Book Title: Agam 03 Sthanang Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ અને અશુભ-વિપાકી. કર્મ ચાર ભેદે - પ્રકૃતિ, સ્થિતિ, અનુભાવ, પ્રદેશ. (394) સંઘ ચાર ભેદે છે - શ્રમણ, શ્રમણી, શ્રાવક, શ્રાવિકા. (395) બુદ્ધિ ચાર ભેદે છે - ઔત્પાતિકી, વૈનયિકી, કાર્મિકી, પારિણામિકી. મતિ ચાર ભેદે છે - અવગ્રહમતિ, ઈહામતિ, અપાયમતિ, ધારણામતિ - અથવા મતિ ચાર ભેદે છે - ઘડાના પાણી સમાન, વિરડાના પાણી સમાન, તળાવના પાણી સમાન, સાગરના પાણી સમાન. (396) સંસારી જીવો ચાર ભેદે છે - નૈરયિક, તિર્યંચ, મનુષ્ય, દેવ. સર્વ જીવો ચાર ભેદે કહ્યા - મનોયોગી, વચનયોગી, કાયયોગી, અયોગી - અથવા - સર્વજીવો ચાર ભેદે કહ્યા - સ્ત્રી વેદવાળા, પુરુષ વેદવાળા, નપુંસક વેદવાળા, અવેદકા - અથવા - સર્વે જીવો ચાર ભેદે કહ્યા - ચક્ષુદર્શની, અચક્ષુદર્શની, અવધિદર્શની, કેવલીદર્શની - અથવા - સર્વે જીવો ચાર ભેદે કહ્યા - સંયત, અસંયત, સંયતાસંયત, નોસંયતાસંયત. સૂત્ર–૩૯૭ થી 402 (397) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - મિત્ર અને મિત્ર, મિત્ર અને અમિત્ર, અમિત્ર અને મિત્ર, અમિત્ર અને અમિત્ર. ચાર ભેદે પુરુષ કહ્યા - મિત્ર અને મિત્રરૂપ આદિ ચાર ભંગ. ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - મુક્ત અને મુક્ત, મુક્ત અને અમુક્ત આદિ ચાર. ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - મુક્ત - મુક્તરૂપ આદિ ચાર (398) પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકો ચાર ગતિ અને ચાર આગતિવાળા કહ્યા - પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકો. પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકોમાં ઉત્પદ્યમાન (જીવો) નૈરયિક - તિર્યંચયોનિક - મનુષ્ય - દેવોમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે. પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક, પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિત્વને છોડતો નૈરયિક યાવત્ દેવપણે ઉત્પન્ન થાય છે. મનુષ્યો ચારગતિક, ચાર આગતિક છે, તેને તિર્યંચવત્ જાણવા. (39) બેઇન્દ્રિય જીવોના આરંભને ન કરનારને ચાર ભેદે સંયમ થાય છે -(1) જિલ્લા સંબંધી સુખનો વિનાશ કરતો નથી, (2) જિહાના દુઃખ સાથે તેમને જોડનાર ન થાય, (3) સ્પર્શેન્દ્રિય સુખનો વિનાશ ન કરે, (4) સ્પર્શનેન્દ્રિયના દુઃખ સાથે તેમને જોડનાર ન થાય. ઇન્દ્રિય જીવોનો આરંભ કરનારને ચાર ભેદે અસંયમ થાય છે - (1) જિહા સંબંધી સુખનો વિનાશ કરે છે. (2) જિલ્લા સંબંધી દુ:ખ સાથે જોડનાર થાય છે, (3) સ્પર્શનેન્દ્રિય સંબંધી સુખનો વિનાશ કરે છે, (4) સ્પર્શ ઇન્દ્રિય સંબંધી દુઃખ સાથે જોડનાર થાય છે. (400) સમ્યગદષ્ટિ નૈરયિકોને ચાર ક્રિયાઓ કહી છે - આરંભિકી, પારિગ્રહિકી, માયાપ્રત્યયા, અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયા. સમ્યગૃષ્ટિ અસુરકુમારોને ચાર ક્રિયાઓ કહી - પૂર્વવતું. વિકલેન્દ્રિય છોડીને વૈમાનિક સુધી આમ જાણવું. (401) ચાર કારણે બીજાના છતા ગુણનો અપલાપ કરે- (1) ક્રોધથી,(૨) પ્રતિનિસેવથી, (3) અકૃતજ્ઞતાથી, (4) મિથ્યાભિનિવેશથી. ચાર કારણે બીજાના છતા ગુણ પ્રકટ કરે- પ્રશંસાના સ્વભાવથી, પરછંદાનુવર્તિત્વ, કાર્ય હેતુ, કૃતપ્રતિકૃતતાથી. (402) નૈરયિકોને ચાર કારણે શરીરની પૂર્ણતા કહી - ક્રોધ વડે નિવર્તિત યાવત્ લોભ વડે નિવર્તિત. એ રીતે વૈમાનિક સુધી સર્વે દંડકોમાં જાણવુ. સૂત્ર-૪૦૩ થી 406 (403) ધર્મના ચાર દ્વારા કહ્યા - શાંતિ, મુક્તિ, આર્જવ, માઈવ. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 75
