Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 58

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ ચાર ભેદે નિકાચિત કહેલ છે - પ્રકૃતિ, સ્થિતિ, અનુભાવ, પ્રદેશ. સૂત્ર-૩૧૬ થી 318 (316) ચાર એક સંખ્યાવાળા છે - દ્રવ્ય એક, માતૃકાપદ એક, પર્યાય એક, સંગ્રહ એક. (317) ચાર પ્રકારે ‘કતિ' (કેટલા) છે - દ્રવ્યકતિ, માતૃકાપદકતિ, પર્યાયકતિ, સંગ્રહકતિ. (318) ચાર સર્વ કહ્યા - નામ સર્વ, સ્થાપના સર્વ, આદેશ સર્વ, નિરવશેષ સર્વ. સૂત્ર-૩૧૯ થી 322 (319) માનુષોત્તર પર્વતની ચારે દિશામાં ચાર કૂટો કહ્યા છે. તે આ - રત્નકૂટ, રત્નોચ્ચયકૂટ, સર્વરત્નકૂટ, રત્નસંચયકૂટ. (320) જંબુદ્વીપના ભરત અને ઐરાવત ક્ષેત્રમાં ગત ઉત્સર્પિણીમાં સુષમસુષમાં નામક છઠ્ઠી આરામાં ચાર કોડાકોડી સાગરોપમ કાળ હતો. જંબૂદ્વીપમાં ભરત-ઐરવતમાં આ અવસર્પિણીમાં સુષમસુષમા નામક પહેલા આરામાં ચાર કોડાકોડી સાગરોપમ કાલ હતો. જંબૂદ્વીપના ભરત-ઐરવતમાં આગામી ઉત્સર્પિણીમાં સુષમસુષમા આરામાં ચાર સાગરોપમ કોડાકોડી કાળ હશે. (321) જંબુદ્વીપમાં દેવફ-ઉત્તરફને છોડીને ચાર અકર્મભૂમિઓ કહી છે - હૈમવત, હૈરણ્યવત, હરિવર્ષ, રમ્ય વર્ષ. ચાર વૃત્તવૈતા પર્વતો છે - શબ્દાપાતી, વિકટાપાતી, ગંધાપાતી, માલ્યવંત પર્યાય. ત્યાં ચાર મહર્ફિક દેવો. યાવત્ પલ્યોપમની સ્થિતિવાળા વસે છે - સ્વાતિ, પ્રભાસ, અરુણ, પદ્મ. જંબુદ્વીપમાં મહાવિદેહ ક્ષેત્ર ચાર ભેદે કહ્યું છે - પૂર્વવિદેહ, અપરવિદેહ, દેવકુરુ, ઉત્તરકુરુ. બધા નિષધ અને નીલવંત પર્વતો 400 યોજન ઊંચા અને 400 ગાઉ ઊંડા કહ્યા છે. જંબદ્વીપના મેરુ પર્વતની પૂર્વ દિશાએ સીતા મહાનદીની ઉત્તરે ચાર વક્ષસ્કાર પર્વતો કહ્યા છે - ચિત્રકૂટ, પશ્નકૂટ, નલિનકૂટ, એકશૈલ. જંબુદ્વીપના મેરુ પર્વતની પૂર્વે સીતા મહાનદીની દક્ષિણે ચાર વક્ષસ્કાર પર્વતો કહ્યા છે - ત્રિકૂટ, વૈશ્રમણકૂટ, અંજન, માતંજન. જંબદ્વીપના મેરુની પશ્ચિમે સીતાદા મહાનદીની દક્ષિણે ચાર વક્ષસ્કાર પર્વતો કહ્યા છે - અંકાવતી, પદ્માવતી, આશીવિષ, સુખાવહ. - જંબુદ્વીપના મેરુની પશ્ચિમે સીતોદા મહાનદીની દક્ષિણે ચાર વક્ષસ્કાર પર્વતો કહ્યા છે - ચંદ્ર પર્વત, સૂર્ય પર્વત, દેવ પર્વત, નાગ પર્વત. જંબુદ્વીપના મેરુની ચાર વિદિશાએ ચાર વક્ષસ્કાર પર્વતો છે– સૌમનસ, વિદ્યુપ્રભ, ગંધમાદન, માલ્યવંત. જંબુદ્વીપના મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં જઘન્યથી ચાર અરિહંતો, ચાર ચક્રવર્તીઓ, ચાર બળદેવો, ચાર વાસુદેવો ઉત્પન્ન થયા છે - થાય છે અને થશે. જંબુદ્વીપના મેરુ પર્વતને વિશે ચાર વન કહ્યા છે - ભદ્રશાલવન, નંદનવન, સોમનસવન, પાંડુકવન. જંબૂદ્વીપના મેરુના પંડકવનમાં ચાર અભિષેકશીલાઓ કહી છે - પંડૂકંબલ શિલા, અતિપંકંબલ શિલા, રક્તકંબલ શિલા, અતિરક્તકંબલ શિલા. મેરુ ચૂલિકા ઉપરના ભાગે ચાર યોજનની પહોળાઈ વડે કહી છે. એ રીતે ધાતકીખંડ દ્વીપના પૂર્વાર્ધમાં પણ કાળ સૂત્રથી આરંભીને યાવતું મેરુ ચૂલિકા પર્યન્ત જાણવુ. એ પ્રમાણે યાવતુ પુષ્કરવર દ્વીપના પશ્ચિમાર્યમાં યાવત્. મેરુ ચૂલિકામાં જાણવુ. (322) જંબુદ્વીપમાં અવશ્ય રહેલ વસ્તુ કાળસૂત્રથી ચૂલિકા સુધી કહી તેમજ યાવત્ ધાતકીખંડ અને મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 58