Book Title: Agam 03 Sthanang Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ નીચકુલોમાં ઉત્પન્ન થાય છે. જેમ કે - અંતકુલ, પ્રાંતકુલ, તુચ્છકુલ, દરિદ્ર કુલ, ભિક્ષુકુલ, કૃપણકુલ કે તેવા પ્રકારના કુળોમાં પુરુષપણે અવતરે છે. તે પુરુષ ત્યાં દુરૂપ, દુર્વર્ણ, દુર્ગધ, દુરસ, દુસ્પર્શ, અનિષ્ટ, અકાંત, અપ્રિય, અમનોજ્ઞ, અમણામ, હીનસ્વર, દીનસ્વર, અનિષ્ટસ્વર, અકાંતસ્વર, અપ્રિયસ્વર, અમનોજ્ઞ સ્વર, અમણામ સ્વર, અનાદેય વચનવાળો થાય છે વળી જે તેની બાહ્ય-અત્યંતર પર્ષદા છે, તે પણ તેનો આદર-સત્કાર કરતા નથી, મહાપુરુષ યોગ્ય આસન વડે નિમંત્રતા નથી, ભાષાને પણ બોલતા એવા તેનો યાવત્ ચાર-પાંચ જણા નિષેધ કરવા માટે નહીં કહેવા છતાં ઊઠીને, ન બોલવા કહે છે. (અમાયીની સગતી)- માયાવી, માયા કરીને તેને આલોચી-પ્રતિક્રમીને મત્યુ સમયે કાળ કરીને કોઈ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે મહર્ફિક યાવત્ ચિરસ્થિતિક દેવ થાય છે. તે ત્યાં મહદ્ધિક યાવત્ ચિરસ્થિતિક દેવ થઈને હાર વડે શોભિત હૃદયવાળો, કડા અને ત્રુટિત વડે થંભિત ભૂજાવાળો, અંગદ-કુંડલ-મુગટ-ગંડતલ-કર્ણપીઠધારી વિચિત્ર એવા - હસ્તાભરણ, વસ્ત્રા-ભરણ, માળા-મુગટ, કલ્યાણક પ્રવર એવા વસ્ત્ર પહેરનાર, ગંધ-માલ્ય-લેપનધર, ભાતુરબોંદી, લાંબી વનમાળાધર, દિવ્ય એવા-વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, સંઘાત, સંસ્થાન, ઋદ્ધિ, ધૃતિ, પ્રભા, છાયા, જ્યોતિ, તેજ, વેશ્યાથી દશે દિશાને ઉદ્યોતિત કરતો, પ્રકાશિત કરતો, મહતું એવા શબ્દોથી રચિત નાટ્યયુક્ત ગીત, વાજિંત્ર, તંત્રી, હસ્તતાલ, તાલ, ઢોલ આદિના મધુર ધ્વનિ સહ દિવ્ય ભોગોપભોગ ભોગવતો વિચરે છે. ત્યાં બાહ્ય-અત્યંતર પર્ષદા તેનો આદર-સત્કાર કરે છે. મહાપુરુષને યોગ્ય આસન વડે નિમંત્રે છે, ભાષા બોલતા એવા તેને યાવતુ ચાર પાંચ દેવો ન કહ્યા છતાં ઊભા થઈને તેને કહે છે - હે દેવ ! તમે ઘણું બોલો. તે પણ તે દેવલોકથી આયુક્ષયાદિ થતાં ચ્યવીને આ મનુષ્ય ભવમાં આવા કુળોમાં જન્મે છે - ઈષ્ટ યાવતુ ઘણા લોકો મળીને પરાભવ ન કરી શકે તેવા પ્રકારના કુળોમાં જન્મે છે. ત્યાં તે પુરુષ સુરૂપ-સુવર્ણ-સુગંધ-સુરસ-સુસ્પર્શ, ઇષ્ટ, કાંત યાવત્ પ્રણામ, અહીન સ્વર યાવત્ પ્રણામ સ્વર, આદેય વચન થાય છે. જે તેની બાહ્ય-અત્યંતર પર્ષદા હોય છે, તે પણ તેનો આદર કરે છે યાવત્ બહુ બોલવા કહે છે. સૂત્ર-૭૦૩ થી 705 (703) સંવર આઠ ભેદે કહ્યો-શ્રોત્રેન્દ્રિયસંવર યાવત્ સ્પર્શઇન્દ્રિયસંવર, મનસંવર, વચનસંવર, કાયસંવર. આઠ પ્રકારે અસંવર કહેલ છે - શ્રોત્રેન્દ્રિય અસંવર યાવત્ કાયઅસંવર (704) સ્પર્શી આઠ ભેદે કહ્યા છે - કર્કશ, મૃદુ, ગુરુ, લઘુ, શીત, ઉષ્ણ, સ્નિગ્ધ, ઋક્ષ. (705) લોક સ્થિતિ આઠ પ્રકારે છે - આકાશ પ્રતિષ્ઠિત વાયુ આદિ સ્થાન-૬માં કહ્યા મુજબ યાવત્ કર્મપ્રતિષ્ઠિત જીવ, અજીવો જીવોથી સંગૃહીત છે, જીવો કર્મોથી સંગૃહીત છે. અર્થાત્ બદ્ધ છે. સૂત્ર-૭૦૬ થી 708 (706) આઠ પ્રકારે ગણિ સંપદા કહી છે - આચાર સંપદા, શ્રુત સંપદા, શરીર સંપદા, વચન સંપદા, વાચના. સંપદા, મતિ સંપદા, પ્રયોગ સંપદા, સંગ્રહ પરિજ્ઞા સંપદા. (707) એક એક મહાનિધિ, આઠ ચક્ર ઉપર પ્રતિષ્ઠિત છે, તે આઠ-આઠ યોજન ઉર્ધ્વ-ઉચ્ચત્વથી કહી છે. (708) આઠ સમિતિઓ કહી છે. ઇર્યાસમિતિ, ભાષાસમિતિ, એષણા સમિતિ, આદાન ભાંડ માત્ર નિક્ષેપણા સમિતિ, ઉચ્ચાર પ્રસવણ સમિતિ, મન સમિતિ, વચન સમિતિ, કાય સમિતિ. સૂત્ર-૭૦૯ થી 711 (709) આઠ ગુણોથી સંપન્ન અણગાર આલોચના આપવાને યોગ્ય છે - આચારવાન, અવધારણાવાન, વ્યવહારવાન, અપીડકશુદ્ધિ કરવામાં સમર્થ, અપરિશ્રાવી, નિર્યાપક, અપાયદર્શી. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 110
