________________
સમાજધમ
૨૧. હોય, પરંતુ જ્યાં સુધી સમાજસૂત્રમાં ગોઠવાઈને તે સંગઠિત આકા-. રમાં પુષ્પમાળા ન બને ત્યાં સુધી તે કઠે પણ ન ધરાય, અને તેનું સૌદર્ય પણ ન દેખાય. એ મનોહર અને મૃદુ ફૂલડાં છૂટાંછૂટાં રહીને કરમાઈ જાય. આથી સંસારમાં સમાજ એ એક આવશ્યક અંગ છે, એ સિદ્ધાંત નિર્વિવાદ રીતે સિદ્ધ થાય છે. સમાજ શું કરી શકે ?
સમાજ એ વ્યક્તિજીવનના વિકાસનું સહાયક સાધન બની શકે. સમાજના અવલંબનઠારા વ્યક્તિ વિકાસના ક્ષેત્રમાં સરળતાથી વિહરી શકે. સમાજ એ એકત્રિત ચિતન્યશક્તિ છે. રાષ્ટ્રનાં ભવ્ય નિર્માણ સમાજ દ્વારા જ થઈ શકે. વ્યક્તિ અને વિશ્વનો સંબંધ સમાજ દ્વારા સહેલાઈથી સાધી શકાય. સમાજનું નવચણતર
આવા સમાજચણતરના આપણે બે પાયા નક્કી કરીએ અને તેને સંસ્થા તરીકે ઓળખીએ. એક સંસ્થાના ક્ષેત્રમાં સંસ્કારિતા, નીતિ, અને એવાં એવાં તને પ્રચાર મુખ્યતયા હેય, અને બીજી સંસ્થામાં ગૃહજીવનના વ્યવહારુ પ્રશ્નોને ઉકેલાં કાર્યક્ષેત્ર હેય. આને સરળ શબ્દોમાં આપણે નૈતિક સંસ્થા અને સામાજિક સંસ્થા તરીકે ઓળખી શકીએ. આ સંસ્થા બે હોવા છતાં એ બન્ને એકબીજીનાં અંગરૂપે હેય, એકબીજથી કાર્યદિશા ભિન્ન હોવા છતાં ભેદપ્રસ્ત ન હોય, સંસ્થાનાં કાર્યક્ષેત્ર
સામાજિક સંસ્થાનું ધ્યેય ગૃહજીવનને રસમય અને સુખમય. બનાવવાનું હોવાથી તેને માટે નીચેનાં કાર્યો આવશ્યક હેયઃ (૧) લગ્ન વ્યવસ્થાનું સંશોધન અને સંરક્ષણ, (૨) સામાજિક રૂઢિઓનો પરિહાર અને (૩) ગૃહસ્થના વ્યક્તિગત જીવનની ત્રુટિઓની પૂર્તિ.
નૈતિક સંસ્થાનું ધ્યેય સમાજનાં અંગોને સત્યધર્મ [કે જે ધર્મ
