞા, (4) માર્ગમાં ઉન્માર્ગ સંજ્ઞા, (5) અજીવમાં જીવસંજ્ઞા, (6) જીવમાં અજીવસંજ્ઞા, (7) અસાધુમાં સાધુ સંજ્ઞા, (8) સાધુમાં અસાધુસંજ્ઞા, (9) અમુક્તમાં મુક્તસંજ્ઞા, (10) મુક્તમાં અમુક્ત સંજ્ઞા. (930) અર્હત્ ચંદ્રપ્રભ દશ લાખ પૂર્વનું સર્વાયુ પાળીને સિદ્ધ યાવત્ સર્વ દુઃખથી મુક્ત થયા. અહંદુ ધર્મ દશ લાખ વર્ષનું સર્વાયુ પાળીને સિદ્ધ યાવત્ દુઃખ મુક્ત થયા. અહંતુ નમી દશ હજાર વર્ષનું સર્વાયુ પાળીને સિદ્ધ યાવત્ દુઃખ મુક્ત થયા. વાસુદેવ પુરુષસિંહ દશ લાખ વર્ષનું સર્વાયુ ભોગવીને છઠ્ઠી તમા પૃથ્વીમાં નૈરયિકપણે ઉપજ્યા. અર્હત્ નેમિ દશ ધનુષ ઊંચા હતા, 1000 વર્ષનું સર્વાયુ પાળીને સિદ્ધ યાવત્ દુઃખ મુક્ત થયા. વાસુદેવ કૃષ્ણ દશ ધનુષ્ય ઊંચા હતા, 1000 વર્ષ સર્વાયુ ભોગવી ત્રીજી વાલુકાપ્રભા પૃથ્વીમાં ઉત્પન્ન થયા (931) ભવનવાસી દશ ભેદે કહ્યા - અસુરકુમાર યાવત્ સ્વનિતકુમાર. આ દશ પ્રકારના ભવનવાસી દેવોના દશ ચૈત્યવૃક્ષો કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે - (932) અશ્વત્થ, સપ્તવર્ણ, શાલ્મલી, ઉંબર, શિરીષ, દધિપર્ણ, વંજુલ, પલાશ, વસ્ત્ર, કણેરવૃક્ષ. (933) સુખ દશ પ્રકારે કહ્યું છે. તે આ પ્રમાણે - (934) આરોગ્ય, દીર્ઘઆયુ, આદ્યત્વ, કામ, ભોગ, સંતોષ અસ્તિ, સુખભોગ, નિષ્ક્રમ, અનાબાધ (મોક્ષ). (935) ઉપઘાત દશ ભેદે કહ્યો, તે આ પ્રમાણે - ઉદ્ગમોપઘાત, ઉત્પાદનોપઘાત, જેમ પાંચમાં સ્થાનમાં કહ્યું હતું તેમ Hવતુ પરિહરણોપઘાત, જ્ઞાનોપઘાત, દર્શનોપઘાત, ચારિત્રોપઘાત, અપ્રીતિ વડે ઉપઘાત, સારક્ષણોપઘાત. વિશોધિ દશ ભેદે કહી છે - ઉદ્ગમવિશોધિ, ઉત્પાદન વિશોધિ યાવતુ સારક્ષણ વિશોધિ. સૂત્ર-૯૩૬, 937 | (936) સંક્લેશ દશ ભેદે કહ્યા છે - ઉપધિ સંક્લેશ, ઉપાશ્રય સંક્લેશ, કષાય સંક્લેશ, ભક્તપાન સંક્લેશ, મન સંક્લેશ, વચન સંક્લેશ, કાય સંક્લેશ, જ્ઞાન સંક્લેશ, દર્શન સંક્લેશ, ચારિત્ર સંક્લેશ. દશ પ્રકારે અસંક્લેશ કહ્યો છે - ઉપધિ યાવતું ચારિત્ર અસંક્લેશ. (937) બળ દશ ભેદે કહ્યું છે - શ્રોસેન્દ્રિય બલ યાવત્ સ્પર્શેન્દ્રિય બલ, જ્ઞાનબલ, દર્શનબલ, ચારિત્રબલ, મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 128