Book Title: Agam 03 Sthanang Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ 4. તત્કાળ ઉત્પન્ન દેવ દેવલોકમાં યાવત્ અનાસક્ત થઈને એમ વિચારે કે મનુષ્યભવના મારા મિત્ર, સખા, સુહત, સહાયક, સાંગતિક છે, તેઓને મારે પરસ્પર સંકેત છે કે જો હું પહેલાં હું તો મારે પ્રતિબોધ કરવો. આ ચાર કારણે યાવત્ જલદી આવવા સમર્થ થાય. સૂત્ર-૩૪૬ - ચાર કારણે લોકમાં અંધકાર થાય - અરિહંતનું નિર્વાણ થતા, અરિહંત પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ નષ્ટ થતા, પૂર્વોનો વિચ્છેદ થતા, અગ્નિ નષ્ટ થતા. ચાર કારણે લોકમાં ઉદ્યોત થાય - અરિહંતનો જન્મ થતા, અરિહંતો દીક્ષા લે ત્યારે, અરિહંતોના જ્ઞાનોત્પન્ન ઉત્સવે, અરિહંત નિર્વાણ મહિમા અવસરે. એવી રીતે દેવાંધકાર, દેવોદ્યોત, દેવસન્નિપાત, દેવોનું એકત્ર થવું, દેવોનો કોલાહલ-કલકલ ધ્વનિ. (આ બધામાં ઉક્ત ચાર કારણો કહેવા.) ચાર કારણે દેવેન્દ્રો મનુષ્યલોકમાં જલદી આવે છે. એમ જે ત્રીજા સ્થાનમાં કહ્યું તેમ યાવત્ લોકાંતિક દેવા મનુષ્ય લોકમાં જલદી આવે છે - (1) અરિહંતોનો જન્મ થતાં - યાવત્ - (4) અરિહંત નિર્વાણ મહોત્સવમાં. સૂત્ર-૩૪૭ ચાર પ્રકારે દુઃખશય્યા કહી છે, તે આ પ્રમાણે પહેલી દુઃખશય્યા - કોઈ મુંડિત થઈને ઘેરથી નીકળી અણગાર પ્રવ્રજ્યા લઈ શંકા, કાંક્ષા, વિચિકિત્સા, દ્વિધાભાવને પામે, કલુષતા પામી નિર્ચન્થ શ્રદ્ધા ન કરે, પ્રતીતિ ન કરે, રુચિ ન કરે, નિર્ચન્જ પ્રવચનની શ્રદ્ધા ન કરતો, પ્રીતિ ન કરતો, રુચિ ન કરતો મનને ઊંચુંનીચું કરે છે, ધર્મથી ભ્રષ્ટ થાય તે દુઃખશય્યા-૧. હવે બીજી દુઃખશય્યા - તે મંડ થઈને ઘેરથી નીકળી યાવત્ પ્રવ્રજિત થઈ સ્વકીય લાભથી તુષ્ટ ન થાય. બીજાના લાભની આશા કરે, સ્પૃહા-પ્રાર્થના-અભિલાષા કરે, બીજાના લાભની આશા યાવત્ અભિલાષા કરતો મનને ઊંચું-નીચું કરે, ધર્મથી ભ્રષ્ટ થાય તે બીજી દુઃખશય્યા-૨. હવે ત્રીજી દુ:ખશય્યા - તે મુંડ થઈ યાવત્ દીક્ષા લઈ દિવ્યમાનુષ્ય કામભોગની આશા યાવતુ અભિલાષા કરે, દિવ્યમાનુષિક કામભોગની આશા યાવત્ અભિલાષા કરતો મનને ઊંચું-નીચું કરે, ભ્રષ્ટ થાય તે દુઃખશય્યા-૩. હવે ચોથી દુઃખશય્યા - તે મુંડ થઈ યાવતુ દીક્ષા લે, તેને એમ થાય કે જયારે હું ગૃહવાસમાં વસતો હતો ત્યારે સંબોધન-પરિમદેન-ગાત્રઅત્યંજન, ગાત્ર પ્રક્ષાલન પામતો હતો. જ્યારથી હું મુંડ યાવત્ પ્રવ્રજિત થયો છું ત્યારથી સંબોધન યાવત્ સ્નાન પામતો નથી. તે સંબોધનાદિની આશા યાવત્ અભિલાષા કરે. આ સંબોધન યાવત્ સ્નાનની આશા કરતો યાવત્ મનને ઊંચુંનીચું કરે અને ધર્મભ્રષ્ટ થાય તે ચોથી દુઃખશય્યા-૪. ચાર પ્રકારે સુખશય્યાઓ કહી છે, તે આ પ્રમાણે પહેલી સુખશય્યા - તે મુંડ થઈને ઘેરથી નીકળી અણગાર પ્રવજ્યા લઈને નિર્ચન્જ પ્રવચનમાં નિઃશંકિત, નિષ્કાંક્ષિત, નિર્વિચિકિત્સક, દ્વિધા ભાવને અપ્રાપ્ત, કલુષતા ન પામેલ, નિર્ચન્જ પ્રવચનની શ્રદ્ધા કરે, પ્રીતિ કરે, રુચિ કરે, નિર્ચન્જ પ્રવચનની શ્રદ્ધા કરતો, પ્રીતિ કરતો, રુચિ કરતો મનને ઊંચુંનીચું ન કરે, ધર્મથી ભ્રષ્ટ ન થાય તે પહેલી સુખશચ્યા. હવે બીજી સુખશય્યા - તે મુંડ યાવત્ પ્રવ્રજિત થઈને પ્રાપ્ત લાભથી તુષ્ટ થાય, બીજાના લાભની આશા ન કરે, સ્પૃહા ન કરે, પ્રાર્થના ન કરે, અભિલાષા ન કરે, બીજાના લાભની આશા યાવત્ અભિલાષા ન કરતો મનને ઊંચુંનીચું ન કરે, ભ્રષ્ટ ન થાય તે બીજી સુખશચ્યા. હવે ત્રીજી સુખશય્યા - તે મુંડ યાવત્ પ્રવ્રજિત થઈને દિવ્યમાનુષિક કામભોગની આશા યાવત્ અભિલાષા ના કરે. દિવ્યમાનુષિક કામભોગની આશા યાવત્ અભિલાષા ન કરતો મનને ઊંચુંનીચું ન કરે, ધર્મભ્રષ્ટ ન થાય તે મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 66
