________________
(૧૦) ન કરે ? ઉત્તર મિગ્રાવ કષાય અને વિષયના અભિલાષથી દુર રહે-તે કેવી રીતે દૂર થાય? ઉત્તર-વિશિષ્ટ જ્ઞાનની ઉત્પત્તિથી? પ્રને કેવી રીતે મળે? ઉ–મોહના અભાવથી? જે આ પ્રમાણે એક બીજાને આશયે રહેલાં છે, જેમકે મેહ અજ્ઞાન અથવા મહનીય કર્મ તેના અભાવથી વિશિષ્ટ જ્ઞાન, તે પણ મેહનીય કર્મ દૂર થવાથી એ પ્રમાણે ઈતર ઇતર આશ્રય દેષ ખુલ્લે જ થાય છે, એટલે એમ થયું કે જ્યાં સુધી વિશિષ્ટ જ્ઞાન પ્રાપ્તિ ન થાય ત્યાં સુધી કર્મ શાંત કરવાની પ્રવૃત્તિ પણ ન થાય. ઉત્તર-તમારે કહેલે દેવ લાગતું નથી. કારણ કે અર્થ (પદાર્થ) ને સંશય આવતાં પણું પ્રવૃત્તિ થતી દેખાય છે, તે સૂત્ર કહે છે.
संसयं परिआणओ संसारे परिन्नाए भवइ, संसयं अपरियाणओ संसारे अपरिन्नाए भवइ (सू० १४३)
બંને બાજુના અંશ જેમાં દેખાય ત્યાં સંશય થાય છે, તે અર્થ સંશય અને અનર્થ સંશય એમ બે ભેદે છે. અહીં અર્થ તે મેક્ષ તથા મોક્ષને ઉપાય છે, તેમાં મેક્ષમાં સંશય નથી, કારણ કે તેને પરમ પદ એમ સ્વીકાર્યું છે, પણ તેના ઉપાયમાં સંશય હોય તે પણ પ્રવૃત્તિ થાય છે, અર્થ સંશય તે પ્રવૃત્તિનું અંગ છે, અને અનર્થ તે સંસાર અને સંસારનાં કારણે છે, તેના સદેહમાં પણ નિવૃત્તિ થાય છે, કારણ કે અનર્થ સંશય તે નિવૃતિનું અંગ છે, એથી
