________________
૧પ૪
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ તે વિચારોમાં પાછળ હોય કે જ્ઞાતિથી હલકે હય, તે પણ તેને તિરસ્કાર કરવાથી તેનું વર્તન કે વિચાર સુધરી શક્તા નથી. બલકે વધુ બગડવાનો સંભવ છે. એટલે તેને પોતાની કક્ષામાં લાવવા સારુ પણ સ્નેહ અને સહિષ્ણુતા એ બે જ ઉપાયો બીજા બધા કરતાં ઉત્તમ અને બેઉ પક્ષે હિતકર્તા જ થઈ પડે છે, એમ ઊંડાણથી. સમજી લેવું જોઈએ.
(૨) તેનું દિલ લગારે ન દુભાય તેવું મન, વાણી કે કર્મથી વર્તન વર્તવા કશિશ કરવી જોઈએ.
આમાં વ્યવહારની એક સૂક્ષ્મ વાતથી માંડીને ઠેઠ ધાર્મિક ક્રિયા સુધીની મહત્ત્વવાળી વસ્તુઓને પણ સમાવેશ થાય છે. જોકે આ કાર્ય વિચારોમાં કે વાણમાં જેટલું સહેલું છે, તેટલું આચરવામાં કઠિન છે. પરંતુ પાડોશીધર્મ બજાવનારાએ તે તેમ કર્યો જ છૂટકા. પાડોશીધર્મ કેવી ઝીણવટ માગી લે છે, તે કંઈક નીચેના દષ્ટાંતથી સમજી શકાશે.
ધારો કે તમે કેાઈ સ્થળે બેઠા છો કે ક્યાંય મુસાફરી કરે છે. તમને બીડી પીવાનું બૂરું વ્યસન છે. તમારી પાસે બેઠેલો પાડોશી તેને ઈચ્છતો નથી. છતાં તમે તેની પાસે બેસી ધૂમ્રપાન કરે તો તમારે સમજવું જોઈએ કે તમે પાડોશીધર્મ ચૂકી રહ્યા છે. આ જ રીતે ખાદ્ય પદાર્થોમાં પણ તમારી પાસે બેસનારાઓ કે જેનારાઓને જોઈ તમે તેમની ઈચ્છા જાણી શકે કે આ પદાર્થ તેમને ઇષ્ટ નથી. કે ગમતું નથી; અને જો તમે તેમની સામે તે ખાઓ તે ત્યાં પણ તમે પાડોશીધર્મથી ભ્રષ્ટ થાઓ છો, એમ સમજી લેવું જોઈએ. તમારા ઘરને કચરે પાસે નાખીને કદાચ તમે સ્વચ્છતાયે મેળવી હોય, તેયે તમારે સમજવું જોઈએ કે તમે તમારો પાડેશધર્મ ચૂક્યા છે. આ જ રીતે નાના કે મોટા દરેક કાર્યમાં પાડોશીનું મન ન. દુભાય તે રીતે દરેકે વર્તવું જોઈએ.
