Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 65

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ અંતેવાસી ચાર ભેદે કહ્યા - કોઈ સાધુ આચાર્યના દીક્ષિત અંતેવાસી હોય પણ ઉપસ્થાપિત અંતેવાસી ના હોય. કોઈ ઉપસ્થાપિત અંતેવાસી હોય પણ દીક્ષિત અંતેવાસી ન હોય ઈત્યાદિ ચાર ભેદ જાણવા. અંતેવાસી ચાર ભેદે કહ્યા - કોઈ શિષ્ય ઉદ્દેસનાંતેવાસી ન હોય પણ વાચના અંતેવાસી હોય. કોઈ શિષ્ય ઉસનાંતેવાસી છે પણ વાચના અંતેવાસી નહીં આદિ ચાર ભેદ સમજી લેવા. ચાર નિર્ચન્હો કહ્યા - 1. રાત્નિક શ્રમણ નિર્ચન્થ, મહાકર્મી, મહા ક્રિયાવાળો, અનાતાપી, અસમિત, તે ધર્મ આરાધક ન થાય. 2. રાત્વિક શ્રમણ નિર્ચન્થ, અલ્પકર્મી, અલ્પક્રિયાવાળો, આતાપી, સમિત, તે ધર્મના આરાધક થાય. 3. લઘુરાત્નિક શ્રમણ નિર્ચસ્થ મહાકર્મી, મહા ક્રિયાવાળો, અનાતાપી, અસમિત, ધર્મના આરાધક ન થાય. 4. લઘુરાત્વિક શ્રમણ નિર્ચન્થ અલ્પકર્મી, અલ્પક્રિયાવાળો, આતાપી, સમિત, ધર્મના આરાધક થાય છે. નિર્ચન્થી ચાર ભેદે છે - રાત્વિકાશ્રમણી નિર્ચન્થી પણ શ્રમણવત્ કહેવી. શ્રાવકો ચાર ભેદે છે - રાત્વિક શ્રાવક આદિ શ્રમણવત્ ચાર આલાવા જાણવા. શ્રાવિકા ચાર ભેદે છે - રાત્નિકા શ્રાવિકા આદિ શ્રમણવત્ ચાર આલાવા જાણવા. સૂત્ર-૩૪૩ થી 345 (343) ચાર પ્રકારે શ્રાવકો કહ્યા - માતાપિતા સમાન, ભાઈ સમાન, મિત્ર સમાન, શોક સમાન. ચાર ભેદે શ્રાવકો કહ્યા - અરીસા સમાન, પતાકા સમાન, સ્થાણુ સમાન અને ખરકંટક સમાન. (34) શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના (દશ) શ્રાવકોની સૌધર્મકલ્પમાં અરુણાભ વિમાનમાં ચાર પલ્યોપમની. સ્થિતિ કહી છે. (345) દેવલોકમાં તુરંતનો ઉત્પન્ન દેવ મનુષ્યલોકમાં શીધ્ર આવવાને ઇચ્છે તો પણ ચાર કારણે ન આવે. 1. દેવલોકમાં તત્કાલ ઉત્પન્ન દેવ દિવ્ય કામભોગોમાં મૂચ્છિત, વૃદ્ધ, ગ્રથિત, આસક્ત થયેલો તે દેવ માનુષ્ય કામભોગોમાં આદરવાળો થતો નથી, શ્રેષ્ઠ માનતો નથી, પ્રયોજન નથી એવો નિશ્ચય કરે છે, નિદાન કરતો નથી, સ્થિતિ પ્રકલ્પ કરતો નથી. 2. તુરંતનો ઉત્પન્ન દેવ દેવલોકના કામભોગોમાં મૂચ્છિત યાવતુ આસક્ત થઈને તેને માતાપિતાનો પ્રેમ નષ્ટ થાય છે અને દિવ્ય પ્રેમનો સંક્રમ થાય છે. 3. દેવલોકમાં તુરંતનો ઉત્પન્ન દેવ દિવ્ય કામભોગોમાં મૂચ્છિત યાવતુ આસક્ત થઈ એમ વિચારે કે હમણા જઉં, મુહૂર્તમાં જઉં, તેટલા કાળમાં અલ્પાયુષ્ક મનુષ્યો મરણ પામ્યા હોય છે. 4. તુરંતનો ઉત્પન્ન દેવ દેવલોકમાં દિવ્ય કામભોગોમાં મૂચ્છિત યાવતું આસક્ત થાય, તેને મનુષ્ય લોકની ગંધ પ્રતિકૂળ, પ્રતિલોમ થાય છે, મનુષ્યલોકની ગંધ પણ યાવત્ 400-500 યોજન પર્યન્ત આવે છે. આ ચાર કારણે તત્કાળ ઉત્પન્ન દેવ દેવલોકથી મનુષ્યલોકમાં શીધ્ર આવવા ઇચ્છે તો પણ ન આવી શકે. તત્કાળ ઉત્પન્ન દેવ દેવલોકથી મનુષ્ય લોકમાં શીધ્ર આવવા ઇચ્છે તો ચાર કારણે શીધ્ર આવી શકે છે. 1. તત્કાળ ઉત્પન્ન દેવ દેવલોકના દિવ્ય કામભોગોમાં અમૂચ્છિત યાવત્ અનાસક્ત હોય, તેને એમ થાય કે - મનુષ્ય ભવને વિશે મારા આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, પ્રવર્તક, સ્થવિર, ગણિ, ગણધર કે ગણાવચ્છેદક છે, જેના પ્રભાવથી. મેં આવી દિવ્ય દેવઋદ્ધિ, દિવ્ય દેવતિ મેળવી છે. પ્રાપ્ત કરી છે, સન્મુખ આવી છે, હું ત્યાં જઉં, તે ભગવંતને વંદના કરું યાવત્ પર્યુપાસના કરું. 2. તત્કાળ ઉત્પન્ન દેવ દેવલોકમાં યાવત્ આસક્ત ન થઈને એમ વિચારે કે - આ મનુષ્યભવમાં વર્તતા જ્ઞાની કે તપસ્વી કે અતિ દુષ્કરકારક છે, ત્યાં જઈને હું તે ભગવંતોને વાંદુ યાવત્ પર્યુપાસના કરું. 3. તત્કાળ ઉત્પન્ન ભવના માતા યાવત્ પુત્રવધૂ છે ત્યાં જઉં, તેમની પાસે પ્રગટ થાઉં, તેમને આવા સ્વરૂપની આ દિવ્ય દેવઋદ્ધિ, દેવઘુતિ મેળવી છે - પામ્યો છું - અભિમુખ થઈ છે તે બતાવું. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 65