________________
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ હોય છે. શાણી માતાઓએ બાળક પ્રત્યે આવી બેદરકારી દૂર કરી સાવધાન રહેવું જોઈએ. બે ઉપયોગી વાતે
બાળકને છાનું રાખવા અગર સુવરાવવા માટે કેટલીક માતાઓ રે બાવો આવ્યો, એ બાઘડે આવ્યો, સૂઈ જા, જે બિલાડી આવી ! તને ખાઈ જશે, છાનો રે', એવી એવી ત્રાસદાયક રાડો પાડી બાળકમાં બીકની લાગણી ઉત્પન્ન કરે છે. કેટલીક વળી બાળકને ખૂબ રડાવવાની આદત પાડે છે, એ પણ સારી ટેવ નથી. આથી બાળક પિચું અને બીકણ બને છે. માતાએ બાળકને રેતલ અને પામર ન બનાવતાં સર્વદમનની પેઠે સિંહના દાંત ગણે તેનું નિર્ભય અને શૂરવીર બનાવવું જોઈએ. કહ્યું છે કે :
જનની જણ તો ભક્તજન, કાં દાતા, કાં શર, નહિ તો રેજે વાંઝણી, મત ગુમાવીશ નર.” કારણ કે બાળકના સારામાઠા ભવિષ્યની વિધાતા એક માતા જ છે. આથી બાળઉછેરનું કાર્ય જે માતાને આવડતું નથી, તે સારા રાષ્ટ્રની દ્રોહી બને છે. પ્રજોત્પત્તિ કરવી તેમાં જ કંઈ માબાપનાં કર્તવ્યની ઇતિસમાપ્તિ થઈ જતી નથી. તેની ફરજનો મોટો પ્રશ્ન તે બાળક જમ્યા પછી જ ઊભે થાય છે. બાલશિક્ષણ
બાળક પાંચ છ વર્ષનું થાય ત્યાં સુધી તેના શિક્ષણને ભાર તેની માતા પર નિર્ભર હોય છે. આ કાળ જોકે બહુ અલ્પ છે, છતાં તેટલા જ સમયમાં પૂરેલા સંસ્કારે જીવનપર્યત સ્થાયી રહી શકે છે. આટલી વય સુધી તો માબાપોએ બાળક પ્રતિ હરેક પળે જાગ્રત રહેવું જ જોઈએ, અને પછીથી તે બાળકને ગ્ય શિક્ષકના હાથ તળે સેંપી દેવું ઘટે.
