Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 38

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, ‘સ્થાનાંગ’ પાણી), શુદ્ધ વિકટ(ગરમ પાણી). 4. ત્રણ ઉપહૃત (ભોજન સ્થાને અર્પિત આહાર) કહ્યા છે - ફલિક ઉપહૃત(મિષ્ટાન ફરસાણ વગેરે સંસ્કારિત ભોજન), શુદ્ધ ઉપહૃત(દાળિયા મમરા વગેરે સુકું ભોજન), સંસૃષ્ટ ઉપસૂત(અસંસ્કારિત ભાત ખીચડી). 5. ત્રણ પ્રકારે અવગ્રહિત આહાર છે - પીરસવા માટે ગ્રહણ કરાતું ભોજન, પીરસવા માટે લઇ જવાતું ભોજન, થાળી વગેરેમાં પીરસેલું ભોજન. 6. ત્રણ પ્રકારે ઉણોદરી કહી છે - ઉપકરણ ઉણોદરી, ભક્તપાન ઉણોદરી, ભાવ ઉણોદરી. 7. ઉપકરણ ઉણોદરી ત્રણ ભેદે - એક વસ્ત્ર, એક પાત્ર, સંયમીની ઉપધિ રાખવી તે. 8. ત્રણ સ્થાનો નિર્ચન્થો અને નિર્ચન્થીને અહિતને માટે, અસુખને માટે, અયુક્તને માટે, અનિશ્રેયસને માટે, અનાનુગામિય_પણે થાય છે - આર્ત સ્વરે આક્રંદન કરવું , કકળાટ-શચ્યા ઉપધિ આદિના દોષ દેખાડી બબળાટ કરવો, અપધ્યાન-(આર્ત અને રૌદ્ર ધ્યાન કરવું). 9. ત્રણ સ્થાનો સાધુ-સાધ્વીને હિતને માટે, સુખને માટે, યુક્તપણાને માટે, મોક્ષને માટે, આનુગામિકપણાને થાય છે - દુઃખમાં અદીનતા, કકળાટનો અભાવ, અશુભ ધ્યાન રહિતતા. 10. શલ્યો ત્રણ પ્રકારે છે - માયાશલ્ય, નિયાણશલ્ય, મિથ્યાદર્શનશલ્ય. 11. ત્રણ સ્થાને શ્રમણ નિર્ચન્થ સંક્ષિપ્ત-વિપુલ તેજોલેશ્યાવાળો થાય છે - આતાપના લેવાથી, ક્ષમા. રાખવાથી, નિર્જળ તપ કરવાથી. 12. ત્રિમાસિક ભિક્ષુપ્રતિમા અંગીકાર કરનાર અણગારને ભોજનની ત્રણ દત્તિ ગ્રહણ કરવી કલ્પ અને ત્રણ દત્તિ પાણીની લેવી કલ્પ. 13. એકરાત્રિકી ભિક્ષુપ્રતિમાનું સમ્યકુ અનુપાલન ન કરનાર સાધુને આ ત્રણ સ્થાનક અહિતાર્થે, અસુખાર્થે, અયુક્તપણાર્થે, અનિશ્રેયસાર્થે અને અનાનુગામીપણા માટે થાય છે. તે આ - ઉન્માદને પામે, દીર્ઘકાલિક રોગાતંકને પામે તથા કેવલિપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મથી ભ્રષ્ટ થાય. 14. એકરાત્રિની ભિક્ષ પ્રતિમાને સારી રીતે અનુપાલન કરનાર અણગારને ત્રણ સ્થાનક હિતાર્થે, સુખાર્થે, યોગ્યપણા માટે, મોક્ષાર્થે, આનુગામિકતાએ થાય છે. તે આ પ્રમાણે - અવધિજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ, મન:પર્યવજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ, કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ. સૂત્ર૧૯૬ થી 198 (196) જંબુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં ત્રણ કર્મભૂમિઓ કહી છે - ભરત, ઐરાવત, મહાવિદેહ. એ રીતે ધાતકી-ખંડના પૂર્વાર્ફમાં યાવત્ પુષ્કરવરદ્વીપાર્ટુના પશ્ચિમાર્ટ્સમાં ત્રણ કર્મભૂમિઓ કહેલી છે. (197) ત્રણ પ્રકારે દર્શન કહેલ છે - સમ્યગદર્શન, મિથ્યાદર્શન, મિશ્રદર્શન. રુચિ ત્રણ ભેદે છે - સમ્યગુરુચિ, મિથ્યારુચિ, મિશ્રરુચિ. પ્રયોગ ત્રણ ભેદે છે - સમ્યક્ પ્રયોગ, મિથ્યા પ્રયોગ, મિશ્ર પ્રયોગ. (198) વ્યવસાય ત્રણ પ્રકારે છે - ધાર્મિક વ્યવસાય, અધાર્મિક વ્યવસાય, ધાર્મિક-અધાર્મિક વ્યવસાય. અથવા ત્રણ પ્રકારે વ્યવસાય છે - પ્રત્યક્ષ(અવધિ આદિ), પ્રાયયિક(ઇન્દ્રિય અને મન નિમિત્તે થનાર), આનુમાનિક. અથવા ત્રણ પ્રકારે વ્યવસાય છે - ઈહલૌકિક, પરલૌકિક, ઉભયલૌકિક. ઇહલૌકિક વ્યવસાય ત્રણ ભેદે છે - લૌકિક, વૈદિક, સામાયિક (સાંખ્યસંબંધી). લૌકિક વ્યવસાય ત્રણ ભેદે છે - અર્થ, ધર્મ, કામ - સંબંધી. વૈદિક વ્યવસાય ત્રણ ભેદે છે - ઋગ્વદ, યજુર્વેદ, સામવેદ સંબંધી. સામાયિક વ્યવસાય ત્રણ ભેદે છે - જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર સંબંધી. અર્થ (દ્રવ્ય) યોનિ (ઉપાય) ત્રણ ભેદે છે- સામ, દંડ, ભેદ સંબંધી. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 38