Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 96

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, ‘સ્થાનાંગ’ સૂત્ર-પ૬૧ અવગ્રહમતિ જ ભેદે છે - ક્ષિપ્ર ગ્રહણ કરે, બહુ ગ્રહણ કરે, બહુવિધ ગ્રહણ કરે, ધ્રુવ ગ્રહણ કરે, અનિશ્રિત ગ્રહણ કરે, અસંદિગ્ધ ગ્રહણ કરે. ઈહામતિ ભેદે છે - ક્ષિપ્ર યાવત્ અસંદિગ્ધ ગ્રહણ કરે. અવાયમતિ છ ભેદે - ક્ષિપ્ર યાવત્ અસંદિગ્ધ. ધારણા છ ભેદે કહી - બહુ - બહુવિધ - પુરાણ - દુર્ધર - અનિશ્રિત - અસંદિગ્ધ ધારણ કરે. સૂત્ર-પ૬૨ (562) છ ભેદે બાહ્ય તપ કહ્યો છે - અનશન, ઉણોદરી, ભિક્ષાચર્યા, રસત્યાગ, કાયક્લેશ પ્રતિસંલીનતા. છ ભેદે અત્યંતર તપ કહ્યો છે, તે આ - પ્રાયશ્ચિત્ત, વિનય, વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, વ્યુત્સર્ગ. સૂત્ર-પ૬૩ (પ૬૩) વિવાદ છ ભેદે કહ્યો - (1) અવqષ્કય-પ્રારંભે સમય વિતાવી,અવસરે વાદીને ઉત્તર આપવો (2) ઉષ્પષ્કય-પૂર્ણ તૈયારી પછી અવસરે વિવાદ કરે. (3) અનુલોમ કરીને-સભાપતિને અનુકુળ બનાવી વિવાદ કરે., (4) પ્રતિલોમ કરીને- સભાપતિને અનુકુળ બનાવી વિવાદ કરે. (5) ભેદ કરીને-સભ્યોમાં મતભેદ ઉત્પન્ન કરીને. (6) ભેળવીને- વિવાદની મુખ્ય વ્યક્તીને પક્ષમાં કરીને. સૂત્ર-પ૬૪ પ્રાણી છ ભેદે છે - બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય, સંમૂચ્છિમ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક, તેઉકાયિક, વાયુકાયિક. સૂત્ર-પ૬૫ ગોચર ચર્યા છ ભેદે છે - પેટા, અર્ધપેટા, ગોમુત્રિકા, પતંગવીથિકા, સંબક્કવૃત્તા, ગત્વા પ્રત્યાગ–ા. સૂત્ર-પ૬૬ જંબુદ્વીપે મેરુ પર્વતની દક્ષિણે આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં છ અપકાંત-મહાનરકો કહ્યા - લોલ, લોલુપ, ઉદ્દધુ, નિર્દધુ, જરક, પ્રજરક. ચોથી પંકપ્રભા પૃથ્વીમાં છ અપક્રાંતત મહાનરકો કહ્યા છે - આર, વાર, માર, રૌર, રોત, ખાડખડ. સૂત્ર-પ૬૭ - બ્રહ્મલોક કલ્પમાં છ વિમાન પ્રસ્તટો કહેલા છે, તે આ - અરજ, વિરજ, નિરજ, નિર્મલ, વિમિતર, વિશુદ્ધ. સૂત્ર-પ૬૮ જ્યોતિષેન્દ્ર જ્યોતિષરાજ ચંદ્રના છ નક્ષત્રો, પૂર્વભાગ સમક્ષેત્રી અને 30 મુહૂર્તના કહ્યા છે. તે આ - પૂર્વભાદ્રપદા, કૃતિકા, મઘા, પૂર્વાફાલ્ગની, મૂલ, પૂર્વાષાઢા. - જ્યોતિષેન્દ્ર જ્યોતિષરાજ ચંદ્રના છ નક્ષત્રો નક્તભાગા, અર્ધ-ક્ષેત્રવાળા અને 15 મુહૂર્તવાળા કહ્યા છે. તે આ - શતભિષા, ભરણી, આદ્ર, આશ્લેષા, સ્વાતી, જ્યેષ્ઠા. જ્યોતિષેન્દ્ર જ્યોતિષરાજ ચંદ્રના છ નક્ષત્રો ઉભયભાગા, દોઢ ક્ષેત્રવાળા, ૪૫-મુહર્તવાળા કહ્યા છે. તે આ - રોહિણી, પુનર્વસુ, ઉત્તરાફાલ્વની, વિશાખા, ઉત્તરાષાઢા, ઉત્તરાભાદ્રપદા, સૂત્ર-પ૬૯ થી પ૭૨ (પ૬૯) અભિચંદ્ર કુલકર 100 ધનુષ ઊંચા-ઊંચાઈથી હતા. (પ૭૦) ચાતુરંગ ચક્રવર્તી રાજા ભરત છ લાખ પૂર્વ સુધી મહારાજ હતા. (પ૭૧) પુરુષાદાનીય પાર્થ અરિહંતને દેવ-મનુષ્ય-અસુર યુક્ત પર્ષદાને વિશે અપરાજિત એવા 600 વાદી મુનિની સંપદા હતી. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 96