Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 109

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, ‘સ્થાનાંગ’ સ્થાન-૮ સૂત્ર-૬૯ થી 701 (699) આઠ ગુણોથી યુક્ત સાધુ એકલવિહાર પ્રતિમાને સ્વીકારી વિચરવા માટે યોગ્ય છે. તે આ - શ્રદ્ધાવાનું, સત્યવાદી, મેઘાવી, બહુશ્રુત, શક્તિમાન્ અલ્પાધિકરણ, ધૃતિમાનું, વીર્યસંપન્ન. (700) આઠ ભેદે યોનિસંગ્રહ કહ્યો છે. તે આ - અંડજ, પોતજ, જરાયુજ, રસજ, સંસ્વેદન, સંમૂચ્છિમ, ઉભિન્ન અને ઔપપાતિક. અંડજો આઠ ગતિવાળા અને આઠ આગતિવાળા કહ્યા છે. તે આ - અંડજ, અંડજોને વિશે ઉપજતો. અંડજમાંથી, પોતજમાંથી યાવતુ પપાતિકોમાંથી ઉત્પન્ન થાય. તે જ અંડજ, અંડજપણાને છોડતો અંડજપણામાં પોતજપણામાં યાવત્ ઔપપાતિક-પણામાં જાય. એ પ્રમાણે પોતજો પણ અને જરાયુજો પણ જાણવા. બાકીનાને આઠ ગતિ આગતિ નથી. (001) જીવોએ આઠ પ્રકારની પ્રકૃતિને એકઠી કરી છે - કરે છે - કરશે. તે આ પ્રમાણે - જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, વેદનીય, મોહનીય, આયુ, નામ, ગોત્ર, અંતરાય. નૈરયિકોએ આઠ કર્મપ્રકૃતિને એકઠી કરી છે - કરે છે - કરશે. એ પ્રમાણે નિરંતર યાવત્ વૈમાનિકોમાં કહેવું. એ પ્રમાણે આઠ કર્મપ્રકૃતિઓનો ઉપચય કર્યો છે - કરે છે અને કરશે. એ રીતે ચય, ઉપચય, બંધ, ઉદીરણા, વેદન અને નિર્જરા છે, તે ચોવીસે દંડકમાં કહેવા. સૂત્ર-૭૦૨ આઠ સ્થાને માયાવી માયા કરીને આલોચતો નથી, પ્રતિક્રમતો નથી યાવતું પ્રાયશ્ચિત્ત સ્વીકારતો નથી, તે આ - (1) મેં કર્યું છે, (2) હું કરું છું. (3) હું કરીશ, (4) મારી અપકીર્તિ થશે, (5) મારો અપયશ થશે, () પૂજાસત્કારની મને હાનિ થશે. (7) કીર્તિની હાનિ થશે, (8) યશની હાનિ થશે. આઠ સ્થાને માયાવી માયા કરીને આલોચે યાવત્ પ્રાયશ્ચિત્ત સ્વીકારે - (1) માયાવીનો આ લોક ગહિત થાય છે, (2) પરભવ ગહિત થાય છે, (3) ભવોભવ ગહિત થાય છે, (4) એક વખત માયા કરીને ન આલોચે યાવત્ પ્રાયશ્ચિત્ત ન સ્વીકારે તેને આરાધના થતી નથી. (5) જે માયાવી. માયા કરીને આલોચે યાવત્ સ્વીકારે, તેને આરાધના થાય છે. (6) અનેક વાર માયા કરીને ન આલોચે યાવત્ પ્રાયશ્ચિત્ત ન કરે તો આરાધક ન થાય. (૭)અનેક વાર માયા કરીને આલોચે આદિ, તેને આરાધના થાય છે. (8) મારા આચાર્ય, ઉપાધ્યાયને અતિશયવાળા જ્ઞાન, દર્શન ઉત્પન્ન થાય તો મને માયાવી જાણે, માટે કરું. જેમ લોઢું, તાંબું, કલઈ, શીશું, રૂપું, સોનું ગાળવાની ભઠ્ઠી બળતી રહે છે, તલ, તુસ, ભુસા, નલ, પાંદડાનો અગ્નિ, દારૂની ભઠ્ઠી, માટીનું વાસણ, ગોળ, નીંભાડો, ઈંટ આદિ બનાવવાનું સ્થાન, ગોળ બનાવવાની ભઠ્ઠી, લુહારની ભઠ્ઠી, તેમાં કેશુડાના ફૂલ, ઉલ્કાપાત જેવા જાજવલ્યમાન હજારો ચીનગારીઓ જેનાથી ઉછળી રહી છે, એવા અંગારા. સમાન માયાવીનું હૃદય પશ્ચાત્તરૂપ અગ્નિથી નિરંતર બળતું રહે છે. માયાવીને સદા એવી શંકા બની રહે છે કે આ બધા લોકો મારા પર જ શંકા કરે છે. એ રીતે માયાવી માયા કરીને આલોચના-પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના કાળ અવસરે કાળ કરીને કોઈ દેવલોકમાં દેવપણાએ ઉત્પન્ન થાય તો તે આ પ્રમાણે - તે મહર્ફિક યાવત્ સૌધર્માદિકમાં કે ચિરસ્થિતિમાં ઉત્પન્ન થતો નથી. તે મહર્ફિક યાવત્ ચિરસ્થિતિક દેવ થતો નથી. ત્યાં તેની બાહ્ય પર્ષદા, અત્યંતર પર્ષદા હોય છે તે પણ તેનો આદરસત્કાર કરતા નથી. મહાપુરુષને યોગ્ય આસન વડે નિમંત્રતા નથી. ભાષણ કરવાને પણ બોલાવતા નથી. યાવતુ ચાર, પાંચ દેવો ભાષણનો નિષેધ કરવા, નહીં કહ્યા છતાં ઊઠે છે અને કહે છે - હવે બહુ ન બોલ. તે દેવ તે દેવલોકથી આયુ-ભવ-સ્થિતિ ક્ષય પછી આંતરા સહિત ચ્યવીને જ આ મનુષ્ય ભવમાં મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 109