Agam 03 Sthanang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 24

આગમસૂત્ર 3, અંગસૂત્ર 3, “સ્થાનાંગ’ સર્વે જીવો બે ભેદે કહ્યા છે - સિદ્ધ, અસિદ્ધ.સર્વે જીવો બે ભેદે કહ્યા છે - સઇન્દ્રિય, અનિન્દ્રિય. - આ પ્રમાણે હવેની ગાથા (ક્રમ-૧૦૯) મુજબ સશરીરી, અશરીરી પર્યન્ત જાણવું. (109) - સિદ્ધ-અસિદ્ધ, સઇન્દ્રિય-અનીન્દ્રિય, સકાય-અકાય, સયોગી-અયોગી, સવેદી-નીર્વેદી, સકષાય-અંકષાય, સલેશ્ય-અલેશ્ય, જ્ઞાન-અજ્ઞાન, સાકારોપયોગ-નિરાકારોપયોગ, આહારક-અનાહારક, ભાષકઅભાષક, ચરમ-અચરમ અને સશરીરી-અશરીરી (આ તેર પ્રકારે બન્ને ભેદો કહ્યા છે.) સૂત્ર-૧૧૦ 1. શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે શ્રમણ નિર્ચન્થોને માટે બે મરણ સદા વર્ણવ્યા નથી, સદા કીર્તિત કર્યા નથી, સદા વ્યક્તરૂપે કહ્યા નથી, સદા પ્રશસ્યા નથી અને તેના આચરણની અનુમતિ આપી નથી તે - વલાદમરણ(સંયમમાં ખેદ પામતા મરવું), વશાર્તમરણ-(ઇન્દ્રિય વિષયોને વશ થઇ પતંગની જેમ મરવું). એ જ રીતે બબ્બે ભેદે 2. નિદાન મરણ, તભવમરણ. 3. પર્વતથી પડીને મરણ, વૃક્ષથી પડીને મરણ. 4. જળપ્રવેશ મરણ, અગ્નિ પ્રવેશ મરણ. 5. વિષભક્ષણ મરણ, શસ્ત્રપ્રહાર મરણ; જાણવા. 6. બે મરણ યાવત્ નિત્ય અનુજ્ઞાત નથી અને કારણે નિષિદ્ધ નથી - વૈહાયસ-(વૃક્ષની શાખા વગેરે પર લટકી ગળે ફાંસો ખાઈને મરવું) અને વૃદ્ધપૃષ્ઠ-ગીધ આદિ પક્ષી વડે શરીર ચુંથાવીને મરવું) . 7. શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે બે મરણ શ્રમણ નિર્ચન્થોને નિત્ય વર્ણવ્યા છે - યાવત્ - અનુમતિ આપી છે તે - પાદપોપગમન અને ભક્તપ્રત્યાખ્યાન. ૮.પાદપોપગમન બે ભેદે છે- નિર્ધારિમ-(જની અંતિમક્રિયા કરાય છે તેવું મરણ) અનિહરિમ-જેની અંતિમ ક્રિયા નથી થતી તેવું મરણ). 9. ભક્તપ્રત્યાખ્યાન બે ભેદે - નિર્ધારિમ અને અનિહરિમ. તે નિયમથી સપ્રતિકર્મ છે. સૂત્ર–૧૧૧ આ લોક શું છે ? - જીવ અને અજીવ તે લોક છે, લોકમાં અનંત શું છે? - જીવ અને અજીવ અનંત છે, લોકમાં શાશ્વત શું છે? - જીવ અને અજીવ શાશ્વત છે. સૂત્ર-૧૧૨ બોધિ બે ભેદે કહેલ છે - જ્ઞાનબોધિ, દર્શનબોધિ. બે ભેદે બુદ્ધો કહ્યા છે - જ્ઞાનબુદ્ધ, દર્શનબુદ્ધ. એ રીતે મોહ પણ બે ભેદ- જ્ઞાનમોહ અને દર્શનમોહ અને મૂઢ પણ બે ભેદે- જ્ઞાનમૂઢ અને દર્શનમૂઢ સૂત્ર-૧૧૩ 1. જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બે ભેદે - દેશ જ્ઞાનાવરણીય, સર્વ જ્ઞાનાવરણીય. 2. દર્શનાવરણીય કર્મ પણ એ રીતે બે ભેદે છે. 3. વેદનીય કર્મ બે ભેદે - સાતા વેદનીય, અસાતા વેદનીય. 4. મોહનીય કર્મ બે ભેદે - દર્શન મોહનીય, ચારિત્ર મોહનીય. 5. આયુષ્કર્મ બે ભેદે - અદ્ધાયુ અને ભવાયુ. 6. નામકર્મ બે ભેદે - શુભનામ, અશુભનામ. 7. ગોત્રકર્મ બે ભેદે - ઉચ્ચગોત્ર, નીચગોત્ર. 8. અંતરાય કર્મ બે ભેદે - વર્તમાનમાં મળેલ વસ્તુનો નાશ કરે અને ભાવિમાં મેળવવા યોગ્ય લાભને અટકાવે. સૂત્ર-૧૧૪ થી 116 (114) મૂછ બે ભેદે છે - પ્રેમપ્રત્યયા-(રાગને કારને થતી મૂછ), દ્વેષપ્રત્યયા. પ્રેમપ્રત્યયા મૂછ બે ભેદે છે - માયા, લોભ. ... દ્વેષપ્રત્યયા મૂછ બે ભેદે - ક્રોધ, માન. (115) આરાધના બે ભેદે - ધાર્મિક આરાધના, કેવલિ આરાધના. ધાર્મિક આરાધના બે ભેદે છે - મૃતધર્મારાધના, ચારિત્રધર્મારાધના. .. કેવલિ આરાધના બે ભેદે છે - અંતક્રિયા, કલ્પવિમાનોત્પત્તિકા. (116) બે તીર્થંકરો વર્ણથી નીલકમલ સમાન કહ્યા છે - મુનિસુવ્રત અને અરિષ્ટનેમિ. બે તીર્થંકરો પ્રિયંગુ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “સ્થાન)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 24