Book Title: Agam 03 Sthanang Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, ‘સ્થાનાંગ’ સ્થાન-૩ ઉદ્દેશો-૧ સૂત્ર-૧૨૭ ઇન્દ્રો ત્રણ પ્રકારે છે - નામ ઇન્દ્ર, સ્થાપના ઇન્દ્ર, દ્રવ્ય ઇન્દ્ર... ઇન્દ્રો ત્રણ પ્રકારે છે - દર્શનેન્દ્ર-(સાયિક સમ્યક્ટષ્ટિ), જ્ઞાનેન્દ્ર-(જ્ઞાનધારક), ચારિત્રેન્ડ... ઇન્દ્રો ત્રણ પ્રકારે છે– દેવેન્દ્ર-(વૈમાનિકેન્દ્ર), અસુરેન્દ્ર, મનુષ્યન્દ્ર-(ચક્રવર્તી). સૂત્ર-૧૨૮, 129 વિફર્વણા ત્રણ પ્રકારે કહી છે - બાહ્ય પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરીને કરાતી વિફર્વણા, બાહ્ય પુદ્ગલો ગ્રહણ કર્યા વિના કરાતી વિફર્વણા, બાહ્ય પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરીને કે ગ્રહણ કર્યા વિના કરાતી વિફર્વણા. વિક્ર્વણા ત્રણ પ્રકારે કહી છે - અત્યંતર પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરીને કરાતી વિકુર્વણા, અત્યંતર પુદ્ગલોને ગ્રહણ કર્યા વિના કરાતી વિકુર્વણા, અત્યંતર પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરીને કે કર્યા વિના કરાતી વિકુર્વણા. વળી ત્રણ પ્રકારે વિક્ર્વણા કહી છે - બાહ્યઅત્યંતર પુદ્ગલ ગ્રહણ કરીને એક, બાહ્યઅત્યંતર પુદ્ગલ ગ્રહણ કર્યા વિના એક, બાહ્યઅત્યંતર પુદ્ગલ ગ્રહણ કરીને કે કર્યા વિના એક એવી ત્રણ વિકુર્વણા કરાય છે. (129) નૈરયિક ત્રણ પ્રકારે કહ્યા છે - કતિસંચિત-(સંખ્યાત જીવોની ઉત્પત્તીવાલા), અકતિસંચિત(અસંખ્યાત જીવોની ઉત્પત્તિવાળા), અવક્તવ્યસંચિત. એ પ્રમાણે એકેન્દ્રિયને વર્જીને વૈમાનિકપર્યત જાણવું. સૂત્ર-૧૩૦ ત્રણ પ્રકારે પરિચારણા (દેવોનું વિષય સેવન) કહેલ છે - 1. કોઈ દેવ અન્ય દેવોને કે બીજા દેવોની દેવીઓને આલિંગન કરી-કરીને ભોગવે છે, પોતા વડે પોતાની વિફર્વણા કરી-કરીને પરિચારણા કરે છે. 2. કોઈ દેવ અન્ય દેવોને કે અન્ય દેવોની દેવીઓને આલિંગન કરી કરીને પરિચારણા કરતો નથી, પણ પોતાની દેવીઓને આલિંગન કરી - કરીને પરિચારણા કરે છે. પોતા વડે પોતાની વિફર્વણા કરી - કરીને ભોગવવા યોગ્ય શરીર કરીને પરિચારણા કરે છે. 3. કોઈ દેવ અન્ય દેવોને, અન્ય દેવોની દેવીને આલિંગન કરીને પરિચારણા કરતો નથી, પોતાની દેવીને આલિંગન કરીને પણ પરિચારણા કરતો નથી, પણ પોતા વડે પોતાની વિફર્વણા કરી-કરીને પરિચારણા કરે છે. સૂત્ર-૧૩૧ ત્રણ પ્રકારે મૈથુન કહેલ છે - દેવ સંબંધી, મનુષ્યસંબંધી, તિર્યંચ સંબંધી. ત્રણ જીવો મૈથુન પામે છે - દેવો, મનુષ્ય, તિર્યંચયોનિક. ત્રણ જીવો મૈથુન સેવે છે - સ્ત્રી, પુરુષ, નપુંસક. સૂત્ર-૧૩૨ યોગ ત્રણ પ્રકારે કહેલ છે - મનોયોગ, વચનયોગ, કાયયોગ. એવી રીતે વિકસેન્દ્રિયને વર્જીને નૈરયિકથી વૈમાનિક પર્યન્ત ત્રણ યોગ હોય છે. ત્રણ પ્રકારે પ્રયોગ કહેલ છે - મનપ્રયોગ, વચનપ્રયોગ, કાયપ્રયોગ. જેમ યોગમાં કહ્યું તેમ વિકસેન્દ્રિયને વર્જીને પ્રયોગમાં પણ જાણવું. કરણ ત્રણ ભેદે કહેલ છે - મનકરણ, વચનકરણ, કાયકરણ. એ પ્રમાણે વિકસેન્દ્રિયને વર્જીને વૈમાનિક પર્યન્ત જાણવું... કરણ ત્રણ ભેદે કહ્યા છે - આરંભકરણ, સંરંભકરણ, સમારંભકર. તે વૈમાનિક પર્યન્ત બધાને છે. સૂત્ર-૧૩૩ ત્રણ સ્થાન વડે જીવો અલ્પ આયુપણે કર્મ બાંધે છે - પ્રાણનો વિનાશ કરવાથી, અસત્ય બોલવાથી, તથારૂપ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 26
