Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 93

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, ‘સ્થાનાંગ’ સ્થાન-૬ સૂત્ર-પ૧૮ થી પ૨૦ (518) છ સ્થાન સંપન્ન સાધુ ગણને ધારણ કરવાને યોગ્ય છે. તે સ્થાન-(વિશેષતા) આ - (1) શ્રદ્ધાળુ હોય (2) સત્યવાદી હોય, (3) મેધાવી હોય, (4) બહુશ્રુત,હોય (5) શક્તિમાન,હોય (6) કલહ રહિત હોય. (519) છ કારણે સાધુ સાધ્વીને ગ્રહણ કરે કે ટેકો આપે તો આજ્ઞાનું અતિક્રમણ કરતો નથી. તે આ - ક્ષિપ્ત ચિત્ત, દંતચિત્ત, યક્ષાવિષ્ટ, ઉન્માદ પ્રાપ્ત, ઉપસર્ગ પ્રાપ્ત અને કલહ કરતી ને. (પ૨૦) છ કારણે સાધુ અને સાધ્વીઓ કાળધર્મ પામેલ સાધર્મિક સાધુ પ્રત્યે આદર કરતા આ છે કારણ હોય તો આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘતા નથી. તે આ - (જો ત્યાં ગૃહસ્થ ઉપસ્થિત ન હોય ત્યારે મૃતકના શરી બહાર લઈ જતાં, (2) બહારથી અતિ દૂર લઈ જતા, (3) ઉપેક્ષા - (છેદન બંધનાદિ) કરતા, (4) ઉપાસના (રક્ષણ) કરતા, (પ) (તેમના સ્વજનને) અનુજ્ઞા કરતા, (6) મૌન પણે (પરઠવવા) જતાં. સૂત્ર-પ૨૧ થી પ૨૭ (પ૨૧) છ સ્થાનકોને છદ્મસ્થ સર્વભાવથી જાણતો નથી અને જોતો નથી. તે આ - ધર્માસ્તિકાયને, અધર્માસ્તિકાયને, આકાશને, શરીરરહિત જીવને. પરમાણુ પુદ્ગલને અને શબ્દને. આ ઉક્ત છ સ્થાનને કેવલજ્ઞાન-દર્શન યુક્ત અરિહંત, જિન યાવત્ સર્વ ભાવથી જાણે છે અને જુએ છે. (પ૨૨) છ સ્થાનોને વિશે સર્વ જીવોને એવી ઋદ્ધિ, ધુતિ, યશ, બળ, વીર્ય, પુરુષકાર પરાક્રમ નથી, તે આ - (1) જીવને અજીવ કરવો, (૨)અજીવને જીવ કરવો, (૩)એક સમયમાં બે ભાષા બોલવી, (4) સ્વયંકધુ કર્મને હું વે કે ન વંદું તેવો નિશ્ચય કરવો (4) પરમાણુ પુદ્ગલોને છેદવા, ભેદવા કે અગ્નિકાય વડે બાળવા, (૬)લોકના અંતથી બહાર અલોકમાં જવું. (આ છમાંથી કોઈ શક્તિ નથી.) (પ૨૩) છ જવનિકાય કહ્યા - પૃથ્વીકાયિક યાવત્ ત્રસકાયિક. (524) છ ગ્રહો છ-છ તારાવાળા કહ્યા છે - શુક્ર, બુધ, ગુરુ, મંગળ, શનિ, કેતુ. (પ૨૫) સંસારમાં રહેલ જીવો છ ભેદે છે. તે આ - પૃથ્વીકાયિક યાવત્ ત્રસકાયિક. પૃથ્વીકાયિક છ ગતિ - છ આગતિવાળા કહ્યા છે. તે આ - પૃથ્વીકાયિક પૃથ્વીકાયિકમાં ઉપજતો પૃથ્વીકાય યાવત્ ત્રસકાયમાંથી ઉત્પન્ન થાય અને તે પૃથ્વીકાયિક, પૃથ્વીકાયત્વને છોડતો પૃથ્વીકાય યાવત્ ત્રસકાયમાં જાય. અકાયની છ ગતિ - છ આગતિ છે, એ રીતે યાવત્ ત્રસકાય સુધી જાણવુ. (પ૨૬) સર્વે જીવો છ ભેદે કહ્યા છે, તે આ - આભિનિબોધિકજ્ઞાની યાવત્ કેવળજ્ઞાની અને અજ્ઞાની. અથવા સર્વે જીવો છ ભેદે કહ્યા છે. એકેન્દ્રિય યાવત્ પંચેન્દ્રિય અને અનિન્દ્રિયો. અથવા સર્વે જીવો છ ભેદે કહ્યા-ઔદારિકશરીરી, વૈક્રિયશરીરી, આહારક-તૈજસ-કાશ્મણશરીરી, અશરીરી. (પ૨૭) છ ભેદે તૃણ વનસ્પતિકાયિકો કહ્યા છે, તે આ - અઝબીજ, મૂલબીજ, પર્વબીજ, સ્કંધબીજ, બીજરુહ અને સંમૂચ્છિમ (બીજ વિના ઉગનારા.) સૂત્ર-પ૨૮ થી પ૩૨ (પ૨૮) છ સ્થાનો સર્વે જીવોને સુલભ નથી. તે આ - ૧.મનુષ્યભવ, ૨.આર્યક્ષેત્રમાં જન્મ, 3. સુકુલોત્પત્તિ, ૪.કેવલિ પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મશ્રવણ, ૫.સાંભળેલની સદ્ધહણા, ૬.શ્રદ્ધા-પ્રતીતિ -રૂચિ કરેલની કાયા દ્વારા સ્પર્શના. (પ૨૯) ઇન્દ્રિય વિષયો છ કહ્યા - શ્રોત્રેન્દ્રિયથી સ્પર્શનેન્દ્રિય અને નોઇન્દ્રિય(મન)ના. (530) સંવર છ પ્રકારે છે - શ્રોત્રેન્દ્રિય સંવર યાવત્ સ્પર્શેન્દ્રિય સંવર, અને નોઇન્દ્રિય સંવર. અસંવર છ ભેદે - શ્રોસેન્દ્રિય અસંવર યાવત્ સ્પર્શેન્દ્રિય અસંવર અને, મન અસંવર. (પ૩૧) સુખ છ પ્રકારે છે - શ્રોત્રેન્દ્રિય સુખ યાવત્ નોઇન્દ્રિય સુખ. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 93