Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 41

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ વહે છે - સુવર્ણકૂલા, રક્તા, રક્તવતી. જંબુદ્વીપના મેરુની પૂર્વ દિશાએ અને સીતા મહાનદીની ઉત્તરે ત્રણ અંતરનદી કહી છે - ગ્રાહતી, ઢહવતી, પંકવતી. જંબૂદ્વીપના મેરુની પૂર્વે સીતા મહાનદીની દક્ષિણે ત્રણ અંતરનદીઓ કહી છે - તHજલા, મત્તજલા, ઉન્મત્તજલા. જંબદ્વીપના મેરુની પશ્ચિમે અને સીતાદા મહાનદીની દક્ષિણે ત્રણ અંતરનદી કહી છે - ક્ષીરોદા, શીતશ્રોતા, અંતરવાહિની. જંબદ્વીપના મેરુની પશ્ચિમે અને સીતાદા મહાનદીની ઉત્તરે ત્રણ અંતરનદી કહી છે - ઉર્મિ માલિની, ફેનમાલિની, ગંભીરમાલિની. આ રીતે ધાતકીખંડ દ્વીપના પૂર્વાદ્ધમાં અકર્મભૂમિથી લઈને યાવત્ અંતરનદી પર્યન્ત સઘળું વર્ણન કહેવું યાવતુ પુષ્કરવરદ્વીપાર્ટુના પશ્ચિમાર્દ્ર પર્યન્ત સઘળું વર્ણન તેમ જ કહેવું. સૂત્ર-૨૧૨ ત્રણ કારણે પૃથ્વીનો થોડો ભાગ ચલિત થાય છે - 1. રત્નપ્રભા પૃથ્વીના અધોભાગમાં બાદર પુદ્ગલો વિસસા પરિણામથી ઉછળે ત્યારે તે મોટા પુદ્ગલો પડતા પૃથ્વીનો દેશ ભાગ ચલિત થાય. 2. મહાઋદ્ધિવાળો યાવત્ મહા સૌખ્ય વાળો મહોરગ દેવ આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના અધોભાગમાં આવાગમના કરે ત્યારે પૃથ્વીનો દેશ ભાગ ચલિત થાય. 3. નાગ અને સુવર્ણકુમાર દેવોનો સંગ્રામ થાય ત્યારે પૃથ્વીનો દેશભાગ ચલિત થાય. ત્રણ કારણે પરિપૂર્ણ પૃથ્વી ચલિત થાય - 1. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીનો ઘનવાત ક્ષભિત થાય, ત્યારે તે ઘનવાતના ક્ષોભથી ઘનોદધિ કંપિત થાય, ત્યારે ઘનોદધિ કંપિત થતા પરિપૂર્ણ પૃથ્વી ચલિત થાય. 2. કોઈ મહદ્ધિક યાવતું મહા-ઐશ્વર્યવાન દેવ તથા રૂપ શ્રમણ કે માહનને ઋદ્ધિ, ધૃતિ, યશ, બલ, વીર્ય, પુરુષકાર પરાક્રમ દેખાડતો પરિપૂર્ણ પૃથ્વીને ચલિત કરે. 3. દેવો- અસુરોનો સંગ્રામ થતા હોય ત્યારે પરિપૂર્ણ પૃથ્વી ચલિત થાય. આ ત્રણ કારણે પૃથ્વી ચલિત થાય સૂત્ર-૨૧૩ થી 215 | (213) દેવ કિલ્બિષિક ત્રણ પ્રકારે કહ્યા છે - ત્રણ પલ્યોપમ સ્થિતિક, ત્રણ સાગરોપમ સ્થિતિક, તેર સાગરોપમ સ્થિતિક. હે ભગવન ! ત્રિપલ્યોપમ સ્થિતિક દેવકિલ્બિષિક ક્યાં વસે છે ? જ્યોતિષ્કોની ઉપર અને સૌધર્મ-ઈશાન કલ્પની નીચે. અહીં ત્રિપલ્યોપમસ્થિતિક દેવ કિલ્બિષિકો વસે છે. હે ભગવન્! ત્રણ સાગરોપમની સ્થિતિવાળા કિલ્બિષિક દેવો ક્યાં વસે છે ? સૌધર્મ-ઈશાન કલ્પની ઉપર તથા સનકુમાર અને માહેન્દ્રકલ્પની નીચે ત્રણ સાગરોપમની સ્થિતિવાળા કિલ્બિષિક દેવો વસે છે. હે ભગવન ! તેર સાગરોપમ સ્થિતિક કિલ્બિષિક દેવો ક્યાં વસે છે ? બ્રહ્મલોક કલ્પની ઉપર અને લાંતક કલ્પની નીચે આ દેવો વસે છે. (214) દેવેન્દ્ર દેવરાજ શક્રની બાહ્ય પર્ષદાના દેવોની સ્થિતિ ત્રણ પલ્યોપમની કહી છે. દેવેન્દ્ર દેવરાજ શક્રની અત્યંતર પર્ષદાની દેવીની સ્થિતિ ત્રણ પલ્યોપમની કહી છે. દેવરાજ દેવેન્દ્ર ઈશાનની બાહ્ય પર્ષદાની દેવીની સ્થિતિ ત્રણ પલ્યોપમની કહેલી છે. (215) પ્રાયશ્ચિત્ત ત્રણ પ્રકારે કહેલ છે - જ્ઞાન પ્રાયશ્ચિત્ત, દર્શન પ્રાયશ્ચિત્ત, ચારિત્ર પ્રાયશ્ચિત્ત. ત્રણ પ્રકારે અનુઘાતિમ કહેલ છે - હસ્તકર્મ કરતા, મૈથુન સેવતા, રાત્રિભોજન કરતા. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 41