Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 70

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ (364) જાતિ આશીવિષો ચાર ભેદે કહ્યા છે - વીંછું જાતિય આશીવિષ, મંડુક જાતિય આશીવિષ, ઉરગ જાતિય આશીવિષ, મનુષ્ય જાતિય આશીવિષ. હે ભગવન ! વીંછી જાતિના આશીવિષનો વિષય કેટલો કહ્યો છે ? વીંછી જાતિનો આશીવિષ અર્ધભરત પ્રમાણ શરીરને વિષમય કરી, શરીર વિદારવા સમર્થ છે, આ વિષના અર્થપણાની શક્તિમાત્ર છે, પણ નિશ્ચયથી તેમ કર્યું નથી - કરતા નથી - કરશે નહીં. મંડુક જાતિના આશીવિષનો પ્રશ્ન. મંડુક જાતિય આશીવિષ ભરત ક્ષેત્ર પ્રમાણ શરીરને વિષમય કરવા સમર્થ છે યાવત્ કરશે નહીં. ઉરગ જાતિના આશીવિષનો પ્રશ્ન-ઉરગ જાતિય આશીવિષ પોતાના વિષ વડે જંબુદ્વીપ પ્રમાણ શરીરને વિષમય કરવા સમર્થ છે. શેષ પૂર્વવત્. મનુષ્યજાતિના આશીવિષનો પ્રશ્ન-મનુષ્ય જાતિનો આશીવિષ સમયક્ષેત્ર પ્રમાણ શરીરને વિષમય કરવા અને શરીરને વિદારવા સમર્થ છે, પણ નિશ્ચયથી તેણે એમ કર્યું નથી યાવત્ કરશે નહીં. સૂત્ર-૩૬૫ વ્યાધિ ચાર પ્રકારે છે - વાતજન્ય, પિત્તજન્ય, શ્લેષ્મજન્ય, સંનિપાતિક. ચિકિત્સા ચાર ભેદે છે - વૈદ્ય, ઔષધ, રોગી, પરિચારક. સૂત્ર-૩૬૬ ચિકિત્સકો ચાર કહ્યા (1-1) પોતાની ચિકિત્સા કરે બીજાની નહીં. 2. બીજાની ચિકિત્સા કરે છે, પોતાની નહીં - આદિ ચાર. (1-2) પુરુષો ચાર પ્રકારે કહ્યા - વ્રણ કરે પણ વ્રણને સ્પર્શે નહીં, વ્રણને સ્પર્શે પણ વ્રણ કરે નહીં, વ્રણ કરે અને વ્રણને સ્પ, વ્રણ કરે નહીં કે વ્રણને સ્પર્શે પણ નહીં. (2-1) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - વ્રણ કરે પણ વ્રણની રક્ષા ન કરે આદિ ચાર. (2-2) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - વ્રણ કરે પણ વ્રણને રુઝાવે નહીં આદિ ચાર. (3-1) ચાર ભેદે વ્રણો કહ્યા - અંતઃશલ્ય પણ બાહ્યશલ્ય નહીં, આદિ ચાર. (3-1) એ પ્રમાણે પુરુષો ચાર ભેદે કહ્યા - અંતઃશલ્ય, બાહ્યશલ્ય નહીં -4 (3-2) વ્રણો ચાર ભેદે કહ્યા - અંતર્દષ્ટ પણ બહિર્યુષ્ટ નહીં, બહિર્દુષ્ટ પણ અંતર્દષ્ટ નહીં, આદિ ચાર. (3-3) એ રીતે ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - અંતરથી દુષ્ટ પણ બહારથી દુષ્ટ નહીં આદિ ચાર. (4-1) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - શ્રેયસ્ અને શ્રેયસ્, શ્રેયસ્ પણ પાપી, પાપી પણ શ્રેયસ્ પાપી અને પાપી. (4-2) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - શ્રેયસ્ અને શ્રેયસ્ તુલ્ય, શ્રેયસ્ અને પાપતુલ્ય આદિ ચાર. (4-3) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - શ્રેયસ્ અને પોતાને શ્રેષ્ઠ માનનાર, શ્રેયસ્ પણ પોતાને પાપી માનનાર આદિ ચાર. (4-4) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - શ્રેષ્ઠ અને લોકમાં શ્રેષ્ઠતુલ્ય મનાય છે, શ્રેષ્ઠ અને લોકમાં પાપીતુલ્ય મનાય છે. (4-5) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - આખ્યાયક પણ પ્રભાવક નહીં, પ્રભાવક પણ આગાયક નહીં આદિ ચાર. (4-6) ચાર ભેદે પુરુષો કહ્યા - સૂત્રાર્થ પ્રરૂપક પણ શુદ્ધ એષણા તત્પર નહીં, શુદ્ધ એષણા તત્પર પણ શુદ્ધ પ્રરૂપક નહીં આદિ ચાર. વૃક્ષની વિફર્વણા ચાર ભેદે કહેલ છે - પ્રવાલ-પત્ર-ફૂલ-કુલપણાએ. સૂત્ર-૩૬૭ ચાર ભેદે વાદી સમોસરણો કહ્યા - ક્રિયાવાદી, અક્રિયાવાદી, અજ્ઞાનિકવાદી, વૈનયિકવાદી. નૈરયિકોને ચાર મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 70