Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 39

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, ‘સ્થાનાંગ’ સૂત્ર–૧૯ પુદ્ગલો ત્રણ ભેદે છે - પ્રયોગપરિણત, મિશ્રપરિણત, વિસસાપરિણત. નરકાવાસ ત્રણના આધારે છે - પૃથ્વીના આધારે, આકાશના આધારે, પોતાના આધારે... નૈગમ, સંગ્રહ, વ્યવહાર ના મતે પૃથ્વીપ્રતિષ્ઠિત છે, ઋજુસૂત્રના મતે આકાશપ્રતિષ્ઠિત છે, ત્રણ શબ્દનયના મતે આત્મપ્રતિષ્ઠિત છે. સૂત્ર૨૦૦ મિથ્યાત્વ ત્રણ પ્રકારે છે - અક્રિયા મિથ્યાત્વ, અવિનય મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન મિથ્યાત્વ. અક્રિયા ત્રણ ભેદે છે - પ્રયોગક્રિયા, સમુદાનક્રિયા, અજ્ઞાન ક્રિયા. પ્રયોગક્રિયા ત્રણ પ્રકારે છે - મન પ્રયોગક્રિયા, વચન પ્રયોગક્રિયા, કાય પ્રયોગક્રિયા. સમુદાન ક્રિયા ત્રણ ભેદે - અનંતર સમુદાનક્રિયા, પરંપર સમુદાનક્રિયા, તદુભય સમુદાનક્રિયા. અજ્ઞાન ક્રિયા ત્રણ ભેદે છે - મતિઅજ્ઞાન ક્રિયા, શ્રુતઅજ્ઞાન ક્રિયા, વિભંગઅજ્ઞાન ક્રિયા. અવિનય ત્રણ ભેદે છે - દેશત્યાગી, નિરાલંબનતા, વિવિધ પ્રેમ-દ્વેષ. અજ્ઞાન ત્રણ ભેદે છે - દેશ અજ્ઞાન, સર્વ અજ્ઞાન, ભાવ અજ્ઞાન. સૂત્ર-૨૦૧ 1. ધર્મ ત્રણ પ્રકારે છે - કૃતધર્મ, ચારિત્રધર્મ, અસ્તિકાયધર્મ. 2. ઉપક્રમ ત્રણ પ્રકારે છે - ધાર્મિક, અધાર્મિક, ધાર્મિકા ધાર્મિક ઉપક્રમ. અથવા ત્રણ પ્રકારે ઉપક્રમ છે - આત્મોપક્રમ, પરોપક્રમ, તદુભયોપક્રમ. એ રીતે 3. વૈયાવચ્ચ, 4. અનુગ્રહ, 5. અનુશિષ્ટિ, 6. ઉપાલંભ એ એક એકના ત્રણ - ત્રણ આલાવા ઉપક્રમની માફક જાણવા. સૂત્ર-૨૦૨ કથા ત્રણ પ્રકારે કહી છે - અર્થકથા, ધર્મકથા, કામકથા. ત્રણ ભેદે વિનિશ્ચય કહ્યા છે - અર્થ, ધર્મ અને કામ વિનિશ્ચય. સૂત્ર૨૦૩, 204 (203) હે ભગવન્ ! તથારૂપ શ્રમણ માહન પ્રત્યે સેવા કરનારને તે સેવાનું શું ફળ છે? શ્રવણફળ.' હે ભગવન્! તે શ્રવણનું શું ફળ છે ? ‘જ્ઞાન-ફળ.” હે ભગવન્! જ્ઞાનનું શું ફળ છે ? વિજ્ઞાન-ફળ.’ આ અભિલાપ વડે જણાવાતી આ ગાથા જાણી લેવી જોઈએ | (204) શ્રવણનું ફળ જ્ઞાન છે, જ્ઞાનનું ફળ વિજ્ઞાન, વિજ્ઞાનનું ફળ પચ્ચકખાણ, પચ્ચકખાણનું ફળ સંયમ, સંયમનું ફળ અનાશ્રવ, અનાશ્રવનું ફળ તપ, તપનું ફળ વ્યવદાન, તેનું ફળ અક્રિયા, તેનું ફળ નિર્વાણ. યાવત્ હે ભગવન્ ! અક્રિયાનું ફળ શું છે ? 'નિર્વાણ. હે ભગવન્ ! નિર્વાણનું ફળ શું છે ? હે આયુષ્યાનું ! સિદ્ધિગમન પર્યન્ત ફળ છે. સ્થાન-૩, ઉદ્દેશા-૩નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ ભાવાનુવાદ પૂર્ણ સ્થાન-૩, ઉદ્દેશો-૪ સૂત્ર૨૦૫ (1) પ્રતિમાધારી અણગારને ત્રણ ઉપાશ્રયોનું પ્રતિલેખન કરવું કહ્યું છે - આગમન ગૃહ, ખુલ્લા મકાનમાં, વૃક્ષની નીચે. એ રીતે આજ્ઞા લેવી અને ગ્રહણ કરવું કલ્પ. (2) પ્રતિમાધારી અણગારને ત્રણ સંસ્તારકની પ્રતિલેખના કરવી કલ્પ. પૃથ્વીશિલા, કાષ્ઠશિલા, તૃણાદિ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 39