Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 43

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ 1. ક્યારે હું થોડું કે ઘણુ શ્રુત ભણીશ, 2. ક્યારે હું એકલવિહારીની પ્રતિમાને અંગીકાર કરીને વિચરીશ, 3. ક્યારે હું અપશ્ચિમ મારણાંતિક સંખનાની સેવનાથી સેવિત થઈ ભાત-પાણીના પ્રત્યાખ્યાન કરી મૃત્યુની આકાંક્ષા વિના પાદપોપગમન સંથારો કરીશ. આ પ્રમાણે તે મન વડે, વચન વડે, કાયા વડે ભાવના કરતો નિર્ચન્થ મહાનિર્જરક, મહાપર્યવસાનક થાય. ત્રણ સ્થાન વડે શ્રાવક મહાનિર્જરામહાપર્યવસાનવાળો થાય - 1. ક્યારે હું અલ્પ કે બહુ પરિગ્રહને છોડીશ, 2. ક્યારે હું મુંડ થઈને, ઘર છોડીને અણગાર પ્રવ્રયા લઈશ, 3. ક્યારે હું અપશ્ચિમ મારણાંતિક સંલેખનાની આરાધના વડે ભાત-પાણીનો ત્યાગ કરીને કાળની અપેક્ષા વિના પાદપોપગન સંથારો કરીને આ પ્રમાણે મન-વચન-કાયા વડે જાગૃત થઈશ. એ ભાવનાથી શ્રાવક મહા નિર્કરા-મહાપર્યવસાનવાળો થાય. સૂત્ર-૨૨૫ થી 227 (225) પુદ્ગલ પ્રતિઘાત ત્રણ પ્રકારે કહ્યો છે - પરમાણુ પુદ્ગલ પરમાણુ પુદ્ગલને પામીને પ્રતિઘાત પામે, રૂક્ષપણાથી પરમાણુ પુદ્ગલ પ્રતિઘાત પામે, લોકના અંતે પરમાણુ પુદ્ગલ પ્રતિઘાત પામે. (ખ્ખલિત થાય). (226) ત્રણ પ્રકારે ચક્ષુ કહ્યા છે - એક ચક્ષુ, બે ચક્ષુ, ત્રણ ચક્ષુ. છદ્મસ્થ મનુષ્યને એક ચક્ષુ છે, દેવને બે ચક્ષુ છે, તથારૂપ શ્રમણ-માંહણ ઉત્પન્ન જ્ઞાનદર્શનના ધારક હોવાથી ત્રણ ચક્ષુવાળા કહેવાય છે. (227) ત્રણ પ્રકારે અભિસમાગમ(વિશિષ્ટ જ્ઞાન) કહેલ છે - ઊર્ધ્વ, અધો, તિર્થા. જ્યારે તથારૂપ શ્રમણ કે માહણને અતિશય જ્ઞાન-દર્શન ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે તે સાધુ પહેલાં ઊર્ધ્વલોકને જાણે છે, પછી તિર્થોને, પછી અધોલોકને જાણે છે. હે આયષયમાન્ શ્રમણ ! અધોલોકનું જ્ઞાન દુષ્કર છે. સૂત્ર-૨૨૮ 1. ત્રણ પ્રકારે ઋદ્ધિ કહી છે - દેવદ્ધિ, રાજદ્ધિ, ગણદ્ધિ. 2. દેવદ્ધિ ત્રણ પ્રકારે છે - વિમાનઋદ્ધિ, વિક્ર્વણાઋદ્ધિ, પરિચારણાઋદ્ધિ. 3. અથવા દેવદ્ધિ ત્રણ પ્રકારે છે - સચિત્ત, અચિત્ત, મિશ્રિત. 4. રાજદ્ધિ ત્રણ પ્રકારે છે - રાજાની અતિયાન ઋદ્ધિ, રાજાની નિર્યાનઋદ્ધિ, રાજન બલ-વાહન-કોશકોઠાગાર ઋદ્ધિ. 5. અથવા રાજદ્ધિ ત્રણ પ્રકારે છે - સચિત્ત, અચિત્ત, મિશ્ર. 6. ગણદ્ધિ ત્રણ પ્રકારે છે - જ્ઞાનઋદ્ધિ, દર્શનઋદ્ધિ, ચારિત્રઋદ્ધિ. 7. અથવા ગણદ્ધિ ત્રણ ભેદે છે - સચિત્ત, અચિત્ત, મિશ્રિત. સૂત્ર-૨૨૯ થી 231 (229) ત્રણ પ્રકારે ગારવ-(પ્રાપ્ત પુણ્ય સામગ્રીનું અભિમાન) છે - ઋદ્ધિગારવ, રસગારવ, શાતાગારવ. (230) ત્રણ પ્રકારે કરણ(અનુષ્ઠાન) છે - ધાર્મિકકરણ, અધાર્મિકકરણ, મિશ્રકરણ. (231) ભગવંતે ત્રણ પ્રકારે ધર્મ કહ્યો - સુઅધિત, સુધ્યાત, સુતપસિત. જ્યારે સારી રીતે અધ્યયન કર્યું હોય ત્યારે સુધ્યાન થાય છે, જ્યારે સુધ્યાન થાય છે ત્યારે સુતપસિત થાય છે. તે સુઅધિત, સુધ્યાયિત, સુતપસિતતા એ ત્રણ પ્રકારે ભગવંતે સારી રીતે કહેલ છે. સૂત્ર-૨૩૨ થી 234 (232) વ્યાવૃત્તિ(હિંસા આદિથી નિવૃત્તિ) ત્રણ પ્રકારે કહી છે - જ્ઞાનયુક્ત, અજ્ઞાનયુક્ત, વિચિકિત્સા. એ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 43