Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 40

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, ‘સ્થાનાંગ’ સંથારો. એ રીતે આજ્ઞા લેવાનું અને ગ્રહણ કરવાનું કલ્પ છે. સૂત્ર૨૦૬ કાળ ત્રણ ભેદે છે - અતીત, વર્તમાન, અનાગત. સમય ત્રણ ભેદે છે - અતીત, વર્તમાન, અનાગત. એવી રીતે આવલિકા, આનપ્રાણ, સ્તોક, લવ, મુહૂર્ત, અહોરાત્ર યાવત્ લાખ વર્ષ પૂર્વાગ, પૂર્વ યાવત્ અવસર્પિણી ત્રણ પ્રકારે છે. પુદ્ગલ પરાવર્તન ત્રણ ભેદે છે - અતીત, વર્તમાન, અનાગત. સૂત્ર-૨૦૭ વચન ત્રણ ભેદે છે - એકવચન, દ્વિવચન, બહુવચન, અથવા વચન ત્રણ ભેદે છે - સ્ત્રીવચન, પુરુષવચન, નપુંસકવચન. અથવા વચન ત્રણ ભેદે છે - અતીતવચન, વર્તમાનવચન, અનાગતવચન. સૂત્ર-૨૦૮ થી 210 (208) 1. ત્રણ પ્રકારે પ્રજ્ઞાપના કહી છે - જ્ઞાનપ્રજ્ઞાપના, દર્શનપ્રજ્ઞાપના, ચારિત્રપ્રજ્ઞાપના. 2. ત્રણ પ્રકારે સમ્ય કહ્યા છે - જ્ઞાનસમ્યક્ દર્શનસમ્ય, ચારિત્રસમ્ય. 3. ત્રણ પ્રકારે ઉપઘાત કહ્યા છે - ઉદ્ગમોપઘાત, ઉષ્માયણોપઘાત, એષણોપઘાત. 4. એ પ્રમાણે વિશુદ્ધિ ત્રણ પ્રકારે જાણવી. (209) 5. આરાધના ત્રણ પ્રકારે છે - જ્ઞાનઆરાધના, દર્શનઆરાધના, ચારિત્રઆરાધના. 6. જ્ઞાનારાધના ત્રણ પ્રકારે છે - ઉત્કૃષ્ટા, મધ્યમાં, જઘન્યા. 7. એ રીતે દર્શનારાધના. 8. ચારિત્રઆરાધના પણ ત્રણ-ત્રણ ભેદે જાણવી. 9. ત્રણ પ્રકારે સંક્લેશ કહેલ છે– જ્ઞાન સંક્લેશ, દર્શન સંક્લેશ, ચારિત્ર સંક્લેશ. 10. એ રીતે અસંક્લેશ પણ કહેવો. 11. એ રીતે અતિક્રમણ, 12. વ્યતિક્રમણ, 13. અતિચાર, 14. અનાચાર પણ ત્રણ ત્રણ પ્રકારે જાણવા. 15. ત્રણનું અતિક્રમણ થતા આલોચના, પ્રતિક્રમણ, નિંદા, ગહ યાવત્ પ્રાયશ્ચિત્ત અંગીકાર કરવા જોઈએ - જ્ઞાનાતિક્રમ, દર્શનાતિક્રમ, ચારિત્રાતિક્રમ. 16. એ રીતે વ્યતિક્રમ, 17. અતિચાર, 18. અનાચાર પણ જાણવા. (210) 19. પ્રાયશ્ચિત્ત ત્રણ ભેદે કહેલ છે - આલોચના યોગ્ય, પ્રતિક્રમણ યોગ્ય, તદુભય યોગ્ય. સૂત્ર૨૧૧ જંબૂદ્વીપ નામક દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની દક્ષિણે ત્રણ અકર્મભૂમિઓ કહી છે - હૈમવત, હરિવર્ષ, દેવફરુ. જંબુદ્વીપના મેરુની ઉત્તરે ત્રણ અકર્મભૂમિ કહી છે - ઉત્તરકુરુ, રમ્યવર્ષ અને ઐરણ્યવત. જંબદ્વીપના મેરની દક્ષિણે ત્રણ વર્ષક્ષેત્રો કહ્યા છે - ભરત, હૈમવત, હરિવર્ષ. જંબદ્વીપની ઉત્તરે ત્રણ વર્ષક્ષેત્રો કહ્યા છે - રમ્યવર્ષ, હૈરણ્યવત્, ઐરવત. જંબદ્વીપના મેરની દક્ષિણે ત્રણ વર્ષધર પર્વતો છે - લઘુહિમવંત, મહાહિમવંત, નિષઢ. જંબદ્વીપના મેરુની ઉત્તરે ત્રણ વર્ષધર પર્વતો કહ્યા છે - નીલવંત, રૂપી, શિખરી. જંબૂદ્વીપના મેરુની દક્ષિણે ત્રણ મહાદ્રહો કહ્યા છે - પદ્મદ્રહ, મહાપદ્મદ્રહ, તિગિછિદ્રહ. તે દ્રહોમાં મહર્ફિક યાવત્ એક પલ્યોપમની સ્થિતિવાળી ત્રણ દેવીઓ વસે છે - શ્રી, હી, ધૃતિ. એવી રીતે મેરુની ઉત્તરે પણ ત્રણ દ્રહ છે - કેશરી, મહાપૌંડરીક પૌંડરીક. તેમાં રહેલ દેવીઓના નામ છે - કીર્તિ, બુદ્ધિ, લક્ષ્મી. જંબૂદ્વીપના મેરુની દક્ષિણે લઘુહિમવંત વર્ષધર પર્વતથી પદ્મદ્રહ નામે મહાદ્રહથી ત્રણ મોટી નદીઓ વહે છે - ગંગા, સિંધુ, રોહિતાશા. જંબૂદ્વીપમાં મેરુની ઉત્તરે શિખરી વર્ષધર પર્વતના પૌંડરીક મહાદ્રહથી ત્રણ મોટી નદીઓ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 40