________________
૧૩૬
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ
થઈ જાય છે. હવે જન શું કરે છે? જપાનની દશા શી છે ? રશિયા કયે. માગે છે ? વિલાયતમાં શું બન્યું ? એ આજે સમજવા ઇચ્છનાર સહેજે સમજી શકે છે. જેવી રીતે આ વમાને ભારતમાં આવે છે તેવી રીતે ત્યાંના વિચારા પણ પૂર જોસમાં ચાલ્યા આવે છે. મૂડીવાદ, સામ્રાજ્યવાદ, સમાજવાદ, સામ્યવાદ વગેરે અનેક વાદે એના પ્રમાણરૂપ છે. આજે રશિયાના આદર્શ ભારતમાં વ્યાપક થાય તેવી વ્યવહારુ કાશિશા કોંગ્રેસ તરફથી જોશબધ થઈ રહી છે.
આજે ધર્માંતત્ત્વને લેાકેા વાસ્તવિક રૂપમાં ઇચ્છે છે, ધના નામે ચાલતાં તિગા કે 'ભ આજની જનતાને સાલી રહ્યાં છે. તે તેમાં વાસ્તવિકતા જોવા મથે છે.
આ પ્રમાણે રાષ્ટ્રવાદ, સમાજવાદ અને ધર્માવાદમાં જબ્બર ક્રાન્તિ મચી રહી છે. આ ક્રાન્તિમાં યુવાને ખૂબ માને છે. જ્યારે કેટલાંક વૃદ્ધો આવે સમયે પણ સમાજવાદની કુરૂઢિ, રાષ્ટ્રજ્ઞાનતા, ધર્મઝનૂન વગેરેથી જકડાયેલાં દેખાય છે.
આ બન્નેનાં પૂર્વ પશ્ચિમ જેમ વિભિન્ન દિશામાં વહેતાં વહેનેાની પારસ્પરિક શક્તિનું અય સધાતું નથી. એક વર્ગ સુધારક અને જો રૂઢિચુસ્ત તરીકે ઓળખાવાય છે, અને આ વિચારાનાં દ્રો માત્ર વિચારમાં જ નહિં બલ્કે પ્રત્યેક વ્યવહાર અને કામાં પણ વ્યાપક બન્યાં છે. ધરધર કલેશના થર બાઝ્યા છે તેનું આ પણ એક એક કારણ છે. વડીલા અને યુવાનોને આ અસ તેાષ બન્નેને કેટલીક વખત વ્યથી પણ ચ્યુત બનાવી મૂકે છે. જો કે હિંદ ઝીંદ થયા પછી નવીન વિચારે! અને ભાવનાઓને એટલા બધા વેગ મળ્યો છે કે જૂના રૂઢ વિચારો અને ભાવનાવાળાને પરાજય સાંપડયો છે. છતાં કરવું તે એ જોઈ એ છે કે જૂના રૂઢ વિચારાવાળામાં આ નવા વિચાર। અને ભાવનાઓ દાખલ થાય. આ ભગીરથ કામ પ્રેમ, ઉદારતા, ક્ષમા અને સંયમ જ કરી શકવાનાં છે.
