Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 107

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ પરાક્રમ નામે પદાતિસૈન્ય અધિપતિ યાવતું મહાસેન નામે નૃત્યા સૈન્યાધિપતિ. શેષ પાંચમાં સ્થાન મુજબ જાણવુ. એ પ્રમાણે યાવત્ અય્યતને પણ જાણવા. (683) અસુરેન્દ્ર અસુરકુમાર રાજાના ‘દ્રુમ' પદાતિ સૈન્યાધિપતિના સાત કચ્છાઓ કહ્યા છે - પ્રથમા કચ્છા, યાવત્ સપ્તમી કચ્છા. આ દ્રુમની પહેલી કચ્છમાં 64,000 દેવો છે, તેથી બમણા બીજી કચ્છામાં છે, બીજી કચ્છાથી બમણા દેવો. ત્રીજી કચ્છામાં છે યાવત્ એ રીતે છઠ્ઠી કચ્છાથી બમણા દેવો સાતમી કચ્છામાં છે. એ રીતે બલીન્દ્ર વિશે પણ કહેવું. વિશેષ એ કે- મહાતૃમ પદાતિ સૈન્યાધિપતિની કચ્છમાં 60,000 દેવો છે ધરણેન્દ્રમાં પણ એમ જ કહેવું. વિશેષ એ કે - 28,000 દેવો છે. બાકીનું પૂર્વવતુ. જેમ ધરણેન્દ્રનું કહ્યું, તેમ યાવત્ મહાઘોષ પર્યન્ત કહેવું. વિશેષ એ કે પદાતિ સૈન્યાધિપતિ અન્ય છે, તે પૂર્વે કહેલાં છે. દેવેન્દ્ર દેવરાજ શક્રના હરિર્ઝેગમેલી દેવની સાત કચ્છાઓ કહી છે. પહેલી કચ્છા આદિ જેમ ચમરેન્દ્રનું કહ્યું તેમ અચ્યતેન્દ્ર પર્યન્ત કહેવું. પદાતિ સૈન્યાધિપતિ પૂર્વવત્ જાણવા. દેવ પરિમાણ આ રીતે - શક્રના 84,000 દેવો છે. ઇત્યાદિ ગાથાનુસાર જાણવું યાવત્ અય્યતેન્દ્રના લઘુ પરાક્રમના પહેલી કચ્છામાં 10,000 દેવો છે, પછી બમણા-બમણા. (684) - (1) 84,000, (2) 80,000, (3) 72,000, (4) 70,000, (5) 60,000, (6) 50,000, (7) 40,000, (8) 30,000, (9) 20,000, (10) 10,000. સૂત્ર-૬૮૫ વચન વિકલ્પ સાત ભેદે કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે - આલાપ, અનાલાપ, ઉલ્લાપ, અનુલ્લાપ, સંતાપ, પ્રલાપ અને વિપ્રલાપ. સૂત્ર-૬૮૬ વિનય સાત ભેદે ખેલ છે - જ્ઞાનવિનય, દર્શનવિનય, ચારિત્રવિનય, મનવિનય, વચનવિનય, કાયવિનય, લોકોપચારવિનય. પ્રશસ્ત મન વિનય સાત ભેદે ખેલ છે - અપાપક, અસાવદ્ય, અક્રિય, નિરુપક્લેશ, અનાશ્રવકર, અક્ષતકર, અભૂતાભિશંકન. અપ્રશસ્ત મનોવિનય સાત ભેદે - પાપક, સાવદ્ય, સક્રિય, સોપક્લેશ, આશ્રવકર, ક્ષયિકર, ભૂતાભિશંકન. પ્રશસ્તવચન વિનય સાત ભેદે - આપપક યાવત્ અભૂતાભિશંકન. અપ્રશસ્ત વચન વિનય સાત ભેદે - પાપક યાવત્ ભૂતાભિશંકન. પ્રશસ્ત કાય વિનય સાત ભેદે - ઉપયોગપૂર્વક - (1) જવું, (2) સ્થાન, (3) બેસવું. (4) સૂવું. (5) ઉલ્લંઘવું, (6) પ્રલંઘવું, (7) સર્વ ઇન્દ્રિયોના યોગનું પ્રવર્તન. અપ્રશસ્તકાય વિનય સાત ભેદ - ઉપયોગરહિતપણે-ચાલવું, ઉભવું, બેસવું, સુવું, ઓળંગવુ, વારંવાર ઓળંગવું, સર્વેન્દ્રીયનો વ્યાપાર કરવો. લોકોપચાર વિનય સાત ભેદે ખેલ છે, તે આ - અભ્યાસવર્તિત્વ, પરછંદાનવર્તિત્વ, કાર્યક્ષેતુ, કૃતપ્રતિકૃતિતા, આર્તગવેષણતા, દેશકાલજ્ઞતા, સર્વાર્થોમાં અપ્રતિલોમતા. સૂત્ર-૬૮૭ સાત સમુધ્ધાતો કહ્યા છે - વેદના સમુદ્યાત, કષાય સમુદ્ઘાત, મારણાંતિક સમુધ્ધાત, વૈક્રિય સમુઠ્ઠાત, તૈજસ સમુધ્ધાત, આહાર સમુધ્ધાત, કેવલિ સમુધ્ધાત. મનુષ્યોને આ રીતે જ સમુદ્ધાત કહ્યા. સૂત્ર-૬૮૮, 189 મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 107