Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 118

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ (806) નવ કારણે રોગની ઉત્પત્તિ થાય છે. તે આ - અતિ અશનથી, અહિતકારી અશનથી, અતિનિદ્રાથી, અતિ જાગવાથી, મળનિરોધથી, મૂત્રનિરોધથી, અતિ ચાલવાથી, પ્રતિકૂળ ભોજનથી, ઇન્દ્રિયવિષયોના અતિ સેવનથી. સૂત્ર-૮૦૭ થી 814 (807) દર્શનાવરણીય કર્મ નવ ભેદે કહ્યું છે, તે આ - નિદ્રા, નિદ્રાનિદ્રા, પ્રચલા, પ્રચલ પ્રચલા, ત્યાનગૃદ્ધિ, ચક્ષુર્દર્શનાવરણ, અચકુર્દર્શનાવરણ, અવધિ દર્શનાવરણ, કેવલદર્શનાવરણ. (808) અભિજિત્ નક્ષત્ર સાતિરેગ નવ મુહૂર્ણ ચંદ્ર સાથે યોગ કરે છે, અભિજિત આદિ નવ નક્ષત્રો ચંદ્રને ઉત્તરથી યોગ કરે છે. તે આ - અભિજિત, શ્રવણ, ઘનિષ્ઠા, શતભિષા, પૂર્વભાદ્રપાદા, ઉત્તરાભાદ્રપદ, રેવતી, અશ્વિની, ભરણી. (809) આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી 900 યોજનના અંતરે ઉપરનું તારામંડલ ચાર ચરે છે - (ગતિ કરે છે.) (810) જંબુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં નવ યોજનના મલ્યો પ્રવેશ્યા છે પ્રવેશે છે અને પ્રવેસશે. (811) જંબૂદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં આ અવસર્પિણીમાં નવ બલદેવ-વાસુદેવ પિતા થયા. તે આ - (812) પ્રજાપતિ, બ્રહ્મ, રુદ્ર, સોમ, શિવ, મહાસિંહ, અગ્નિસિંહ, દશરથ, વસુદેવ (ક્રમથી આ નામો જાણવા.) (813) અહીંથી આરંભીને જેમ સમવાયાંગમાં કહ્યું છે, તેમ એક નવમો બલદેવ બ્રહ્મલોકથી ચ્યવી એક ભવ કરી મોક્ષે જશે ત્યાં સુધી કહેવું. જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં આગામી ઉત્સર્પિણીમાં નવ બલદેવ-વાસુદેવના પિતા થશે, નવ માતા થશે આદિ સમવાય સૂત્ર મુજબ પ્રથમ ભીમસેન અને છેલ્લા સુગ્રીવ પર્યન્ત બધું જ કહેવું. (814) આ પ્રતિવાસુદેવ નિશ્ચ કીર્તિપુરુષ વાસુદેવને હણવા ચક્ર મૂકે, તે જ ચક્રથી તેઓ પોતે મૃત્યુ પામે. સૂત્ર-૮૧૫ થી 829 (815) પ્રત્યેક ચાતુરંતચક્રવર્તીને નવ મહાનિધિઓ છે, પ્રત્યેક મહાનિધિ નવ-નવ યોજન પહોળી છે, તે આ (816) નૈસર્પ, પાંડુક, પિંગલ, સર્વરત્ન, મહાપદ્મ, કાલ, મહાકાલ, માણવક, શંખ-મહાનિધિ. (817) નૈસર્પ મહાનિધિમાં નિવેશ, ગામ, આકર, નગર, પટ્ટણ, દ્રોણમુખ, મડંબ, સ્કંધાવાર અને ઘરની સ્થાપના છે - (નિર્માણ થાય). (818) પાંડુક મહાનિધિમાં ગણિતનું, બીજનું, માન-ઉન્માનનું પ્રમાણ તથા ધાન્ય અને બીજોની ઉત્પત્તિ કહી છે. (819) પિંગલ મહાનિધિમાં પુરુષો, સ્ત્રીઓ, ઘોડા, હાથીની સર્વ આભરણ વિધિ છે. (820) સર્વરત્ન મહાનિધિમાં ચક્રવર્તીના શ્રેષ્ઠ ચૌદ રત્નોનો ઉપજવાનો વિધિ છે, તેમાં એકેન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિય રત્નો જાણવા. (821) મહાપદ્મ મહાનિધિમાં સર્વ પ્રકારના વસ્ત્રોની ઉત્પત્તિ, નિષ્પત્તિ, રંગવાની અને ધોવાની વિધિ છે. (822) કાલ મહાનિધિમાં - કાલ, તે ભૂત-વર્તમાન-ભાવિનું તથા ત્રણ વર્ષનું, સો શિલ્પ, કર્મ એ ત્રણેનું પ્રજાને હિતકર જ્ઞાન છે. (823) મહાકાલ મહાનિધિમાં લોઢું, ચાંદી, સોનુ, મણી, મોતી, સ્ફટિક શિલા અને પ્રવાલ તથા ખાણોની ઉત્પત્તિ છે. (824) માણવક મહાનિધિમાં યોદ્ધા, શસ્ત્ર, બખ્તર, યુદ્ધનીતિ, દંડનીતિ હોય છે. (825) શંખ મહાનિધિમાં નૃત્યવિધિ, નાટકવિધિ, ચાર પ્રકારના કાવ્યોની અને મૃદંગાદિ સર્વે વાદ્યોની ઉત્પત્તિ વિધિ છે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 118