________________
આદશ ગૃહસ્થાશ્રમ શકે છે. આજે બાળાનાં માબાપ બાળાના શિક્ષણ તરફ જેટલાં બેદરકાર રહે છે તેટલું જ દુઃખમય પરિણામ તેને પાછળથી ભોગવવું પડે છે, તે પ્રત્યક્ષ અનુભવાય છે. સ્ત્રી જીવનના આજના દુઃખદ પારતંત્રયનું મૂળ કારણ પણ આ જ છે.
કેટલાંક માબાપ એમ કહે છે કે બાળાને ક્યાં નોકરી કરવા જવું છે કે શિક્ષણની તેને જરૂર હોય ! એમ માની અક્ષરજ્ઞાનથી પણ તેને વંચિત રાખે છે. આ માન્યતા સ્ત્રીજીવનના વિકાસમાં મહાન રાધ કરે છે, તેમ સમજી તેને ઉપયોગી દરેક કળા મર્યાદિત ક્ષેત્રમાં રહીને તેને જરૂર શીખવવી ઘટે.
ગૃહસ્થધર્મના દૃષ્ટિબિંદુએ અક્ષરજ્ઞાન ઉપરાંત પાકશાસ્ત્રની કળા, બાળઉછેર, ઘરગથ્થુ વૈદું, શીવણ, ગૂંથણ અને ભરતની કળા તથા ગૃહઉદ્યોગ, જેવાં કે દળવું, રેંટિયે કાંતવો વગેરે તેમને સહજસાધ્ય હેઈ આવડવાં જોઈએ. આવા શિક્ષણની તાલીમ આપી પહેલાં તેવી શિક્ષિકાઓ ઉત્પન્ન કરી લેવાની ખૂબ આવશ્યકતા છે. બાળાઓના જીવન પર શિક્ષિકા સ્વજાતીય હેવાથી સંસ્કૃતિ અને શિક્ષણ બને પર તેમની ઊંડી અસર સારી રીતે પડે છે. આથી એક સામાન્ય વર્ગના કુટુંબ પાછળ દોઢસોથી બસે રૂપિયા જેટલું ફાલતું ખર્ચ આવે છે તે બચી જાય અને કપડાંનું ખર્ચ નીકળી ગયા પછી ખેરાકનું ખર્ચ તો બહુ જ જૂજ આવે.
આથી તે ગૃહસ્થાશ્રમને સુખમય બનાવી શકે એટલું જ નહિ, બકે નારીજાતિને વૈધવ્યજીવનમાં જે દુઃખ ભોગવવું પડે છે તે દુઃખને પણ આવી રીતે સ્વાવલંબી બની પરિહાર કરી શકે.
દંપતીજીવનનાં સુખસાધનોમાં પુરુષ કરતાં વધુ પ્રમાણમાં સ્ત્રીઓ માટે પોતાના પતિને રંજન કરવા સારુ બીજી કળાઓ, જેવી કે સંગીતાદિની આવશ્યકતા હોય છે ખરી; પરંતુ તેમનું સ્થાન તેના
