________________
સામાન્ય ખ્યા
૧૬૭
જ્યાં સુધી એ બ્રાહ્મણા સ્વક વ્યપરાયણ રહ્યા ત્યાં સુધી તેઓ પવિત્રતા અને પૂન્યતાની મૂર્તિ સમા ગણાયા, અને તે તેમના સદ્ગુણાને લઈને ઉચિત જ હતું. ત્રણે વાઁ પાસેથી તેમને વ્યવહારિક તથા ધાર્મિક બન્ને ક્ષેત્રોમાં બહુ માન આપવામાં આવતું. વિવાહથી માંડીને મૃત્યુકાળ પર્યંતના સારામાઠા પ્રસંગે તેમની હાજરી અનિવાય ગણાતી, અને તેમના સત્કારાર્થે પ્રજાવ` તરફથી તેમને યાગ્ય બ્યાદિ પણ મળતું.
પતનના પ્રારંભ
પરંતુ જ્યારથી તેઓ અધિક તૃષ્ણાળુ બન્યા, અર્થાત્ સ્વાર્થીભાવનાથી ધનાદિને કેવળ સંગ્રહ કરવા લાગ્યા, અને પરિણામે વિલાસી અને આળસુ બનતા ગયા, ત્યારથી કુદરતના કાયદા પ્રમાણે તેમનાં માન અને પ્રતિષ્ઠામાં ક્ષીણતા આવવા લાગી આ ક્ષીણુતા નાબૂદ કરવા માટે અને પ્રજા તરફથી તેમનું વર્ષો થયાં જે સ્થાન હતું તેને કાયમ ટકાવવા માટે તેમણે પોતાની ત્રુટિઓને નિવારવાને બદલે પેાતાના દોષ) પર જ ઢાંકપિછાડા કરવા શરૂ કર્યો. જ્ઞાનને તેણે આ રીતે દુરુપયેાગ કર્યાં. બ્રાહ્મણ એ તેા બ્રહ્માના જ પુત્રા છે, તેમને પૂજવાથી સ્વ` મળે. બ્રાહ્મણને જ દાન આપવાથી કલ્યાણુ થાય. “ ધર્મશાસ્ત્રોનાં અધ્યયન કરવાના બ્રાહ્મણ સિવાય ઇતરને અધિકાર જ નથી. ” “ બ્રાહ્મણુ એ બધા વર્ણાથી ઉત્તમ છે. '’ એવીએવી સ્વાર્થમય ભાવનાને ભાળી પ્રજામાં પ્રચાર કરી પેાતાના સ્થાનની રક્ષા કરવાના મિથ્યા પ્રયાસ તેમણે શરૂ કરી દીધેા અને
..
tr
शमो दमः तपः शौचं क्षान्तिरार्जवमेव च । ज्ञानविज्ञानमास्तिक्यं ब्रह्मकर्म स्वभावजं ॥
ܕ
ઇન્દ્રિયનિગ્રહ, મનેાનિગ્રહ, તપશ્ચર્યા, પવિત્રતા, સહિષ્ણુતા, કામળતા, જ્ઞાન, વિવેક અને શ્રદ્ધા આવા ઉચ્ચ ગુણે! જે કાઈ આરાધે તેને જ બ્રાહ્મણ ગણી શકાય, તે વાતને ભૂલી જઈ “ બ્રાહ્મ
66
