________________
૧૭૦
વૈશ્ય અને રાકે
એ બન્ને વમાંથી લુહાર, સુતાર, કડિયા, હજામ, કુંભાર, દરજી, તેલી, ધેાખી, વણકર, મજૂર, કદાઈ, રંગારી એવીએવી કૈક નાનીનાની ક્રામા ભિન્નભિન્ન ધધાને અંગે ઉત્પન્ન થવા પામી છે. આમાંની ઘણીખરી કામ પેાતાને તે તે જાતિને યાગ્ય ધંધા કરી જીવન ચલાવે છે. અને તેમાંની કેટલીક વ્યક્તિએ પેાતાના જાતિગત હુન્નર કે ધંધાથી ખીજી કાઈ કા દિશા અંગીકાર કરે છે. આ બધી જાતિએ જનસમાજની જરૂરિયાતની વસ્તુઓ ઉત્પન્ન કરવા સારુ નિર્ણીત થયેલી છે, અને તે પેાતાની તે તે ધંધાદાર આજીવિકા ચલાવવાની સાથે જ જનસમાજની સેવા પણ બજાવી શકે તે સારુ તેની યેાજના થઈ છે.
એક નાનીશી વાત
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ
જેવી રીતે ખીજા વર્ષાં પાતપેાતાનાં બન્યા છે, તે જ રીતે આવી હુન્નરી કામે પછાત પડી ગઈ છે.
કન્યા પ્રતિ શિથિલ પણ નૈતિક બાબતમાં
દરજીને ત્યાં ચાર વાર કાપડ આપ્યું એટલે તે સાડાત્રણ વાર જ રહે, સાનીને ત્યાં થાડીણી પણ સાનાની ચેરી થાય જ, કાપડિયા કાપડ આપવામાં, અનાજવાળા અનાજ આપવામાં દલ અને શતા કરે જ, અને એ રીતે દરેક ધંધાદારી અને હુન્નરીનું નૈતિક જીવન બગડી યેલું બહુધા દેખાય છે.
આ વસ્તુસ્થિતિ ભારત જેવા ધર્મપ્રધાન દેશમાં બને તે ખરેખર શરમની વાત ગણાય. આ બાબતમાં તે ધંધાદારીએ અને હુન્નરીએ જેટલી પ્રજા પણ જવાખદાર છે. કારણ કે સામા વ્યાપારી અને હુન્નરીને ખૂબ કસી લેવાની વૃત્તિ ધરાવે છે. ખીજી બાજુ તે ધંધાદારીઓમાં પારસ્પરિક સરૂપ કે સંગઠન હોતું જ નથી. ઊલટા તે એકખીજા પ્રત્યે ઈર્ષ્યાળુ હેાય છે. આથી ભાવ એઠા કરી હલકી ચીજ
