Book Title: Agam 03 Sthanang Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ યોનિ દોષથી શુક્રાણુ નષ્ટ થાય, (3) પિત્તપ્રધાન લોહી હોય, (4) પૂર્વે દેવતા દ્વારા શક્તિ નષ્ટ કરાય, (5) પુત્રફળને યોગ્ય કર્મ કરેલ ન હોય - આ પાંચ કારણે સ્ત્રી વાવ ગર્ભ ધારણ ન કરે. સૂત્ર-૪૫૫ પાંચ કારણે સાધુ-સાધ્વી એકત્ર સ્થાન, શય્યા, નિષદ્યા કરે તો જિનાજ્ઞાનું અતિક્રમણ કરતા નથી - (1) જેમ સાધુ-સાધ્વી કદાચિત્ કોઈ મહા લાંબી, નિર્જન, અનિચ્છનીય અટવીમાં પ્રવેશે, ત્યાં એકત્રપણે સ્થાન, શય્યા, નિષદ્યાને કરતા જિનાજ્ઞા ઉલ્લંઘતા નથી. (2) કેટલાક સાધુ-સાધ્વી ગામમાં, નગરમાં યાવત્ રાજધાનીમાં રહેવાને આવે, તેમાં કેટલાકને વસતી મળે અને કેટલાકને વસતી ન મળે તો તે સમયે એકત્ર સ્થાનાદિ કરતા યાવતું આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘતા નથી. (3) કેટલાક સાધુ-સાધ્વી નાગકુમાર, સુવર્ણકુમારાદિના આવાસમાં રહેલા હોય ત્યાં એકત્ર સ્થાનાદિ કરતા ચાવત્ જિનાજ્ઞા ઉલ્લંઘતા નથી. (4) ચોરો દેખાય છે, તે વસ્ત્રને લેવાની બુદ્ધિએ સાધ્વીને ગ્રહણ કરવા ઇચ્છે છે, તેની રક્ષા માટે એકત્ર સ્થાનાદિ કરતા આજ્ઞા ન ઉલ્લંઘે. (5) યુવાનો દેખાય છે, તે મૈથુનબુદ્ધિએ સાધ્વીને ગ્રહણ કરવા ઇચ્છે છે, તેની રક્ષાને માટે એકત્ર સ્થાનાદિ કરતા યાવત્ આજ્ઞા ન ઉલ્લંઘે. ઉક્ત પાંચ કારણે સ્થાનાદિથી યાવત્ જિનાજ્ઞા ઉલ્લંઘતા નથી. પાંચ કારણે વસ્ત્રરહિત શ્રમણ નિર્ચન્થ, વસ્ત્રવાળી સાધ્વીની સાથે રહેતા આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘતો નથી. તે આ - (1) ક્ષિપ્તચિત્ત શ્રમણ નિર્ચન્થ અન્ય સાધુ ન હોવાથી અચલક, સચેલક સાધ્વી સાથે વસતા આજ્ઞા ન ઉલ્લંઘે - એ રીતે આ આલાપક વડે - (2) દૈતચિત્ત, (3) યક્ષાવિષ્ટ, (4) ઉન્માદપ્રાપ્ત, (5) સાધ્વી દ્વારા દીક્ષા અપાવાયેલ (બાલ) શ્રમણ નિર્ચન્જ અન્ય સાધુ અવિદ્યમાન હોવાથી વસ્ત્રવાળી સાધ્વી સાથે વસતા આજ્ઞા ન ઉલ્લંઘે. સૂત્ર-૪૫૬ પાંચ આશ્રવદ્વાનો કહ્યા છે. તે આ - મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, કષાય, યોગ. પાંચ સંવર દ્વારા કહ્યા છે. તે આ - સમ્યત્વ, વિરતિ, અપ્રમાદ, અકષાયીત્વ, અયોગીત્વ. પાંચ દંડ કહ્યા છે - અર્થદંડ, અનર્થદંડ, હિંસાદંડ, અકસ્માત દંડ, દૃષ્ટિવિપર્યાસ દંડ. સૂત્ર-૪૫૭ પાંચ ક્રિયાઓ કહી છે. તે આ - આરંભિકી, પારિગ્રહિકી, માયા પ્રત્યયિકા, અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયા, મિથ્યા દર્શન પ્રત્યયા. મિથ્યાદષ્ટિ નૈરયિકોને પાંચ ક્રિયાઓ કહી છે. તે આ - યાવતુ મિથ્યા દર્શન પ્રત્યયા. એ રીતે નિરંતર સર્વે દંડકોમાં યાવત્ મિથ્યાદષ્ટિ વૈમાનિકોને (પાંચ ક્રિયાઓ કહી છે). - વિશેષ આ -- વિકલેન્દ્રિયોમાં મિથ્યાદષ્ટિ વિશેષણ ન કહેવું. બાકીનું તેમજ જાણવું. પાંચ ક્રિયાઓ કહેલી છે. તે આ - આરંભિકી યાવત્ મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયા. નૈરયિકોને પાંચ ક્રિયા છે યાવતુ વૈમાનિકને પાંચ ક્રિયા છે. પાંચ ક્રિયાઓ કહી છે. તે આ - દષ્ટિજા, પ્રષ્ટિજા, પ્રાતીત્યિકી, સામંતોપનિપાતિકી, સ્વાહસ્તિકી. એ રીતે નૈરયિક યાવત્ વૈમાનિક. પાંચ ક્રિયાઓ કહી છે. તે આ - નૈસૃષ્ટિકી, આજ્ઞાપનિકી, વૈદારણિકી, અનાભોગ પ્રત્યયા, અનાવકાંક્ષ પ્રત્યયા. એમ યાવત્ વૈમાનિક. પાંચ ક્રિયાઓ કહી છે તે આ - પ્રેમ પ્રત્યયા, દ્વેષ પ્રત્યયા, પ્રયોગક્રિયા, સમુદાનક્રિયા, ઈર્યાપથિકી. એ રીતે મનુષ્યોને પણ, બીજાને નથી. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 84
