Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 97

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ” વાસુપૂજ્ય અરિહંતે 600 પુરુષો સાથે મુંડ થઈ યાવત્ દીક્ષા લીધી. ચંદ્રપ્રભ અરિહંત છ માસ સુધી છદ્મસ્થપણે રહ્યા. (572) તેઇન્દ્રિય જીવોનો આરંભ ન કરનારને છ ભેદે સંયમ થાય. તે આ - ધ્રાણમય સૌખ્યથી ભ્રષ્ટ ના થાય. ધ્રાણમય દુઃખથી જોડાય નહીં. જિલ્લામય સૌખ્યથી ભ્રષ્ટ ન થાય. એ પ્રમાણે યાવત્ સ્પર્શમય જાણવુ. તેઇન્દ્રિય જીવોનો આરંભ કરનાર છ પ્રકારનો અસંયમ કરે છે. તે - ધ્રાણમય સૌખ્યથી ભ્રષ્ટ થાય, ધ્રાણમય દુઃખ સાથે જોડાય યાવત્ સ્પર્શમય દુઃખ સાથે જોડાય છે. સૂત્ર-પ૭૩ (1) જંબુદ્વીપમાં છ અકર્મભૂમિ કહી છે, તે આ - હૈમવત, હૈરણ્યવત, હરિવર્ષ, રમ્યવર્ષ, દેવકુરુ, ઉત્તરકુરુ. (2) જંબુદ્વીપમાં છ વર્ષક્ષેત્ર કહ્યા છે - ભરત, ઐરવત, હૈમવત, હૈરણ્યવત, હરિવર્ષ, રમ્યફવર્ષ. (3) જંબુદ્વીપમાં છ વર્ષધર પર્વતો કહ્યા છે - લઘુહિમવત, મહાહિમવત, નિષધ, નીલવંત, રુકિમ, શિખરી. (4) જંબુદ્વીપમાં મેરુ-દક્ષિણે છ ફૂટો કહ્યા છે-લઘુહૈમવત, વૈશ્રમણ, મહાહૈમવત, વૈડૂર્ય, નિષધ, રુચકકૂટ. (5) જંબુદ્વીપના મેરુપર્વતની ઉત્તરે છ કૂટો કહ્યા છે - નીલવંતકૂટ, ઉપદર્શનકૂટ, રુકિમકૂટ, મણિકંચનકૂટ, શિખરિકૂટ, તિગિચ્છિકૂટ. (6) જંબદ્વીપમાં છ મહાદ્રહો છે- પદ્મદ્રહ, મહાપદ્મદ્રહ, તિગિચ્છિદ્રહ, કેસરીદ્રહ, મહાપોંડરિકદ્રહ, પુંડરીક દ્રહ. (7) ત્યાં છ દેવીઓ મહદ્ધિક યાવત્ પલ્યોપમ સ્થિતિક છે. તે આ - શ્રી, શ્રી, ધૃતિ, કીર્તિ, બુદ્ધિ, લક્ષ્મી. (8) જંબુદ્વીપ ના મેરુની દક્ષિણે છ મહાનદીઓ કહી છે - ગંગા, સિધુ, રોહીતા, રોહીતાંશા, હરી, હરીકાંતા. (9) જંબુદ્વીપના મેરુપર્વતની ઉત્તરે છ મહાનદીઓ કહી છે - નરકાંતા, નારીકાંતા, સુવર્ણકુલા, રૌમ્યકુલા, રક્તા, રક્તવતી. (10) જંબદ્વીપમાં મેરુપર્વતની પૂર્વે સીતા મહાનદીના બંને કિનારે છ અંતરનદીઓ કહી છે - ગ્રાહતી, દ્રહવતી, પંકવતી, તપ્તકલા, મત્તજલા, ઉન્મત્તજલા. (11) જંબદ્વીપના મેરુની પશ્ચિમે સીતાદા મહાનદીના બંને કિનારે છ અંતર નદીઓ કહી છે - ક્ષીરોદા, સિંહશ્રોતા, અંતર્વાહિની, ઉમ્મિમાલિની, ફેનમાલિની, ગંભીરમાલિની. (12 થી 22) ધાતકીખંડ દ્વીપના પૂર્વાર્ફમાં છ અકર્મભૂમિઓ કહી છે. હૈમવત, ઇત્યાદિ જંબૂદ્વીપમાં કહ્યું તેમ અહીં પણ કહેવું. યાવત્ (23 થી 55) પુષ્કરધરદ્વીપાર્ધના પશ્ચિમાર્ધમાં પણ એમ કહેવું. સૂત્ર-પ૭૪ | ઋતુઓ છ કહી - પ્રાવૃ, વર્ષા, શરદ, હેમંત, વસંત, ગ્રીષ્મ. સૂત્ર-પ૭૫ છ અવમાત્ર (ક્ષયદિન) કહ્યા છે - ત્રીજો, સાતમો, અગિયારમો, પંદરમો અને ઓગણીસમો, તેવીસમો પક્ષ. છ અધિકરાત્રિ (વૃદ્વિદિન) કહ્યા છે - ચોથો, આઠમો, બારમો, સોળમો, વીસમો, ચોવીસમો પક્ષ સૂત્ર-પ૭૬ થી 178 (પ૭૬) આભિનિબોધિક જ્ઞાનનો છ ભેદે અર્થાવગ્રહ કહેલ છે. તે આ - શ્રોત્રેન્દ્રિય અર્થાવગ્રહ યાવતુ નોઇન્દ્રિય અર્થાવગ્રહ. (577) અવધિજ્ઞાન છ ભેદે કહ્યું છે, તે આ પ્રમાણે- આનુગામિક, અનાનુગામિક, વર્તમાનક, હીયમાનક, પ્રતિપાતી, અપ્રતિપાતી. (પ૭૮) સાધુ-સાધ્વીને આ છ પ્રકારના અવચન બોલવા ન કલ્પે. તે આ - અલિકવચન, હીલિતવચન, ખિસિત વચન, કઠોરવચન, ગૃહસ્થવચન અને ઉપશાંત કષાય પુનઃ ઉદીરવા રૂપ વચન. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 97