Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAdhara kulabhUSaNa A. bha. zrI svayaMprabhasUrIzvarenco namaH | no ItihAsa zrImALI vaMzano ran ane zrI bhInamAlA tIrtha bhAga - 1 - 2 Jan EducationsfchAsa zrI luchatA rAvaLa pANI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only mA rAja mAtAjI jA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. vidyAdharagaccha phUlabhUSaNa A. bha. zrImat svayaMprabhasUrIzvarebhyo nama: zrImALI vaMzano ItihAsa ane zrI bhInamAlatIrtha bhA-1lo-2jo saMkalana kartA parama pU. gacchAdhipati A. bha. zrImat kailAsa sAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA praziSya prasiddha vaktA zAsana prabhAvaka AcAryadeva zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. nApaTTAlaMkAra paMnyAsa vardhamAna sAgara gaNivarya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAptisthAna caMdulAla bI. zAha 4/44, vorDana korTa, govAlIyA Teka roDa, muMbaI-400036 * * * * * zrI priyavadana caMdulAla zAha F/1 gaurI epArTamenTa, mahesANA sosAyaTI sAme, navA vADaja amadAvAda-380013 vaibhavakumAra mahendrabhAI gAMdhI ghanAsuthAranI poLa, gAMdhI nivAsa havelI sAme, amadAvAda-1 dilIpakumAra C/o. zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra mu. po. kobA- 382009 ji.gAMdhInagara prakAzaka zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra mu. po. kobA- 382009 ji. gAMdhInagara vimocanakartA paTela dazarathabhAI makarabA mudraka mahAlakSmI ophaseTa prinTarsa ghIkAMTA roDa, amadAvAda phona naM. ophIsa : 25639, ghara : 414382 kiMmata rU. 31-00 AvRtti : 1000 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizva vaMdanIya zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhu ke zAsana kI prAcInatama jaina jJAti zrI vIsA zrImAlI logoM kI hai / mahAn zAsana prabhAvaka AcArya deva zrI svayaMprabhasUrIzvarajI ma. sA. ke paramopadeza dvArA bhInamAla (zrImAla ) nagarI meM ( rAjasthAna) jaina dharmAnurAgI bane / jina zAsana kI aneka prabhAvanA pUrNa kArya isa jJAti janoMke dvArA huI hai / jina maMdiroM ke nirmANa meM bhI isa jJAti kA bahuta baDA yogadAna rahA hai / Agama graMthoM ke lekhana kArya meM bhI inhoMne apanI zruta bhakti evaM udAharatA kA paricaya diyA hai| rAjakIya sAmAjika evaM vyApAra ke kSetra meM bhI isa jJAti ne apane sAhasa evaM buddhimattA kA suMdara paricaya diyA hai / - - do zabda - isa pustaka meM paM. zrI vardhanAma sAgarajIne saMkSipta meM va suMdara sarala bhASAmeM isa jJAti ke itihAsa kI jhalaka batAne kA prayAsa kiyA hai, jo prazaMsanIya hai / isa pustaka ke paThana dvArA dharmakArya paroparakAra ke kAryakI preraNA logoMko mile yahI maMgala kAmanA maiM karatA hU~ | Jain Educationa International A. padmasAgarasUrI For Personal and Private Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ divya AzIrvAda dAtA parama pUjya prAtaHsmaraNIya kRpAsiMdhu prasiddha vaktA zAMtamUrti gacchAdhipati AcArya bhagavaMtazrI kalAsasAgara sUrIzvarajI ma.sA.ne koTIza: vaMdanAvalI. - vardhamAnasAgara Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa.... parama pUjya paramopakArI parama zAsana prabhAvaka Jain Educationa International prasiddhavaktA prAtaHsmaraNIya pU. AcAryadeva zrI padmasAgara sUrIzvarajI mahArAja sAhebanA pavitra kara kamalamAM sAdara samarpaNa gurupAda padmareNu : vardhamAna sAgara H For Personal and Private Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 2. 3. 4. 5. anukramaNikA A,buddhisAgarasUrIzvarajI ma.sA. samudAyanA pU. zrImALI vaMzanA pUjya zramaNa zramaNI samudAya (vartamAna) lekhakazrIno TUMka paricaya e khola do zabda jainonI mukhya traNa jAti 6. jaina rAjAono ItihAsa 7. jainonA gacchano ItihAsa 8. zrImALI jJAtionI utpatti 9. jJAti baMdhAraNano tAttvika vicAra 10. zrImALa ane zrImALIo bhInamAla nagararAja 11. vastupAla tejapALanI udAratA 12. eka mAravADI kavi kRtya kAvya 13. mallIkArjunano sIlAlekha 14. madhupurI (mahuDI) tIrthanI prAcinatAno itihAsa ane khaDAyatA gAmanI prAcInatA 15. lekha saMgraha 16. A.zrI buddhisAgarasUrIzvarajIno jaina dhAtu pratimA lekhasaMgraha 17. zrImALI jainonI vartamAna aTaka kevI rIte paDI 18. vicAraNIya vAkyo 19. zrI bhInamAla tIrtha bhAga bIjo Jain Educationa International 1 For Personal and Private Use Only 3 5 7 10 4 x 2 che 19 28 11 58 61 64 72 34 20. prAcIna tIrtha bhInamAla zrImAla (rAja.) 78 21. zrI bhInamAla nagaranI mahatva pUrNa ghaTanAono ullekha 90 66
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 9. 22. zrI bhInamAla vibhinna rAjAono kAryakALa 23. zrI bhInamAla vibhinna paramAra rAjAone rAjayakALa 96 24. pa. pU. AcArya bha. svayaM prabhasUrizvarajI ma. sA. nuM jIvana jharamara 25. vIsA zrImALI jaina 26. sANaMdIyA zrImALI jaina 27. bhInamAla tIrtha kAvya. 28. zrI gautama svAmino chaMda 136 129 130 131 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImALI vaMzanI utpatI ane zrI bhInamAla nagara bhA.2 jo dravya sahAyaka mahAnubhAvo zrI mahAvIra nagara zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha zaMkaralena, kAMdIvalI (vesTa) zrI acalagaccha jaina saMgha bhInamAla zrImAna haMjArImalajI lAdAjI goTI zrI jhaverIpArka AdIzvara jaina saMgha, jhaverIpArka, amadAvAda sAdhvIzrI lAvaNyazrIjInA ziSyA sA. zrI sUryaprabhAzrIjI ma. nI preraNAthI bhagavatI nagaranA upAzrayanAM jJAnakhAtA taraphathI aMkura sosAyaTInAM baheno taraphathI sImaMdharasvAmI mahilA maMDaLa prarvatinI sAdhvIjI zrI nemazrIjI ma. sA.nA sadupadezathI nema-maMjI-vArI-vaja jaina svAdhyAya maMdira sAbaramatI boTAda jina mila. eka sadagRhastha taraphathI sva. zeTha zrI hIrAlAla ravacaMdabhAi ha. ci. rAjendrabhAi hIrAlAla zAha, aMkura sosAyaTI ratanacaMda jorAjI muMbai (maMDAravALA) rAja. zrI mahAvIra TekSTAilsa, pAli. (rAja.) zrImAna jasarAjajI khabujI vhorA zAha jArImalajI. pukharAjajI lumbAjI bhInamAla. ghevaracaMda mANekacaMda zeTha bhInamAla. ghevaracaMda mANekacaMda zeTha Jain Educationa International For Personal and Private Use Only 5001/ 3100/ 2100/ 1511/ 1111/ 1111/ 1111/ 1111/ 1111/ 1111/ 1111/ 1100/ 1111/ 1100/ 0501/0501/
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhInamAla nagara maMDANa zrI zAGInAtha svAmI jika dara 5. - ) ra hi 1, jI. ' saujanca : zrI aMcalagaccha jaina saMdha bhInamAla aNettara graMtha praNetA yoganiSTha A. bha. zrImad buddhisAgarasUrIzvajI ma. sA. sevAbhAvi sAdhvIjI kalyANa mazriIjI ma. sA. nA sadupadezathI sAlaDI nivAsI raIbena jIvIdAsanA suputra bhoLIdAsa AtmArAmabhAi kezAbhAI paTela, Jain Educationa International se For Personal and Private Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAgane paNa jp Say Is JaI | gaj gujju DJka IT IS AT 21 1 ) | I AM sA. zrI anekAnta latAzrIjI ma. J) Jddha (ka) pij .. bo | dizA - sva. zrI TIlacaMdajI janma vi. saM. 1982 sva. vi saM. 2050 Aso suda-4 para suMdarazmAI rahI che. koI vAdA AiNa saMkSipta jIvana paricaya zrI TIlacaMdajInuM jIvana khUbaja sAdagI pUNa hatuM. teo madhurabhASI ane dharmaparAyaNa hatA. e Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlya kALamAMja mAtApitAnI chatrachAyA gumAvela chatAM jIvanamAM khUbasaMgharSa karIne AgaLa AvyA. jIvananA uttarArdhamAM bhAgyano sitAre cama ane vyavasAyamAM pragati karI. kame zUrA te dhamma zUrA - jevA karmamAM zuravIra hatA evA dharmamAM paNa zuravIra hatA. dhArmika kAryomAM paNa emane udAra hAthe lAbha lIdhuM hatuM. pitAnA jIvanamAM upadhAnatapa munizrI jyAnaMdavijyajI ma.sA. nI nizrAmAM saM. 2043 mAM bhInamAla nagaranI aMdara khUba ja udAratA sAthe tana, mana, dhanathI pUrNa sahaga ApI jIvanane dhanya banAvyuM hatuM. pitAnA parivAramAM paNa putrane putrIone nAnapaNathI ja dhArmika saMskAra ApyA hatA. enA kAraNe ja emanI eka putrIe pa. pU.AcArya bhagavaMta zrI yaMtasenasUrIzvarajI ma. sA. nI prajJAvatinI sA. zrI kemalalatAzrIjInI ziSyA tarIke sA. zrI anekAntalatAzrIjI ma. banI. suMdara rIte saMyamajIvananI ArAdhanA karI rahyA che. zrI TIlacaMdajI mahetAnA dharmapatnI khUba ja saMskArI ane dhArmika- parAyaNa che. patidevanA dareka zubha kAryomAM emane paNa pUrNa sahayoga rahyo che ArAdhanAmAM e paNa pAchaLa rahyA nathI. pitAnA jIvanamAM ra6 upavAsa, traNa aThThAI, traNa upadhAna, 2 vaSitapa, 11 upavAsa, mokSadaMDa tapa, vIzasthAnaka tapa Adi vividha tapa tathA aneka tIrthonI yAtrA karIne jIvanane dhanya banAvyuM che. zrI TIlacaMdajI jIvananI aMtima ghaDI sudhI jAgRta dazAmAM hatAM. be divasanI TUMkI mAMdagImAM paramAtmAnuM smaraNa karatAM karatAM svargavAsI thayA hatA. putrIo putra kizeramalajI pRthvIrAjajI mUlacaMdajI mukezakumAra patra paMkaja amita azvina sItA mohanI dilIpa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoganiSTha AcArya bhagavaMta zrImatu buddhisAgarasUrIzvarajI mahArAjasAhebanA samudAyanA zrImALI vaMzanA pUjya zramaNa bhagavaMto. (vartamAna) 1.paMnyAsa vardhamAna sAgarajI gaNi. 2.gaNivarya mahArAja sAheba 4.munirAja zrI nirmaLasAgarajI mahArAja sAheba 5.munirAja zrI premasAgarajI mahArAja sAheba 6.munirAja zrI saMyamasAgarajI mahArAja sAheba 7.munirAja zrI udayakirtIsAgarajI mahArAja sAheba 8.munirAja zrI nayapadrasAgarajI mahArAja sAheba 9.munirAja zrI udayasAgarajI mahArAja sAheba 10.munirAja zrI padmavimalasAgarajI mahArAja sAheba 11.munirAja zrI vidyodayakirtIsAgarajI mahArAja sAheba 12.munirAja zrI guNaratnasAgarajI mahArAja sAheba AcArya buddhisAgara sUrIzvarajI mahArAja sAheba samudAyanA zrImALI vaMzanA pU. sAdhvIjI gaNa (vartamAna). 1.sAdhvIjI zrI IndrazrIjI mahArAja sAheba 2.sAdhvIjI zrI kusumazrIjI mahArAja sAheba 3.sAdhvIjI zrI rAjendrazrIjI mahArAja sAheba 4.sAdhvIjI zrI maMjulAzrIjI mahArAja sAheba 5.sAdhvIjI zrI jayaprabhAzrIjI mahArAja sAheba 6.sAdhvIjI zrI vasaMtazrIjI mahArAja sAheba 7.sAdhvIjI zrI sUryalatAzrIjI mahArAja sAheba 8.sAdhvIjI zrI kiraNa prabhAzrIjI mahArAja sAheba 9.sAdhvIjI zrI dharma ratnAzrIjI mahArAja sAheba 10.sAdhvIjI zrI zIlapUrNAzrIjI mahArAja sAheba 11.sAdhvIjI zrI aruNa zrIjI mahArAja sAheba 12.sAdhvIjI zrI hitaprajJAzrIjI mahArAja sAheba 13.sAdhvIjI zrI samyagu darzitAzrIjI mahArAja sAheba 14.sAdhvIjI zrI puNya prabhAzrIjI mahArAja sAheba 15.sAdhvIjI zrI hitaprajJAzrIjI mahArAja sAheba 16.sAdhvIjI zrI suvarNA rekhAzrIjI mahArAja sAheba 17.sAdhvIjI zrI prajJaprabhAzrIjI mahArAja sAheba 18.sAdhvIjI zrI cAyazAzrIjI mahArAja sAheba 19.sAdhvIjI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpaguNAzrIjI mahArAja sAheba 20.sAdhvIjI zrI nalinayazAzrIjI mahArAja sAheba 21.sAdhvIjI zrI ujjavala prasAzrIjI mahArAja sAheba 22.sAdhvIjI zrI jayadarzitAzrIjI mahArAja sAheba ra3.sAdhvIjI zrI ratnatrayAzrIjI mahArAja sAheba 24.sAdhvIjI zrI koTiguNAzrIjI mahArAja sAheba 25.sAdhvIjI zrI somya rasAzrIjI mahArAja sAheba 26.sAdhvIjI zrI jaya naMditAzrIjI mahArAja sAheba 27.sAdhvIjI zrI Rju darzitAzrIjI mahArAja sAheba 28.sAdhvIjI zrI punita dharmAzrIjI mahArAja sAheba 29.sAdhvIjI zrI caMdraguNAzrIjI mahArAja sAheba 30.sAdhvIjI zrI rAjaratnAzrIjI mahArAja sAheba 31.sAdhvIjI zrI pIyUSa pUrNAzrIjI mahArAja sAheba 3ra.sAdhvIjI zrI hitadarzitAzrIjI mahArAja sAheba 33.sAdhvIjI zrI mukti ratnAzrIjI mahArAja sAheba 34.sAdhvIjI zrI prazAnta pUrNAzrIjI mahArAja sAheba 3pa.sAdhvIjI zrI naya darzitAzrIjI mahArAja sAheba 36.sAdhvIjI zrI kalpalatAzrIjI mahArAja sAheba 37.sAdhvIjI zrI nayatattvajJAzrIjI mahArAja sAheba 38.sAdhvIjI zrI mRgalocanAzrIjI mahArAja sAheba 39.sAdhvIjI zrI mayamalatAzrIjI mahArAja sAheba 40.sAdhvIjI zrI sUraprabhAzrIjI mahArAja sAheba 41.sAdhvIjI zrI tattvaguNAzrIjI mahArAja sAheba 4ra.sAdhvIjI zrI jitendrazrIjI mahArAja sAheba 43.sAdhvIjI zrI tIrtharatnAzrIjI mahArAja sAheba 44.sAdhvIjI zrI zrutaratnAzrIjI mahArAja sAheba 45.sAdhvIjI zrI sAsana ratnAzrIjI mahArAja sAheba 46.sAdhvIjI zrI saMyamaratnAzrIjI mahArAja sAheba 47.sAdhvIjI zrI anaMtadarzanAzrIjI mahArAja sAheba 48.sAdhvIjI zrI bhavyaratnAzrIjI mahArAja sAheba 9.sAdhvIjI zrI tArakazrIjI mahArAja sAheba 50.sAdhvIjI zrI sudharmAzrIjI mahArAja sAheba 51.sAdhvIjI zrI sunayanAzrIjI mahArAja sAheba para.sAdhvIjI zrI jaya pUrNAzrIjI mahArAja sAheba 53.sAdhvIjI zrI siddhipUrNAzrIjI mahArAja sAheba 54.sAdhvIjI zrI mokSaratnAzrIjI mahArAja sAheba ******* Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakazrIno TUMka paricaya... mAnavamAtrano evo svabhAva che ke kaMIka navuM karavuM. kaMIka navuM t6. kaMIka navuM jANavuM. enA evA svabhAvane kAraNe ja e kaMIka navuM karI zake che, joI zake che ane jANI zake che. aMtaranI AvI jijJAsAthI mAnave ghaNI navI zodho karI che. ghaNAM Azcaryajanaka kAryo paNa mAnave karyAM che. jUnA avanavA itihAsa paNa mAnave ja lakhyA che. duniyAno ItihAsa mAnavane mukhapATha che. mAnavamAtra bIjAno ItihAsa jANe che. paraMtu tene koI potAnA pUrvajono ItihAsa pUche to mauna rahI nIce joI jAya che. kAraNa potAnA pUrvajono ItihAsa pote jANato nathI. pa.pU. zAMtamUrti gurubhagavaMta paMnyAsa zrI vardhamAna sAgarajI mahArAja sAhebanI ghaNAM varSonI evI bhAvanA hatI ke zrImALI vaMzano itihAsa bahAra paDe ane loko jANe ke amArA pUrvajo koNa hatA, emaNe kevAM kevAM zAsananAM mahAna kAryo karyAM hatAM. zrImALIvaMzanA ItihAsanA kArya mATe pU. gurudevazrI ATha varSathI A kAryanI pAchaLa prayatnazIla hatA. bhagIratha prayAsathI ATha ATha varSanI mahenata have phaLIbhUta thatI dekhAI rahI che. pustakakAryamAM ghaNAM vighno paNa AvyAM paraMtu zAsanadevanI kRpAthI nirvighnakArya pUrNatAne Are pahoMcyuM che. pU.gurudevazrIno janma kuvAlA (ji. banAsakAMThA, gujarAta)mAM zrI amulakhadAsabhAInAM dharmapatnI zrImatI zAMtAbenanI kUkhe. kuLadIpakarUpe janmelA vasaMtabhAI jUInA puSpanI jema UghaDatI javAnImAM 17 varSanI vaye zrI yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA (mahesANA)mAM adhyayana karIne pAdaralI (rAjasthAna)mAM adhyApakarUpe gayA hatA. tyAM pUjyapAda AcArya guru bhagavaMtazrIno saMga thatAM guruvacana ziromAnya karI vi. saM. 2021 jeTha suda-12nA meDatAroDa (rAjasthAna)mAM parama zraddheya gurubhagavaMtazrI Jain Educationa International 3 For Personal and Private Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA varada haste dIkSA grahaNa karI vasaMtamAMthI muni vardhamAna sAgarajI mahArAja sAheba banI dIkSAnA prAraMbhathI ja pharI adhyayananI yAtrA AMrabhI dIdhI. sAthe sAthe nUtana munione adhyApana karAvatA hatA. gurunI AjJA ja sarvasva mAnI saMyama ArAdhanAmAM uttarottara AgaLa vadhI gurudevazrInA kRpApAtra banyA. vi.saM.2034 mahAsuda-13nA sihora (saurASTra) mukAme gaNipada pradAna karavAmAM AvyuM. pU. gurudevazrIno sAhityaprema khUba ja prasaMzanIya che. prema vagara lokabhogya sAhitya bahAra pADI zakAya nahIM. sAhityaprati atyaMta lagAvane kAraNe gujarAtImAM ane hindImAM pustako bahAra pAr3ayAM. "muktinA maMgala prabhAte", "mukti kA mahala", "guru kelAsanA caraNe ArAdhakone A pustako khUba upayogamAM AvyA. varSonI je emanI bhAvanA hatI e bhAvanApUrtimAM jemano jemane sAtha sahakAra maLyo emanuM vismaraNa thaI zake ema nathI. sAtha sahakAra vinA A kArya jhaDapathI pUrNa thAta nahIM paraMtu sAdhvIjI zrI pavitralatAzrIjI mahArAja sAheba tathA suzrAvaka zrI dilIpabhAI, suzrAvikA zrI mInAkSIbena rajanIkAMtabhAIvardhamAnI tathA mahAlakSmI oNphaseTa prinTarsanA mAlike A pustakanuM chApakAma dhAryA karatAM jaladI taiyAra karI ApyuM che. sarvene khUba khUba dhanyavAda. mane AzA che ke gharmapremI ArAdhako A pustakano khUba sAro lAbha uThAvI potAno ItihAsa jANI pUrvajoe je zAsananA mahAna kAryo karyA che emAMthI suMdara kAryo karavAnI preraNA laI jIvana udyAnane suvAsita karI AtmakalyANa sAdhe e ja maMgala zubhakAmanA. vi. saM. 2049 vaizAkha suda 5 muni vinayasAgara zrI mahAvIra jaina ArAghanA kendra kobA (ji. gAMdhInagara) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne bola mahAjana saMghano ItihAsa e vAta puravAra kare che ke vIra saM. 5mAM vidyAdhara gaccha kulabhUSaNa zrI pArzvanAtha prabhunA paMcama paTTaparaMparaka AcArya bhagavaMta zrImatu svayaMprabhasUrIzvarajI mahArAja sAhebe zrImAlanagara hAlamAM (bhInamAla) nagarIne viSe mahAjana saMghanI sthApanA karI. pU. AcArya bhagavaMta svayaMprabhasUrIzvarajI mahArAja sAheba potAnA ziSya ratnaprabhasUrIzvarajI mahArAja sAheba sAthe vicaratAM Abuparvata upara padhArela ane tyAM zrImAlanagaranA gRhastho pUjyazrIne vinaMtI karavA mATe Avela ane tyAMnI badhI paristhiti jaNAvI ke--- zrI mAlanagaramAM bhayaMkara hiMsA thaI rahI che. e paNa dharmane nAme pazuonI bali caDhAvAI rahI che. kSatriyo hiMsAmAM dharma mAne che. A vAta sAMbhaLI AcAryazrInuM hRdaya dravI UThayuM. AcAryazrIe jJAnabaLathI jANyuM ke tyAM javAthI ekAMte paropakAra thaze. jIvone abhayadAna maLaze ane zAsanaprabhAvanA thaze. paramAtmAnuM zAsana prApta karaze. potAnA vizALa ziSya samudAya sAthe AcAryazrI zrI mAlanagara padhAryA. tyAMnI paristhiti jANI AcAryazrInuM karuNALu hRdaya chalakAI gayuM. kSatriyone pratibodha pamADI zrAvaka dharma aMgIkAra karAvyo ane mahAjana saMghanI sthApanA karI. AcArya bhagavaMtazrI svayaMprabhasUrIzvarajI mahArAje temane zrAvakanAM samyaktva sahita bAra vrata aMgIkAra karAvyAM. zrImAlanagara upara kALakrame paradharmIonAM AkramaNa thayAM. bhAMgI gayuM- chinna bhinna thaI gayuM tethI tenuM bIjuM nAma pAchaLathI bhinnamAla e pramANe prasiddha thayuM. bhinnamAlamAM be bhAIo rahetA hatA. baMnemAM kauTuMbika kAraNasara jhagaDo thayo. nAno bhAI upakezapuranagara je hAlamAM (ozIyAjI)nA nAme prasiddha che, tyAM jaIne vasyo ane moTo bhAI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ AbunI taLeTImAM caMdrAvatI nagarI hatI tyAM jaIne vasyo. e nagarImAM te samayamAM 700 zrImALIo koTyAdhipati hatAM ane aneka jina maMdirothI vibhUSita hatuM. pAchaLathI A nagarI mogalonA AkramaNa dvArA chinnabhinna thaI nAmazeSa thaI gaI. ane tyAM rahelA zrImALI jaina zrAvako tyAMthI jyAM jyAM vahepArane yogya sthaLo maLyAM tyAM gayA ane vasI gayA. pUrA gujarAtamAM nAnAM moTAM gAma-nagaromAM vasI gayA. hAlamAM je je zrImALIonI vastI jaNAya che te badhA caMdrAvatI nagarImAMthI UThIne AvelAnA vaMzajo che. tyArabAda jema jema moTI jJAti thavA lAgI eTale amuka amuka sthAnanA hisAbe potAnI jJAtinuM baMdhAraNa nakkI karyuM ane te te jJAtimAM temano vyavahAra calAvavA lAgyA. mAre A ItihAsa lakhavAnuM mukhya kAraNa e che ke ame amArA upakArI gurudevane paNa bhUlI gayA. upakArInA upakArane bhUlavo na joIe. jemaNe kaSTo veThIne kSatriyomAMthI amane jenA banAvyA, paramAtmAnA zAsananA rAgI banAvyA, emano upakAra jeTalo mAnIe eTalo ocho che. emanA upakArano badalo vALI zakAya evo nathI. mAtra emanuM smaraNa karI emanA caraNomAM bhAvathI vaMdana karI pustaka rUpI puSpAMjali arpaNa karI jIvana dhanya banAvuM. zrImALIvaMzano ItihAsa bahAra pADavAthI zrImALIone khabara paDe ke amArA upakArI gurudeva koNa che? ApaNe koNa chIe? ItihAsa vAMcI upakArIne oLakhe. emanA upakAronuM smaraNa kare. mArI ghaNAM varSonI je bhAvanA hatI e kaMIka aMze saphaLa thaI che. vAcaka varga ItihAsa jANI pote zuddha zrAvaka banI samyaktane dhAraNa karI paraMparAe paramapadane prApta karavA prayatna kare. sujJa vAcaka baMdhuo A pustakamAM kAMI paNa bhUla rahI javA pAmI hoya to mane jaNAvazo jethI bhaviSyamAM tene sudhAravA prayatna karIza. vi. saM. 2049 akSaya tRtIyA paMcAsa vardhamAna sAgara Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainanI mukhya traNa jAti jenomAM mukhya tathA prAcIna traNa jAtio che (1) zrImALI (2) prAgvATa (poravAla) (3) upakezajJAti (osavAla) AmAM zrImALa ane poravAla jJAtinA sthApaka AcArya svayaMprabhasUri hatA ke jeo prabhu pArzvanAthanA pAMcamA paTTadhara hatA arthAt AcArya kezI zramaNanA ziSya tathA AcArya ratnaprabhasUrinA guru hatA. bAda A banne jAtionA utkarSa mATe upadeza gacchAcAryo uparAMta vikramanI AThamI sadImAM zaMkhezvara gacchIya udhyaprabhasUri tathA 1444 graMthonA kartA AcArya haribhadrasUrijIe paNa AmAM rasa lIdhelo. Ama zrImAla tathA poravADanuM mULa gaccha upakezagaccha ja che. have rahI trIjI osavAla jJAti. tenA mULa sthApaka AcArya ratnaprabhasUri che. AcArya ratnaprabhasUri pachI lagabhaga 1500 varSa sudhI ghaNuM kharuM ukeza gacchAcAryoe A jJAtino uddhAra karyo hato. teno vistAra karyo hato. A jJAtino gaccha upakezagaccha hato chatAM paNa A lAMbA samaya sudhI bIjA gacchIya AcAryoe ajenone pratibodha karI osavALa jJAtinI vRddhi karavAmAM upakezagacchAcAryonA hAtha majabUta karyA haze ? tema chatAM A udAravRttivALA AcAryone gacchanuM mamatva na hovAthI pote banAvelA pratibodha karelA bhAvikone alaga rAkhatA A saMgaThana saMsthAmAM sAmela karI devAmAM saMghanuM hita tathA potAnuM gaurava samajyA ane A ja kAraNathI A samaye A jJAtinuM saMgaThana baLa vadhatuM rahyuM. AcArya ratnaprabhasUrithI 1500 varSa pachI jenazAsananI pracalita prathAmAM amuka lokoe be bheda pADyA ane navA navA gaccho racavAnI prakriyA zarU karI ane A loko osavAlAnavAdi pUrvAcAryo dvArA pratibodha zrAvakone potAnI mana mAnI kriyA karAvI tathA AMkhonA jAduthI teone potAnA upAsaka banAvavA lAgyA. ane temanA upAsaka banAvavA lAgyA. paNa temanA vaMzane nahi badalI teno Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ te rAkhyo. A kArya ItihAsane surakSita rAkhavuM. basa A kAraNa mAtrathI ame A badhI vAto lakhavAnuM ucita mAnyuM che. 1. mahAjanavaMza temaja upakezavaMza tathA ozavaMzanI sthApanA tathA vRddhi karavAvALA upakezagacchamAM AcArya ratnaprabhasUri, yajJadevasUri, kasUri, devaguptasUri, siddhasUri, kukadI zAkhAnA kuMdakuMdAcArya, kakkasUri, devaguptasUri, siddhasUri, dvivandanIya zAkhAnA - kasUri, devaguNasUri, siddhasUri, khajavaLanI zAkhAnA kakkasUri, devaguptasUri tathA siddhasUri, A sivAya jadunAgaguru kRNArthI pajJaprabhavAcaka vagere mahAna prabhAvika AcArya thayA che. ane A gaccha paraMparAthI teoe zuddhi saMgaThana dvArA joradAra kArya karI jainazAsananI kImatI sevA karI che. jaina samAja bhale potAnA pramAda, ajJAna tathA katAnIpaNAthI bhUlI jAya. paraMtu jena sAhitya DaMko vagADI batAvI rahyuM che ke Aja je jaina dharmajagatamAM garjanA karI rahyo che te e mahAtmAonI zubha dRSTi tathA moTI kRpAnuM phaLa che ke jeoe mahAjanavaMzanI sthApanA karI jena zAsanano bahu bhAre upakAra karyo che. upara banAvela bRhada zAnti snAtra pUjAmAM bhAga levA vALA 18 gotronAM nAma A pramANe batAvyAM che. tA bharo, vagha nA, tataH prArTa gotrAH | turyo balA bhyo nAmA'pi,zrI zrImA'laH paJcamastathA // 169 gurubhako norakSA, liricihyoDamaH zraSaSTi' gotrANyamUnyAsana paNe dakSiNa saMjJake // 170 suyi' tatADaDaditya' nAgau, bhUri modra Datha pi yaci / kuMma TaH kAnyakubjauDatha, DiDubhAkhayoDaSTamoDapiyaH // 171 tathADanyaH zreSTi gotroyo, mahAravIrasya vAmanaH // upadezagaccha caritra tADa bAphanA, karaNAvaTa, balAha, zrI zrImAla, kulabhadra mokha, virahaka tathA zreSTi A navagotrovALA mahAvIra prabhunI mUrtinI dakSiNa bAju pUjApo laI UbhA che. saMcati, AdityanAga, bhUri, bhAdra ciMcaTa kummaTa, kAnyakubdha Dir3a tathA laghuzreSTi A nava gotrovALA bhagavAna mahAvIranA nAma Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. pU. prazAntamUrti gacchAdhipati A. bha. zrImat pU. kailAsasAgarasUrIzvarajI ma. sA. sevAbhAvI sAdhvIjI zrI kalyANadharmAzrIjI ma. sA. nI. satpreraNAthI sAlaDI nivAsI paTela raibena jIvIdAsanA putra bhoLIdAsabhAi, AtmArAmabhAi, kezAbhAi . paM. zrI vardhamAnasAgarajI ma. sA. munirAjazrI mahendrasAgarajI ma. sA. >> Jain Educationa International A. bha. zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. gaNi vinayasAgarajI ma. sA. munizravarazrI vivekasAgarajI ma. sa saujanya : sAdhvIjI zrI koTIgaNAzrIjI ma. sA. nA sadupadezathI zrI prANalAla ke dozI, bena maphatalAla koThArI lalItAbena vasaMtalAla gabhAradAsa, rasikalAla maphatalAla koThArI
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAmAM UbhA rahyAM hatAM, ghaNAM snAtro karAvyAM hatAM, A aDhAra gotronuM puNya kyAM sudhI vadhyuM ane kyAM sudhI phUlya phAlyuM ? te nIce lakhela zAkhA - prati zAkhAonI sAraNI uparathI anumAna karI zakazo. cenAvana rAvana tADa talavADA mAlAvana nAgaDA toDiyANi naravArA suratI pAkA caumolA saMghavI jokhelA harasona kasiyA DragariyA pAMcAvana kelANI dhAvaDA caudharI vinAyikA AvI kala sATherAvA 22 zAkhAo 2. mUlagotra bappanAga: (utpati vIrAt 70 varSa) 1 bAphanA bAlA daphanarI camakiyA. 2 bahurRNa ghAturiyA ghoDAvana boharA 3 nAhaTA rihupaNA kuceriyA mikaDiyA 4 bhopAlA kurA bAliyA mAsa 5 bhUtiyA vetAlA saMghavI raNadhIrA 6 bhAbhu salagaNA sonAvana bahecA 7 navasArA bucANi selona pATaliyA 8 mugaDiyA sAbaliyA bhAvaDA bAnuM jA 9 DAgarecA tosaTiyA laghunAhaTA tAkaliyA 10 camakiyA gAndhI paMcabhAyA 11 codharI koThArI haDiyA dhArolA 12 jaMgaDA khokharA TATiyA 13 koTecA paTavA ThagArA vAghelA 14 zukaniyA Ama kula 53 zAkhAo thaI. yoddhA duliyA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jaina ItihAsa saMgraha bhAga - 2 jena rAjAono itihAsa ] jaina dharma e vIra kSatriyono dharma che. A avasarpiNI kALanI apekSAe zrI RSabhAdi covIsa tIrthakara, bharatAdi bAra cakravartI, rAmacandrAdi nava baLadeva, kRSNAdi nava vAsudeva, samrATa rAvaNAdi nava prati vAsudeva tathA maMDalika rAjA mahArAjA A dharmanA parama upAsaka nahIM kintu kaTTara pracAraka hatAM, ane A kAraNathI ja jaina gharma vizva gharma kahevAto hato ane jyAM sudhI jena dharma rASTriya dharma rahyo tyAM sudhI vizvAsanI uttarottara unnati thatI rahI. sukha ane zAMtimAM ja loko potAnuM kalyANa karavAmAM tatpara rahetA. vartamAna samayamAM phakta vaizyajAti ja jenadharmanuM pAlana karatI joIne loko kahetA ke jaina dharma to phakta vaizya jAtine ja che. A maMdironI mUrtionI pratiSThA karavAvALA koI eka gacchanA nahi paraMtu judA judA gacchanA AcAryo hato. ane A jaina jAtio ne pratibodha karanArA paNa koIeka AcArya nahotA. paraMtu A badhA AcAryoe osavALa jAtinA tamAma gotra tathA jAtionI sAthe upakezavaMzano ullekha karI e sAbita karI ApyuM che ke upakezavaMzanA pratibodha upakezagaccha AcArya hatA ane temano gaccha paNa upakeza gaccha ja che. upakezagaccho upAsakonI jAtionI gaNatarI karavI eTalI badhI muzkela che ke, ratnAkaramAMthI ratnonI gaNatarI karavI jevI muzkela che. chatAM virA- 373 varSamAM upakezapuramAM bRhadasnAtra bhaNAvAyuM te samaye 18 gotravALA snAtrIya banelA e 18 gotrono ullekha prAcIna graMthomAM avazya maLe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kintu upakezapuramAM rahevAvALA bIjA lokonAM kyAM kyAM gotra che ? tathA upakezapu2 sivAya bIjAM anya gAmomAM vaselA mahAjanavaMzanA kyAM kyAM gotra haze ? temAM je koraNaTapuramAM rahIne mArtha najara tathA Adi AcAryoe ajenone jaina banAvI mahAjanavaMzanI je vRddhi karI tenA kyAM kyAM gotra haze ? vagere A viSaya upara silasilAbaMdha koI ItihAsa maLato nathI. saMbhava che ke ATalA lAMbA samayamAM AvA utkRSTa unnatikALamAM paNa bIjAM aneka gotra haze. chatAM vartamAnamAM je kaMI vigato maLe che tenAthI ja saMtoSa mAnavo paDe che. kAraNa ke bIjo zuM upAya che ? chatAM ame A samaya mATe ATaluM paNa nahi lakhIe to amane vizvAsa che ke pAchaLanA loko mATe A paNa vigato nahIM rahe. 3. mUlagotra karNATa: (utpati vIrAt 70 varSa) karaNAvaTa vAgaDiyA saMghavI raNasota A2chA dadaliyA hunA kAkecA thaMbhArA kudecA jinotI lAbhAMNI saMkhalA bhInamAlA Ama kula 14 zAkhAo thaI. 4. mUlagotra balAhA (u.vI. 70 varSa) alAhA rAMkA vAMkA zeTha lAlA boharA bhUteDA koTArI laghurAMkA depArA nerA sukhiyA pATonA pepasarA dhArIyA jaDiyA sAlIpurA citoDA hAkA saMghavI kAgaDA kuzalonA phalodiyA Ama kula 26 zAkhAo zeThIyA chAvata caudharI 11 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. mUlagotra morakha (u.vI. 70 varSa) pokaraNa morakha bAMdolIyA cuMgA saMghavI laghucuMgA tejArA gajA laghupokaraNAM caudharI gorIvAla kedarA vAkAkaDA karacu kolorA zIgAlA koThArI Ama kula 17 zAkhAo 6. mUlagotra gulahaTa (u.vI. 70 varSa) surANIyA sAmecA kulahaTa surakhA suMsANI pukAra masANIyA khoDIdA saMghavI laghusukhA boraDA caudharI kaTArA mastrI pAlakhIyA khUmANaza Ama kula 18 zAkhAo hAkaDA maloDI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenonA gacchano ItihAsa vibhAga - 1 mahAjana saMghano ItihAsa e vAta puravAra kare che ke vIrAtuM. 5 mA varSamAM prAya: vidyAdhara gaccha kulabhUSaNa AcArya svayaM prabhasUrIe mahAjanasaMghanI sthApanA karI hatI. uza, ukeza, upakeza osavaMza tathA osavALa e mahAjana saMghanA paryAyavAcI nAmo che. prabhu mahAvIranA nirvANa bAda 373 varSe upakezamAM eka durghaTanA banI. prabhu vIra bhagavAnanI mUrtinA vakSa:sthala upa2 upasAvela graMthione keTalAka navayuvakoe eka suthArane bolAvI tene naSTa karavAnuM duHsAhasa karyuM. A kAryathI devIno kopa thayo ane AkhA nagaramAM hAhAkAra macI gayo. te vakhate pU. A devazrI kakkasUrijIe zAMti karAvI, have A vakhate upakezapuranA keTalAka jeno A nagarano tyAga karI hijarata karI gayA ane teo tyAMthI nIkaLI bIjAM gAmomAM jaI vasyA. have teo je gAma ke nagaramAM vasyA tyAMnA loko A lokone upakezI tarIke oLakhavA lAgyA kAraNa ke teo "upakeza pura" nagaramAMthI AvelA hatA. AgaLa upara A loko upakezavaMza tarIke prakhyAta banyA. A eka sAmAnya bAbata che ke gAmanA nAma uparathI koI eka jAti banI jAya che. dAkhalA tarIke mahezvarI nagarI uparathI mahezvarI, khaMDavA uparathI khaDelavAla, agrahathI agravAla, pALIthI pAlIvAla vi. vi. A kAraNathI ja upakezanagara uparathI upakezavaMza paDyo. have A upakezavaMzanA pratibodhaka AcAryonA vadhu paDatA vihAro upakezapuranI AsapAsanA pradezomAM vadhu rahevAnA kAraNathI A sAdhu - bhagavaMtono samUha upakezagaccha tarIke oLakhAvA lAgyo je Ajadina sudhI vidyamAna che. 13 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte zaMkhezvara gAmathI zaMkhezvaragaccha, vAyaTagAmathI vATagaccha, nANA gAmathI nANAvaLagaccha, koraMTa gAmathI koraMTagaccha, harSa purAthI harSapuraNagaccha, bhinnamAlathI bhinnamAlagaccha.vi. A pramANe upakezapurathI upakezagaccha sthapAyo che. ueza : A mULa zabda usavALI (usakI) bhUmithI utpanna thaela che. prAkRtanA lekhakoe ukeza tathA saMskRtanA vidvAnoe upakeza zabdano prayoga karyo che. A traNe zabdono jevI rIte nagaro mATe prayoga thAya che tevI rIte upakezavaMza jAti tathA upakezagaccha mATe thAya che. 1. uezapura - ukezapura - ukezapura 2. uecavaMza (jJAti) - ukezavaMza - upakezavaMza 3. uezagaccha - ukezagaccha - upakezagaccha A traNe zabdono prayoga nagara, vaMza tathA gacchanI sAthe kevI rIte ane kyAM kyAM thayo che tenA mATe ahIM eka sarvasAdhAraNa vizvasanIya namUnA nIce mujaba banAvela che : uezapure samAtI - u. ga. paTTAvaLI ukezapure vAstava - upakezagaccha caritra zrImatyupakezapure - nAbhinandanoddhAra uezavaMza - caMDAliAgotre zilAlekha 1285 + ukezavaMza - jAMgaDA gotra zilAlekha upakezavaMze - zreSTa gotra zilAlekha 1256 + + bAbu pUrNacaMdrajI saMpAdita uezagaccha zrI siddhasUribhI lekhAMka 558 + ukezagaccha zrI kakasUrinane lekhAMka 1044+ upakezagaccha zrI kukuMdAcAryasaMtAne lekhAMka 155 - AcArya buddhisAgarasUri saMpAdita 400 + Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte A traNe zabdone mATe seMkaDo sAbitI vidyAmAna che ane AnAthI e phalita thAya che ke pahelA upakezapura tyArabAda upakezavaMza ane te pachI upakezagaccha nAmakaraNa thayAM che. ane A traNe zabdo ekabIjA sAthe ghaniSTa saMbaMdha dharAve che. sArAMza : Aje ApaNe jene osiyA nagarI kahIe chIe tenuM mULa nAma upakezapura che ane A upakezapuranuM apabhraMza osiyA vikramanI agiyAramI zatAbdInI AsapAsa thayela che ane tyAMthI upakezapurane loko osiyA kahevA lAgyA. tema chatAM saMskRta sAhityanA lekhakoe A nagarInuM nAma upakezapura ja lakhyuM che. jeone ApaNe osavAla kahIe chIe teonuM mULa nAma upakezavaMza che. jyArathI upakezavaMzanuM apabhraMza osiyA thayuM tyArathI upakezavaMza apabhraMza paNa osavALa thaI gayuM. tema chatAM zilAlekho vageremAM A vaMzanuM nAma upakezavaMza ja lakheluM mAlUma paDe che. agara koIne paNa osavAlanA nAmano ItihAsa jovo haze to vikramanI agiyAramI zatAbdI pahelAM to nahi ja maLe. kAraNa ke te vakhate A jJAtinuM nAma saMskaraNa paNa thaela nahotuM. paNa tethI kadI ema mAnavAne kAraNa nathI ke osavAla jAtino ItihAsa vikramanI agiyAramI zatAbdI pUrve na maLe. kAraNa ke agiyAramI sadI pUrve A jJAtinuM nAma upakezavaMza hatuM. eTale agiyAramI sadI pahelAMno ItihAsa upakezavaMzanA nAmathI ja maLaze. jyArathI A jJAti prakAzamAM AvI tyAre tenuM nAma upakezavaMza paNa nahotuM. paNa te vakhate nAma mahAjanavaMza hatuM. tyArabAda cAra-pAMca sadIo pachI upakezavaMzanA loko bIje anya sthAnamAM jaI vasyA te kAraNathI mahAjanavaMzanuM nAma pachI upakezavaMza paDyuM. paraMtu je mahAnubhAvoe A bAbatano ItihAsa jANavAnI AchIpAtaLI paNa mahenata karI che, teo khuda kahI zakaze ke jena gharma to eka rASTriya dharma che. 15 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAratane AryAvarta tathA ahiMsApradhAna deza kahevAmAM Ave che e ja vAta siddha kare che ke bhAratamAM jaina dharmanI ja pradhAnatA hatI. vedakALa pahelAM paNa jaina dharma astitvamAM hato te khuda veda tathA purANomAM batAvavAmAM Ave che. * nIce lakhela hakIkata vAMco : OM namo'rhanto RRSabhante // artha :- arhanta nAmavALA (5) pUjya RRSabhadevane namaskAra hojo. (yajurveda) OM sadA rakSa ariSTanemisvAhA || artha :- he ariSTa nemi bhagavAna amArI rakSA karo. (yajurveda adhyA. 26) OM trelokya pratiSTatAnAM caturviMzati tIrthakarANAM / RSabhAdi varddhamAnAntAnAM, siddhAnAM zaraNaM prapadye // artha :- traNa lokamAM pratiSThita zrI RSabhadevathI AdithI vardhamAnasvAmI sudhInA covIsa tIrthaMkaro che. te siddhonuM zaraNa prAsa thAo. (Rgveda) OM pavitraM nagnamupavi (I) prasAna he yeSAM nagrA (nagnaye) jAtiryeSAM vIrA ! artha :- ame loko pavitra "pApathI bacAvavAvALA" nagna devatAone prasanna karIe chIe. je nagna rahe che tathA baLavAna che. (Rgveda) kudaratano eka aTala niyama che ke dareka padArthanI unnati ane nAza avazya thayA kare che. bhagavAna mahAvIra prabhunI pahelAM bhAratamAM yasavAdIonuM bahu jora vadhI rahyuM hatuM. azvamedha, gajamedha, naramegha, khakarAbali, vi. yajJanA nAma uparathI asaMkhya niraparAdhI mUMgA prANIonA balidAnathI raktanI nadIo vahI rahI hatI. A rItabhAtathI janatA trAhimAma thaI rahI hatI. varNa - jAti - upajAti mata-paMthanA kIcaDamAM janatA phasAIne potAnI zaktino durupayoga 16 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI rahI hatI. ucca-nIcanuM kAtila jhera cAre bAju phelAI rahyuM hatuM. durAcArano agni cArekora labakArA karI rahyo hato. naitika, sAmAjika tathA dhArmika patana potAnI caramasImAe pahoMcyuM hatuM. tyAre janatA eka evA mahApuruSanI pratIkSA karI rahI hatI ke je A badhI harakatone ulajhAvI zAMti sthApI zake. ThIka A samaye bhagavAna mahAvIra tIrthaMkara thaIne janatAnA kalyANa arthe ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, saMtoSa, prema tathA paropakArano saMdeza bhAratanA cAre khUNe potAnA bulaMda avAjathI pahoMcADayo. nIca uccano bhedabhAva miTAvI prANI mAtrane dharmanA adhikArI banAvyA. AtmakalyANa karI svarga - mokSanA hakka badhAMne samAna rUpamAM ApyA ane sarvatra zAMtinuM sAmrAjya pravartavA lAgyuM. bhagavAna mahAvIrano prabhAva phakta sAdhAraNa loko para ja nahoto kintu moTA rAjA tathA mahArAjAo upara paNa paDyo hato ane karoDonI saMkhyAmAM mahAvIra bhagavAnanA zAMtinA jhaMDA nIce janatA zAMti anubhavI rahI hatI. Aje ame bhagavAna mahAvIranA upAsaka keTalAka rAjAono ja ullekha karavA mAMgIe chIe. jo ke teno ullekha jainonA prAcIna evA pramANabhUta aMgopAMga sUtramAM vidyamAna che. vizAlAnagarInA mahArAjA ceTTaka kaTTara jaina dharmI hatA. temanI bahena trizalA mahArAjA siddhArthanI sAthe paraNAvela ane temanI kUkhe bhagavAna mahAvI2no janma thayela. mahArAjA ceTakanA kabajAmAM kAzI koralanA 18 rAjA hatA ane teo paNa jainadharmanA upAsaka hatA. e badhAe bhagavAna mahAvIranI parama upAsanA karI hatI ane aMta samaye bhagavAnanI pAse pAvApurImAM poSadha vratamAM hatAM. (niriyAvalikA tathA bhagavatIsUtra) sindhusovIranA dezanA mahArAjA udAI tathA temanAM mahArANI prabhAvatI pAkAM jaina hatAM. temaNe temanA bhANeja kezIkumArane rAjakArabhAra ApI bhagavAna mahAvIranA caraNakamaLomAM bhagavatI jaina dIkSA grahaNa karI mokSapada prApta karyuM. Jain Educationa International 17 For Personal and Private Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanA putra abhijitakumAra tathA mahAjana kezIe paNa jaina dharmane khUba pracAra karyo. (bhagavatI sUtra) avantI nagarInA mahArAjA caMDa pradyota jaina dharmanuM pAlana karatA hatA. (uttarAghana sUtra) kapIlapuranagaranA mahArAjA saMcatie bhagavatI jaina dIkSA pAlana karI akSayasukhane pAmyA. uttarAghAyana sUtra 31.18 darzanapura nagaranA mahArAjA dazArNabhadra eka vakhata bhagavAna mahAvIranuM svAgata bahu zAnadAra ane bhavya rIte karyuM paNa temane manamAM abhimAna thayuM ke bhagavAna mahAvIranA upAsaka rAjAo ghaNA che. paNa mArA jevuM zAnadAra svAgata koIe nahIM karyuM hoya. A vAta tyAM Avela zakrendrane thaI. temaNe vaikriyathI aneka racanAo karI jene dekhI rAjA dazArNabhadrano garva UtarI gayo. te e vicAramAM hato have IndranI sAme mAruM mAna kevI rIte rahe ? Akhare temane samajI vicArI bhagavAna mahAvIra prabhunI pAse bhagavatI jaina dIkSAno aMgIkAra karyo. A joI Indra AvIne A muninA caraNakamaLamAM potAnuM mastaka namAvIne kahyuM ke he muni sAcuM mAna rAkhavAvALA saMsArabharamAM Apa eka mAtra cho. dazArNabhadra munie te ja bhavamAM sagati prApta karI lIdhI. uttarAdhyayanasUtra' avaMtI dezanA sudarzananagaranA mahArAjA yugabAhu tathA temanI rANI pAkAM jaina hatAM. vidyAdharakulabhUSaNa svayaMprabhasUrIzvarajI ma. dvArA zrAvakone samyakta sahita bAravrata aMgIkAra karAvyAM. A ja kAraNa ke Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ caramatIrthapati zrI vardhamAna svAmIne nama: zrImALI jJAtionI utpatti H zrImALI jJAti e mahAjJAti che. e jJAtinI utpattino EtahAsa bahu ja jUno che. zrImALa purANa parathI jaNAya che ke dvAparayugane aMte zrImALI jJAtinI sthApanA thaI hatI. jUnA samayamAM jJAtinA baMdhAraNamAM atyAranA karatAM ghaNo ja pheraphAra hato. mULa cAra varNo hatA. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra. jeo kuLagora tarIke lokone dharma saMskAra ApatA, temane abhyAsa karAvatA, pAThazALA sthApI aneka vidyArthIone vidyAdAna ApatA temaja bhikSAvRttithI jIvananirvAha calAvatA te sarva brAhmaNa tarIke oLakhAtA. jeo sAmUhika hatA, cora, lUMTArAthI lokonuM rakSaNa karatA hatA, duzmanathI gherAyelA dezane vijayI banAvatA teo kSatriya tarIke oLakhAtA. jeo pazupAlana karIne potAno jIvananirvAha karatA, jeo vyApArI hatA, khetI karanArA hatA te badhA vaizya tarIke oLakhAtAM, ane jeo hiMsaka vRttivALA hatA, halakA dhaMdhA karanArA, halakuM AcaraNa karanArA svacchatAmAM nahi samajanArA, UtaratA prakAranA loko te zUdra nAme oLakhAtA. 1. AcAryA adhyApakA yAjakAH sAdhavAH munayazca brAhmaNaH [saddharma sUtra] 2. jAmayo priyAra-tIkSNA odhanAH priya sAhanAH / tyasvadharmArasAMgaste dvijA kSatratAM gatAH // 3. gojyAM vRttiH samAsthAya pItAH kRSyupajIvinaH / svadharmAnnanutiSThati te dvijAH kSatratAM gatAH // 4. hisAMnRtakriyA labdhAH sarve karmopajIvInaH / kRSNAH zaurya paribhraSTAste dvijAH zUdratAM gatAH Jain Educationa International 19 mahAbhArata zAMtiparva] For Personal and Private Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidvAnano chokaro vidvAna sahelAIthI banI jato kAraNa vidvAna vidvatAnuM mahattva samajatA hoIne gaLathUthImAMthI ja emAM keLave che. chokaro paNa pitAno guNa sahajatAthI, saraLatAthI zIkhI leto hoya che. evI rIte UMcI yogyatA para caDhelA mANasanI prajA UMcI yogyatAvALI thAya e svAbhAvika che. tethI viruddhamAM jeone UMcI yogyatAnAM darzana paNa na thayAM hoya, gharamAM paNa AvI yogyatA bilakula na hoya emane yogyatAnuM mahattva jaladI samajAtuM nathI. TUMkamAM sahu potapotAnAmAM AgaLa vadhatAM ane uccatA ane nIcatA ekanI eka jagyA e sthira sthApana thatAM thoDA kALe sthApita thayA jevI thaI gaI. padavIrUpa vargo A niyame sthira sthApana thatA gayA ane je je varNamAM janme te te varNano thAya, e vAta siddhAMta rUpa thaI paDI. A rIte AryajAti ucca-nIcanA bhedarUpa cAra vibhAgomAM vaheMcAI gaI. pachI to jUnuM satya svaxvat banI gayuM. mahAbhArata, manusmRti purANo vagere graMtho AvI noMdho pUrI pADe che. eka varNamidaM pUrNa vizvamAsIdayuddhiSThira / karmakriyA vizeSaNa, cAturvaNyaM pratiSThitam sarva vai yonija martAya sarve mUtrapurISiNa ekindriyoMdviyAthAzca tasmAschIla guNo dvija zUdrospi zIla saMpanno guNavAna brAhmaNo bhavet / brAhmaNospi kriyAhIna zUdrAdrapyadharmo bhavet zUdro brAhmaNatAmeti brAhmaNazveti zUdratAm / kSatriyAjjAta mevaMhi vidyAdvaizyAnta thaivaya Jain Educationa International || 3 || For Personal and Private Use Only // 2 // || 4 || mahAbhArata he yudhiSThira ! AkhuM jagata eka ja jAtinuM che. karma kriyAnI vizeSatA vaDe cAra varNa sthApAyA che: [1] sarva yonithI utpanna thayelA che. sarve maLamUtrathI bharelA che. sarvanI Indriyo eka sarakhI che. ane viSaya (IndriyonA upabhoga) paNa badhAnA eka sarakhA che, eTale 20 // 3 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIlaguNa enA vaDe ja dvija che. [2] zUdra paNa zIlavALo hoya to uttama brAhmaNa thAya ane brAhmaNa paNa kriyAhIna hoya to zUdrathI paNa halako thAya. [3] zUdra brAhmaNa thaI zake che ane brAhmaNa zUdra thaI zake che. e ja pramANe kSatriya ane vaizya paNa. potAnA guNakarma ucca-nIca thAya). [4] chAndogya upaniSadanI eka kathA bahu asarakAraka che. satyakAma nAmano brAhmaNa vidyAdhyayana karavA gurunA AzramamAM gayo. gurue tene tenuM gotra pUchyuM. satyakAme kahyuM ke huM te jANato nathI tyAre gurue kahyuM ke tuM tArI mAtAne pUchI Ava. mAtAne pUchavA gayo tyAre tenI mAe kahyuM ke huM tAruM gotra kayuM che te jANatI nathI. huM jyAre yuvAnImAM dAsI rUpe aniyamita pharatI hatI tyAre tuM utpanna thayo. tethI tAruM gotra kayuM che te huM jANatI nathI. mAruM nAma jAbAlA che ane tAruM nAma satyakAma che mATe satyakAma jAbAlA e pramANe tuM kaheje. teNe guru pAse jaIne zabdezabda satya vAta kahI. gurue kahyuM vatsa, khuzIthI brahmacArI thA ane bhaNa. tuM satyapriya che ne tethI tArI jAta brAhmaNa che. A pramANe gurue satyakAmanI guNa pramANe jAti TharAvIne tene bhaNAvyo. e ja pramANe halakI jAtimAM utpanna thavA chatAM ta5 vaDe brAhmaNa padavI pAmyAM. AvAM dRSTAMta mahAbhArata, rAmAyaNa ane purANomAM aneka maLI Ave che. vidyA ane uttama sadAcAranA kAraNathI jeo brAhmaNa padavI pAmyA hatA te temanA vaMzaja) abhaNa ane durAcArI thayA pachI paNa brAhmaNa gaNAtAM rahyAM. ane ajJAna tathA durAcArane lIdhe jeo UtaratI dazA pAmyA hatA temAMthI koI vidvAna ane pavitra AcaraNavALo nIvaDe to paNa te zUdrano zUdra rahevA lAgyo. koIpaNa ItihAsa juo, hiMdustAnane ke romana , grIsa ke yuropano, jyAM tyAM UMcI padavI pAmelAomAM jAtimatsara e eka svAbhAvika vastu che. vidyAthI, dhanathI, rAjasattAthI ke koIpaNa kAraNathI jeo UMcI padavI pAme che temanAmAM dhIme dhIme jAti matsara dAkhala thayA vinA raheto ja nathI. amArA jevA jeo nathI te amArAthI halakA e bhAva atyAranI UMcI keLavaNI pAmelA vakIla, DaoNkTaro ane sarakArI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ amaladAro nivArI zakyA nathI tema, prAcIna kALamAM jIvanArA ane temanA guru tarIke pUjAtA brAhmaNo paNa nivArI zakyA nahotA. vargo upara jaDatA AvyA pachI pahelethI cAlatA Avela kanyAvyavahAra upara aMkuza mukAyo temaja UMcAvarNanI kanyA nIcA varNamAM jAya nahi tene mATe khAsa niyamo baMdhAvA lAgyA. UMcA varNano puruSa nIcA varNanI game tevI kanyA laI zake. paNa nIcA varNanA puruSane UMcA varNanI kanyA jAya nahi tenI pUrepUrI kALajI rAkhavA mAMDI. brAhmaNa brAhmaNanI, kSatriyanI, vaizyanI ane zudranI cAre varNanI kanyA laI zake. kSatriya kSatriyanI, vizvanI ane zUdranI traNe varNanI kanyA laI zake. vaizya vaizyanI ane zudranI e be varNanI kanyA laI zake ane zudra ekalI zudra jAtinI ja kanyAne paraNI zake. A pramANenAM lagna te anuloma lagnane nAme oLakhAtAM thayAM. paraMtu A pramANe baMdhAraNa cAlu rahI zakyuM nahi ane UMcA varNanI kanyA ane nIcA varNanA puruSonAM lagna cAlatAM rahyAM. AvA lagnane pratiloma (UlaTAM) lagna evuM nAma apAyuM. AvAM viruddha lagna na thAya te mATe yogya pagalAM zikSA) karavAne mATe tenI prajA nIcI pAyarInI gaNAya evuM TharAvavAmAM AvyuM. dA. ta. zUdra jo vaizyanI kanyAthI prajA upajAve to vaidehaka (bharavADa) jAtinI thAya teNe pazupAlana karavA dvArA, ghI, dUdha, chAsa vi. vecIne nirvAha karavo. zUdra jo vaizya strIthI vyabhicAra karavA dvArA prajA upajAve to te prajA cakI (ghAMcI) jAtinI gaNAya. teNe tala pIlIne te vecavAno tathA mIThuM vecavAno dhaMdho karavo. zUdra te kSatriyanI kanyAthI prajA upajAve to dArU, mAM vecavAno dhaMdho karavo. zUdra jo brAhmaNIthI prajA upajAve to te "cAMDAla" (bhaMgI) jAtinI thAya. eNe sIsAnAM athavA loDhAnAM ghareNAM paheravAM, bagalamAM kalara bAMdhavI, bapora pahelAM gAmamAM jaIne mArga sApha karavAnuM 22 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAma karavuM. bapora pachI gAmamAM javuM nahi. gAmanI bahAra naiRtya khUNAmAM rahevuM. e jAtinA badhA lokoe eka sAthe rahevuM. ne jo tema na kare to temano vadha karavo. A pramANe niyama karyA. zA mATe? tenuM kAraNa batAvatAM kahe che ke, jAtibhedamAM sauthI nIcAmAM nIcI jAti cAMDAlanI, sauthI UMcI brAhmaNanI, teNe zUdranI jAti sauthI nIcI tenI sAthe saMsarga karyo tethI tenI prajAne sauthI adhama TharAvI. Ama, UMcA varNanI strIo nIcA varNa sAthe saMsagamAM na Ave tenA mATe A prakAranAM sakhata baMdhana lagAvavAmAM AvyAM. brAhmaNa brAhmaNa jAtinI kanyA paraNyo hoya to tenAthI thanArI prajA te brAhmaNa gaNAya ane jo te kSatriya jAtinI kanyA paraNe to tenAthI thanArI prajA te brAhmaNa nahi paNa mUrdhAviSikata rAjyAbhiSeka karavAne yogya UMcA prakAranA kSatriyanI jAtinI thAya. brAhmaNane paraNelI vaizya strIthI prajA utpanna thAya te aMbaSTa, vaizyathI thoDI caDhatA darajjAvALI ane manuSyo temaja hAthI, ghoDAnuvaidhaka karavAno dhaMdho karIne nirvAha karavAnA adhikAravALI jAti thAya. temaja brAhmaNane paraNelI zUdra strIthI prajA utpanna thAya te niSAda athavA pArArAva nAmanI jAtinI prajA gaNAya eno darajjo zUdrathI jarA UMco ane dhaMdho sonuM ghaDavAno karIne nirvAha karavAno adhikAra bhogave. A pramANe jAtimatsaranA kAraNe eka ja puruSathI thanArI prajA paNa mosALanA varNa pramANe judI judI jAtinI ane judA judA adhikAranI thavA lAgI. anuloma lagnathI eka brAhmaNa traNa navI jAtio utpanna kare, e ja pramANe eka kSatriya be jAtio vadhAre ane eka vaizya eka jAtibhedano vadhAro karI zake. A anuloma jAtibheda ane tethI viruddha khIjA pratiloma jAtibheda eTalA bheda to phakta cAra varNonA mizraNathI ja thatA hatA. jAtibheda ATalethI ja aTakyo nahi paraMtu paraspara mizraNathI utpanna thayelI varNasaMkara jAtio je koInI sAthe lagna kare te dareka lagnathI thanArI prajAnI jAti navI. temano darajjo ane temanA nirvAhanI vyavasthA paNa navI. Ama, khUba ja vizALa svarUpa thaI gayuM. koIpaNa be jAtino anuloma pratiloma darajjo TharAvavAnuM kAma zAstrakAra brAhmaNonuM hatuM. zAstrakAro zAstranA mULa 23 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ to dhyAnamAM rAkhIne navA nibaMdha bAMdhe ane rAjA e niyamono amala kare te e vakhatanI zAsana paddhati hatI. dezanA judA judA bhAgamAM vasanArA brAhmaNa, kSatriya vagere cAre varNanA lokonuM mULa baMdhAraNa ekasarakhuM hatuM. paNa jema jema teo chUTA paDatA gayA tema tema temanAM vyAvahArika baMdhAraNomAM phera paDato gayo. pota potAnA jarUrI ane zAstrakAronA sAbhiprAya pramANe judA judA bhAganA 43 loko mATe jadA judA niyamo TharAvavAmAM AvyA hatA. judA bhAganA loko mATe judA judA niyamo TharAvavAmAM AvyA hatA. vyavahAranuM niyamana karanAra A zAstrane smRti kahetA. smRtio racatAM pahelAM vyavahAra niyAmaka graMtho thayA hatA te "guhya sUtra" e nAme oLakhAtAM hatAM. smRtio racAyA pachI paNa brAhmaNomAM to guhyasUtrane ja pramANa mAnavAmAM AvatAM hatAM. judA judA bhAgamAM vasanArA brAhmaNomAM veda ane tenI zAkhAo judI judI hatI, tema judI zAkhA pramANe vyavahAraniyAmaka guhyasUtro paNa judA judA hatAM. judA judA bhAgamAM vasanArA brAhmaNomAM veda ane tenI zAkhAo judI judI hatI, tema judI zAkhA pramANe vyavahAra niyAmaka guhya sUtro paNa judA judA hatAM. Ama, ekabIjA bhAga ane ekabIjA samUha vacce vyAvahArika baMdhAraNo judAM paDatAM thayAM hatAM. smRtinA nAme oLakhAtA aDhAra - vIsa graMtho atyAre maLe che, te jadA judA sthaLamAM vasanArA loko mATe judA judA kALe racAyelA che. manusmRti ane yAjJavakya smRti e be mukhya graMtho che. dezanA sarvabhAganA loko e be graMthone mAna ApatA ane tenA AdhAra upara zAsanapaddhati cAlatI. je temaNe uparanA be graMtho pramANa mAnIne tenI puravaNI rUpe potAne joItA niyamo ghaDI kADhyA hatA. guhyasUtromAM temaja manusmRti ane jJAnavazya smRtimAM varNasaMkara prajAnA dhArA che. paNa te khUba che. e jationo je bhAgamAM je pramANe vadhAro thato gayo te pramANe te bhAganA zAstrakartAone vizeSa niyama ghaDavAnI jarUra paDI. koI smRtimAM e niyama thoDA ane koImAM ghaNA ja vistAravALA che. ekathI bIjI, bIjIthI trIjI, cothI ema uttarottara vadhatI jatI jAtionAM nAma, temanA sAMsArika dhArmika adhikAra ane temanAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirvAhana sAghana sarva bAbatanA savistara niyama ghaDavAmAM AvyA che. "auSanas smRti" e khAsa varNasaMkara jAtionA niyamone ja graMtha che. e smRtiomAM bIjI smRti karatAM vistArathI lakhAyuM che kAraNa ke je pradezamAM auSanasa smRtino amala thatho haze te pradezamAM e jAtio bahuvizeSa phelAvo pAmelI hovI joIe. bIjI smRtinA amalanA pradezamAM varNasaMkara jAtio bahu ja ochI hoya tethI te pradezanA zAstrakArone e saMbaMdhI vizeSa niyamo ghaDavAnI jarUra paDI na hoya te banavA joga che. gujarAtamAM jeTalI jJAtio (varNasaMkara jJAtio) che, teTalI bIjA koI pradezamAM nathI tethI ema anumAna karI zakAya te auSanasa smRti kadAca gujarAtane mATe ja racAyelI hoya. jyAM jarUra paDatI tyAM bIjA vibhAga mATe racAyelI puravaNI smRtiono AdhAra levAmAM Avato hato. atyAre jema judI judI hAIkorTe ekabIjAnA pheMsalAno AdhAra le che tenA jevuM hatuM. jyAre varNasaMkara jAtiono vadhAro asahya thaI paDyo tyAre zAstrokataoe kaMTALIne e pIDAno aMta ANavAno nizcaya karyo. viSama jAtio vacceno lagna vyavahAra baMdha karavAnuM nakkI karyuM. dareka mANase potAnI samAna jAtinA ane potAnI pUrepUrI oLakhANa pichAnanA loko vacce ja lagna saMbaMdha bAMdhavo. jemano darajo jarApaNa bhinna hoya athavA je loko vacce oLakhANa na hoya temanA vacce lagna vyavahAra karavo ja nahi. AvA niyama ghaDavAmAM AvyA. A navA niyamothI samAna darajjAnA ane jANItA lokonA je samUha baMdhAyA te ja atyAranI jJAti. jJAti eTale zuM ? jJAti e zabda jJA ghAtu uparathI thayo che. jJAno artha jANavuM thAya che. jANItA lokono samUha te jJAti. pahelA eka vaMzanA, eka gotra pravaranA jemane sUtaka lAgyuM tevA ane jeo vAraso pAme evA ya te eka jAti athavA jJAti kahevAtI. e ja pramANe brAhmaNa mAtranI jJAti brAhmaNa, kSatriyanI kSatriya, vaizya ane zUdranI jJAti zUdra ema 25 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa gaNAtI. paNa varNasaMkaratAno gUMcavADo vadhyA pachI je navA samUha baMdhAyA tene jJAti zabda lagAvavAmAM Avyo. eka ja gAmamAM vasavAne lIdhe eka ja dharmamata mAnatA hoya tethI ema vividha kAraNothI jANItA lokono samUha baMdhAya che. atyAranI jJAtio te dhoraNa 52 ja laMbAI che. e baMdhAraNanI zarUAta kyAMthI thaI ? kayA brAhmaNo e baMdhAraNano kharaDo taiyAra karyo ? sarva dharmeSu tasmAttu yau na piMDo vidhIyate / sthApita sthalavRnti jJAti bhedaH kalauyuge saMkaratva niSedhAya vartate ziSTha saMgrahAt amAtotpatti bhAvanAM bhUyastve sati sthiti sonvayaH sAMkara vyavahArotra mAstu tasmAt sthiti kRtA / sthAna sthApita bhedena sthAna sthApaka nAmamiH samavAyo bhevaDajJAtiH sajjAtisyAt kalau yuge / Jain Educationa International - || 9 || (padmapurANazaMtargata ekaliMga mahAtmya) e kharaDAno amala kayA rAjAnA vakhatamAM mukAyo ? A badhuM spaSTapaNe jANavA maLyuM nathI, purANo smRtio upa2thI ema joI zakAya che ke sAmAjika baMdhAraNanA niyamo brAhmaNo ghaDatA ane rAjAo teno amala karatA. smRtio ane purANo vikrama saMvata pahelAM 400 500 varSathI zarU karIne vikrama saMvata 500 sudhImAM racAyA che. e graMthomAM varNasaMkara (eka varNano puruSa ane khIjA varNanI strIthI thayelI) prajA ane temanA mATenA niyamo ghaNI jagyAe varNavyA che. jAtisaMbaMdhIno vicAra karanAra eka eka smRti e saMbaMdhI kaMIne kaMI purAvo Ape che. e graMthonI racanAnA kALe hAlanuM jJAtibaMghAraNa janma pAmyuM che. judI judI jJAtionAM purANo bahu pAchaLanA vakhatamAM racAyuM hoya evA purAvA te purANomAMthI maLI Ave che. eTale jJAtionAM purANa vikrama saMvata 500 pachI racAyAM che ema ApaNe mAnIe to paNa teno kALa saMvat eka hajAra karatAM vadhAre nIco utArI zakAya evuM nathI. saMvata eka hajAra pachInA aitihAsika sAdhano ApaNane vigatavAra maLe che. ne e uparathI ApaNe joI zakIe chIe ke hAlanI ghaNIkharI jJAtio AjathI 26 For Personal and Private Use Only // 2 // // 3 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka hajAra varSa pahelAM hAlanA jevA ja svarUpamAM cAlatI hatI. e jJAtio te kALe pura bahAramAM hatI. temane potAnuM mahattva batAvavAnI lAlasA te kALe thaI hatI. temane potAnuM mahattva batAvavAnI lAlasA te kALe thaI AvI nahotI ema mAnavAne kaMI kAraNa nathI. ethI UlaTuM evA purAvA maLe che ke jJAtinAM purANomAM jJAtinI utpattine kAlpanika ItihAsa batAvyo hoya che tevo ja ItihAsa saMvata eka hajAranI AsapAsa ane tenI pahelAMnA lekhomAM paNa pramANabhUta mAnIne teno ullekha karelo hoya che. A pramANe jotAM jo jJAtionAM purANo saMvatuM eka hajAra pahelAM racAyAM che, to te jJAtio e purANo racAyAM tenA karatAM bameM pAMcasaeN varSa jeTalI vadhAre jUnI to avazya hovI joIe. jJAtionAM nAmo je gAmonAM nAma uparathI par3ayAM che te gAmonA ItihAsa tarapha joIe to paNa nirvivAda siddha thAya che ke vikrama saMvata 200 pUrva A jJAtio hatI. jema ke zrIgauDa, zrImALI, puSkaraNA, agravAla, sArasvata, vagere. atyAranA zodhako paNa lagabhaga ekamata thayA che ke hAlanI jJAtio e vikrama saMvatu pUrve cArase pAMcase pachIthI hayAtImAM AvelI che. jJAtionI utpatti saMbaMdhe ApaNe je jANI zakIe evuM che te TUMkAmAM joIe to A che. ApaNe joyuM ke pahelAM lagnane mATe bAre daravAjA khullA hoya evI sthiti hatI. jJAtibaMdhAraNa astitvamAM AvyA pachI bArebAra daravAjA ekadama baMdha thaI gayA che. jJAti baMdhAyA pachI lagnane mATe je mArga khullo rahyo te e ja ke jJAtinI aMdara rahIne je thAya te karavuM. ApaNe pAchaLa joyuM ke kevaLa lagnanA kAraNathI ja varNamAMthI varNasaMkara ane varNasaMkaramAMthI jJAtionuM baMdhAraNa janma pAmyuM che. tethI jJAtine aMge je kaMI vizeSatA che te e che ke e samUhamAM kanyAvyavahAra thaI zake che. khAvApIvAno vyavahAra to aneka jJAtiomAM atyAre paNa seLabheLa cAle che. mAtra kanyAvyavahAra je-te jJAtinA aMgamAM aitihAsika saMbaMdha sivAya bIjI koI vizeSatA rahetI nathI. ApaNane AgaLa je samajavAnuM che te barAbara samajAya eTalA mATe A vAta barAbara dhyAnamAM rAkhavI joIe ke jJAti e lagna saMbaMdhane mATe baMdhAyelo samUha che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtibaMdhAraNano tAtvika vicAra koIpaNa mahAprajAnA baMdhAraNano vicAra karatAM eTaluM avazya dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke e baMdhAraNo koI vyakti ke jAtie potAnI najaramAM Ave tema bAMdhI dIdhelAM kadI hoI zake nahi. prajAsamUha pote amuka prakAranA valaNavALo hoya che, ne AgaLa je kAMI thAya che te A mULatattvanA phelAva rUpe hoya che. dakSa AgevAnothI dorAtI prajAnAM baMdhAraNa prayatnapUrvaka bAMdheluM che e vAta kharI ane jApAnanI prajAnuM hAlanuM baMdhAraNa khAsa prayatnapUrvaka bAMdheluM che e asAdhAraNa pheraphAra bIjA koI vakhate thayA nathI. je kaMI thayuM che te moTA bhAge pravAhapatita dhoraNe ja banyuM che. te kALa tema thavAne mATe anukULa hato. atyAre AkhI duniyAno ItihAsa ApaNI AMkha ughADavAne vIjaLIno prakAza laIne Ubho rahyo che, eTale atyAre vyakti ke jAtinuM baMdhAraNa kevaLa paraMparAprApta tattvothI banatAM ApaNe prayatna karIe chIe. prAcInakALanI prajAonI pAse hAlanA jevA vicArone poSaNa ApanArAM sAdhano vidyamAna nahotAM; tethI teo je kaMI karatA te pravAhapatita thaIne ja karatA. jo koI tattvajJAnI ke rAjA asAdhAraNa nIvaDe to te prajA jIvanane viziSTa mArge vALatA, paNa te paNa mULanA cAlatA AvelA pravAhathI taddana jude rahe nahi. eka nadInA pravAhane koI majabUta khaDaka athavA koI eka DuMgara ADe AvIne dizA badalAve, athavA koI eka nadImAMthI ekAda nahera khodIne tenA pravAhanuM baLa ochuM karavAmAM Ave athavA ekAda vaheLIA sAthe bIjA vaheLIAne joDI daIne teno pravAha vadhArI ApavAmAM Ave tenA karatAM vizeSa prayatnanuM bIjuM koI kArya prAcIna prajAonA ItihAsamAM banyuM nathI. ane tenuM kAraNa upara jaNAvyuM tema dareka prajAnI dRSTimaryAdA vizALa thavAne hAlanA jevAM sAdhano nahotAM te che. atyAre koI eka mANasa ke koI eka jAti potAnA 28 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanane mATe je kaMI baMdhAraNo bAMdhI zake ema che te atyAre jema nadIne voTaravarksa dvArA taddana manasvI mArge vahetI karI devAmAM Ave che athavA dariyo pUrIne je jagAe muMbaI jevAM zahera vasAvavAmAM Ave che ane suvejanI nahera jevAM khodakAma karIne jamInane sthAne dariyo banAvI devAmAM Ave che tenA jevuM che. jo ke Ama thavuM hAla zakya che, paNa te sarvane mATe sAdhya nathI ne tethI moTe bhAge mULathI je pravAhamAM paDyA hoya te ne te pravAhamAM dhakelAtA AgaLa vadhavuM e janasvabhAva thoDo ke ghaNo sarvatra pravarte che. parvatamAMthI tUTelI eka zilAnA vakhata jatAM nAnA-moTA TukaDA thAya che ne tenA nAnA-moTA patthara bane che. e patthara bhAMgatAM vaLI vadhAre nAnA patthara bane che. e patthara pANInA vaheNamAM paDIne dhakelAya che. AgaLa ekabIjA sAthe athaDAIna, ghasAIne bhAMgIne tenI vividha prakAranI AkRtio bane che. jo ApaNe koI eka moTI nadIne kinAre pAMca-pacIsa gAu cAlIe to ApaNane koI ThekANe moTA moTA pattharo paDelA jaNAI Ave. koI ThekANe nAnA goLa patharA patharAI rahelA jaNAya, koI ThekANe jADI retInA thara paDelA hoya che, to koI ThekANe jhINI retI ke suMvALI mATI patharAI rahelI hoya che. A badhuM jema svAbhAvika rIte bane che ane koIe kAMI khAsa prayatno karIne emAMnuM kaMI kareluM hotuM nathI, tema prajAsamUhanI sthiti ne baMdhAraNo paNa kALanA pravAhamAM paDIne ghaDAtAM ghaDAtAM amuka rUpAMtara pAmelA hoya che. mULanI artha prajAne cA2 vibhAgamAM vaheMcI nAMkhIne prajAnuM ekya toDI nAkhavAne koInI IrAdo nahoto, paNa harakoI prajAmAM yogyatAne pariNAme bheda pADavA joIe ane jevA samUho bAMdhavA joIe tevA bheda hatA. vidyAne sudhArAnA vicAramAM mazagUla rahenArA loko potAne bIjAthI UMcI paMktinA lekhe e svAbhAvika che. e ja pramANe baLa upara nirvAha karanArA loko potAnA baLa vaDe potAne managamatI sthiti meLavI le ane potAnI sattAthI potAne bIjA karatAM zreSTha lekhe e paNa sAdhAraNa che. udyogI loko dhanadhAnyanA dhaNI hovAthI temane potAnuM mahattva lAge e paNa svAbhAvika che, 29 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama vidyA, baLa ane ghana enAthI magarUrI mAnanArA loko potAne zreSTha mAne ane jeo e sthiti prApta karI zake nahi temane halakI paMktinA mAnavAmAM Ave e badhuM kevaLa svAbhAvika che. prAcIna kALanA loko e kAraNo vaDe potAnuM mahattva mAnyuM tema atyAranA loko paNa e ja kAraNo vaDe potAnuM mahattva samaje che. be sagAbhAI hoya paNa temAMno eka vidvAna amalasAra ke dhanavAna thAya to jarUra te potAne potAnA bIjA bhAIthI caDhatA prakArano mAne. nItinA UMcA vicAro vaDe AvA prakAranI magarUrI upara aMkuza mUkI zakAya paNa e aMkuza - e kRtrima aMkuza amuka vyaktio upara ja cAlI zake. samUha to svAbhAvika valaNa vaLatuM hoya te valaNe ja vaLe. Arya prajA traNa mahattvavALA ane cotho lakI paMktino ema cAra bhedamAM vaheMcAI gaI te ApaNe upara joyuM tema koInA buddhipUrvakanA khAsa prayatnathI nahi paNa je kAraNo vaDe janasamUhamAM UMcanIcanA bheda utpanna thAya che te kAraNone lIdhe te bheda pADyA hatA. e bheda jaDa thayA te paNa kevaLa svAbhAvika kArya hatuM. AkhI duniyAne ItihAsamAM jyAM najara karIe tyAM badhe Ama thatuM AvyuM che. rAjAno chokaro hoya tethI karIne tene kaMI cA2 mAthAM hotAM nathI athavA tenI yogyatA bIjA mANasothI kaMI vilakSaNa prakAranI hoya evuM paNa kaMI harahaMmeza hotuM nathI, chatAM te rAja va che; ane tenA vaMzajo rAjakuTuMbIo, saradAro, gharmAdhikArIa. ane dhanavAnonA chokarA paNa bApanI moTAInA kAraNane lIdhe ja pote moTA thaI paDe che. teo pote potAne moTA mAne che tema bIjA loko paNa temane moTA mAne che. Ama moTAI guNa uparathI UtarIne vaMzaparaMparA para jaI paDe che. moTAI jaDa thAya che eTale e moTAInA rakSaNa mATe keTalAMka baMdhane baMdhAya che. ApaNA dezamAM jJAtibhedanAM Avazyaka baMdhanomAM baTALanuM baMdhana mAnavAmAM AvyuM che. caDhatI sAtivALo caDhatI jJAtivALAnuM vagara harakate jamI zake. AvuM baMdhana bIjA koI dezamAM baMdhAya nahi, paNa AvA prakAranuM baMdhana to bIje ghaNe ThekANe cAle che. halakA mANasone moTA mANasonI sAthe besIne bhojana karI zakAya nahi evo dhAro yuropanA sarva dezomAM cAle che ane moTA 30. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANaso koI mANasane potAnI sAthe jamavA besADe to te mANasane bahumAna ApyAnAM cihna tarIke gaNavAmAM Ave che. ApaNe tyAM, halakI jJAtinuM jemAM vaTalAI javAnuM mAnavAmAM Ave che, tevA vALa vize hiMdustAnanI bahAranA lokone kazI kalpanA hotI nathI, paNa moTAInA sUcaka cihna tarIke paMktibhojananuM baMdhana mAnyuM che. lagnasaMbaMdha e bIjA badhA vyavahAro karatAM vadhAre nikaTane ne kAyamano vahevAra bAMdhanAro saMbaMdha che. lagna vaDe jadI judI be vyaktio haMmezane mATe eka thaI jAya che. ane e be vyaktio ja nahi paNa vyaktio uparAMta baMnenAM kuTuMbo paNa eka bIjA sAthe saMbaMdhamAM baMdhAya che. ethI samAnatAnA hadanizAna tarIke lagnavyavahArano pratibaMdha bAMdhyAnA dAkhalA badhI prajAomAM maLe che. jJAtibheda nahi mAnanArI yuropanI prajAomAM paNa amuka rAjakumAra ke rAjakanyAthI amuka prakAranA loko sAthe lagna vyavahAra thaI zake nahi evo pratibaMdha vyakti svAtaMtryanA hAlanA jamAnAmAM paNa dUra thaI zakyo nathI. IMglAMDanA amIra umarAvomAM paNa Avo pratibaMdha cAle che. ApaNA dezanA rajapUto kanyA ApavAmAM je cIvaTAI dharAve che te vAMcanArAthI ajANyuM nahi hoya. kuLanI moTAI sAcavI rAkhavA mATe tenAM mAnI lIdhelAM baMdhano mULamAM svAbhAvika che. lagna jevo kAyamano saMbaMdha bAMdhavo te be samAna darajjAnAM kuTuMbo vacce jo hoya to vadhAre sAruM thAya; e tattva A baMdhAraNanA mULamAM che, ane te kharuM che. vara athavA kanyAno pakSa samAna hovAne badale atizaya uccanIca hoya to e be kuTuMbo vacceno saMbaMdha saraLa ane AnaMdajanaka thaI paDe nahi. tema lagnasaMbaMdha vaDe je varakanyA joDAvAnAM te paNa guNomAM, rItabhAtamAM ane mAnI lIdhelA darajAmAM ekabIjA sAthe asamAna hoya to temano saMbaMdha paNa sukhakAraka thaI zake nahi. lagnasaMbaMdhamAM samAnatAnuM baMdhana vivekapura:sara sacavAya e bahu agatyanuM ane bhAvi joDANane atyaMta hitakAraka che. paNa A samAnatA jyAre vivekazUnya thaI jAya che ane yogyatAne badale mAtra paraMparAne pakaDI laIne amArAthI amuka ThekANe kanyA apAya ne amuka ThekANe na apAya evA jaDa sUtrane vaLagI rahevAmAM Ave che, 31 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre A samAnatA cAra vargonA je navI jaDa-jIvana jevI ane sukhakAraka thavAne badale du:khakAraka thaI paDe che. cAra varNo jaDa thayA pachI lagnavyavahAra e Arya prajAmAM kuLagaurava sAcavanAro AdhArastaMbha thaI paDyo. moTA-nAnA thavAno badho AdhAra ekalA lagna upara AvI paDyo. pahelAM keTalAka vakhata sudhI A baMdhana zithila hatuM. e vakhate halakAM lagnathI thayelI prajA paNa guNakarmasvabhAvathI UMcI yogyatA prApta kare to tene UMcA varNanI barobara thavAno haka prApta thato hato paNa vastu mAtramAM kALakrame jaDatA utpanna thavAno je sAmAnya niyama che te niyama guNagauravanI mAnyatA jema jema jaDa thatI gaI tema tema lagnavyavahAranA niyamo paNa jaDa thatA gayA ane tenAM pariNAmo paNa jaDa thatAM gayAM. je je kuLamAM janme te ja tenI yogyatAnuM kAyamanuM sthAna thaI paDyuM. e sthAnathI nIce paDI zakAya kharuM paNa UMce caDhavAnuM to banI zake ja nahi ! varNasaMkara prajAnI utpatti e lagnabaMdhananuM sarvathI moTAmAM moTuM aniSTa pariNAma thayuM. bIjI koIpaNa prajAnA ItihAsamAM AvA eka ja prajA vaccenA lagna saMbaMdhathI thayelA asAdhAraNa bheda jANavAmAM AvyA nathI. Arya prajAnA UMcI paMktinA pUrvajoe potAne potAnA varNanI ane potAthI halakI varNanI kanyAo paraNavAnI chUTa lIdhI e paNa eka sAdhAraNa vAta che. moTA thayelAo haMmezAM potAnI anukULatA mATe khIjAono bhoga letA AvyA che. temaja halakI varNanA lokone UMcI varNanI kanyA levAno pratibaMdha karyo, e paNa bIjI badhI prajAomAM temaja badhA kALamAM cAlatI AvelI sAdhAraNa praNAlikA pramANenuM ya che. halakI varNanA loko unmatta thaIne upalI varNanI kanyAo paraNe ane upalI varNanI kanyAo svecchAcArI thaIne halakI varNanA puruSone pasaMda kare e paNa vadhatuM ochuM prAcInakALamAM temaja A kALamAM, A dezamAM temaja paradezamAM harahaMmeza banavA joga che. Ama Arya prajAmAM je sthityaMtara thayuM che te kevaLa svAbhAvika ane sadA sarvadA sarva prajAmAM banavA joga hatuM te pramANe ja banyuM che. mAtra Arya prajAno varNasaMkara bheda 32 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjI badhI prajAomAM paDatA nAnA-moTA bhedothI vadhAre aniSTabheda thaI paDuyo. tenuM kAraNa e thayuM ke AryaprajAnI varNavyavasthA jaDa thaI gaI ane tenA netAoe je kaMI karyuM te mULane anulakSIne karavAne badale vartamAna pariNAmane anulakSIne karyuM. UMcI varNanI uccatA jALavI rAkhavA temaNe tene atyaMta jaDa banAvanArA baMdhano vadhAre bAMdhyA. ane adhamatAnuM ekAda pagathiyuM khodIne ja aTakyA nahi, paNa ekanI pachI bIjuM, bIjA pachI trIjuM ema uttarottara seMkaDo pAyarI nIce UtarI gayA. bIjI badhI prajAomAM uccanIca, nIcAnA bheda ane lagnanA baMdhana e badhuM hatuM, tema svecchAcArI lagna tathA tenAthI thanArI prajA UtaratI pAyarInI paNa gaNAtI, paNa e badhuM hatuM te ATalethI ja aTakI jatuM. jado paDato A pravAha bahu ja najIkanI maryAdAmAM aTakIne thoDA ja samayamAM vizALa rUpa dhAraNa karI leto ane e pachI sahaja anuyoga dvArA maLatAM mULanI sAthe joDAIne te ekAkAra thaI jato. Arya prajAnI varNavyavasthA jaDa thaI javAnA pariNAme ane jJAtionA vaMza navA navA thavAnA kAraNe Arya prajAnA bheda ekabIjA sAthe joDAIne te ekAkAra thaI jato. Arya prajAnI varNavyavasthA jUnI thaI javAne pariNAme ane jJAtionA vaMza navA navA thavAnA kAraNe Arya prajAne bheda ekabIjA sAthe saMdhAvA pAmyA nahi. mULanI ekatAmAMthI tUTelAne pAchA joDAvAno prasaMga maLyo nahi. prajAkIya aikya chinna bhinna thaI gayuM ane Akhare jyAre navA thatA bhedonI saMkhyA atyaMta asahya thaI paDI tyAre temaNe hatuM teTaluM kAyama rAkhIne navA bheda thatA aTakAvyA. A vakhate je jyAM hatA tyAMne tyAM jaDAI gayA. hAlanuM jJAtibaMdhAraNa A rIte baMdhAyuM che. hAlanI jJAtio viSe prAcIna saMskRta graMthomAM jANavA jevuM kazuM ya maLatuM nathI. kAraNa ke te cheka pAchaLanA vakhatamAM baMdhAI che. je kALe purANonI racanA cAlatI hatI te kALe hAlanI ghaNI kharI jJAtio baMdhAI che. e baMdhAraNanA kALe je te jJAtine tenA mULanA varNanA athavA mULasaMkara jAtinA peTA bhedarUpe mAnavAmAM AvatI hatI. Aje lAMbA kALe dareka jJAti jevuM potAnuM svataMtra svarUpa pAmI 33 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tevuM viziSTatva te kALe nahotuM. eTale purANomAM temaja te kALanA khIjA graMthomAM jJAtio saMbaMdhI vizeSa hakIkata lakhAyelI nathI. jo ke keTalIeka jJAtionAM purANo racAyAM che, ane te purANone aDhAra mahApurANomAM koI ekanI sAthe joDI devAmAM AvyA che, paNa A joDANa dekhItI rIte juduM paDatuM dekhAya che. ane e joDANamAMnI vAta e purANonA bIjA koI bhAgamAM athavA bIjA koI purANamAM maLI AvatI nathI. brAhmaNa sivAyanA varSonI jJAtio baMdhAI te varNa saMkaratAno pratibaMdha karavA baMdhAI. brAhmaNomAM varNasaMkara jJAtio hatI nahi te chatAM vADA bAMdhavAno pavana temane paNa lAgyo. temaNe paNa potapotAne sagavaDa paDatA jathA khAMdhI lIdhA. A jathA lAMkho vakhata kAyama rahyAthI atyAre te svataMtra jJAtinuM rUpa pAmyA che. gujarAtamAM brAhmaNetara varNonI jJAtio jeTalI che teTalI hiMdustAnanA khIjA koI bhAgamAM nathI. temaja gujarAtanA brAhmaNomAM jevI jJAtio che, tevI dakSiNamAM, uttara hiMdustAnamAM ke baMgALamAM koIpaNa ThekANe nathI. dakSiNa deza brAhmaNothI bharelo che, chatAM tyAM dezastha, kokaNastha ane kahADA e traNa bhedamAM ja badhA brAhmaNo samAI jAya che. e ja pramANe uttara hiMdustAnamAM gauDa, sArasvata ane saravarIA e traNa bhedamAM badhA brAhmaNa samAI jAya che. gujarAtamAM mAtra brAhmaNonA corAzI athavA tethI paNa vadhAre bheda paDyA che. saMvata eka hajAra pahelAMnA zilAlekho, tAmrapatro ane e kALe racAyelAM graMtho joIe to temAM brAhmaNonI hAlanI jJAtionAM nAma hovAne badale jenA tenA gotranAM nAma maLI Ave che. siMhapura vinirgata kikkATA putra grAmanivAsI siMhapura cAturvvidya sAmAnya bhAradvAjasa gotra chandogasa brahmacAri brAhmaNa guhADhya putra brAhmAnuMnAya surASTrapu AjApatra pathAntarta...(valabhInA gharasenanuM tAmrapatra.) "zrI vadhmAnabhukti vinirgata liptikhaMDa vAstavya taccAtu rvidya sAmAnya gAgaryasa gotra bahvRca brahmacArI bhaTTa dAmodara bhUti putra bhaTTa vAstudrevamUtinAya....(vallabhInA zilAdityanuM saM. 403nuM tAmrapatra) Jain Educationa International 34 For Personal and Private Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ "amicchatra vAstavyata cAturvidya sAmAnya kazyapazasa gotra vadhruvasavraghavArI maTTovindrastasya sUnu maTTa nArAyaLAya(bharUcanA dardanuM zaka saM. 417nuM tAmrapatra) "masmai gArgyasa gotrAyaM vedavidyAdAtAya zivAryAya (zaka saMpakara pRthvIvallabha satyAzraya dhruvanuM karelInuM tAmrapatra) vagere. AthI spaSTa samajAya che ke brAhmaNonI hAlanI jJAtio saMvata eka hajAra pahelAM evuM viziSTatva pAmI nahotI ke jemano kAyamanA lekhomAM ullekha karI zakAya. e kALe hAlanI ghaNIkharI jJAtio hatI kharI, paNa te mAtra kAmacalAu samUha, ane gotra ja brAhmaNonA kuLano jANavA jevo bheda che, evuM e kALanA loko mAnatA hovA joIe. saMvata agyiArase pachI jema jema nIce UtaratA jaIe chIe tema tema prAcIna lekhomAM jJAtionA ullekha spaSTa thatA jAya che ane gotra ke je brAhmaNonA kuLanI oLakha tarIke ghaNA lAMbA kALathI cAlatA AvyAM hatAM te adRzya thatAM jAya che. jema "cAturavizaMti jJAti brAhmaNa bhaTa premAnaMda nAma" "zrIgoDa mALavI vipra zubha tkavi zAmaLadAsa" vagere brAhmaNomAM hAla je jJAtio cAle che temAM thoDI eka jJAtio saMvata eka hajAra pachI baMdhAI che. udIcca e zabda bahu bahoLA arthano che. uttara dizA rahIza te udIcya. gujarAta ane bIjA dezomAM vasatA brAhmaNo mULa uttaramAMthI nIkaLIne bIje rahevA gayA che. ethI ghaNIkharI jJAtio mULanI udIcya gaNAya. hAlamAM udIcya e nAma phakta pATaNanA solaMkI rAjAoe jemane uttaramAMthI teDAvIne gujarAtamAM vasAvyA temanA samUhane ja lagADavAmAM Ave che. brAhmaNonI jJAti je te sthAnanA nAmathI baMdhAI che. gujarAtamAM udicya brAhmaNone pATaNanA rAjAonA tAbAmAM hatuM. ane audicya brAhmaNonI vastI sauthI vadhAre che, kAraNa ke gujarAtanuM rAjataMtra pahelAM pATaNanA rAjAonA tAbAmAM hatuM, ane audicya brAhmaNone pATaNanA rAjakartAono khAsa Azraya hato. moDha ane zrImALI Jain Educationa International 35 For Personal and Private Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ brAhmaNa gujarAtanA athavA tenI pAsenA pradezanA vatanI che. eTale temanI vastI paNa vadhAre che. pATaNanI pAse moDherA che paNa te moDherA karatAM mAravADanI dakSiNe pAli vagereno je pradeza ghaNI jJAtionA mULasthAna tarIke prasiddha che, te pradezamAM AveluM muDherA gAma gujarAtanA moDherA gAma karatAM vadhAre jUnuM che. gujarAtanA moDherAnuM mULa mAravADanuM muDherA hoya e banavA joga che. moDha jJAtinuM nAma moDherA sthAna uparathI paDyuM che. temaja zrImALa e sthAna uparathI zrImALI jJAtinuM nAma paDyuM che. gauDa dezanA nAma parathI zrIgoDa nAma paDrayuM. mevAja dezanA nAma parathI mevADA nAma paDyuM. mesANA pAsenA vAlama nAma parathI vAlama nAma paDyuM che ane nagara (vRddhanaga2) e nAma parathI nAgara nAma paDyuM che. vANiyA e zabda kuLasUcaka nahi, paNa dhaMdhAsUcaka che. vahepArano saMskRta zabda vALyuM che. vANijaya (vahepA2) je kare te vaLavA: kahevAya. vaLachA emAMno prAkRta vyAkaraNanA niyama pramANe uccAramAM dabAI jAya che, tethI prAkRta bolanArAo vANiyA evo uccAra kare che. hiMdustAnamAM va ne ThekANe huM bolavAno cAla che ne !' ne ThekANe na bolavAno cAla che, tethI vANiyAne badale baniyA kahe che. je koI vahepAra kare te badhA vANiyA kahevAya. atyAre jema mAstara e zabda koI jJAtisUcaka nathI, ane brAhmaNa, vANiyA, hajAma, dhobI, pArasI, musalamAna harakoI jAtane mANasa bhaNAvavAnuM kAma karato hoya te mAstara kahevAya che, tema harakoI jAtino mANasa vANijaya (vahepAra) kare te vANiyo kahevAya. pahelAM jyAre varNavyavasthAnuM niyamana thatuM hatuM ane dareka jAtine mATe dhaMdhA mukarara karI ApavAmAM AvyA hatA. tyAre caDhatI jJAtivALAone UtaratI jJAtivALAone dhaMdhA karavAnI chUTa hatI. mAtra UtaratI jJAtivALAthI caDhatI jJAtivALAno dhaMdho thaI zake nahi. ane jo te potAnA adhikAra uparAMtano dhaMdho karavA jAya to kAyadAthI zikSAne pAtra gaNAya, evo te kALo vAro hato. koI eka gAma ke samUhane adhikAra nahi dharAvanArI jAtino koI mANasa upalI jJAtino dhaMdho karI leto, ane vakhata jatAM evA ghaMghAdArI varga paNa baMdhAtA; paNa 36 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ e varga kharekhara hakadAra dhaMdAdArIonA samAna lekhAtA nahi. temanI yogyatA nIcI ja gaNavAmAM AvatI. ane te halakA vargamAM ja potAnA dhaMdhA karI khAtA. jema DheDhanA DheDanA gora, koLInA bhavAyA, vahepAra ghAMcIo vagere upalI +tapodhana, kAITIA, rAjagara vagere thoDAeka AnA apavAdarUpa che. jJAtivALA jo cAhe to halakI jJAtivALAno dhaMdho karI zake, paNa tema karavA jatAM tenI yogyatA UtaratI gaNAya. ane evo niyama hato ke caDhatI jJAtino koI mANasa amuka peDhI sudhI UtaratI jJAtivALAno dhaMdho kare to te potAnI caDhatI jJAtimAMthI patita thaIne dhaMdhA pramANenI UtaratI jJAtino thaI jAya. kRSi gorakSa vANijyaM vaizyakarma svabhAvajaM / e bhagavadUgItAnuM vAkya che. khetI karavI, Dhora pALavAM, tenAM dahIM, dUdha, ghI, vagere vecavAM, temaja dareka jAtano vahepAra karavo, e vaizyanuM niyamita thayeluM kAma hatuM. eTale brAhmaNa-kSatriya, jo dhAre to vahepAra karavAnuM vaizyanuM kAma karI zake, paNa amuka peDhI sudhI te kAma para cAlu rahyAthI teo vaizya (vahepArI - vANiyA) thaI jAya. hAla ApaNe jene vANiyA joIe chIe, te AvI rIte brAhmaNa kSatriya ne vaizya e traNamAMthI thayelA vahepAra karanArA lokono samUha che. paNa atyAre ApaNe jemane vANiyA joIe chIe te phakta AvA kAraNathI vANiyA thayA nathI. Arya prajAmAM thayelI eka mahAbhArata UthalapAthalane pariNAme hAlanA ghaNAkharA vANiyA vANiyApada pAmyA che. e uthalapAthala zuM che te ApaNe joIe. AgaLa ApaNe joyuM che ke AryaprajAmAM jAmitsa2ne pariNAme varNo jaDa thaI gaI hatI ane tenAthI varNasaMkara jJAtionA eka upara eka seMkaDo peTAbheda (TukaDA) thatA jatA hatA. A aniSTacaTa pariNAma tarapha e kALanA vicArazIla sudhArakonuM lakSa kheMcAyA vagara rahyuM nahIM. bauddha ane jaina dharmanA pravartako jema brAhmaNonA yajJArIyAgAdino baMdhAraNano niSedha karavAne paNa cUkyA nahi. varNasaMkara jAtinA badhA bhedono temaNe anAdara karyo ane eka Jain Educationa International 37 For Personal and Private Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja jAti (saMgha)nI sthApanA karI. je koI potAnA siddhAMtano anuyAyI thAya te A saMghano sabhAsada thaI zake ane saMghano je koI sabhAsada thAya te saMghanA sarva mANaso sAthe samAna vyavahAra karI zake. bauddha ane jainadharmapravartakonI sAdhutA, ugra tapazcaryA, ane ni:svArtha lokahitavRtti joIne lAkho loko temanA tarapha AkarSAyA. sarvane samAna gaNavA ane sarva jIvo tarapha dayA rAkhavI e satya siddhAMtoe lAkho lokone vaza karI lIdhA. lAkho brAhmaNo, lAkho kSatriyo ane lAkho vaizyo potapotAnA varNanuM pada choDIne A saMghamAM joDAyA. kSatriyonA peTAmAM samAI jAya evI je varNasaMkara jAtio hatI temane kSatriya mAnIne saMghamAM temano svIkAra karavAmAM Avyo, temaja je varNasaMkara jAtio vaizyonI paraMparAmAMthI utpanna thaI hatI temane vaizya varNanA mAnIne temano paNa A saMghamAM samAveza karI lIdho. jaina sUtragraMthomAM lakhyuM che ke brAhmaNa, kSatriya ne vaizya e traNa varNa ekatra karIne teno saMgha banAvavAmAM Avyo. zUdra e traNa varNa ekatra karIne tenA saMghamAM joDAI zakI ke nahi, te jANavAnuM joIe tevuM sAdhana maLatuM nathI, paNa raMgareja (chIpA) vagere keTalIka zUdra jAtio jainadharma pALatI hovA chatAM jainasaMghamAM temano khAvApIvA vagereno ekAra vahevAra nathI, e uparathI ApaNe ema dhArI zakIe ke zUdra jAtine A saMgamAM bheLavavAmAM AvI nahi hoya. e banavAjoga che ke zUdrajAti tarapha lokono atyaMta tiraskAra hovAthI, loka rUcine khAtara temano anAdara karavAmAM Avyo hoya tyAre jema lokono atyaMta tiraskAra dharAvatI DheDa, bhaMgI vagere jAtione krizciyanoe khristI samUhamAM bheLavyAthI caDhatI varNanA loko khristIomAM bhaLatA aTakI gayA,tema jaina ane bauddhasaMghanA netAone zUdrajAtine potAnA saMghamAM bheLavI hota to upedA game teTalo asarakAraka hovA chatAM paNa caDhatI jJAtino lokasamUha temanA saMghamAM bhaLatAM khacakAyA vagara raheta nahi. A aniSTa samajI laIne bauddha ane jaina pravartakoe zUdrone potAnA saMghamAM bheLavyA na hoya to te banavAjoga che. bauddha ane jaina saMgha bahu ja thoDA vakhatamAM baLavAna saMgha thaI gayo. Akho deza A sudhA2ka saMghathI chavAI gayo. brAhmaNo ane 38 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ temano dharma jyAM tyAMthI adRzya thavA lAgyo. ane vedadharmanA anuyAyIomAM potAno dharma nAbUda thaI jaze ke kema, enI moTI phikara utpanna thaI. moTA moTA rAjAo suddhAMta bauddha ane jainadharmamAM bhaLI javA lAgyA ane vedadharmIomAM ko vedAnughariSyati vedano udvAra koNa karaze?) e prazna bahu ja ciMtAgrasta citte puchovA lAgyo. e vakhate brAhmaNo ane jainabauddho jIva upara AvIne laDatA hatA. zAstrArtha thatA ane hArajIta thayA karatI, paNa tethI bauddha ane jainasaMghanI vRddhi thatI koIpaNa rIte aTakAvI zakAtI nahotI. hastinA tADhaya mAno ina naina maMdira hAthI mAravA dhasI Avato hoya to paNa (potAno jIva bacAvavAne mATe paNa) jaina maMdiramAM javuM nahi. AvA eka bIjA sAme verabhAvanA vidhiniSedho baMdhAyA hatA. potapotAnA pakSanA rAjAone ukerIne eka bIjAnuM nikaMdana karAvavAnA prayatna paNa thatA hatA. ekabIjA viruddha seMkaDo niMdApracura graMtho lakhAyA hatA, ane verabhAva dharAvanArI be vyaktio ekabIjAne halakA pADavA ane nirmaLa karavA je kaMI karI zake te badhuM brAhmaNo ane bauddhajeno vacce thatuM hatuM. vAmamArganA pracArane lIdhe brAhmaNone dharma te kALe evuM bIbhatsarUpa pAmyo hato ke tenA tarapha dhi kAra upajAvatAM vAra lAge nahi. dharmakriyAone mATe Dagale Dagale thatI pazuhiMsA ane manuSyahiMsA temaja durAcAra madyapAnAdina dekhItA draSTAcAro brAhmaNadharmamAM sarvatra cAlatA hatA. jyAre temanA virodhI bauddho ane jeno atyaMta sAdhutAthI atyaMta tapazcaryAthI ane atyaMta tyAgathI lokone sarva jIvo upara dayA karavAno ane sarva manuSya sAthe samabhAva rAkhavAno upadeza ApatA hatA. brAhmaNonA badhA prayatno niSphaLa jatA hatA ane bauddha tathA jainasaMgha pratidina vadhAre vadhAre baLa pAmatA hatA. potAno dharma naSTa thaI jaze tevI phikara utpanna thaI tyAre brAhmaNo samajyA ane je te raste lokone potAnA tarapha vALI levAno prayatna karavA lAgyA. lokone bhAvato dharma utpanna karavAnI pravRtti A kAraNathI thaI. judA judA bhAgamAM judA judA je vicAro dharma rUpe mAnatA hatA te te vicArone sudhArIne ane saMkalita karIne purANonI racanA karavAmAM AvI ane vAmamArganA taMtragraMthonuM sthAna Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ e purANone ApavAmAM AvyuM. eka pachI eka aDhAra purANo racAyA. vadhatA jatA varNasaMkara bheda aTakAvIne jJAtibhedanuM sthirasthAvara baMdhAraNa A kALe baMdhAyuM. jaina ane bauddhamatanA anuyAyI thaIne ekAkAra saMghamAM bhaLI gayelA lokone pAchA potAnA dharmamAM ane potAnA samAjamAM dAkhala karavAnI have jarUra paDI. tyAra sudhI je baMdhAraNe cAlatA AvyAM hatAM te baMdhAraNo pramANe saMghamAMthI pAchA AvelA lokone brAhmaNa, kSatriya ke vaizya koI varNamAM dAkhala karI zakAya evuM hatuM nahi. AcAra-vicAra, raheNIkaraNI ane dhaMdhAudyogathI teo zUdra karatAM UMcI yogyatA dharAvatA hatA. temane zUdra banAvavAmAM Ave to e loko te kabUla rAkhe nahIM, ane brAhmaNa dharmamAM bhaLavA karatAM potAnA saMghane vaLagI rahe e banavAjoga hatuM. AthI temane mATe eka navuM dvAra ughADyuM. brAhmaNa - kSatriya - vaizya ane zUdra e cAra varNane badale eka pAMcamI varNa UbhI karI A varNanuM nAma satazUdra (saThudra) rAkhavAmAM AvyuM. zUdro karatAM emano darajjo UMco TharAvyo. kaLiyugamAM kSatriya ane vaizyano lopa thaI gayo che, eTale brAhmaNo ane zUdra e be ja varNa astitvamAM che. satazadra e zUdrathI UMcI paMktinA che ane kSatriya vaizya to che ja nahIM eTale brAhmaNathI Utarato darajjo temano thaze, ema TharAvIne bauddha tathA jenasaMghamAMthI pAchA AvatA lokone A vargamAM dAkhala karyA. bauddha ane vizeSa karIne jenagharmanA siddhAMto evA che ke e dharmamAM bhaLanAra mANasathI vahepAra sivAya bIjo dhaMdho thaI zake nahIM. khetI vagere bIjA dhaMdhA karavAmAM jIvahiMsA thavAno bhaya hovAthI A dharmane anuyAyIone evA dhaMdhA karavAno pratibaMdha karyo che. dharmano pratibaMdha hovA chatAM koI mANasa khetI vagereno dhaMdho kare, to saMghamAM te niMdApAtra gaNAya. AthI IcchA hoya ke na hoya, paNa e dharmamAM bhaLanAre bIjA badhA dhaMdhA choDI daIne Akhare vahepAra upara ja AvI paDavuM paDe. A kAraNane lIdhe je brAhmaNa kSatriyo bauddha ke jainadharmanA anuyAyI thayA hatA te moTe bhAge vANiyA (vahepArI) thaI gayA hatA. ane tethI e AkhA saMgha vahepArInA saMgha jevA thaI rahyA hatA. A vahepArIo jema jema saMghamAMthI chUTA paDIne brAhmaNadharmamAM - 40 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaLavA lAgyA, tema tema pAMcamI varNa (satazUdra)nI saMkhyAno vadhAro thato gayo. pAchaLathI kumArika bhaTTAcArya ane zaMkarAcArya thayA. emaNe bauddha ane jainadharmIo sAthe vAdavivAda karIne moTo yaza meLavyo. banavAjoga che ke A vakhate brAhmaNonA pakSamAM koI rAjasattA kAma karatI hoya. lAkho karoDo bauddho pAchA brAhmaNa dharmamAM AvI gayA. hiMdustAnamAMthI bauddhadharma nAmazeSa thaI gayo. jeno paNa raDyA khaDyA rahyA ane rUpAMtara pAmelo vedadharma puna: jora para Avyo. vikrama saMvatanA AThamA zatakamAM A aMka para chevaTano paDado paDyo. brAhmaNadharmamAMthI bauddha ke jaina dharmamAM javuM, ane temanAmAMthI pAchA brAhmaNadharmamAM AvavuM e UthalapAthala vikrama saMvata pUrve lagabhaga pAMcaso varSathI mAMDIne vikrama saMvatanA AThamA zataka sudhI eTale lagabhaga bArase varSa sudhI cAlI. brAhmaNa dharma ane brAhmaNonI varNavyavasthA e baMnene uthalAvI nAkhanArA be prabaLa zatruoe temane dharma ane temanI varNavyavasthA e beune mULamAMthI halAvI nAMkhyAM. badhuM chinnabhinna ne astavyasta thaI gayuM. atyAre ApaNe gujarAtamAM vasatA (kSatriya gaNAtA) rajapUtane janoI jotA nathI tenuM mukhya kAraNa upara jaNAvyuM tema temanuM sthityaMtara ane teno prabhAva e che. uttara hiMdustAna ane dakSiNamAM kSatriyone vANiyA haju sudhI parApUrva janoI dhAraNa karatA AvyA che. dakSiNanA vANiyAo khAvApIvAmAM niMgha AcAra pALe che, chatAM teo janoI pahere che, kAraNa ke te temanI paraMparAthI janoI paheratA AvyA che. gujarAta ane mAravADanA vaizyo tathA kSatriyone janoInathI, kAraNa ke pahelAM teo bauddha athavA janasaMghamAM dAkhala thayA te vakhate temaNe janoIno tyAga karyo hato. pAchaLathI teo brAhmaNa dharmamAM AvyA tyAre temane temanA dhaMdhA pramANe kSatriya ke vaizya vargamAM goThavI dIdhA. ghaNI peDhIothI temanuM yajJopavita (janoI) jatuM raheluM hovAthI temane navuM yajJopavita ApavAnuM zAstrAghAra maLyo nahIM. AthI ja saMtazUdra nAmanI pAMcamI varNamAM temane goThavavA paDyA. bharatakhaMDanI bahAranI aneka prajAo aneka kAraNone lIdhe ane kavAra A dezamAM UtarI AvI hatI e loko bIjI vaNe sAthe 41 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaLIne bIjI varNonA jevA AcAra vicAra pALatA thaI gayA hatA. jeo sattAvALA hatA teo to sattAnA baLe potAne zreSTha gaNAvatA hatA, paNa (*eka jainakathA uparathI samajAya che ke bauddhasaMghamAM janoIne tyAga karavo paDato nahoto.) AryaprajAnuM varNabaMdhana bahuja majabUta baMdhAyeluM hovAthI teo (paradezIo) AryaprajA sAthe atyaMta ekarUpa thaI jatA nahotA. jyAre bauddha ane brAhmaNo vacce jhaghaDo cAlyo ane lAkho loko brAhmaNadharma choDIne bauddha ke jenasaMghamAM bhaLI gayA, tyAre brAhmaNone DahApaNa AvyuM ane temaNe potAnAmAMthI nIkaLI gayelA lokone pharI potAnA dharma ane samUhamAM dAkhala karyA, eTaluM ja nahIM paNa paradezathI AvI rahelA ane AryonA AcAravicA2mAM bhaLI gayelA lokone paNa temanI yogyatA pramANenA vargamAM goThavI dIdhA. purANomAM AvI kathAo alaMkAra rUpe noMdhAI che. amuka devane jarUra paDI eTale ATalA navA kSatriyo utpanna karyA ane amuka deve ATalA navA brAhmaNo utpanna karyA, evI aneka daMtakathAo racAI che. navA utpanna karyA eTale kaMI AkAza ke pAtALamAMthI pedA karyA athavA lAkaDAM ke mATInA banAvyA ema nahIM, paNa jeo atyAra sudhI kSatriya ke brAhmaNa tarIke oLakhAtA karyA, e ja eno artha. UMcI paMktinI jayalIka varNasaMkara jAtio temaja UMcI yogyatAvALI keTalIeka paradezI jAtio temaja UMcI yogyatAvALI keTalIeka jAtio emane brAhmaNa, kSatriya ke vaizya vargamAM dAkhala karyA. temaja UtaratI varNanI kanyA levAthI jeo patita gaNAtA hatA, temane paNa temanA AcAra vicAra pramANe UMcI paMkti para mUkyA. purANomAM AvI kathAo paNa che. amuka brAhmaNone nAganI kanyA sAthe paraNAvyA, ne amuka kSatriya amuka jAtanI kanyA paraNyA, tethI amuka jJAtinI prajA thaI. AvA badhA prasaMgomAM koI devanuM, koI avatArI puruSanuM ke koI RSinuM nAma joDavAmAM AvyuM che. asAdhAraNa kRtya karavuM, samAjamAM mAnya gaNAtuM na hoya evA kRtyane lokamAnya kArya tarIke maMjUra karAvavuM e kAma koI sAdhAraNa mANasathI thaI zake nahIM. kAM to rAjasattAthI athavA dharmasattAthI ja evAM kAma 42 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI zake paNa e kArya karanArAone Izva2, deva ke alaukika puruSa TharAvI devAnuM pariNAma e thAya che ke evAM kArya pharI bIjA mANasothI karI zakAtAM nathI. abrAhmaNane brAhmaNa, kSatriyane kSatriya ane avaizyane vaizya banAvavAnuM kAma jJAtibaMdhAraNa baMdhAyAnA najIkanA samayamAM ja baneluM hovA chatAM e kAma AgaLa cAlatuM rahyuM nahIM ane je thayuM te thayuM ne rahyuM te rahyuM ema thaI gayuM. tenuM kAraNa A ja che. navA brAhmaNa-kSatriya ke vaizya banAvanAre athavA halakI varNanI kanyAo levAnI chUTa ApanAre jo koI paNa apavAda karAvIne e niyama kAyamanA niyama tarIke sthApita karyo hota to bIjA lAkho loko UMcI paMktipa2 AvI zakyA hota; paNa tema thayuM nahIM ane jJAtibhedanI jaDatA sthirasthAvara kAyama rahI, e prAcIna baMdhAraNano anAdara na thavAnuM pariNAma thayuM. varNasaMkara bheda AgaLa vadhatA aTakAvIne jJAtiono samUha mukarara karyo te vakhate jJAti baMdhAI. jena ane bauddhasaMghamAM bhaLanAra brAhmaNa kSatriya ane vaizya e paNa emanA dhArmika baMdhAraNane lIdhe brAhmaNa ane kSatriyanA dhaMdhA choDI daIne vaNikonA dhaMdhAmAM bhaLI jatA hatA. athavA vaNikanA samUha sAthe joDAIne vANiyA thaI jatA hatA. A saMghanI sAthe samAna darajjo rahe eTalA mATe vedadharmI vANiyAono darajjo UMco TharAvyo. brAhmaNo vagere khAvA khavarAvavA ane kanyA ApavA levA mATe potAnI anukULatA pramANe jathA bAMdhatA gayA, tema vaNikomAM paNa gAma pramANe jathA baMdhAvA lAgyA. A kALe zrImALanaga2 moTuM prasiddhi pAmeluM, dhanadhAnyathI bharapUra ane rAjasattA dharAvanAruM zahera hatuM. sAdhAraNa rIte zaheranA loko gAmaDAnA loko karatAM potAne caDhatA mAne che. gAmaDAnA loko paNa temanA tejathI aMjAya che, tethI zaherIo UMco darajjo pAme che. AmAM paNa jyAre zahera eka ja prakAranA lokonI bahoLI vastIvALuM hoya, vyApAradhaMdhAthI khIleluM hoya ane vaLI rAjarakSAthI rakSAyeluM hoya tyAre te zaheranuM mahattva bIjAM sAdhAraNa zahero karatAM vadhAre gaNAya ane te zaheranA zaherIo potAne mATe vadhAre abhimAna dharAvatA thAya e svAbhAvika che. gujarAtanuM pATaNa te vakhate vaccuM 43 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahotuM ane vRddhanagara (vaDanagara) sivAya gujarAtamAM bIjuM koInagara hatuM nahIM. zrImALa e gujarAta ane mAravADanI sarahada para Ave che, eTale jJAtibaMdhAraNanA kALe zrImALanI rAjasattA ane zrImALano vyApAra gujarAta ane mAravADamAM lAbe sudhI patharAyelo hato. AthI tyAMnA loko potAne zrImALI jJAtiomAM kevA pheraphAra thayA che te have ApaNe joIzuM. XX Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImALa ane zrImALIo bhInamAla nagararAja je sthAne je jJAtinI sthApanA thaI hoya athavA je sthAne je jJAtinuM mukhya sthAna hoya te sthAna te jJAtinuM "mahAsthAna" kahevAya che. nagaronuM mahAsthAna vaDanagara, moDhajJAtinuM mahAsthAna moDherA, vAyaDAonuM mahAsthAna vAyaTa tema zrImALIonuM mahAsthAna zrImALa che. amadAvAdathI ajamera jatI relave lAInanA pAlanapura ane AburoDa sTezanathI pazcime cALIseka mAIla upa2 gujarAta ane mAravADanI sarahada upa2 zrImALa nagaranAM prAcIna khaDero paDyA che. ghaNuM kharuM badhI prAcIna jJAtionAM mahAsthAna naSTa bhraSTa thaI gayAM che. jAhojalAlI bhogavatI jJAtinAM AdisthAnamAM atyAre te jJAtinuM ekapaNa ghara hotuM nathI. (vartamAnamAM jene ApaNe bhInamAla tarIke oLakhIe chIe). kAraNa kebdde baDekuM dukha hai, choTese dukha dUra; tArA so nyArA rahai, grahai caMdra aura sUra. moTAI pAmanArA darekane mAthe moTA bhaya hoya che. rAjasattAvALAM ane dhanadhAnyathI bha2pU2 nagaro upara moTA rAjakIya bhaya anekavAra AvI paDe che. moTA rAjakIya humalAo Ave te haMmezAM evAM sthAna tarapha ja ghasatA Ave che. zrImALa nagara upara aneka rAjakIya humalA AvyA che ane anekavAra teno nAza thayo che. ane zrImALa paDyuM che tema e nagaravAsIonuM nAma zrImALI e paNa te kALa pachI paDyuM che, tethI zrImALanagaranI sthApanA aMte thaI, ema mAnavuM sugama paDe che. vimaLaprabaMdha ane vimalacaritramAM kahyA pramANe - zrIkAra sthApanA pUrva, zrImAle dvAparAntaraiH / zrI zrImAli iti jJAti, sthApanA vihitA zriyA // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ bheTataNI laSimI vASarI, zrIprAsAda suraMgau karI / thApI mUrati mahUrata joi, laSimI lakSaNavaMtI hoI // vAparamAMhi hoi thApanA, jehanai bhaya TalIyA pApanA / zrI gotraja zrImAlI taNI, karai cIta prAsAdaha tnnii|| dvAparayugane aMte zrImALanagaramAM zrImALI jJAtinI sthApanA thaI; ane jyArathI gotrajA devI tarIke sthapAI. e nagara vasAvavA mATe zrIdevIe judAM judAM aneka tIrthomAM cAre vedanA vidvAna saMkhyAbaMdha brAhmaNone teDAvyA. zrImALa purANamAM kahyuM che ke 1800 gotranA 5,000 brAhmaNo tyAM vasyA. lakSmIdevIne pahelA hAramAM brAhmaNonAM pratibiMba dekhAtAM hatAM. devI te joI rahyAM ane jotAM jotAM harSathI temanA netramAM AMsu AvI gayAM. lakSmIdevInA hAranA aSTadala kamaLamAM brAhmaNanAM paDelAM pratibiMba sajIvana thaIne bahAra nIkaLyAM. teo rezamI vastra, ratna, suvarNa ane caMdanathI zobhatAM hatA. hAtha joDIne temaNe kahyuM ke amArAM nAma pADo, amAre kyAM rahevuM ane kaI kaLAthI vartavuM (zuM udyoga karavo ?) lakSmIdevIe kahyuM. tame suvarNa yajJathI utpanna thayA cho, mATe tamAre suvarNakaLAthI vartavuM. A nagaramAM tame vaso nagarane kalA ApanAra sonI thAo. A pramANe ATha hajAra cosaTha sonIo utpanna thayA. je brAhmaNa pratibiMbathI je sonI thayo hato te brAhmaNonA ATalA badhA ghana dhanyanuM rakSaNa koNa karaze ? bhagavAne lakSmIno vicAra samajI jaIne potAnI sAthaLa tarapha joyuM eTale ghoLAM vastra, uMbarAno daMDa ane janoI dhAraNa karelA 90,000 vaNiko utpanna thayA. potAne mATe kAma mAgatAM viSNue temane kahyuM kevipraannaamaajnyyaa nityaM vartitavyamazeSataH 20 che. pazupAlyaM kRSitivANijyaM ceti vaH kriyAH / adhyeSyati dvijA vedAnyajiSyati tathaza makhaiH che 21 tapasyaMti mahAtmAno yajiSyeti samAdhinA / gRhabhAraM samAroSya yuSmAsu pravINeSu ca | | 22 che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamAre saMpUrNa rIte brAhmaNonI AjJAmAM rahevuM. tamane pravINane gharabhAra soMpIne brAhmaNo veda bhaNaze, yajJa karaze ane samAdhi vaDe (parabrahmanuM) pUjana karaze. je jena je brAhmaNanuM dAnAdithI poSaNa karatA thayA te brAhmaNanuM gotra te te jenanuM gautra gaNAyuM. A pramANe zrImALI brAhmaNa, zrImALI sonI ane zrImALI jaina thayA. zrImALI purANIne A kathAmAM brAhmaNa e ja jANe mANasa hoya ane temanA sukhanA mATe ja bIjAM badhAM mANaso sarajAyAM hoya tevuM che. kharuM joIe to koI koIna mATe nahi paNa moTAmAM moTA harakoI mANasanI peThe potAne ane jagatane mATe jIvavAne hakadAra che. astu A kathA uparathI ApaNe e joI zakIe chIe ke zrImALI sonIo brAhmaNo sAthe saMbaMdha dharAve che. arthAtu emanI utpatti brAhmaNo sAthe saMbaMdha dharAve che. zrImALI sonIomAM atyAre ghaNA bheda paDI gayA che ane temanI judI judI jJAtio baMdhAI che. temanAmAM gharazaojanoI rahita rahI gayA che. jeo janoI pahere che teo trAgaDa sonI e nAme oLakhAya. (tarAgaDo) e nAme janoIna oLakhavAmAM AvatI hatI. saMvata 146ramAM racAyelA pRthvIdhara caritramAM brAhmaNonuM varNana karatAM lakhe che. "zrI vaccha, padmanAbha, puraSottama, pramukha brAhmaNa malyA, zAMtika kIvA taNiI kAraNi kalakalyA. gale trAgA, vedadhvani ucaravA lAgA". saMvat 1683mAM hAthe lakhelA eka pustakamAM hariyAlI (samazyA) tarIke eka kuMDaLIo chaMda lakhyo che, temAM trAgaDa" zabda vaparAyo che. e chaMda A pramANe che - jIje udayo na caMdramA, dasara nahIM asureza, harIvase jyAdava nahIM, laMbodara, na gaNeza. laMbodara na gaNeda vase kedArana zaMkara, dhArAzo nahIM khaDaga a che trAgaDa nahIM dvijavara. pAka zyAka nahIM aMdra, Dija kAla lodhI nahIM, vadhAyo vagaDa varAha nahI, te bIje diyo na caMdramA. (dhIsoDAM) 47 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAI karanArA lokonI vAta "taragALA" e nAme oLakhAya che, kAraNa ke teo paNa janoI pahere che. e taragALA te trAgaDavALA e zabdano uccArabheda che. trAgALA (trAga karanArA) e arthamAM nathI. sAtase varSa pahelAMnA eka prasaMgane mATe AjanA dazA vIzAone caDhatA UtaratA mAnavA e bhUla ajJAna che. buddhivAdanA hAlanA yugamAM dazA vizA jevA kSullaka bhedo rAkhI mUkIne hajAro lokone saMkaDAvI mAravA e bhUla che. aitihAsika sthitine mATe zaramAvuM ane te sthiti chupAvavA IcchavuM e ajJAna che. apavAda anivArya che. hisAbe dazA vizAnI 35 peDhI gujarI gaI. 3pa peDhI uparanA vazAnA pUrvajoe nidAtA be mANasano pakSa nA karyo tene mATe 700 varSa pachInI ja temanI prajA uttama ane dazAnA pUrvajoe nidAtA be mANasano pakSa karyo tene mATe 35 peDhI pachInI temanI prajAne halakI mAnavI e nyAya ane e buddhivAda adUbhuta gaNAya ! bApe devALuM kAr3hayuM hoya to paNa dIkarI sArI kamANI karato thAya to tene koI devALiyo kahI zakatuM nathI. zeTha tarIke ja sarva sthaLe te pratiSThA pAme che. paNa A eba to devALuM kADhavA karatAM paNa vadhAre bhayaMkara ke Aje 35 peDhI vItI gayA chatAM hatuM te kAyamanI kAyama ! bApe corI karI hoya ne jelamAM jaI Avyo hoya paNa dIkaro sadAcaraNI thAya to dIkarAne koI cora kahetuM nathI, paNa ahIM to corano nyAya paNa nahi ! musalamAnI rAjyakALe zrAvakonA ane brAhmaNavarganA lAkho lokone musalamAnoe jora julamathI vaTalAvyA che. lAkho lokonI bahena dIkarIone pakaDIne laI gayA che, lAkho devasthAnono nAza karyo che ane lAkho mUrtio bhAMgI nAkhIne masjido caNAvI che. hAlanA musalamAnonA pUrvajoe AvAM bhayaMkara kRtya karyA che, paNa e kRtya karanAranI dazamI peDhInA ke pacIsamI peDhInA hAlanA musalamAnone koI gunhegAra gaNatuM nathI. atyAre to UlaTA musalamAnonA pakSamAM rahevAne hiMduo taiyAra thAya che. paNa dazAnA pUrvajonA gunho to musalamAnonA pUrvajo. 48 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastupALa tejapALanI udAratA vastupALa tejapALe udAratAthI jeTaluM dhana vAparyuM che teTaluM bIjA koIe vAparyuM nathI. ekalA jainadharmanA ja nahi, sarva dharmanA loko mATe temaNe taLAva, kUvA vagere sArvajanika kAmo pAchaLa emaNe jeTaluM dhana khacyuM che, teTaluM bIjA koI zrAvake kharyuM nathI. ne tethI ja ema kahevAmAM AvyuM che ke udAratAmAM vastupALe je karyuM che tevuM bIjA koIe karyuM nathI. amadI udArakRtinI noMdha jenI pAse na hoya tevo koIpaNa jaina sAdhu nahoto. saM. 1721mAM meruvijaya kavie vastupALa tejapALane rAsa banAvyo che, temAM emanI udAra karaNInI noMdha A pramANe che. "jaina prAsAda karAviyA, paMca sahasra pAMcaseM cyArare. vIsa sahastra traNaso urdhayAM, jinamaMdira udArare. 4 bhagavaMta biMba bharAviyAM, lAMkha savA kahevAyare, aDhAra koDi tyAM vyaya karI, vali traNa bhaMDAra bharAya. 5 dAMta siMhAsana sAtame, navade nevyAsI polAsa re, * siddharAjane mATe jema kahevAmAM AvyuM che ke :mahAlayo mahAyAtrA mahAsthAnaM mahAsaraH / yatkRtaM siddharAjena tatkRtaM ketakvacit / vastupALa mATe paNa temaja kahevAmAM AvyuM che ke sannIne patha:pAne apAsarA-jena sAdhuone rahevAnAM sthAna ane zrAvakone dharmadhyAna karavA besavAnI jagA. samavasaraNa + paTakUlanAM, pAMcase paMca rasAlare. zanuM je dravya kharaciyuM, aDhAra koDi cha-- lAkhare, giranAra upara eTalA, eMzI lAkha aDhAra koDi bhAMkhare. 7 arbudAcala Upare, dravya kharace manaraMga re, bAra koDi ezIlAkha lahuM, hUMNiga vasahI nAme sucaMgare. 8 *trAgo" 49 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ toraNa traNa caDhAviyAM, zetruMje A giranAra re, sonaIyA traNa lAkhana, ekekuM toraNa sAra re. deharAsara ghara pUjatA, sAga taNAM te so paMcavisa re, jainaratha nIpajAviyA, dAMta taNA te covIsare. jJAna paMcamI ArAdhato, UjavaNuM aneka prakAra re, aDhAra koDi sonA taNAM, pustaka likhyAM bhaMDAra re. brAhmaNa nizAla sAtase, sAtameM ghara zatrukAra re, mesarI prAsAda karAviyA, traNa sahassa ne vali cAra re. 12 tApasa maTha karyA sAtameM, cosaTha masIta te lAyare. caitya rakhavAlA te kahuM, ziva masjInAM mana zakhare, pASANa khaMghaja te karyA, corAsI sarovara joya re, vATe karAvI vAvaDI, cArase cosaTha li hoya re. sAtameM kUpa karAviyA, vIsAmA cAra hajAre, carama talAva te cAlatAM, cArameM corAzI sAra re. moTA gaDha bhaMDAviyA, chatrIsake prasiddhare., prapA + maMDAvI baraseM, ema upakAra maMtrI kIdhare. gacchavAsI jatI sAtaseM, sUjato lahe tyAM mahAra re, eka sahassa ne AThaze ekAkI vicare vihAra re, brAhmaNa veda tihAM bhaNe, pAMcarse tyAM darakhAra re, eka sahasa tApasa kahuM, kApaDI sahassa cAra re. premasuM sahune poSato, maMtrI bole madhurI bhASa re, traMbAvatImAM vyaya kare, sonaIyA te be lAkhare. jaya jayakAra dIse sadA, sAmIvacchala bahu kIdhare, saMghapUjA varase traNa kehuM, vastra AbharaNa aneka dIdhare. 20 je je manoratha upanyA, te te IghalA thayA siddhare, ekavIza sUripada thAriyAM, pada mahoccha merusama kIdhare. 21 Jain Educationa International *** 50 For Personal and Private Use Only 10 11 13 14 15 16 17 18 19
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka mAravADI kavikRtya kAvya paMca arkha jina kharva durbhalAM adhArA, paMca arkha jina kharva kIdha jina jAmaNavArA. sityANave koTi dIdha prohitAM, poravADa kabahu na nau, ora picAsI koDi, phUla taMbolI haTe. caMdana su cIra kapUra misi, koDi bahatari kapaDA, detAja dAMna khastapAla yoM, tejapAla karataba khaDAM. zuro raNeSu caraNapraNateSu somo, vakrotivakra cariSi buddhoDartha bodhe / jItau guruH kavijane kavirakriyAsu, maMdopi ca grahamayo nahi vastupAlaH 15 (artha: yuddhamAM zUro zaraNe AvelAne zItaLa, vAMkAnI sAthe vAMko, artha khodhamAM jJAtA, IMdriya jItanArano guru (moTo jitendraya), kaviomAM kavi, ane sada udyogI evo (sarva grahonA guNavALo) vastupAla che. vastupAla ATalo moTo dhanavAna ane Avo moTo sattAdhArI chatAM kevo tyAgI ane jitendriya hato te A zloka uparathI jaNAya che : / ekalahArI bhUmisaMstArakArI, padrayAMcArI zuddha sabhyakathatvadhArI / yAtrAkAle sarvasaccitahArI, puNyAtmA syAd brahmacArI vivekI / (artha : divasamAM eka vakhata bhojana karanAra, jamIna para pathArI karIne sUnAra, page cAlIne janAra, zuddha sadAcArI, yAtrAe jatAM AvatAM jaina sAdhuone na khape tevA sarva AhArano tyAgI brahmacArI, puNyAtmA ane vivekI che.) vastupALa-tejapALanA cAritryavarNanane mATe khAsa be saMskRta graMtho racAyA che. dareka jainakathAsaMgrahamAM emanI kathA noMdhAyelI che ane somezvara jainakathAsaMgrahamAM emanI kathA noMdhAyelI che ane * pItalanI upAzraya. Jain Educationa International 51 For Personal and Private Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ somezvara nAmanA brAhmaNa kavie temanI kItine uddezIne kIrtikomudI" nAmanuM ati uttama saMskRta kAvya racyuM che. emanI hayAtIne kALe hajAro vidvAna temanI udAratAno lAbha levA AvatA hatA ane dareka kavi emane guNavarNana kaMI kaMI kAvya karI jatA. vastupALa jevA kAvyane marma samajanArA ane kavione uttejana ApanAra hatA tevA te pote paNa vidvAna hatA. teo saMskRta bhASA sArI rIte samajatA hatA eTaluM ja nahi paNa vastupALa pote saMskRta kAvya karatA hatA. durbhAgye emanAM racelAM kAvya bahuja thoDA hAthamAM AvyAM che. * emanuM raceluM kAvya je haju sudhI aprasiddha che te mArI pAse che te jaina dharmanI kriyA vidhine lagatuM ane saMskRtamAM che. vastupALanAM biruda (padavI) A pramANe bolatAM : "(1) prAgvATajJAti alaMkaraNa (2) sarasvatI kaMThAbharaNa (3) sacivacUDAmaNi (4) kulasarasvatI (5) dharmaputra (6) laghubhojarAja (7) khaDerA (8) dAtAracakravartI (9) buddhi abhayakumAra (10) rUpi kaMdarpa (11) caturimA cANakya (12) jJAtivArAha (13) jJAtigovAla (14) saIdavaMza kSayakAla (15) sAMkhalArAya mAnamardana (16) majA jaina (17) gaMbhI2 (18) dhI2 (19) udAra (20) nirvikAra (21) uttama jana mAnanIya (22) sarvajana zlAghanIya (23) zAMta (24) RSiputra (25) paranArI sahodara Iti zrI vastupAla birudAvalI." poravADanA kulaguru (go2) zrImALI brAhmaNo che, e temanI zrImALIo sAthenI ekatAno sabaLa purAvo che. poravADanI vastI gujarAtamAM badhe phelAyelI che, temaja mALavA, AbunI AsapAsano pradeza, mAravADa ane dezanA bIjA bhAgomAM paNa chUTIchavAI che. poravADonI zAkhA soraThiyA poravADa ane kapoLa e jJAtio vaiSNava dharma pALe che temaja zuddha poravADamAM paNa viSNava ane jena e beu gharma cAle che. poravADonI eka zAkhA jAMghaDA nAmanI che te mukhyatve jaina che. e zAkhAnAM covIsa gotra che te A pramANe : caudharI, kAlA, dhanagara, ratanAvata, ghanauta, majAvaryA, DavakArA, bhAdalIyA, kAmalIyA, zeThIyA, udhiyA, be khaMDa, bhUta, pharakyA, bhale parIA, maMdAvarIyA, muniyA, ghAMTIA, galiyA, bhesotA, nave paryA, dAnagaDa, mahatA, kharaDIyA. + sAdhuo vyAkhyAo vAMcavA bese temanA upara bAMdhavAnA kImatI caMdaravA. sadAvrata ApanArAM sthAna. paraba. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallikArjanano zilAlekha | zrI gaNezAya nama: || saMvata 1679 vara zAke 1545 pravartamAne..... mate zrI sUrya grISata rate mahA maMgalaprade visAkha mA che zukla paNa 12 guruvAre sI nakSatre sIdhI joge tada prAraMbha prAsAda murta pAdasA zrI jAMgIrasAhA vIjaya rAjye paagaNe cIkhalI desAI nAyaka prAgajI bhrAtA sUrajI prAsAdakartA sUrata baMdare vAstavya zrI jAMgIsAhA vaLe rAjye pragaNe cIkhalI desAI nAyaka prAgajI bhrAtA. sUrajI prAsAdakartA sUrata baMdare vAstavya tapasI raghunAtha bhaTa gIranArA AzIrvAda parIkha mAdhava sUta parIkha rAmAM sUta parIkha rAjapAla, sUta parIkha kI kA sUta parIkha nAthajI bhAryA bAIbabAI pItA parIkha sahakIrNa zIraMganI dIkarI tenA sUta 2 parIkha kahAnanI bhAryA mAnabAI sIhA bhAIAnI dIkarI teni sUtA 4 tApIdAsa || tulasIdAsa || goviMdadAsa || gokaladAsa |ni 1 bALa lADakI, bIju bhAI parIkha nAmanI bhAryA gurabAI, tenuM pItA vIrajI kAhananI dIkarI teni sUta mAhanadAsa grAtI zrI DiDU sAjani vasA 20, gotradevyA lekhazasara vAsavasUtra | kAryakartA sArthI sAhA devajI vAghajI vaMta traya peDhI grAtI somaparA zASA IMdulyabhI gotradevyA trIpUrasUnarI vizvakarmA kule prAsAda kartasaMvata 1686 varSa zAke 1551 prarvatamAne mArgazIrSa mAse kRSNapakSe 13 budhavAre vIsAkhA nakSatre tadine kArya saMpUrNa zIvamalakAarcananI krIpAthI kArya dApAdaA. A lekhamAM "DiDu sAjani vasA 20" ema lakhyuM che. 'visA DIDU" ema lakhavAne badale "vasA 20" ema lakhyuM che. "vIsA" athavA "visA vasA" e be eka ja arthanA zabdo che evuM lekha uparathI jaNAya che. saMvat 1741 mAM lakSmIrane racelA "khemA haDAlIyA"nA rAsamAM paNa vIzAno artha vIsa vazAnA evo ja karyo che. "lie dIe lekhe karI lAkha koTa dhanadhAra; vaNIka samo ko avAra nahI, bharaNa bhUpabhaMDAra. 53 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ "vIsa vasAyala vAMNio juo te nAma kahAI, AcAraja thApana karI gacha corAsI mAMhi" para. (aitihAsika rAsamAlA) zAmaLabhaTa paNa ema ja kahe che :"vaNika mAMhi guNa vIza, rIsano na caDe raMge, "vIza vasA nahi, vaNika, jIbhe je jUThThuM khole, vIza vasA nahi vaNika peTanA paDado khole, vIza vazA nahi vaNika utAvaNIo je thAe, vIza vazA nahi vaNika vanitA zuM vahevAye, vaLI vIza vasA te Nika nahi, caDyo rAvale jANiyo, je satya taje zAmaLa kahe, vIza vazA nahi vaNiyo." "jaina saMpradAya zikSA" nAmanA hamaNAM prakaTa thayelA graMthamAM sannipAtanuM varNana karatAM e zabdano A pramANe upayoga karyo che : jinhAsyamAma UsI dIse, tIkSNa sparza puni vizvAvise" 5 (pR. 464) "ukhAgha khAI dina ekavIsa,khayanaroga jAI vizvA vIsa." 89 jaina patralekhana paddhatimAM zrAvaka potAnA gurune patra lakhe to temAM bIjI upamAo sAthe A upamA lakhAya che. vIsa vizva jIvadayA pratipAlaka || cAraNa kavi lakSmaNe racelA rUkamaNi vivAhamAM e zabdo A pramANe vaparAyA che : "maiM mana kalpyo mAha hai, kAraNi tuja kisaMna, khIsavA khIsa na AvIssau, to homessI tana." uttama kuLavALA - pUrepUrI yogyatAvALA te vIsa vasAnA ane tethI ochI yogyatAvALA te ochA vazAnA evuM kahevAno cAla ghaNA lAMbA kALathI ApaNA AkhA dezamAM cAlato Avyo che. pRtharAja cauhANanA masIAI jayacaMde yajJa karyo tyAre je kAnyakubja brAhmaNo varuNamAM AvyA hatA, temane temanI yogyatA pramANe 54 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ caDhatA-UtaratI pada ApavAmAM AvyAM hatAM. te caDhatA pada eka vizvA (vazA)thI vIsa vizvA sudhInAM hatAM. te vakhate astitvamAM Avelo e vazAnA caDhatA-UtaratApaNAno bheda saMyukta paAntanA kuLa eka vazAthI vIsa vazA sudhInI caDhatA-UtaratI marajAda (yogyatA)nAM gaNAya che. pAMca vazAnA kuLavALo sAta vazAnA kuLavALAne kanyA Ape to kanyAnA bApe varane paherAmaNI ApavI paDe, paNa sAta vazAnA kuLavALo to pAMca vazAnA kuLavALAne kanyA Ape ja nahi. vIsa vasAvALAnAM khaTakuLa che. dazathI ogaNIsa vasA sudhInA te "paMcAdara" kahevAya che. ane dazathI ochA vasAnI marajAda (yogyatA) vALA te "dhAkara" (nAnA) kahevAya che. gujarAtamAM vasatI keTalIka jJAtiomAM paNa vazAnuM pramANa cAle che. khaMbhAtanA auditya ToLakiyA brAhmaNamAM dazA, vIzA, ane pAMcAnA kuLa bheda che. e bhedamAM vIsA sauthI caDhatA, dazA tethI UtaratA, ane pAMcA dazAthI paNa UtaratA ema manAya che navA varSanI zarUAtamAM vAsano varatAro vAMcavAmAM Ave che, jene sArapatrikA athavA sAro kahe che. temAM judI judI vastunuM pramANa vasAthI batAvavAmAM Ave che. jema vAyunA vA, vignanA 11 vA, vinAzanA 15 vazA, paracakranA 17 vazA, vastranA 17 vazA, ghInA 9 vazA, ema aneka vastuonuM vadhatA ochAnuM pramANa vazAthI khatAvavAmAM Ave che. jenA vIza vazA hoya te paripUrNa kahevAya ane tethI jeTalA vazA ochA hoya teTaluM te ochuM gaNAya. e ja pramANe mANasane mATe bolatAM je Tharela, pramANika, DAhyA tene "e to vIzI mANasa che." ema kahe che. mAlamAM paNa sArA mAThAne badale "vIzI poNIvIzI" kahevAno cAla che. arthAt harakoI mANasa, samUha ke vastunuM caDhatA UtaratApaNuM vazAthI gaNAya che. sattaramA zatakamAM thayelA mahopAdhyAya zrI jayasomanA ziSyamaho zrI guNavijaya temanA ziSya vAcakathI kIrti gaNi emanA Jain Educationa International 55 For Personal and Private Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakhelA "prazcita pazcAnAM pratyuttarA"i e nAmanA lekhamAM hInajAti saMbaMdhanInA praznanA javAbamAM lakhe che ke tene loke viMzati vizvApakoDyaM daza vizvakoDyaM ittevaM vyavahAraH sAMpratona eva bodhavyo". (artha : te lokomAM A vIzo vIza vazAno, A deza vazAno evo vyavahAra cAle che te jANavuM.) arthAt caDhatA te vIsa vazAnA ane UtaratA te daza vazAnA evuM lokamAM manAya che. bharUca ane kAmarejanA bhArgava brAhmaNomAM paNa UMcA-nIcAnA bhedathI dazA vIzA manAya che. brAhmaNotpatti mArtaMDa'mAM lakhe che ke vAvIsApremavazva veSAM madhyekti sAMpratam (emanAmAM hAla dazA-vIzAnA bheda cAle che.) jainomAM dazA vIzA manAya che, te paNa A ja dhoraNe manAya che. vIzA te UMcA ane dazA te nIcA evI mAnyatA sarva ThekANe cAle che. A mAnyatA zA kAraNathI utpanna thaI te ApaNe AgaLa joIzuM. hamaNAM ApaNe e joIe ke A mAnyatA kyArathI cAlatI Ave che. - jaina derAsaromAM pASANanI ane pittaLanI prAcIna saMkhyAbaMdha mUrtio maLe che. A mUrtio upara te mUrtinI pratiSThA karAvanAranuM nAma, tenA be-traNa peDhInA pUrvajonAM nAma, tenI jJAtinuM nAma, tenAM strI-putrAdinAM nAma, je gAmano te rahIza hoya te gAmanuM nAma ane je gAme te mUrtinI pratiSThA karAvI hoya te gAmanuM nAma paNa ghaNI mUrtiomAM hoya che. A uparAMta pratiSThA karyAnI tithi, vAra, mAsa, saMvata ane pratiSThA karAvanAra dharmaguru tathA temano gaccha ane temanA pUrvaguruonAM nAma paNa hoya che. vANiyA jJAtinA ItihAsanI zodha karanArane mATe A bahu sArAM sAdhana che. 'dazA', vIzA'nA bheda kyAMthI paDyA e praznanA khulAsA mATe A mUrtio uparanA lekha bahu pramANabhUta purAvA pUrA pADe che. mUrtio uparanA lekha nAgarI lipimAM ane saMskRta bhASAmAM lakhelA hoya che, ethI 'dazA' ane 'vIzA' e prAkRta nAmone badale Jain Educationa International 56 For Personal and Private Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskRtamAM "laghuzAkhA" ane "vRddhazAkhA" e nAme be bheda batAvavAmAM AvyA che. atyAre koI paNa vANiyAne tenI jJAti pUchIe to te potAnI jJAti sAthe "dazA" ke "vizA" je haze te bheda joDIne potAnI jJAtinuM nAma kaheze. e ja pramANe pAchalAM eka be zatakomAM pratiSThita thayelI mUrtio para "dazA" ke "vIzA" athavA "laghuzAkhA" ke vRddhazAkhA" e bheda jyAM tyAM badhA lekhomAM lakhAya che. ApaNe e bhedanI prAcInatA jovI che tethI pAchalA eka be zataka paDyAM mUkIne AgaLanA vakhatanA lekhomAM "laghuzAkhA" "vRddhazAkhA" ne bheda kyAM sudhI maLe che te joIe. I 57. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ "madhupurI (mahuDI) tIrthanI prAcInatAno ItihAsa ane khaDAyata gAmanI prAcInatA mahesANA jillAnA vijApura tAlukAnA khaDAyata gAma pAse koTayArkanuM januM maMdira che. jyAM khaDAyatA vaNiko darzana karavA Ave che. atyAre mahuDImAM che e to navuM maMdira che. vijApurathI agni khUNAmAM sAbaramatI nadI upara khaDAyata gAma vaseluM hatuM. A gAma eka hajAra varasa uparAMta jUnuM hovAnuM manAya che. musalamAnone zAsana daramiyAna A gAma bhAMgI gayuM hatuM. khaDAyata gAmamAM hAla koI ghara nathI paraMtu tenI pAse navuM khaDAyata gAma ThAkoroe vasAvyuM hovAnuM manAya che. khaDAyata gAma saMskRtamAM khaDAyatana nagara tarIke prasiddha che. mALavAnA rAjA gadarbhasenanI rAjyanI hada khaDAyatA sudhI hovAnuM manAya che. gadarbhasenane gardabhI vidyA sAdhya hatI. khaDAyatA prAcIna nagara che. nadImAM jUnI vAva che. nadImAM koI vAva karAve nahi paraMtu A vAvanuM astitva e purAvo Ape che ke nadI tyAMthI dUra hovI joIe. mahuDInA Are koTayarka maMdiranA mArge eka kUvo paNa che. khaDAyatamAM bhIla ThAkoronI vasatI vadhu hatI. jUnA khaDAyata gAmamAMthI khodakAma karatAM jenatIrthakara ajitanAtha bhagavAnanI cAra hAtha UMcI pratimA maLI hatI tethI e phalita thAya che ke A nagaramAM jaina derAsara vidyamAna hatuM. tenA avazeSo kyAMka kyAMka najare paDe che. muslima zAsana daramiyAna vAraMvAra humalAthI kaMTALIne kahe che ke naDiyAda, moDAsA, haladharavAsa, umareTha vagere ta2pha sthaLAMtara karI gayA. jainAcArya buddhisAgara sUrIzvarajIe vijApura vRttAMta noMdhyuM che tema khaDAyatA vANiyAo pahelAM jena zrAvako thayA ema jaina dhAtu pratimAnA lekha uparathI mAlUma paDe che. gujarAtanA sulatAna ahamada zAhanA vakhatamAM 58 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDAyata bhAMgyuM ane maMdira paNa tUTyuM hatuM. atyAre je koTayarka maMdira UbhuM che te to paMdaramA - soLamA saikAmAM baMdhAyeluM lAge che te maMdira koNe nirmANa karyuM tenI koI vigato maLI nathI. paNa maMdira bhavya che. jUnuM khaDAyata gAma bhavya haze te avazeSo parathI khyAla Ave che. atrenA TekarA para ArasanI jaina aMbikA devInI mUrti paNa hatI. te para paiso khakhaDAvatAM madhura avAja nIkaLato hato. navuM koTayarka maMdira saMvata 1977mAM baMdhAvuM zarU thayuM hatuM. (khaDAyatanA) viNakone khaDAyatA vaNiko, brAhmaNone khaDAyatA brAhmaNo ane ThAkoro, bhIlo ne khaDAyatA ThAkoro kahevAmAM Ave che. vaNikonA vIsA khaDAyatA ane dazA khaDAyatA ema be bheda che. eka vAyakA pramANe vastupALa tejapALe pATaNamAM corAzI nAta jamADI tyArathI dazA vIzA ema be bheda paDyA che. vastupALa rAsamAM A nirdeza jovA maLe che. hAlanuM mahuDI - madhupurI saMvata 1971 vasAvavAno mahAjane TharAva karyo hato. sAbaramatI nadI TheTha pAse AvI javAthI moTAM kotaro paDI javAthI sAtaso varasa jUnI mahuDInI AthamaNI dizAmAM cAra khetara dUra navuM mahuDI vasAvavAmAM AvyuM hatuM. jUnA mahuDI gAmamAM vIsa jeTalA jaina vANiyAonAM gha2 ane eka jaina derAsara hatuM. mahuDImAM ThAkoronI vasatI vadhAre hatI. teo kheta-majUrono dhaMdho karatA hatA. khaDAyata mahuDImAM koTayarkanuM vaiSNava devanuM maMdira che ane tyAM viSNunI mUrti che. ahIMyA kArataka mahinAmAM agiyArasathI pUnama daramiyAna meLo bharAya che. zAmaLAjImAM paNa A samaya daramiyAna kALiyAdevanA sAnnidhyamAM meLo bharAya che. kiMvadaMtI pramANe khaDAyatanA keTalAka ThAkore eka mahuDInA vRkSa nIce paruM vasAvyuM tethI te mahuDI gAma gaNAyuM hatuM. jUnA mahuDI ane khaDAyata gAmathI doDha gAu upa2 sAbaramatI vahetI hatI. koTayarkanI pAse eka jUnuM mahAdevanuM dahevuM che. pU. jainAcArya sUri buddhisAgara mahArAje mahuDInuM madhupurI nAmAbhidhAna karyuM hatuM. jenuM khaDAyata gAma to hajA2 be-hajAra varasa ke tethI paNa prAcIna hovAno saMbhava che. Jain Educationa International 59 For Personal and Private Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje mahuDI madhupurI je kaMI che te jainAcArya buddhisAgarasUrIjI mahArAjanA puNyapratApe che. jUnI mahuDInA derAsaramAMthI padmaprabhunI pratimA hatI te lAvIne navI mahuDInA derAsaramAM padharAvI che. tyAM sudhI ghaMTAkarNa vIranI pUjA pUrva thatI hatI tenI thALI pratiSThA vakhate bAMdhavAmAM AvatI hovAno nirdeza maLe che paraMtu yoganiSTha jainAcArya buddhisAgara sUrI mahArAje pAdarAmAM ghaMTAkarNavIrane pratyakSa karI temaNe ApelAM darzana pramANe tenI AkRti dorI mUrti kaMDArAvI derI banAvIne saMvata 1980mAM pratiSThA karAvI hatI. tyAra pachI teno mahimA vadhatA jatAM Aje mahuDI madhupurI eka mahAtIrtha banI gayuM che. jeno ane jenetaro paNa vIranI mAnatA mATe Ave che. mahuDInI sukhaDInI prasAdI vadhu prakhyAta banI che. mahuDImAM derAsaramAM tIrthaMkara padmaprabhunI camatkArika mUrti che. tenA rakSaka vIra tarIke ghaMTAkarNa mahAvIranI sthApanA karavAmAM AvI che. mahuDInI jema AgaloDamAM paNa jene zAsana rakSaka mANIbhadrakanuM sthAnaka eTaluM ja prasiddha che. AgaloDa ghaNuM prAcIna naga2 che. mahuDIno mahimA divase divase vadhavA mAMDrayo che. yAtrikonI avarajavaranA kAraNe gAmanA vikAsanI paNa vRddhi thaI che. gADA rastAno atyAre DAmarano pAko rasto thaI gayo che. esa. TI.nI suvidhAmAM vadhAro thatAM yAtrikone ghaNI suvidhA thaI che. bhojanazALA ane rahevA mATenI sagavaDanA kAraNe yAtrikone rAtri rokANamAM koI muzkelI paDatI nathI. uttara gujarAtamAM moTA eka eka gAmomAM prAcIna kALamAM eka eka derAsara hatAM tevA nirdezo maLe che. mANasA vikrama saMvatuM teramA saikAmAM vasyuM hatuM. temAM eka derAsara hatuM. te e kALe videzI humalAmAM toDavAmAM AvyuM hatuM temaja vi.saM. 1798mAM mANasAne bhAre kSati pahoMcADavAmAM AvI hovAno nirdeza maLe che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ | lekha saMgraha ] surata desAIpoLa suvidhinAthanA deharAmAM pittaLanI pratimA uparano lekha saMvata 1551varSe zAkha zudi 13 gurau upakeza zA. vRddhasane . ulhA bhA. kilhaNade pu. manA, zavA, nihIyA bhA. gujari pu. 2 devA, mAMkA sahitena bhA.devalade akuTuMba zreyortha zrI saMbhavanAtha biMba kAra. pratiSThita zrI bivaMdaNIkaga che zrI zavAcArya saMtAne zrI ka*sUribhiH surata tAlAvALAnI poLamAM maMdira svAmInA derAsaramAM pittaLanI pratimA uparano lekha saM. 1511 varSe mAgha vadi 5 zuke zrI zrImAla vaMze laghu saMtAne va. mahuNA bhA. mANikade pu. jagA bhAryA gaMgI su zrAvikayA zrI aMcalagacchanAya zrI jaya kesarisUrINAmupadezena svazreyase zrI kuthanAtha biMba kArita pratiSThita zrI saMghena || zrI - laghu zAkhIya saMvata 1573 varSe mAha vadi 2 2 | usavAla jJAtiya laghuzAkhIya maM. sahajA bhAryA pUtali putra pAhirAkena mAlhaNadevI yuena svazreyase zrI sumatinAtha bibakArita pratiSThita zrI koraMTa gacche zrI sAvedevasUri pade zrI nannasUri tajAdaulI grAma. saM. 1591 laghuzAkhA saM. 1591 va. posa va. 11 gure zrI pattane usavAla laghuzAkhAyAM do. TAu: bhA. liMgI pu. lake bhA. gurAI nAmrA vizreyortha pu. vIrapAla amIpAla yu. aMcalagaccha zrI guNanidhAnasUrINA mu. kuMthunAtha biMba kA.pra. (surata haripurAnuM deharuM) zrImAnuM zeTha pUrNacaMdranAhare prakaTa karelA jaina lekha saMgrahamAMthI laghuzAkhA saM. 1515 varSe phAgaNa vadi 5 gurI zrI zrImAla jJAtIya laghuzAkhAmAM che. arjuna bhA. maMdoari pitR mAtR zreyase suta goIdana Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhA. mAputra mahAjala sahitena zrI kuMthunAtha vive kArita pUrNimApakSe bhImapallIya bhaTTA2ka zrI jayacaMdrasUrINAmupadezena pratiSThita zrI cha | (dinAkapUra-dhAtunI pratimA upara lekha) katAragAma lADuA zrImALI jJAtinA deharAmAM | pittaLanI pratimA uparano lekha alAI 45 saM. 1656 varSe vaizAkha sudi 7 budhavAre laghuzAkhAyAM osavAla jJAtIya taMbhatIrtha vAstavya sA. amI bhAryA asarAde putra sA. kAnajIkena bhAya maraghAI pramukha kuTuMbamRta svazreyothI zrI dhagrAmanAtha biba kArita pratiSThita ca tapAgacche chI hIravijayasUri paTTAlaMkAra bhaTTAraka zrI vijayasena sUribhi zubhaMbhava kalyANa / vRddhazAkhA saM. 1667 va.vizAkha va. 7 budhe staMbhatIrtha vAstavya Ukeza jJAtIya vRddhazAkhAyAM sA. karmasI bhA. sakhamAde suta sA. udayana bhA. gAmanAde yunena svakuTuMba zreyase zrI AdinAtha biMba kArita || zrI tapAgacchaza zrI hema somasUribhiH AcArya zrI vimalasomasUri yunuM pratiSThita || laghuzAkhA pustakanI nIceno lekha"Iti zrI serIsA loDaNa pArzvanAtha stavana samApta: saMvata 1670 varSe Azvana mAse kRSNa pakSa dvAdazyAyAM tithI guru vAsare zrI sUryapure likhita IchI zrImAla jJAtIya laghuzAkhAyAM sA. kezavaragRhe bhAryA bA. kamalAde tatsata sAhA amarazI paThanArtha | graMthAOM //papI. kuMbhArIyAnAM deharAnI pratimAo uparanA lekha. saMvata 1605 varSe mAgha zuddha caturkIya-zanI-zrI upakeza jJAtIya vRddhasajanIya tapAgache bhaTTAraka. (tIrtha gAIDa) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvata 1635 varSe mAgha vadi 5 zrImALI jJAtiya vRddhazAkhIya zA raMga bhAryA kilA bhAryA sapatnI bhAryA sepUra suta hIrajI zrI AdinAtha biMba kArita. (tIrtha gAIDa) saMvata 1665 varSe mAgha ghavaletara zana upakeza vaMzIya vRddhasajanIya sA. jagaDu bhAryA jamanAde suta rahiyA bhAryA cApalade suta nAnajIkena bhAya navaraMgade. (tIrtha gAIDa) surata tAlAvALAnI poLamAM maMdira svAmInA deharAmAM pittaLanI pratimA uparano lekha || saMvata 1659 varSa vaizAkha zudi 13 badhe laghu usavAla jJAtIya sUrata baMdara vAsya sA. devarAja bhAryA dhanAde suta jeSTa sA. bhANajI, laghu suta somajI tadabhAryA, zrA. lAlabAI kArita caturvizati jina parikarita sI zAMtinAtha biMba pratiSThita ca tapAgaccha bhaTTAraka zrI hIravijayasUri ziSya zrI vijayasena sUribhiH saMvata 1664 varSe jeSTha sudi 5 some vRddhazAkhAyAM Ukeza jJAtIya sUrati baMdira vAstavya sA. nAnA bhA. vaIjabAI suta sA. vastupAla nAmanA bhA. hIrabAI suta sA. alavesara kuMarajI hemajI bhA. harakhAde, kamalAde, pramukha kuTuMba yunena svazreyaze zrI supArzva bibakA. prati akabbara sabhAlabdha vAdivAda jayakAra bhaTTAraka puraMdara prabhu zrI vijayasenasUribhiH A caMdraka naMdanAt | surata nagarazeThanI poLamAM goDI pArzvanAthanA deharAmAM pittaLanI pratimA uparano lekha saMvata 1615 varSe poSa vadi 6 zuke zrI bhRgukaccha vAstavya zrI zrImAla jJAtIya vRddhazAkhAya sA. jIvA bhAryA bAI amArI suta dosI mAdhavakena zrI sumatinAtha biMba karAvita zrI laghutA pakSe bha. zrI vijayadAna sUribhiH || Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amoda vAMTAnA deharAmAM pittaLanI pratimA uparano lekha vRddhazAkhA "saMvata 1643 varSe phAgaNa zu 5 guru zrI svaMbhatIrtha vAstavya zrI zrImAla jJAtIya vRddhazAkhAyAM sA. jagapAla bhA. jAsalAde suta sA. jinapAla bhA. saMpUrAde sU.devakaraNa, somakaraNa zrI Agamagaccha zrI saMyamaratnasUri tatpaTe zrI kulavarNanasUriNA mupadezeNa zrI caMdraprabhasvAmi biMba kArApita pratiSThita | zrI vastu che. laghuzAkhA // saMvata 1643 varSe phAgaNa su. guru zrI sthaMbha tIrtha vAstavya zrI zrImAla jJAtIya laghuzAkhAyAM sA. hAsA bhAryA lakhamAde sU. sA. lAlA bhAryA gaMgAde sUta sA. jasA bhAryA vaju sUta sI. kesava, devakaraNa, kAnhajI zrI Agamagaccha zrI vivekaratnasuri tatpaTe zrI saMyamaratnasuri tatpaTe zrI kulavartanasuriNAmupadeNa zrI zrIAsanAtha biMba kArita pratiSThita | - AcArya zrI buddhisAgarasUrina jene ghAtupratimA lekhasaMgraha AcArya zrI buddhisAgarasurie pATaNa, mANasA, vijApura, UMjhA, DabhoIpAdarA, DuMgarapura, IDara, viramagAma, kesarIyAjI, bhoyaNI, kaDI, kalola, pethApura, amadAvAda, vaDanaga2, prAMtija vagere gAme uttara gujarAtamAM pharIne ghAtunI pratimAo uparanA lekhone moTo saMgraha bhego karyo che. e saMgrahamAMnA 1523 lekhano eka bhAga emaNe prasiddha karyo che. tala gujarAtamAMthI bhego karelo prAcIna lekhono A moTo saMgraha ItihAsane lagatI vividha sAmagrIthI bharapUra che. vAMcanAra sujJa hoya to A sAmagrIno upayoga karIne potAne joItA vividha ghATa ghaDI zake. ApaNe ApaNA prasaMgane mATe joIe to A saMgrahamAM 15ra3 lekha che. temAMthI pAMcamA bhAganA eTale 303 lekhamAM lekha lakhAvanAranI jJAtinuM nAma nathI. te lekho kula lekhamAMthI bAda karIe to bAkInA 1220 lekha rahe. e lekhamAM 477 eTale lagabhaga 2/5 bhAga jeTalA zrImALI vANiyAnA lekha che. ra94 eTale lagabhaga 1/3 64 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga jeTalA poravADonA lekha che ane 309 eTale te paNa lagabhaga trIjA bhAganA ozavALonA lekha che. e rIte zrImALI poravADa ane ozavALa traNa jJAtinA lekhono saravALo karIe to te 1080 lekha thAya che. upara jaNAvyA pramANe jJAtinA nAmavALA 1220 lekhamAMthI 1080 lekha bAda karIe to bAkI 140 lekha rahe che je judI judI jJAtionA lekhane saravALo che. paNa e 140 mAMthIe "zrI vaMzane 1 ane "zrI zrIvaMzanA 14 e koI jadI jJAtine nahi paNa zrImALI vANiyA jJAtinA ja TUMkA nAmanA lekha che te ane lADavA zrImALInA traNa lekha che te zrImALIne lekhamAM meLavI laIe, "vIravaMza"nA 8 lekha che te ozavALamAM meLavI laIe, huMbaDa jJAtinA 33 lekha che temAMnA digaMbaronA hoya te temaja zrImUlasaMghanA 9 lekha che te digaMbaronA lekha bAda karIe to bAkI bahaja thoDA lekha judI judI jJAtio mATe bAkI rahe che. judI judI jJAtiomAM vAyaDAnA 8, DIsAvAlanA 10, gurjara jJAtinA 11, nAgara jJAtinA 11, pallIvAlanA ka, nemAnA 4, narasiMgapurAnA 2, nAgaeNdranA 3, khaDAyatAnA 2, siMhapurAno 1, vAghelAno 1, kapoLano 1, moDhanA 2, khaMDelavAla 1, bhAvasAranA 4, ane zalATano 1 lekha che. vANiyAnI kaI jJAtimAM jainadharmano keTalo pracAra hato te lekhonI A saMkhyA uparathI joI zakAya che.* lekhonI sAlavAra sthiti joIe to zrImUlasaMghano 1 lekha 956 no che. 1 lekha zaka saMvata 10 no che. eka lekha jJAtinA nAma vaga2no 1042 no che. 10 lekha saM. 1100 thI 1200 sudhInA nAma vagaranA ane eka lekha saM. 1188 no zrI zrImALI jJAtino che. 1200 thI 1300 sudhInA 43 lekha che, jemAM 2 poravADanA, 2 gujara vANiyAnA, 1 khaMDerakagacchano ane 38 jJAtinA nAma vagaranA che 1300 thI 1400 sudhInA 108 lekha che jemAM zrImALI jJAtinA 19 * hajAro mANasonI vastIvALI eka jJAtimAMthI ekAda be lekha maLI Ave te uparathI e AkhI jJAti parApUrvathI jenadharma pALatI hatI, evuM anumAna karavuM bhUla bhareluM gaNAya. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (emAM 6 lekhamAM zrI zrImALI jJAtinuM nAma che ne 13 lekhamAM "zrImALI jJAti" lakhyuM che.) poravADanA 13, ozavALanA 8, vAyaDAnA 2, khaDAyatAnA 2, gurjarano 1, pallIvAlanA 4, moDhano 1 ne 58 lekha jJAtinA nAma vagaranA che. 1400 thI 1500 sudhInA 250 lekha che. temAM zrImALInA 80 (zrImALInA 61 ne zrImALInA 18 maLIne), poravADanA 61 ane ozavALanA 49 lekha che. emAM saM. 1495nA eka lekhamAM "UkezavaMze sAha zAkhAyAM" ema lakhyuM che. sAdhuno artha sana che. vRddhazAkhAvALA potAne sArA mANasa mAnatA hatA ne tethI temaNe potAnA taDane A zabda lagADyo hoya to te saMbhavita che. AgaLa paNa sAdhu zAkhAnA bIjA be lekha che ane bAbu sAhebe prasiddha karelA saMgrahamAM paNa eka lekhamAM sAdhuzAkhAnuM nAma che, eTale A zabda vIzA athavA vRddhazAkhAne badale lakhAyelo hoya ema lAge che. huMbaDanA 16, nAgaranA 3, vAyaDAnA 3, DAsAvAlanA 2, gurjarano 1, vIravaMzano 1, ne 34 lekha jJAtinA nAma vagaranA che. ekaMdare saMvata 900 thI 1500 sudhInA 415 lekha che. temAM uparano sAdhuzAkhAne eka lekha cheka chevaTanA saMvatamAM che te bAda karatAM bIjA koI paNa lekhamAM dazAvIzA saMbaMdhIno kaMI paNa ullekha maLato nathI. saMvata 1500 pachInA lekhomAM dazAvazAno bheda jaNAvA mAMDe che. saMvata 1500 thI 1600 sudhInA 910 lekha che. jemAM zrImALInA 337 (emAM 271 lekhamAM zrI zrImALI lakhyuM che ne 66 lekhamAM zrImALI lakhyuM che.) saM. 1515nA eka lekhamAM zrI zrImAla sa. che. siddhasaMtAne ema lakhyuM che, paNa te bhUla che. siddhane ThekANe vRddha joIe. 1517nA eka lekhamAM zrI zrImAla jJAtIya laghumaMtAnIya dosI mahirAja ema lakhyuM che. ne saM. 1575nA eka lekhamAM zrImAla sA. laghu saMtAnIya lakhyuM che. saM. 151nA eka lekhamAM "laghuzAkhAyAM" evuM lakhyuM che, paNa temAM jJAtinuM nAma lakhyuM nathI. ekaMdare A zatakamAM zrImALI jJAtinA laghuzAkhA (dazA)nA be ane vRddhazAkhA (vIsA)no eka maLI 3 lekha che. A zatakamAM poravADa jJAtinA 198 lekha che. jemAM vRddhaprAgvATa jJAtIya ke prAgvATa jJAtIya vRddhazAkhAmAM evuM lakhelA 10 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha che. jenI saMvata 1509, 1512, 1513, 1559, 1581, 1577, 1528, 1596, 1573 ane 1580 che. 1580nA eka lekhamAM "prAgvATa jJAtIya vRddhasaMtAne" evuM lakhyuM che. 1548nA eka lekhamAM "prA. zA. bRhastajane gAM. sA. hemarAja" ema lakhyuM che. 1533nA eka lekhamAM "prAgvATa jJA. laghumaMtri" ema lakhyuM che ane saM. 1508 ane 1584nA be lekhomAM "prAgvATa jJAtIya laghuzAkhAyAM" e pramANe lakhyuM che. ekaMdare A zatakamAM poravADanA 12 lekhamAM vRddhazAkhA (vIsA)no ullekha che ane 3 lekhamAM laghuzAkhA (dazA)nuM nAma che. A zatakamAM ozavALa jJAtinA 209 lekha che. temAM dazA ane vIzAnA ullekhavALA 16 lekha che. saM. 1515 ane 1521nA lekhamAM "ukasa jJAtIya vRddha saMtAnIya" ema lakhyuM che. 1566nA lekhamAM "Ukeza vaMzIya vRddha sonI zAkhAyAM" ema lakhyuM che. saM. 1528 ane 1568nA lekhamAM "U kezavaMze sAdhu zAkhAyAM" lakhyuM che. 1521nA lekhamAM "ukeza vaMze bRhatsatAnIya" lakhyuM che. 153nnA lekhamAM "osavAla vRddha jJA." e pramANe che ane 157ranA lekhamAM Ukeza jJAtIya vRddha zAkhAyAM ema lakhyuM che. upara jaNAvyA te "sAdhu" "bRhata ane "mahA zAkhIya" e badhA vRddhazAkhA (vIsA)nA paryAya (badale vaparAyelA zabdo ema lakhyuM che. 15ra1nA eka lekhamAM "upa. AvavANa gotre laghu pArekha nAthA" ema lakhyuM che. 1514nA eka lekhamAM "upakeza jJAtIya laghu saMtInIya maM. sAthala", ane 15ra1nA eka lekhamAM "upakeza jJAtIya laghu saMtAnIya mu. bhojA e pramANe che. 157nnA lekhamAM "upakeza jJAtI bappaNA gotre laghu zAkhIya phophaliyA saMjJAyAM maM. nAmaNa" ema che. 1566nA lekhamAM "ukezavaMze laghuzAkhAyAM" 1591nA lekhamAM "usavAla laghuzAkhAyAM do. TAu" ane 1pa97nA lekhamAM "zrI ozavaze laghuzAkhAyAM" e pramANe che. e kaMdare A zatakamAM ozavALanA vRddhazAkhAnA 9 ane laghuzAkhAnA 7 maLI 16 lekha che. saMvata 1600 thI 1700 sudhInA phakta 99 lekha che. temAM zrImALInA ra0 lekha che. temAM zrI zrImALInA 16 ane zrImALInA 4 che). temAM 1666, 1670, 1682, 1643, 1675, ane 1668 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLI cha lekhomAM "zrI zrImALI jJAtIya vRddhazAkhAyAM" ke "vRddha zAkhIya lakhyuM che. 1672nA lekhamAM vR. zrI jJA. do. meghA."lakhyuM che. 1697nA lekhamAM "zrI zrImAla jJAtIya vIsA zrI" ema lakhyuM che. ekaMdare 20mAMnA 8 lekhamAM vRddhazAkhA (vIsA) no ullekha che. A zatakamAM zrImALInI laghuzAkhA (dazA)no koI lekha nathI. poravADanA 12 lekha che. temAM 1632, 1663 ane 1681ne lekhamAM "prAgvATa jJAtIya vRddhazAkhAya" lakhyuM che. 1624nA lekhamAM "vuM. prAgvATa jJAtIya" lakhyuM che. 1617, 1678 ane 1697nA lekhamAM prAgvATa jJAtIya laghuzAkhAyAM lakhyuM che. 1608nA lekhamAM kumarigiri kuNaghe2) vAstavya prAgvATa jJAtIya laghusane ane 1671nA lekhamAM laghusajana prAgvATa jJAti e pramANe lakhyuM che. ekaMdare 12 lekhamAMnA 9 lekhamAM vIzA dazAno ullekha che ne 3 lekhamAM ekaluM prAgvATa jJAti lakhyuM che. ozavALonA 24 lekha A zatakamAM che. temAM 1655no eka 1675, 1697 nA be, ane 1613nA eka lekhamAM ukaza jJAtIya ke ozavALa jJAtIya vRddhazAkhAyAM lakhyuM che. 1665nA lekhamAM upakezavaMzIya vRddhasajanIya lakhyuM che. 1624nA lekhamAM vRddhakeza lakhyuM che. 1668nA lekhamAM vRddhazAkhIya osavAla sA. lakhyuM che. 1628nA lekhamAM osavAla jJA. uTasana sonI zrIta lakhyuM che, paNa te bhUla che. uTanI jagAe vRddha joIe. ekaMdare A zatakamAM ozavALonA 24 lekhamAM 9 lekha vRddhazAkhA (vIsA)nA ullekhavALA che. bAkInA 15 lekhamAM ekaluM ueza upakeza ke osavAla jJAtinuM ja nAma lakhyuM che. 34 lekha jJAtinA nAma vagaranA, 2 huMbaDA, 1 lADavA zrImALIno. 1 nAgahuda jJAtino, 4 mUla saMghanA ane 1 siMhaparAjJAtino maLI kula 9 lekha A zatakamAM che. saM. 1700 thI 1800 sudhInAM so varSamAM baghA maLIne phakta 25 ja lekha che. temAM zrImALI jJAtinA 6 jemAM 1701, 1721, 1768 ane 1706nA maLI cAra lekhomAM "zrI zrImALI vRddhazAkhAmAM" lakhyuM che. 1768 nA lekhamAM "zrImALI jJAtIya laghuzAkhAyAM" lakhyuM che ane Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1705nA lekhamAM phakta "zrI zrImAlI" lakhyuM che. poravADa jJAtinA 5 lekha che, jemAM 1751, 1783 ane 1721 nA traNa lekhamAM "prAgvATa jJAtIya bRhatsA khAyAM" lakhyuM che ane eka lekhamAM ekaluM prAgvATa jJAti lakhyuM che. ozavALonA 5 lekha che. jemAM 1705nA be ane 1788nA eka lekhamAM "ukeza jJAtIya vRddhazAkhAyAM" lakhyuM che. 1768nA eka lekhamAM "ukeza jJAtIya laghuzAkhAyAM" lakhyuM che ne eka lekhamAM ekaluM jJAtinuM ja nAma lakhyuM che. A zatakamAM jJAtinA nAma vagaranA 9 lekha che. bIjI jJAtiono eka paNa lekha nathI. 1800 thI 1900 sudhInA 58 lekha che. jemAM zrImALIonA 14 che. temAM "zrI zrImALI jJAtIya vRddha zAkhAyAM" lakhyuM hoya evA traNa lekha che. 4 lekhamAM "zrImALI jJAtIya vRddhazAkhAyAM" lakhyuM che. eka lekhamAM "vIsA zrImAlI"lakhyuM che. lekhamAM ekaluM zrI zrImAlI lakhyuM che ne eka lekhamAM zrImALI lakhyuM che. poravADanA be lekha che, temAM 1 vRddhazAkhAne ne eka laghuzAkhAno che. ozavALonA 12 lekha che temAM 7mAM vRddhazAkhAyAM lakhyuM che. ekamAM vR. zAkhAmAM lakhyuM che, paNa teno saMvata 1200 lakhyo che te bhUla che. sAvalI gAmanA gRhasthanI bharAvelI e pratimA sAthe bIjI pratimAo paNa che jemAM saM. 1888no saMvata che. eTale A pratimA uparano saMvata 1900 hovo joIe. chApanAre bALabodha ne badale ra mUkyo haze. traNa lekhamAM laghu vRddha kaMI nathI. ekaluM jJAtinuM nAma che. nAma vagaranA ra9 ane 1 lekha huMbaDa jJAtino che jemAM bahuMbaDa jJAtIya vRddhazAkhAyAM" lakhyuM che. saMvat 100 pachInA 10 lekha che. jemAM zrImAlI jJAtIya laghuzAkhAyAM vALo, 1, poravADa jJAtinA nAmavALo 1, ozavALa laghuzAkhAne 1, vRddhazAkhAne 1, ane eka ekalA jJAtinA nAmavALo maLI kula traNa, jJAtinA nAma vagaranA 3, temAM 1 ane 1 vAghelAne upara jaNAvelI vigatamAM vRddhazAkhAne judI judI rIte oLakhAvI che. jJAti samUhane sAjanuM kahevAno cAla to haju paNa suratamAM sarva jJAtiomAM cAle che. eTale Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ * chellAM 12 zatakanA A saMgrahamAM 15ra3 lekha che. jemAMnA ardhA bhAga karatAM paNa vadhAre 10 lekha ekalA 1500 thI 1600 sudhInA eka zatakamAM che. ethI UtaratA eTale 250 lekha enI pahelAnA 1400 thI 1500 sudhInA zatakamAM che. A be zatakanA lekhano saravALo karIe to 1160 lekha eTale kula lekhanA poNA bhAganA lekho phakta A be zatakamAM samAI jAya che. A zataka pachIno naMba2 1300 thI 1400 sudhInA zatakano che. e zataka ApaNAthI ghaNuM cheTe hovAne lIdhe tenA ghaNA lekha jatA rahelA hovAno saMbhava che, chatAM haju paNa 108 lekha e zatakanA maLyA che te e zatakamAM mUrtio gaNI hovAno sabaLa purAvo che. vastupALa tejapALe ghaNAM deharo baMdhAvyAM ne ghaNI mUrtio padharAvI te dekhAdekhI lokomAM mUrtio vadhAravAnI vRtti vadhI gaI. upadezaka sAdhuoe paNa e ja upadeza cAlato rAkhyo, pariNAme 1500 thI 1600 sudhImAM jyAM tyAM mUrtio ja mUrtio thaI rahI. je ghaNuM thAya te koInI paNa AMkhamAM AvyA vagara rahe nahi. mUrtionI pravRtti ghaNI vadhI paDatAM laoNkAzAha nAmano amadAvAdano vANiyo tenA virodhI tarIke bahAra paDyo. teNe hajAro zrAvakone mUrtipUjAnA virodhI banAvyA. saMvata 1600 pachInA AraMbha kALamAM zrI hIravijaya jevA mahA prabhAva AcArya thayA. emaNe temaja emanI pachI gAdIe AvanAra siMha ane senasUrie mUrtio padharAvavA atizaya pravRtti karI che, chatAM emanA zatakanI mUrtionA phakta 98 lekha che je enI agAunA zatakanA 900 lekha sAthe sarakhAvatAM bahu ja jaja che ema kahyA vagara cAlatuM nathI. mUrtionI saMkhyA ekAeka ATalI badhI ghaTI gaI te A zatakamAM mUrtipUjaka jaino ghaTI gayAno sabaLa purAvo che. eka bAjue laoNkAzAhanI sthApelo dharma jora upara Avyo ne bIjI bAjue vallabhAcAryano vaiSNava dharma phelAtAM ghaNA zrAvaka vaiSNavadharmI thayAM e be kAraNathI A zatakamAM zrAvako ane temaNe sthApelI pratimAonI saMkhyA ghaNI ja ochI thaI gaI mUrtionI saMkhyAmAM sauthI vadhAre ghaTADo 1700 thI 1800 sudhInA zatakamAM jaNAya che. ekaMdara 15ra3 lekhamAM A zatakane phakta Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 ja lekha che. enuM kAraNa A zatakanI julamI rAjanIti che. auraMgajhebano julamI amala zarU thatAnI sAthe ja mUrtio ane devaLo bhAMgavAnuM kAma cAlatuM thayuM. keravADAnA deharAnI saM. 1683mAM besADelI nava daza paMDita pratimAo jamInamAM bhaMDArI rAkhelI maLI che. e khatAve che ke 1683 pachI julamanuM rAjya cAlyuM che. mugalAI tUTI ane pezvAno amala cAlato thayo eTale mUrtio sAmeno virodha paNa jato rahyo. saM. 1800 pachInA lekho vadhAre che te A kAraNathI che. Jain Educationa International 71 For Personal and Private Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImALI jainonI vartamAna aTaka kevI rIte paDI? je nAmane chelle NI pratyaya hoya te bApadAdA pUrvamAMnI peDhImAM prasiddha thaI gayA hoya ane te nAmathI aTaka paDI hoya che. jema ke "daMgANI" bAramI peDhIe DuMgarazIbhAIthaIgayela ane daMgANI tarIke aTaka prasiddha thaIvelANI phophANI udANI pItANI vigere paNa te ja pramANe aTaka jANavI. je nAmane chelle yA pratyaya lAgyo hoya te aTaka gAmathI AvelA ane te nAmathI prasiddha thayA. jemake lolADIyA - mazAlIyA, vigere lolADA mazAlI vigere gAmothI Avela hovAthI te nAmathI prasiddha thayA. morakhIyA pho phalIyA vigere. ane trIjI aTaka dhaMdhA vepAra dvArA paDI gayela che. jemake koThArI - bhaMDArI mahetA, ghIyA tethI, rAjA mahArAjAonA samayamAM koThArInuM kAma saMbhALe, kare tene koThArI, bhaMDArInuM kAma saMbhALe te bhaMDArI ane ghIApIne dhaMdho vepAra karatA hovAne kAraNe ghIyA. AvI aTaka paDela uparanI badhI zrImALI jJAtinI aTaka che. mokalanAra, DI. e. modI 26, jJAnanagara, ela. TI. roDa, borIvalI vesTa 400 092. 1. daMgANI 2. kapAsI 3 ravaNI 4.juThaNI pa.ajamerA 6. parINa 7. DosANI 8. DilIvALA 9, bIlakhIya 10.meghANI 11. TolIyA 12. maNIyAra 13. lADIyA 14. sutarIyA 15. hImbaDIyA 16. turakhIyA 17. badANI 18. kAmANI 19. lAkhANI 20. avalANI 21.khArA 22. pIpalIyA 23. mAraDIyA 24. telI rapa. rAbhIyA 26. 72 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAThANI ra7. maDIyA 28. goraDIyA 29. makhIdA 30. jIvANI 31. patIrA 3ra. jhaverI 33. modI 34. saMghANI 35. dozI 36. bAvIsI 37. bhImANI 38. bhAyANI 39, hemANI 40. moTANI 41. virANI 42. saMghavI 43. vorA ja. bharavADA 5. pArekha 46. cheDA 47. gaDA 48. gaMga2 49. gesalIyA 50. mahetA 51. zAha para. zeTha 53. jazANI 54. cIttalIyA 55. dolANI 56. magIyA 57. gAThImI 58. jalAlIyA 59. gAMdhI 60. turakhIyA 61. gAlA 62. punamiyA 63. paMcamiyA 64. avalANI 65. pAdazAha 66. dezAI 67. parIkha 68. ANI 69, poparANI 70. jhArakIyA 71. rUpANI 72. domaDIyA 73. gadANI 74. covaTIyA 75. dAktarI 76. ghuyu 77. goDA 78. kAmadAra 79. kheDhalIyA 80. koTIcA 81. pIpalIyA 82. DheDhA 83. ucATa 84. daDIyA 85. kapAsI 86. ravANI 87. juThANI 88. ajamerA 89. sirohIyA 90. kozAlI 91. DelIvAlA 92. bIlakhIyA 93. meghANI 94. TokhIyA 5. maNiyAra 96. lADIyA 97. sutarIyA 98. TImaDIyA 9. turakhIyA 100. badANI 101. kAmANI 102. lAkhANI 103. avalAlI 104. khArA 105. pIpalIyA 106. maraDIyA 107. TeNI 108.rAMbhIyA 109, gAkANI 110. maDIyA 111. goraDIyA 112. sakhIdA 113. jIvANI 114. javerI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ivicAraNIya vAkyo | 1. paMDita puruSa vicArIne bole ane mUrkhajana bolyA pachI vicAre. A bannemAM ATalo ja pharaka hoya. 2. unmArge jAya te mahAjana nahi paraMtu mUrkhajana kahevAya. 3. manuSyabhAva pAmIne je AtmAo ratnatrayInI ArAdhanA kare che teono janma saphaLa thAya che. 4. navayuganA nAme phelAvAtA jherI pracArathI bacavA mATe dharmakriyAo khUba vadhAro. 5. peTa bharavAnI vidyA mATe varSo gumAvyAM paNa saMsAramAMthI tA2nA2 tattvajJAna mATe keTalAM varSo kAyAM teno kadIe vicAra karyo che ? 6. zarIra te huM nathI ane AjubAju dekhAtI pudgalika sAmagrI mArI nathI. 7. je jJAnanuM phaLa virati nathI te jJAna ajJAna che. 8. saMsAramAM nahi rahevAnI IcchAvALo te jena ane jena to jinezvara paramAtmAnI vANInuM rasapAna karI AcaraNamAM utAre tene jena kahevAya. 9. ApaNe jJAnI chIe ke ajJAnI te mahattvanI vastu nathI paNa mahattvanI vastu to ApaNuM aMta:karaNa pavitra che ke apavitra te che ! 10. jIvananI eka kSaNa karoDa sonAmahorothI paNa kharIdI zakAtI nathI, tene vyartha gumAvavA jevI bIjI nukasAnI kaI che? 11. pazcAttApathI pApanAza, pApanAzathI cittazuddhi ane tenAthI paramAtma padanI prApti thAya che ! 12. zarIrane khorAka anna che, manane khorAka bhakti che, jJAnane khorAka guNAnuvAda che, netrano khorAka paramAtma darzana che. ane hAthano khorAka pavitra puruSonI sevA che ! 74 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. 52strI-52 dravya-ane pa2 niMdAthI jeo dUra che, teo pavitra vastuthI paNa vadhu pavitra che ! 14. samajaNa bhADe maLe che, paraMtu saddavartana bhADe maLatuM nathI. te to pote jAte ja sevavuM paDe che. 15. 'koInuM mAre na joIe ane mAruM saune Apo" evI bhAvanA bhagavAna banAve che ! 16. koIne pADI nAkhavAmAM bahAdurI nathI, paNa paDI gayelAne Ubho karavAmAM sAcI vIratA che ! 17. sauthI moTo koNa ? je koInI pAsethI kAMI paNa Icchato nathI te. 18. ApaNA mananA cazmAMno je raMga hoya che, te aMge ja ApaNane duniyA dekhAya che. 19. sevA-sahakAra-zraddhA-sadUbhAva jIvananI ImAratanA cAra pAyA che. 20. jJAnathI pa2mAtmAne jANI zakAya che, premathI tene 52khI zakAya che ane dhyAnathI tene meLavI zakAya che. 21. bhAgya baMdha tijorI che, puruSArtha tenI cAvI che. 22. tapanuM ajIrNa krodha ane jJAnanuM ajIrNa abhimAna che. 23. mAna mAMgIne nahi paNa ApIne ja meLavI zakAze. ra4. udAra ApIne zrImaMta bane che, jyAre kaMjUsa saMgharIne raMka bane che. 25. saMsAranuM sukha e kharekhara sukha nathI, paNa du:khanuM ja eka bIjuM nAma che. 26. je sIdhuM cAle, sAduM khAya, sAduM pahere ane sAcuM bole tenuM nAma ja satpuruSa. 27. niMdA karavA karatAM nidrA levI sArI che. 28. krodhanA AvezamAM koI paNa kArya karavuM te tophAnI dariyAmAM nAva calAvavA jevuM che. Jain Educationa International 75 For Personal and Private Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29. anItino AraMbha e vipattinuM AmaMtraNa che. 30. pramAda e jIvatA manuSyanI kabara che. 31. svecchAe svIkArela niyama e baMdhana nathI saMyama che. 32. jIvanane varSothI nahi, sArAM kAryothI mApo. 33. taka, takarAra ane zraddhA ekarAha karAve che. 34. niSkriya UMDA jJAna karatAM sakriya sAdI samaja mahAna che ! prathama bhAga samApta Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. pU. vighAghara gaccha bhUlabhUSaNa A. bha. zrImat svayaMprabha sUrIzvareNyo nama: zrImALI vaMzanI utpatti ane zrI bhInamAla tIrtha bhAga- rajo Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna tIrtha bhInamAla zrImAla (rAja.) gujarAtanI prAcIna rAjadhAnInuM mukhya nagara bhinnamAla eka samaye khUba prasiddha hatuM. A nagara koNe vasAvyuM eno ItihAsa maLato nathI paNa lokasAhityanA AdhAre A nagaranuM astitva ati prAcIna kAlathI hatuM ema jaNAya che. purANonA kathana mujaba A nagaranA cAra yugamAM judA judA nAmo hatAM. satyayugamAM tenuM nAma zrImAla, tretA yugamAM ratnamAla, dvApara yugamAM puSpamAla ane kaliyugamAM bhinnamAla hatuM. chelluM nAma bhinna ane mAla nAmanI jAtionA kAraNe paDyuM. ItihAsavidonuM mAnavuM che vastuta: zrImAla cAra vakhata karatAM paNa vadhu vakhata lUMTAyuM che. ene ja yuganI kalpanAmAM ghaTAvAyuM haze. bIjAM be nAmo karatAM zrImAla ane bhinnamAla e nAmo loka prasiddha rahyAM che. zrI mAlamAMthI bhinnamAla nAmano phera koI ghaTanA vizeSane AbhArI jaNAya che. zrI thI bhinna evuM bhinnamAla evo saMketa ja AmAMthI phalita thato lAge che. paraMtu ahIM enI cacani avakAza nathI. loka sAhityanA AdhAre A nagarInI keTalIka tAvArIkho bombemAM noMdhelI che. e mujaba jagata svAmI sUryamaMdira saMvata 222 mAM ahIM baMdhAyuM. saM. 265 mAM A nagarano bhaMga thayo. saM.494 mAM A naga2 lUMTAyuM sa. 700 mAM A nagara pharI racAyuM. saM. 900 mAM trIjIvAra lUMTAyuM saM. 995 mAM A nagarano pharIthI saMskAra thayo. ane caudamA saikAnA AraMbha sudhI enI jAhojalAlI jaLavAI rahI che. Aje 3000 jana saMkhyAvALuM nAnuM zahera che. lagabhaga 2000 jenonAM gharo che. A hakIkata uparathI A nagara upara pharI vaLelA bharatI oTanA cakrano khyAla Ave che. jaina sAhitya A nagaramAM banI gayelI keTalIka viziSTa ghaTanAnI noMdha kare che. ahIMnA eka jaina maMdiranA khaMDiyeramAMthI saM. 1333 ne zilAlekha maLI Avyo che jenI noMdha ame AgaLa ApIzuM temAM jaNAvyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmI ahIM zrI mAlamAM padhAryA hatA. jo ke A 78 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ hakIkata ItihAsa saMzodhako mATe eka nUtana samasyA khaDI kare che. kemake bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA vihAra kramamAM mAravADa ke gujarAta tarapha temanA AvavAno kyAMya paNa ullekha maLato nathI. ethI A viSayanA ItihAsavida ja AnuM nirAkaraNa Ape e ja vadhu yogya gaNAya. jainonA cUrNa graMthothI jaNAya che ke vikramanI pahelI zatAbdImAM hayAta vaja svAmIe zrImAla tarapha vihAra karyo hato. saMbhava che ke e ja samaye ahIM jenonuM pavitra yAtrAsthAna hoya. e jena paTTAvalInI noMdhamAMthI jaNAya che ke zrI mAla nagaranA rAjavIthI asaMtuSTa thayelA rAjakumAra suMdara ane maMtrI uhaDe zrI ratnaprabha sUri (vIra nivaNa saM. 70) nA samayamAM osIyA nagara vasAvyuM jemAM zrImAlanA aneka zrAvaka kuTuMbo AvIne vasyA. bIjA mate zrImAlanA rAjA dezale jyAre moTA ghanAdrone ja potAnA nagaranA killAmAM rahevAnI paravAnagI ApI tyAre bAkInA lokoe rAjAthI asaMtuSTa thaIne dezalanA putra jayacaMdranI AgevAnI heThaLa vi. saM. rara3 lagabhagamAM A nagaramAMthI ucALA bharI bIje sthaLe vasavATa karyo. emanA vasavATanuM sthaLa e ja osiyAnagara pAchaLathI khUba prasiddhine pAmyuM. A ane bIjI hakIkatonA samanvayathI eTaluM to nizcita che ke lagabhaga bIjA saikA sudhI A zrImAla (naga2) eka samRddhizALI nagara hatuM. vahI vaMcA ane vaMzAvalIo A nagaranI samRddhinuM varNana ApatAM noMdhe che ke eTalA prAcIna kALamAM A nagara vIsa gAunA gherAvAmAM hatuM. ene pharato majabUta killo hato. e killAne 84 daravAjAo hatA emAM 84 karoDapati zrImaMta zrAvako vasatA hatA uparAMta 64 zrImAla brAhmaNo ane 8 prAgvATe brAhmaNo karoDapati hatA. seMkaDo saudha zIkharI maMdirothI A bhUmi ramaNIya banelI hatI. moTA vidvAno paikI brahmagupta nAmanA jyotiSI jemaNe phUTa Arya siddhAntanI saM. 685 mAM racanA ahIM karI hatI ane lagabhaga 39 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ e ja samayamAM zizupAlavadha mahAkAvyanA kartA kavi mAgha A bhUmimAM jamyA hatA. - jinadAsa gaNie saM. 733 mAM racelI nizItha cUrNamAM ahIMnA rUpA nANAMnA calaNanI hakIkata A prakAre ApI che. rukhyamaya jahAM bhinnamAle vimbalato eTale ke sAtamA AThamA saikA pahelAMthI A nagara khUba samRddhizAlI hatuM jemAM zrAvakonI vipula vastI hatI. jaina derAsaro paNa moTI saMkhyAmAM vidyamAna hatAM. AnuM pramANa udyotanasUri vi.saM. 835 mAM prAkRtamAM racelA kuvalaya mAlA nAmanA graMthanI prazastimAM Ape che. prazastino A ullekha ApaNuM dhyAna kheMce che :sivacaMdagaNi ya mahayAro ti (1) so jiNa vaMdaNa heu kahavi bhamato kameNa sNptto| siribhinnamAlaNayaramma saMThio kapparukkhovva zrI zivacaMdra gaNi mahatta2 vihAra karatA karatA kramaza: ahIM jinavaMdana nimite AvyA ane zrI bhinnamAla nagaramAM kalpavRkSanI jema sthira thayA. A ullekha ApaNane sUcavI rahyo che ke sAtamA ane AThamA sekAnA vacagALAnA samayamAM ahIMnA jinamaMdiranuM pavitra sthaLa eTaluM badhuM prasiddhi pAmI cUkyuM hatuM ke jenI yAtrA karatA zivacaMdra gaNi bIjAonI jema ahIM AvyA hatA ane dharmanA kalpadrumanI jema ahIM ja sthira thayA. e ja kAraNa che ke emanA ziSya praziSya gharmanI lahANa karI A gujarAta dezane devagRho jinamaMdirothI ramya banAvI dIdho; e vize prazastimAM ja A prakAre ullekha Avyo che "tassaya bahuyA sIsI tavavIre avayaNala dvi saMppaSNo rammo gujaradeso jo hikao devaharaehiM ca" e pachI eTale lagabhaga sAtamA saikAthI laIne dazamA saikA sudhImAM thayelA prabhAvazALI AcAryoe A nagaramAM padArpaNa karIne A pradezane pavitra ane ramaNIya banAvyo. tema moTI anupama sAhitya kRtiothI suvAsita banAvI jaina bhaMDArane bharI dIdho; jenA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratApe Aje e samayanI samagra sthitino khyAla Apato aitihAsika Adarza AjanI prajAne navI tAjagI bakSe evo maLI zake ema che. vikramanI AThamI sadImAM bhinnamAlamAM kulaguruonI sthApanA thayAnA ullekho sAMpaDe che. e samaye ahIM 84 gacchanA samartha AcAryo vidyamAna hatA. ahIMnA zrImAla brAhmaNo ane prAgvATa brAhmaNone zaMkhezvara gacchanA AcArya zrI udayaprabhasUrie saMvata 791 mAM jainadharmI banAvyA hatA. seMkaDo sAhitya kRtionA racayitA tArkika ziromaNi zrI haribhadrasUrie A sthalamAMthI moTA bhAganI kRtio racavAnI preraNA meLavI hatI. zrI siddharSi gaNi AcArye potAnI vizAla kAya upamitibhava prapaMca kathAnI racanA vi. saM. 992 mAM ahIM ja karI hatI. zrI siddharSinI jema vIra gaNie potAnA janmathI ane pAMDityathI A nagarane pavitra karyuM hatuM. A vIra gaNie gUrjara nareza cAmuMDa rAjane potAnI mAMtrika zaktithI Azcaryacakita karyo hato. lagabhaga dazamAM agiyAramA saikAmAM A nagaramAMthI 18,000 zrImAlIo cAlyA gayA ane gujarAtanI navI rAjadhAnI pATaNa ane tenI AsapAsanA gAmaDAMomAM jaIne vasyA. A rIte bhinnamAlanI (vastIno) samRddhino pravAha gujarAta tarapha vaLyo ane jota jotAmAM pATaNa ane gujarAta saMpatti ane zaktithI saMpanna banyuM. TUMkamAM zrImAla pATaNane badhI rIte preraka thaI paDyuM hatuM. lagabhaga caudamA saikAmAM A bhinnamAla upa2 namatA pahorano sUrya AthamI cUkyo hato. I. sa. 1611 mAM nikolasa upaleTa nAmane aMgreja vyApArI A zahera pharatA verAna banelA 36 mAIlane vistAranI ane suMdara TAMkAvAlA killAnI vAta kare che. Aje paNa bhinnamAlathI 5-6 mAIla dUra uttara tarapha jAlorI daravAjo, pazcima tarapha sAMcorI daravAjo, pUrva tarapha sUrya daravAjo ane dakSiNa tarapha 81 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSmI daravAjo che. e vistAramAM TekarAo ane medAnamAM ghAsa UgI gayuM che ane temAM ja makAnanA pAyA, IMTo, koraNIvALA thAmalA temaja maMdiranA koraNIvALA paththaro vagerenA DhagalAbaMdha avazeSo paDelA jovAya che. Aje A sTezananuM gAma che. gAmamAM lagabhaga 1400 gharo jenonAM vidyamAna che. cAra jaina dharmazALA, 4 upAzraya ane 12 jaina maMdiro UbhAM che. zaheranI uttara dizAmAM AvelI gajanI khAnanI kabaranI pAse eka jaina maMdiranuM khaMDiyera paDyuM che. tenI maherAbamAM jena mUrti aMkita che. pAsenA jAkaba talAvanI bhItamAM saM. 1333 no moTo lekha A prakAre utkIrNa che. ya purAtra mahAsthale zrImAle svayamAgataH / sa devaH zrI mahAvIro deyA [:] sukha saMpadaM // 1 // punarbhavagastAH saMto yaM zaraNa gatAH / tasya vIra jinendra[sya] pUjArtha zAsanaM tavaM // 2 // thArApadra mahAgacche puNye puNyeka zAlinA zrI pUrNacaMdrasUrinA prAsAdAllikhyate yathA svasti saMvat 1333 varSe azvinI zudi 14 some ayedya zrI zrImAle mahArAjakula zrI cA cigadeva kalyANa vijayi rAjye taniyukta mahaM gajasiMha prabhRtti paMcakula prati palau zrIzrImAla dezavAdikAdhikittena meghamAvayakAyastha mahatamasumahena tarthA caTTekarya zrIdena savazreya azvina kSAsIya yAtrA mahotsave azvina zudi 14 caturdazI dine zrI mahAvIra devAya prativarSe paMcopacAra pUjA nimittAM zrI karaNiya paMca zaila hathaDAbhI narapAlaM sa bhakti pUrvazambhudaya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ talapadeelasaha dIpada madhyAt phUrakarahalasahaDI eka saktapada pAra saptaviMzako keta paMca candramAsa ( ta ) thA selaha thAmAvye AThaDA madhyAdra dra 8 athe dramA // ubhayaM sapta vizopako petatrayodaza drammA AcaMdrAkarka devadAye kArapitAH vartamAna paMcakulena vartamAna selahathena devadAyakRtamidaM svazreyase pAlamIyaM // A lekhamAM zrI mahAvIra svAmI bhagavAna zrImAlamAM padhAryA hatA evo ullekha karyo che jenA vize ame agAu nirdeza karyo. vaLI, saMvata 1333 Aso vada 14nA yAtrA mahotsava prasaMge te samayanA rAjavI cAciMgadeva A mahAvIra svAmInA maMdiramAM pUjA bhaNavavA mATe gAmanA paMcane adhikArIo pAsethI mAMDavInI jakAtamAMthI prativarSa 13krama 7vizapaka ukta maMdiramAM devadAna tarIke ApavAno TharAva karAvyo e samaye thArApadragacchIya zrI pUrNacaMdra sUri ahIM hatA jemanA upadezathI A dAna apAyuM haze. ahIMnA vidyamAna maMdironA paricaya A rIte jaNAya che. 1 zeThanA vAsamAM bhagavAna zrI pArzvanAthanuM zikharabaMdhI moTuM jinAlaya UMcI beThaka para baMdhAyeluM che. temAM mULanAyakanI dhAtumaya parikaravALI suMdara mUrti birAjamAna che. parikara upara saM. 1011 nI sAlano lekha che. A mUrti bhinamAla ane naratA gAmanI vaccenA khetaramAMthI maLI AvI hatI tenI aMjana zalAkA koNe karI hatI e jaNAvyuM nathI. dhAtunI bIjI cAreka pratimAo upara bAramIthI aDhAramI sadInA lekho che. maMdiranA pravezadvAramAM upa2 pASANanA pATalA upara A pramANe lekha vaMcAya che. zrI pArzvapate (taye namaH ) || saMvata 1671 varSe zAke 1526 vartamAne caitra zudi 15 somavAre zrI pArzvanAthAdevala madhye zrI caMdraprabhamaMdiraM kArAyitaM rupaIyA sahastra 20156 svasvANA jAloraM khAM pahADakhAna sutta rAjye bhInamAla solaMkI vidvA rahanerA dokaDA zrI pArasanAtharA devakA svaracANA Jain Educationa International 83 For Personal and Private Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra. udvima zrI vaDavIra bhImazA - ravAvAlA zrImAnacaMdra ziSya bhaTTAraka zrI vijaya caMdrasUrI varAbhyAM sagRvaTa jasA sodA dedA kAma kIdhuM nAma ukeryo zrI zrI A lekhathI jaNAya che ke, zrI pArzvanAtha bhagavAnanA maMdiramAM zrI caMdraprabha svAmIjInuM jinAlaya baMdhAvavAmAM AvyuM hatuM. mULa maMdiranA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti vize saM. 1662 mAM zrI puNyakamala munie racelA "bhinnamAla stavana"mAM camatkAra bharI ghaTanA AlekhI che. temAM jaNAvyuM che ke saM. 1651 mAM A mUrti ane khIjI keTalIka mUrtio jamInamAMthI maLI AvI hatI je mUrtione jAloranA gajanIkhAne kabaje karI hatI paraMtu kabaje karelI e mUrtionA kAraNe e du:khI thayo hato. Akhare e mUrtio teNe zrI saMghane suparata karI tyAre saM. 1662 mAM saMghavI vajaMga zreSTie ahIM navacokI ane pradakSiNAnI bhamatIvALuM bhavya maMdira baMdhAvI e mUrtione moTA utsavapUrvaka sthApana karI hatI. e prasaMge khuda gajanIkhAne jinamaMdira upara suvarNanA 16 kaLaza caDhAvyA hatA. A hakIkatanuM samarthana zrI zIlavijaya gaNie racelI 'tIrthamAlA' mAMthI paNa A prakAre maLe che. jAlora nayarI gajanIkhAna varasaMga saMghavI varIu jApa svAmI mahimA gharaNendri dharmo pUjI praNamI ApyA pAsa svAmI sevA taNI saMyogi sola kocIsAM dina hara siri Jain Educationa International pisuta vacati prabhu dhariyA tAna pAsa peravIniM jiMmasvUM tAma mAnI malikkani valI vasI karyo saMgha caturvidha pUgI Asa pAlha paramArano halIyo roga 84 For Personal and Private Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ hemataNAM tiNi kIdhAM dhAre bhinamAlI bhayabhaMjana nAtha matalaba ke A maMdira saM. 1662 mAM baMdhAyuM ane saMvata 1671 mAM zrI caMdraprabha svAmInuM maMdira paNa temAM ja baMdhAvavAmAM AvyuM jemAM mULanAyaka pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti parikaranA saMvata - 1011 nI sAlanI prAcIna hovAnuM jaNAya che paraMtu parikaramAMnI mUrti eTalI prAcIna jaNAtI nathI. 2. gAMdhIbhUtAnA vAsamAM zrI zAMtinAthajI bha. nuM zikharabaMdhI jinAlaya prAcIna che. saMvata 1634 mAM zrI hIravijaya sUrie enI punaH pratiSThA karelI che. A maMdiramAM eka UbhI ane be beThelI mUrtio lagabhaga sAtamA saikAnI jaNAya che. sivAya cAra mUrtio zrAvaka - gRhasthonI paNa che. 3. gAMdhI mUtonA vAsa mAM thI pArzvanAtha bhagavAnanuM ghumaTabaM dha nAnuM derAsara che. mULa nAyakanI gAdI nIce A prakAre lekha vaMcAya che. saMvata 1683 varSe aSADha vadI 4 gurau zrImAla vAsI sA pemA khemA zrI pAbiMba kA. pra. zrI devasUribhiH saMvata 1683nA ASADha vada 4ne guruvAre zrImAla rahevAsI zA pemA ane khemA nAmanA zrAvakoe zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM biMba bharAvyuM ane zrI vijayadeva sUrie pratiSThA karI. saMbhavata: A maMdira saM. 1683 mAM baMdhAyuM haze. AmAM rahelI bIjI mUrtio lagabhaga 15-16mI zatAbdInI pratIta che. 4. uparyukta - te maMdiranA pAse AvelA jUnA tapagacchanA upAzrayanA gokhalAmAM badAmI varNanI eka hAtha UMcI zrI mahAvIra svAmI bhagavAnanI mUrti pratiSThita che tenA upara saM. 18mIno lekha che. 5. bajAramAM AvelA gaNeza cokamAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM zikharabaMdhI nAnuM derAsara che. mULanAyaka zrI zAntinAthanI badAmI varNanI pratimA 2 phUTa UMcI birAjamAna che. ahIM pahelAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AdIzvara bhagavAna birAjamAna hatA. e saMbaMdhI A maMdiranA maMDapanA DAbA hAtha taraphanI bhIMtamAM saM. 1212 no lekha A prakAre zrI zrutAyaH nama saMvata / / 1212 vesAkha zudI 3 guruvAsare ratnarapure bhUpatizrI rAyapAla deva suta mahArAja suvarNadevasya prati bhujAyamAna mahArAjAdhirAja bhUpati zrI ratnapAla deva pAdA padmopajI vinaH pAdapUjya bhADA kabIra - devasya mahaM devahRta sAThA pAtasa-mati mahAmAtR lakhaNA zreyase dhAnatyasakrayamahanIyajUpAmidhA / / zreyo nimittaM zrI RSabhadevayAtrAyAM bhUpa zrImAn mAtR jAgeravali nimittaM dattaM zatamekaM zumA devakasmalake praviSTamatra zata sUvarNa vyAjena govRSasolasya lakhAvata zrayArtha pravRdvena lASA sADhA prabhRti zrAvakaiyata vata zreyArtha pravRdvena lASA sADhA prabhRti zrAvakaidhanasesasamalakena varSaprati dra. 12 dvAdazaM deyaM sevArtheti maMgalaM mahAzrIH / / A lekhamAMthI keTalIye aitihAsika vigato prApta thAya che. ahIM to mAtra A RSabhadevanuM jinAlaya saMvata 1212 mAM baMdhAyuM e mukhya hakIkata jANyA pachI atyAranA mUlanAyaka zrI zAntinAtha bhagavAnanI pratimA jirNoddhAra samaye pratiSThita thaI eTaluM nirmIta thAya che. 6. budha vAsamAM zrI mahAvIra svAmI bhagavAnanuM ghara-derAsara che. kahevAya che ke A maMdira gUrjara nareza zrI kumArapAle baMdhAvyuM che. e samaye ahIM mUlanAyaka zrI AdIzvara prabhu hatA. paNa e samayano koI lekha maLato nathI. Aje mULanAyaka zrI viraprabhunI je pratimA birAjamAna che te saMvata 1803 mAM zrI jitendra sUrie pratiSThita karelI che. bIjI mUrtio e ja sAlanA lekhavALI che. bhInamAlathI 1 mAIla dUra pazcimottara dizAmAM eka nAnuM devaLa che temAM zrI goDI pArzvanAtha bhagavAnanI ati prAcIna caraNa pAdukAo sthApanA karelI che. jena jainetara loko A sthaLe darzanArthe Ave che. bhinnamAlathI on mAIla dUra dakSiNa pazcima dizAmAM majabUta koTavALuM eka jinamaMdira che. temAM zrI zaMkhezvara pArzvanAtha Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnanI caraNa pAdukAo birAjamAna che. ahIM prativarSa kArtika zuda 1 nA divase meLo bharAya che. pallI saMDeraya nANaNsu koriTa bhinnamAlesu / vaMde gUjaradese AhADAIsu mevADe .. A rIte jaina dRSTie bhinnamAlanuM aitihAsika mahattva gaurava bharyuM che. "sakala tIrtha stotramAM zrI siddhasena sUrie bhinnamAlane eka tIrtha svarUpa gaNAvyuM che. Ama tIrtha tarIke paNa prasiddha A sthaLane prAcIna avazeSo zodhI kADhavAmAM Ave to bIju ghaNuM jANavA jevuM maLI zake ema che. mahAna zAsana prabhAvaka AcAryadeva zrI jJAnavimala sUrIzvarajI ma.no janma bhInamAla nagaramAM thayela hato. mahAna zAsana prabhAvaka upamiti bhaprapaMca kathAne racayitA zrI siddharSi gaNino janma bhInamAla nagaramAM thayela hato. bhInamAla nagaramAM Aja 11 jaina derAsara che. eno vizeSa paricaya A prakAre che. (1) gAMdhI mutono mahollo. tyAM bhagavAna zrI zAntInAtha bhagavAnanuM zikharabaMdhI derAsara ati prAcIna che. saM. 1634 mAM mahAna AcArya zrI hIravijaya sUrijI mahArAja dvArA punaH pratiSThita che. A mahollAmAM bhagavAna zrI pArzvanAthanuM ghuMmaTabaMdhI maMdira che. mULanAyaka zrI bhagavAnanI gAdI nIcenA lekhathI A prAcInatama maMdiranI pratiSThA saM. 1686 aSADa vadi 4 nA AcArya zrI vijayadeva sUrIjI dvArA thaI hatI. ane mULanAyakajI bhagavAnanI pratimAjI bharAvavAno lAbha zrImAlanagara bhInamAla nivAsa AdaraNIya zeTha zrI premAzA ane khemAzAe lIdho hato. (3) A maMdiranI pAsamAM tapAgacchano upAzraya gokhalAmAM zrI mahAvIra svAmInI mUrti pratiSThita che ane te vikrama 87 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ saM. 18 nI hovAno lekha che. upara lakhela traNe jina maMdironI pAse navo vizALa tapAgaccha upAzraya che. (4) bajAramAM Avela zAnicoka (gaNeza coka)mAM zrI zAntinAtha bhagavAnanuM zikharabaMdhI suMdara jinAlaya che. A derAsara paNa ati prAcIna che. saMvata 1212 mAM A derAsaramAM AdIzvara bhagavAnanI pratimAjI birAjamAna karelI che. zeThonA mahollAmAM bhagavAna zrI pArzvanAtha prabhunuM zikharabaMdhI vizALa jinAlaya che. mULanAyaka pArzvanAtha paramAtmAnI mUrti A nagaranI sauthI vadhAre prAcIna mUrti che. vi. saM. 1011 nA varSamAM pratiSThA karelI che. bhagavAna zrI pArzvanAtha prabhunI A suvarNamaya pratimAjI bhInamAla ane naratA gAmanI vacamAM Avela eka khetaramAMthI nIkaLelI hatI. A mUrtine lAvavAvALA naratA gAmanA zrAvako pratidina traNa gAu dUrathI AvIne bhagavAnanI pUjA karIne kaThora niyamanuM pAlana karatA hatA. A maMdiranA pAsamAM zrI mahAvIra svAmIjI bhagavAnanuM zikharabaMdhI suMdara derAsara che. zrI mahAvIra svAmInI suvarNamayI AkarSaka pratimAjI sAta dhAtunA siMhAsana ane be vizALakAya gherAnA A nagaranA khetaramAMthI ekaeka prApta thayela che. A maMdiranA pratiSThA vartamAna A vidyAcaMdra sUrie karAvelI che. saM. 2018 nagaranI purANI posTa oNphisanI pAse zrI mahAvIra svAmInuM vizALa jinAlaya zikharabaMdhI che. mahAvIra svAmInI mUrti mahAna camatkArI che ane darzanArthIonA mATe dhyAnathI darzana karavAnI preraNA pradAna karavAvALI che. pahelAM A maMdira gujarAtanA mahAna rAjarSi zrI kumArapALa dvArA baMdhAyuM hatuM. ane saM. 1873 mAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8). mULanAyaka bhagavAnanI pratiSThA zrI jitendra sUrijI dvArA thayelI hatI. ane pachI prAcIna derAsaranI jagyAe navuM kalAmaya zikharabaMdhI jinamaMdira zrI saMgha bhInamAla dvArA nirmANa thayuM ane saM. 2018 mAM vidyAcaMdra sUrijInA karakamalo dvArA pAchI pratiSThA saMpanna thaI. A maMdiranI pAse vizALa dharmazALA, eka AyaMbiba khAtuM ane pAThazALA navI taiyAra thaI rahI che. ahIM rahevA mATe ane khAvA pIvA mATenI sArI sagavaDa rahelI che. bhInamAla relave sTe. roDa para pratApa sarAya dharmazALAmAM zrImAnuM khimacaMdajI pratApajI bhInamAla nivAsI dvArA zrI jagavallabha pArzvanAthanI manohara mUrtinuM biMba bharAvI AcArya zrI vidyAcaMdra sUri dvArA pratiSThita karAI. (9) bhInamAlathI rAnIvADA roDa upara 1 kilomITara nagarathI dUra prAcIna zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanuM jinAlaya che. ane nUtana jinAlayanuM nirmANa kArya cAlu che. (10) nagarathI eka kilomITara dUra zrI goDI pArzvanAtha bhagavAnanuM ati ramaNIya jinamaMdira che. (11) khArI roDa para AveluM caumukhajInuM jinAlaya navuM che. mULanAyaka zrI mahAvIra svAmI bhagavAna che. derAsaranI nIce upAzraya che. A maMdira ane upAzraya zrImatI vijubhAI ukhacaMdajIe banAveluM che. (12) mAgha corAyA upara navanirmANa thatuM jinAlaya esa. ema. bAphaNA parivAre pU. pitAzrInI smRti nimitte banAvela che. aMjanazalAkA pratiSThA A. bha. zrImad padmasAga2 sUrIzvarajI ma. sA. nI nizrAmAM saMvata 2050 mahAmahinAmAM thaze. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhInamAla nagaranI mahatvapUrNa ghaTanAono ullekha vi. saM. varSo pUrve vIra saMvata 45 1. zrI svayaMprabhusUrinuM Agamana 2 jayasena rAjAnuM nagara upara Adhipatya ane jaina gharmane svIkAra karavo. vi. saM. 400 pUrva vIra saM. 10 1. nagarano 40 varga mAIlano vistAra tathA 72 koTyAdhi brAhmaNonuM nivAsa sthaLa vi. 306 pUrva 2. upaladevanA maMtrI uhaDa dvArA upakezapura vasAvavuM nagara para maurya paramAra rAjAnuM rAjya vikramanI pahelI zatAbdImAM 1. vajasvAmIjIe nagaramAM vihAra karyo. vi. saM. 157mAM - kSatriya rAjAnuM rAjya vi. saM. 202mAM - solaMkI rAjA ajitasiMha devanuM rAjya vi. saM. 222 yA 223mAM - yayAtie sAta maMjilanuM jagatasvAmInuM sUryamaMdira banAvyuM. vi. saM. 265mAM - bhUkaMpanA kAraNe nagarano nAza thayo. vi. saM. 49tmAM videzIo dvArA nAza thayo. vikramanI chaThThI zatAbdI : 1. paMjAbathI AvIne toramANe ahIM rAjadhAnI banAvI. 2. hariguptasUrinA upadezathI toramANe jainadharmano svIkAra karyo, 3. mihirakulanuM zAsana banAvyuM. vi. saM. 585mAM - vidhrarAja rAjA thayo. 90 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi. saM. 0mI zatAbadImAM - jAlora nAgora jodhapura vi. saM. 204mAM - mihirakulanuM mRtyu thayuM vi. saM. 182 vi. saM. 685mAM - brahmagupta dvArA brahmapuTa siddhAnta graMthanI racanA. karavI.. vi. saM. 68mAM - A nagara vidyAnA moTA kendrasthAna tarIke oLakhAyuM vi. saM. 700mAM - nagaranI carama sImA para pragati vi. saM. thI 8mI zatAbdImAM - gUrjara pratihAronI zAntino prAraMbha thayo. vikramanI 8mI zatAbdImAM - kula karonI sthApanA tathA 84 gacchonuM utpatti sthaLa vikama saM. 03mAM - mahAkavi mAgha dvArA zizupAla vadha mahAkAvyanI racanA vi. saM. 733mAM - nagaramAM cAMdInA sikkAnuM calana vi. saM. 705 1. rAjA bhAla dvArA nagara upara rAja karavuM 2. zrI udayaprabhasUrIzvarajI dvArA nagaranA 64 koyAdhipati brAhmaNone jaina banAvavuM 3. rAja bhANanA kAkAe dIkSA lIdhI jeo bAdamAM somaprabhAcAryanA nAme prasiddha thayA. vi. saM. 991mAM - zrI udayaprabha sUri dvArA prAgvATe brAhmaNone jainadharmI banAvIne poravADa jAtinuM utpatti sthaLa 91 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi. saM. 05mAM - zrI udayaprabhasUrie 24 brAhmaNone jena banAvyA jeo bAdamAM seThiyA jAti (osavAla jena)nA nAme prasiddha thayA. vi. saM. 06mAM - araba tathA siMdha bALIe nagara upara AkramaNa karyuM. navamI zatAbdImAM - zrI haribhadrasUrijIne sAhitya preraNAo ahIMthI (maLelI) hatI. vi. saM820mAM - pATaNanI sthApanA vi. sa. 83pamAM - zrI udyotanasUrie kuvalayamALA kathA prazastinI pUrNAhuti ahIM karI hatI. dazamI zatAbdImAM - 18,000 brAhmaNonuM nagara choDIne pATaNa javuM. vi. saM. 901mAM - musalamAnonA AkramaNathI nagarano nAza thavo. vi. saM. 5pamAM - nagarano pharI vikAsa thavo ane pragati karavI. vi. saM. 1108mAM - zrI bheMsAsAha zeTha dvArA gujarAtIone ghotInI eka lAMga kholavAnI pratijJA karAvavI. teramI zatAbdI - zrI hemacaMdrAcAryajInA upadezathI kumArapALa dvArA ahIM mahAvIra svAmIjInuM eka jinAlaya banAvavuM. vi. saM. 1203mAM - zeTha sunandanA vizeSa AgrahathI lakSmInuM pATaNa javuM. ja Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamI zatAbadI - 1. nagaramAM phakta 1500 ghara temAM 120 bhIlonAM gharo hatAM. 2. jaina dharmane sAro evo prabhAva vi. saM. 1301mAM - nagaranI ITI dvArA jAloranA killAno parakoTo banAvavo. vi. saM. 1323mAM - zrI pUrNacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. saM. 13ra4mAM - zrI prabhAcaMdrajIe ahIMyA prabhAvaka cAritranI racanA karI hatI. vi. saM. 135mAM - allAdIna khIlajI dvArA nagara para AkramaNa karavuM. vi. saM. 1393mAM - udyotanasUri ma. upakezagaccha prabaMdhanI racanA karI. vi. saM. 1350mAM - rAyasiMhe ahIM AkramaNa karyuM temAM jAloranA paThANonA hAthe mAryo gayo vi. saM. 1368mAM - aMgreja nikolasa upaleTe A nagarane 16 mAIlanA kSetramAM banAvyuM jemAM 6 jaina maMdiro hatA. vi. saM. 130ramAM - 1. ajitasiMhe kUkaraziyarathI hArIne saMghI svarUpa putrInI zAdI bAdazAha phakaruziyara sAthe karI jemAM rAjya ane gujarAtanI sUbedArI prApta thaI 2. ajitasiMha dvArA gujarAta jatI vakhate bhInamAlane lUMTavuM. 1992 ujjainanA - tIrthendra sUri dvArA nagarano cAre bAja vikAsa thayo. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhInamAlanA vibhinna rAjAono kAryakALa - bhInamAla pratihAra rAjAonuM vivaraNa 1. zrI nAgabhaTTa - 765 I.sa.nA lagabhaga 2. zrI kukuDaratha ajJAta 3. zrI devarAjaajJAta ajJAta 4. zrI vatsarAja 783 I.sa.nA lagabhaga 5. zrI nAgabhaTTa - 2 (nAgarAja) 815 - 833 sana lagabhaga (nAgavaloka) 6. zrI rAmacaMdra 833 sana lagabhaga 7. zrI bhojadeva- (bhoja) 843 - 881 lagabhaga (Adi varAha yA mihi2) 8. zrI mahendrapAla - 1 893 lagabhaga 9. zrI mahipAla 917 lagabhaga 10. zrI bhoja - 2 ajJAta 11. zrI vinAyaka pAla sana 931 lagabhaga Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. zrI mahendra pAla 946 I.sa. lagabhaga 13. zrI devapAla 948 san lagabhaga 14. zrI kavi jayapAla 959 sana lagabhaga 15. zrI rAjapAla 1018 sana lagabhaga 16. zrI trilocanapAla 1027 sana lagabhaga 10. zrI yazapAla 1039 sana lagabhaga Jain Educationa International 95 For Personal and Private Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhInamAlanA paramAra rAjAono rAjyakAla 1. zrI devarAja 2. zrI kRSNarAja 1060 - 1066 I. sa. lagabhaga 3. zrI sauchArAjA ajJAta 4. zrI udayarAja 1116 I. sa. lagabhaga 6. 5. zrI somezvara 1117 sana lagabhaga 6. zrI jayaMtasiMha Jain Educationa International 1161 sana lagabhaga 1182 sana lagabhaga zrI alaga ajJAta bhInamAlanI pAse sAvIdara gAmamAM gayA be mahinA pahelAM pASANanI jina pratimAjI kheDUtanA eka khetaramAMthI haLa kheDatA (maLelI) prApta thayelI 6 pratimAo saMvata 1363 zrAvaNa suda 8 A pramANe zilAlekha che ane A mUrtio para bhInamAlanuM prAcIna nAma zrImALa aMkita karela che. 96 For Personal and Private Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa. pU. AcArya bha. ravacaMmaprabhasUrizvarajI ma. sA.nuM jIvana jharamara kezI zramaNa AcArya paTTa vibhUSaka udayAcala para sUrya samAna zruta jJAnano prakAza karavAvALA AcArya zrI svayaMprabhasUri thayA. teono janma vidyAdhara kuLamAM thayo hato. tethI karI teo aneka vidyAonA pAragAmI ane svaparamatanA zAstromAM nipuNa hatA. teonA AzAvartI hajAro munio bhUmaMDala para vihAra karI gharma pracAranI sAthe janatAno uddhAra karI rahyA hatA. bhagavAna mahAvIranA upadezathI brAhmaNonuM jora ane yajJa karma naSTa prAya: thaI gayA hatA. tathApi marusthala jevA retIlA pradezamAM na to jene pahoMcI zake ane na buddha paNa ahIM AvI zakatA tethI karI ahIM vAmamArgIonuM bhAre jora hatuM. yA homa sivAya paNa moTA-moTA atyAcAra thaI rahyA hatA. dharmanA nAme durAcAra (vyabhicAra)nuM paNa poSaNa thaI rahyuM hatuM. kaMDApaMtha, kAMcaliyA paMtha e vAmamArgIonI zAkhAo hatI. devI zaktinA upAsaka hatA. te samaye mAravADamAM zrImAla nAmanuM nagara vAmamArgIonuM kendrasthAna mAnavAmAM AvatuM hatuM. AcArya svayaMprabhasUrinA upAsaka jema khecara-bhUcara manuSya vidyAdhara hatA tema devI devatA paNa hatA. teo paNa samaye jo Ina vyAkhyAna sAMbhaLavA AvatA hatA. eka samaya AcArya zrI saMghanI sAthe siddhAcalanI yAtrA karI - arbudAcalanI yAtrA karavA mATe AvyA hatA te samaye vyApAra nimitte Avela zrImAlanagaranA keTalAka zeTha - zAhukAre sUrijInI ahiMsAmaya apUrva dezanA sAMbhaLIne sUrijIne vinaMtI karI ke he bhagavan! Apa to ahiMsA bhagavatInI bhAre mahattA batAvI rahyA cho. ane amAre tyAM to hara varSe hajAro-lAkho pazuonuM yajJamAM balidAna thaI rahyuM che. ane emAM ja janatAnI zAMti ane dharma mAnavAmAM Ave che. Aje A pano upadeza sAMbhaLavAthI e jANavA maLyuM ke A to eka mahAna narakanuM ja dvAra che. agara Apa jevA paropakArI mahAtmAonuM amArA jevA ajJAna dezamAM 97 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ padhAravAnuM thAya to tyAMnI bhadrika janatA ApanA upadezano mahAna lAbha jarUra uThAve. ItyAdi vinaMtI karavAthI sUrijIe teno saharSa svIkAra karyo. jema citta sArathInI vinaMtIno svIkAra kazI zramaNAcArye karyo hato tema avasara joIna sUrijI kramaza: vihAra karI zrImALa nagaranA udyAnamAM padhAryA, e samAcAra nagaramAM paNa pahoMcI gayA. tyAre jeo abudAcala para vinaMti karI hatI teo mitra parivAra sAthe sUrijInI sevAmAM tatpara thayA ane hareka prakAranI suvidhA karI ApI. te samaye zrImALa nagaramAM azvamegha nAmanA yajJanI taiyArI thaI rahI hatI. deza-paradezathI hajAro yAjJika loka ekatra thayA ane A bAja hajAro lAkho niraparAdhI pazuone ekaThAM karyA hatAM. eka moTo bhAre yajJamaMDapa paNa bAMdhavAmAM Avyo hato. ghara-gharamAM bakarAM bheMsa bAMdhI hatI. teone dharmanA nAma para yajJamAM balidAna karI zAMti manAvIzuM vagere vagere. A bAju sUrijInA ziSya nagaramAM bhikSA mATe gayA hatA teo nagaranI hAlata joIne janatA upara kAruNya bhAva lAvI emane ema pAchA AvI gayA. sUrijIne vinaMtI karI ke he bhagavaMta ! A nagara sAdhuone bhikSA levA yogya nathI ema kahI yajJa saMbaMdhI badhI vAta kahI saMbhaLAvI. A vAta sAMbhaLIne karuNAsiMdhu sUrijI mahArAja potAnA khAsa vidvAna ziSyone sAthe laI rAjasabhAmAM gayA. tyAM yajJa saMbaMdhI vicAra vimarza ane taiyArIo thaI rahI hatI. ane mahAnuM niSkara karmanA adhyApaka moTA moTA jaTAghArI zira upara rAkha lagAvI ane galamAM sutaranI dorI ghAlI mAMsa lubdhaka madirA loluparI nAmadhArI paMDito beThA hatA ane teo badhA aneka kapolA kalpita vAto karIne rAjAne potAnI tarapha AkarSita karI rahyA hatA. kAraNa nagaramAM moTA jainAcAryanuM Agamana thavAthI temanA manamAM moTo bhaya hato. AcArya bhagavaMtano prabhAva - 5 - teja eTalo badho jabarajasta hato ke teo sabhAmAM praveza karatAM ja rAjA jayasena potAnA AsanathI UThIne sUrijInI sAme Avyo ane khUba Adara satkArathI vaMdanA karI namaskAra karyA. sUrijIe paNa rAjAne 98 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ "dharmalAbha" Apyo. enA upara tyAM beThelA nAmadhArI paMDita ApasamAM hasavA lAgyA. rAjAe A pahelAM kyAre paNa "dharmalAbha" zabda kAnathI sAMbhaLyo nahoto. eTale rAjAe namratApUrvaka sUrijIne pUchyuM ke he prabho ! A dharmalAbha zuM cIja che? zuM Apa AzIrvAda nathI ApatA jema ke amArA guru brAhmaNa loka ApyA kare che ? enA javAbamAM sUrijIe rAjAne kahyuM ke he rAjanuM keTalAka loko dIrdhAyuSyano AzIrvAda Ape che. paraMtu dIrdhAyuSya to narakamAM hoya che. keTalAka ghaNA putrAdikane AzIrvAda Ape che paraMtu e to Dukkara jAnavarAdine paNa hoya che. keTalAka lakSmIvRddhino AzirvAda Ape che paraMtu lakSmI to zUdra ane vezyAne tyAM paNa hoya che. he rAjanuM emAM koI mahattvano AzIvada nathI paraMtu jene sAdhuono je "dharmalAbha" rUpI AzIrvAda arthAt tamane dharmano lAbha kAyama maLato rahe. dharmalAbhanA prabhAve ja A lokamAM kalyANanI sAdhanasAmagrI (sukha -saMpatti) ane paralokamAM svarga-mokSanI prApti thAya che. e ja kAraNathI jaina sAdhuono dharmalAbha jagatanA jIvonA kalyANanA hetu rUpa che. sUrijI mahArAjanI yukti ane vidvattAmaya zabda sAMbhaLIne rAjAne atyaMta AnaMda thayo. rAjAe sUrIzvarajInI stuti ane Adara satkAra karI ane Asana grahaNa karavAnI vinaMtI karI. tyAra bAda sUrijI bhUmi pramArjana karI kAMbalInuM Asana bichAvI ziSyonI sAthe besI gayA. rAjA ziva upAsaka hato paraMtu enA hRdayamAM madhyastha vRtti hatI ane nItijJa hovAthI mahApuruSo upara guNAnurAga hovo svAbhAvika vAta hatI. rAjAe AcArya bhagavaMtane vinaMtI karI pUchayuM ke he bhagavaMta dharmanuM zuM lakSaNa che? kayA dharmathI jIva janma-maraNathI mukta thaIne akSayapada prApta karI zake ? tenA javAbamAM sUrijI mahArAje potAnA vizALa jJAnathI gharmanI vyAkhyA kahI saMbhaLAvI. tenA sArAMza rUpe ahIM teno thoDo ullekha batAve che. "ahiMsA lakSaNo dharmo ya dharma prANinAM vadhaH tasmAt dharmArthirmiryogaH kartavyA prANinAM dayA // " Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAt dharmanuM lakSaNa ahiMsA che. ane jIvono vadha e adharma che. eTalA mATe dharmArthInuM kartavya che ke sadaiva jIvonI rakSA kare ane sAMbhaLo. " pacaitAni pavitrALi, sarvemAM dharma cAribApu / ahiMsA satyamasteya, cALo maithuna varjhananuM / / ' arthAt ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane mUrchA tyAga A pAMca mahAvrata sarva dezanA anuyAyI mahApuruSone bahumAnapUrvaka mAnanIya che. he rAjan ! prANIonI dayA karavI e ja manuSyono 52ma dharma che. juo zrI kRSNacandre paNa e ja pharamAvyuM che ke - yo dadyAt kAMcanaM meruH kRtsnAM caiva vasundharA / ekasya jIvItaM dadyAt na ca tulyai yudhiSThiraH // sonAno meru ane saMpUrNa pRthvInuM dAna denAra paNa eka jIvane prANadAna denAranI barAbarI karI zakato nathI. ane sAMbhaLo " sarve vedA na tat kupuH sarve yajJAzca bhArata / sarve tIrthA maLevAnna, yaMt rthAt prALinAM vA / / ' arthAt he arjuna ! je prANI dayAnuM phaLa Ape che e phaLa na to cAro veda bhaNavAthI, na to sarva yajJothI, na to badhA tIrthomAM snAna karavAthI, phaLa maLatuM nathI, eTalA mATe sarva tattvavettA maharSioe dharmanuM lakSaNa ahiMsA ja batAvyuM che. " ahiMsA sarva jIveSu tattvajJaiH paribhASitam / tuM hI mUrNa dharmasya, zeSastasyeva vistaranuM / / '' he nareza ! A aparaMpAra saMsAranI aMdara je tattvavettA avatArIka mahApuruSo thayA che teoe dharmanuM mULa ahiMsA ja batAvI che. bAkI satya-acAryAdi ahiMsAnA ja vistAra rUpa che. ityAdi aneka udAharaNothI sUrijIe rAjAne upadeza Apyo. ane kahyuM ke he rAjana jema ApaNuM jIvana ApaNane pyAruM che evI ja rIte badhA jIvone potAno prANa priya hoya che. paraMtu mAMsa lolupI keTalAka ajJAnI pApAtmAoe bicArA niraparAdhI prANIonAM khalidAna Jain Educationa International 100 For Personal and Private Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAmAM paNa dharma mAnI bhadrika lokone ghora narakamAM nAkhavAno pAkhaMDa macAvI rahyA che. paraMtu keTalAka dezomAM satyavaktAonA upadezathI jJAnano prakAza thavAthI A niSThura karma mULathI nAza thaI gayuM che. paraMtu marusthala jevA ajJAna pradezamAM sadUjJAna ane upadezanA abhAvanA kAraNe ajJAna loko A galata kAryanA kIcaDamAM pharIne narakanA adhikArI banI rahyA che. vagere. . sAMbhaLatAM ja nirdaya pAkhaMDI mAMsa lolupI yajJAdhyakSa kholI UThayo ke mahArAja A jaina loko to nAstika che. vedone ane Izvarane mAnatA nathI. dayA yA karIne sanAtana yajJa dharmano niSedha karI rahyA che. A lokone zuM khabara che ke zAstromAM yajJa karavo mahAna dharma ane duniyAmAM zAMti thavI kahyuM che. dekho bhagavana manue zuM pharamAvyuM che - " yajJArtha pazavaH sRSTAH svayameva svayambhUvA / yajJasya bhUttyai sarvasya tasmAt yajJe auSadhyaH pazavovRkSAstiryacaH pakSiNastathA yajJArtha nidhAnaM prAptAH prApnuvantyutsRtIH punaH // " arthAt brAhmaNone svayaM yajJa mATe ane saMpUrNa siddhi nimitte ja pazuone banAvyA che. yajJamAM auSadhI-pazu-pakSI tIryaMcAdi jIvo ane kapIjaLAdi pakSIono je bali ApavAmAM Ave che te jIvo yajJamAM marIne uttama janmane pAme che..... ityAdi. enA javAbamAM sUrijI mahArAje kahyuM ke he mahAnubhAvo tame loko thoDAsA svArthanA kAraNe mithyA upadeza ApI Apa svayaM kema DUkho cho ane bicArA ajJAna lokone zA mATe aghogatinA pAtra banAvo cho. ane jo yajJamAM khali devAthI prANI uttama gati (svarga)mAM jatA hoya to ..... "nitasya yazoryo / svarga prAptiva rIte / svapitA yajJamAnena / hindu tasmAna hanyate / / '' Jain Educationa International 101 For Personal and Private Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ agara svargamAM javAnA hetuthI pazuone mAratA ho to pahelAM ApanAM putra-strI yajamAna ane tame pote ja svarganA mATe yajJamAM bali kema thatA nathI ? kemake Apa lokone jeTalI svarganI abhilASA che eTalI pazuone nathI, pazu to bicArA pukArI-pukArIne kahe che, eka kavinuM vAkya - "nAhaM svarga phalopabhoga tRSito nAbhyarthitastvamayA saMtuSTastaNa bhakSaNena satataM sAdho na yuktaM tava svarge yAnti yAditvayA, vinihatA yajJe dhRvaM prANino !! yajJaM kiM na karosi mAtRpitRbhiH putrastathA bAndhavai // " bhAvArtha - yajJamAM asaMkhya pazuonA balidAna ApanAra jarA amArI pukAra paNa sAMbhaLo. ame svarga phaLanA upabhoganA tarasyA nathI. ane na to ane tamane prArthanA karI ke tame amane svargamAM pahoMcADo ! paraMtu ame to mAtra ghAsa khAIna ja AnaMdamAM rahevA cAhIe chIe. eTalA mATe amane mAravA ucita nathI. ane jo tame amane svargamAM mokalavAnA IrAdAthI mAratA ho to ApanA mAtA-pitA, putra-strI bALa vagerene svargamAM mokalavA joIe. mahAnubhAvo Apa jarA jJAnadRSTithI vicAra karo ke"yupNchitvaa pazUna hatvAH kRtvA rudhira kardamam / yava sva . nara vana ane ." prANIonA rudhiranuM kaIma karanAra paNa svargamAM jaze ? to narakamAM koNa jaze ? he rAjana ! A niSphara vRttithI janatAmAM zAMti nahi paraMtu azati thAya che. juo "hiMsA vidhnAya jAyate, vidhna zAntayai kRtA'pi hi / kulAcAradhiyA'pyeSA kRtA kula vinAzinI // " matalaba vipnanI zAMti mATe karelI hiMsA zAMti nahiM paraMtu vidhdha karavAvALI bane che. jema koIne kuLamAM mithyADhi hoya che ke amuka divase hiMsA karavI joIe. paraMtu te ja hiMsA kuLano nAza 102 For Personal and Private Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAvALI hoya che. he nareza ! keTalAka loko evA paNa niSThura hoya che ke karmane paNa potAnA kuLanI paraMparAthI cAlI AvatI hovAthI samajIne ene choDavAmAM hIcakIcAya che. paraMtu buddhimAna ahitakArI karmane jaladI choDIne sukhI banI zake che. jema " api vaMzakramAyAtAM yastu hiMsA parityanet / sazreSTaH sulasa iva kAla saukArikAtmajaH // " he rAjana ! prANI hiMsAne koI paNa zAstrakAroe dharma nathI kahyo. Apa khuda buddhithI vicAra karazo to samajAze ke "yadi grAvAnorya tarati taraNiryudyudayate / pratIcyAMptArciryadi bhajati zailyaM kathamapi // yadikSmApIThaM syAdupari sakalasyApi jagataH / prasUte satyAnAM tadapi nava vadhaH kApi sukRtam // " arthAt jalamAM paththara tarato nathI. sUrya pazcima dizAmAM Ugato nathI. agni kadApi zItaLa nathI hoto. pRthvI kadApi adhogamanamAM nathI jatI. chatAM paNa uparokta kArya koI deva dvArA prayogathI thaI paNa jAya paraMtu prANIonI hiMsAthI to kyAre paNa sukRta nahIM thAya kAraNa ke ..... yAvanti pazuromANi, pazu gotreSu bhArata ? tAvad varSa sahastrANi paJccayante pazughAtakAH / pazunA zarIramAM jeTalA khAla che eTalA varSa sudhI pazune mAratA narakamAM jaIne duHkha bhogave che ! he rAjana prANIone prANa kevo pyAro che. vIpate praya mALasya, voTinIvita va yA ! dhanoTi parityakhya, nIvo nIvita miti '' maraNa samaye eka tarapha koI suvarNa dAna devAvALo hoya khIjI bAju jIvana devAvALo hoya to te jIva suvarNane choDIne jIvana jIvavAnI ja icchA karaze. he nItijJa mahAnubhAva ! jarA Apa ApanI nIti para juo. Jain Educationa International 103 For Personal and Private Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ "vairiNospi vimucyante, prANAnte nRNabhakSaNAt / tRNAharAH sadaivaite hanyante pazavaH katham " || 9 || prANAnte mukhamAM ghAsa levAvALo mahAna zatrune paNa avadha gaNAya che. to haMmezAM ghAsa bhakSaNa karanAra pazune mAravuM keTalo anyAya kahevAya ? "ye cakraH kRra karmANaH zAstra hiMsopadezakam / te yAsyanti narake nAstike bhyo'pi nAstikAH ||" arthAt je krUrakarmIoe hiMsopadezaka zAstronI racanA karI che teo nAstikothI paNa nAstika hovAthI narakanA bhAgI thaze. eTaluM ja nahIM paraMtu evA zAstro upara jeo vizvAsa ane zraddhA rAkhavAvALAone paNa narakamAM sAthe laI jaze ! jema "vizvasto mugdhIlokaH pAtyate nArakAvanau / aho nRzaMsairlobhAndhe hiMsA zAstropadeza kaiH // " bhAvArtha - khicArA vizvAsu bhadrika loko paNa nirdaya lobhAMndha ane hiMsAmaya zAstronA prabhAvathI prabhAvita thaIne narakamAM jAya che, arthAt nirdaya evA teo potAnA bhaktone paNa narakamAM sAthe laI jAya che. vagere dharmopadeza sAMbhaLIne rAjA ane sabhAjano khUba ja ullAsathI AnaMdamAM AvIne kholyA ke bhagavAna ame to AvA uttama zabdo Aje ja amArA kAna dvArA sAMbhaLyA ane ApazrInuM kahevuM paNa satya ja che. prANIonI hiMsA karavI to ghora na2kanuM ja kAraNa che. ane te sarvathA tyAjya che. huM ApanI sAme pratijJA karuM chuM ke mArA naga2mAM ja nahIM paraMtu AkhA rAjyamAM koI paNa niraparAdhI jIvone mAravuM to dUra rahyuM paraMtu teone takalIpha paNa nahIM ApavAmAM Ave. he kRpAnidhi ! jagatamAM dharmanA aneka bhedo sAMbhaLavAmAM Ave che. arthAt matamatAMtara che tenI parIkSA kaI kasoTIthI karI zakAya te kRpA karIne batAvo. huM e dharmano svIkAra karavA cAhuM chuM. jethI AtmakalyANa thaI zake. eTale sUrIzvarajIe kahyuM ke he dharAdhipa! Jain Educationa International 104 For Personal and Private Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama to dareka dharmavALAo pota-potAnA dharmane zreSTha batAve che. paraMtu buddhimAna puruSo to khuda parIkSA karI zake che. yathA caturbhiH kanakaM parIkSate nighaNacchedana tApajJAinaiH / tathaiva dharme vidUSA parIkSate zrutena zIlena tapodayAguNai / 1. jema kasoTI upara kasavuM. 2. chedavuM. 3. tapAvavuM evI rIte cAra prakArathI sonAnI parIkSA karavAmAM Ave che. e ja rIte 1. zAstra 2. zIla 3. tapa ane 4. dayA A cAra prakArothI buddhimAna puruSa gharamanI parIkSA karI zake che. (1) je zAstromAM paraspara virUddhatA na ho. "ahiMsA paramo dharma" ne mukhya pradhAna sthAna ApavAmAM AvyuM hoya, Atma kalyANanuM pUrNa rahasya batAvyuM hoya. te zAstrano dharma pramANita hoya che. (2) zIla - jenuM khAna-pAna, AcAra, vyavahAra, brahmacaryAdi zuddha hoya te zIla prAmANika mAnavAmAM Ave che. (3) ta5 - IcchAno nirodha karavo matalaba annAdino tyAga karavo. (4) dayA - badhA ja jIvonI sAthe maitrI bhAvanA rAkhavI. parIkSAnA A cAreya sAghano upa2 sUrIzvarajI mahArAjAe jaina-jainetara dharmanI khUba ja samAlocanApUrvaka vivecana karI saMbhaLAvyuM ane jaina dharmanA tAtvika jJAnanI sAthe munigharma ane zrAvakadharma tathA samyatvanuM svarUpa samajAvyuM. je sAMbhaLIne rAjA ane nAgarikono aMtarapaTTa khUlI gayo. je cirakALathI hRdayamAM mithyAtva ghUsyuM hatuM te ekadama dUra thaI gayuM. rAjAe kahyuM ke he bhagavAn mArI ATalI umara vyartha gumAvI dIdhI che enA mATe huM zuM karuM? he prabho ! huM Aje jaina dharma svIkAravA taiyAra thayo chuM. sUrIzvarajIe kahyuM "jahA sukham" tyAra bAda vidhi vidhAnanI sAthe vAsakSepapUrvaka rAjA ane prajAne jaina dharmanI dIkSA ApI. rAjA samyatva pAmatAM ja potAnA rAjyamAM pharamAna kADhayuM ke je yajJa mATe maMDapa banAvyo che tene zIghratAthI toDIphoDI nAkho. ane je hajAro-lAkho prANIone balidAna mATe bhegA karavAmAM AvyA hatA 105 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ teone choDI do ane mArA rAjyamAM A saMdezo pahoMcADI do ke koI paNa saksa mArA rAjyamAM koI paNa ni2parAdhI jIvone mAraze te prANadaMDano bhAgI banaze. arthAta prANanA badalAmAM prANa Apavo paDaze. rAjA-prajA ahiMsA bhagavatInA parama upAsaka banI gayA. A bAju hajAro-lAkho pazuo ja yajJamAM ali mATe ekatrita karyA hatAM temane jIvItadAna maLavAthI teo jatAM jatAM AzIrvAda ApI rahyA hatA. nagaramAM sthAna-sthAna upa2 jaina dharmanI ane sUrIzvarajI mahArAjanI vAha vAha thaI rahI hatI. paTTAvalImAM e jANavA maLe che ke te samaye kula 90,000 gharone jaina banAvyA hatA. sarva prathama AcArya zrI svayaMprabhasUrie ja varNarUpI jaMjIrane toDIne "mahAjana" saMghanI sthApanA karI hatI. tyAra bAda zrImALa nagarInA loko judA judA pradezomAM javAthI teone zrImAlavaMzI kahevA lAgyA ane e ja zabda bhaviSyamAM jJAtinA rUpamAM pracalita thayo. zrImAla nagaranA loko jaina dharmanA tattvajJAna ane kriyA samAcArInA abhyAsa mATe sUrIjIne prArthanA karI ane AcAryazrIe teno saharSa svIkAra karI ane potAnA keTalAka munione tyAM thoDA samaya mATe rokAvA mATe AjJA karI. te ja divase samAcAra maLyA ke AbunI pAse padmAvatI nagarImAM caitrazuklA pUrNimAnA divase azvamegha nAmano mahAyajJa che, A samAcAra sAMbhaLatA ja zrAddhavarga ekatra thaIne sAMjanA samaye AcAryanI pAse Avyo ane vinaMtI karI ke he bhagavAna ! ApazrInA pavitra AgamanathI hajAro-lAkho prANIone abhayadAna maLyuM. je krUrakarmI-vyabhicArI ane yajJa alidAna jevA mithyA AcArathI narakamAM javAvALA jIvone samyag darzananI prApti thaI svarga ane mokSano rasto maLyo. pavitra jaina dharmanI khUba ja sArI prabhAvanA thaI che. he dayALu ! karuNAsiMdhu ApanA mahAna upakArano badalo A bhavamAMto zuM paraMtu bhavobhavamAM paNa devAne ame sarvathA asamartha chIe. ApanA caraNakamaLanI sevA upAsanA ame loko eka kSaNa paNa choDavA nathI mAMgatA. paraMtu A samaye eka khAsa vinaMtI karavA Jain Educationa International 106 For Personal and Private Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAhIe chIe. ane te e ke AbunI pAse padmAvatI nagara che. tyAMno rAjA padmasena eka devInA upadravane zAMta karavA mATe azvamegha nAmanA yajJano prAraMbha karyo che. tyAM paNa hajAro-lAkho pazuone balidAna mATe ekatra karyA che. kAle pUrNimAno ja yaza che. agara ApazrInuM koI paNa hisAbe tyAM padhAravuM thAya to jema ahIM lAbha thayo e ja rIte tyAM paNa moTo upakAra thaze. lAkho jIvone prANadAna maLaze ane jaina dharmanI unnati thaze. amane pUrNa vizvAsa che ke ApazrI tyAM padhAro to A kAmamAM jarUra saphaLatA maLaze... vagere. ' sUrijI mahArAjAe teo zrAvakavarganI vinaMtIno saharSa svIkAra karIne kahyuM ke ame loko kAle savAre ja padmAvatI pahoMcI jaIzuM. A vAta sAMbhaLIne saMghe socyuM che mahAtmAonA mATe kayuM kArya azakya che ? chatAM paNa "paropakArAya zata vibhUtaya" paraMtu ApaNe paNa sUrijI mahArAjanI sevAmAM savAre jarUra pahoMcavuM joIe. badhAnI saMmati thatAM ja turaMta gAmanI savArIo dvArA te ja samaye ravAnA thaI ane savAre padmAvatI pahoMcI gayA ane padamAvatI nagaramAM sthAna-sthAna para A vAta carcAvA lAgI ke zrImALa nagaramAM eka jaina bhikSuke rAjA-prajAne yajJa dharmathI haTAvI ane jaina banAvI dIdhA, ane e bhikSuka ahIM paNa AvavAvALo che. A vAta sAMbhaLI yajJAdhyakSakonA manamAM bhAre khaLabhaLATa macI gayo ane teo potAnA pakSane majabUta karavAnI kozizamAM lAgI gayA! A bAju AcAryazrI sUryodaya thatAM ja potAnI muni kriyAothI nivRtta thaI vidyAbaLathI eka mUharta mAtramAM padmAvatI pahoMcI gayA. zrImALa nagarano zrAddhavarga pahelAMthI ja tyAM rAha joI rahyo hato. AcAryazrIne tyAM padhAratAM ja teo khUba ja utsAhathI teone svAgata sAthe rAjasabhAmAM padhAravA mATe vinaMtI karI. sUrijI zrAddhavarganI sAthe rAjasabhAmAM padhAryA. rAjAe khUba ja utsAhathI satkArapUrvaka sUrijIne namaskAra karI ane Asana grahaNa karavA vinaMtI karI. sUrIzvarajI mahArAja potAnI kAMbalInuM Asana 107 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI teo tenA upara birAjamAna thayA. eTalAmAM to nagarajanothI sabhAhola cikkAra bharAI gayo. rAjAnI pAse yajJAdhyakSa moTI-moTI jaTAvALA paNa besI gayA. tyAra bAda AcAryazrIe "ahiMsA paramo dharma" upara vistArathI vivecananI sAthe vyAkhyAna ApyuM. dharmanuM rahasya ane AtmakalyANane mArga evI uttama zailIthI batAvyo ke tyAM upasthita zrotAgaNonAM kaThora paththara, vaja jevAM hRdaya paNa komaLa thaI gayAM. teonA aMtara AtmAmAMthI ahiMsAnuM jharaNuM vahevA lAgyuM ane yajJa jevA nirdaya niSphara karma upara teone dhRNA thavA lAgI. mAno ke ahiMsA bhagavatIdevIe teonA hRdayakamaLamAM potAnuM sthAna ja jamAvI dIdhuM sUrijI mahArAjanA vyAkhyAnanA aMtamAM pelo nAmadhArI brAhmaNa yajJAdhyakSa ekadama bolI UThayo ke mahArAjajI ! A koI zrImALanagara nathI ke ApanI dayA-dayAnI pukAra sAMbhaLIne svarga-mokSa ApanAra yajJa karavo choDI de. A dharma koI navo nathI paraMtu hamArI rAjaparaMparAthI cAlI rahyo che. vagere. tenA javAbamAM AcAryazrIe kahyuM ke mahAnubhAvo ! huM na to zrImALa nagarathI dhana laIne Avyo - ane huM ahIMthI paNa kaMI dhana mAla laI javAnuM nathI. sadupadezanA abhAvathI bhadrika loko AtmakalyANanA rahasyane choDIne hajAro lAkho prANIonAM lohIthI - khUnanI nadIo vahAvI kukRtyathI narakane pAtra banI rahyA che. teone sadUmArga batAvavo e amAruM parama kartavya che eTaluM ja nahIM paraMtu A kArya mATe ame amAruM jIvana arpaNa karI dIdhuM che ! he mahAnubhAvo sAMbhaLo tuSyanti bhaujanaiviprAH mayUra dhanagajite / sAdhavAH para kalyANa khala para vipatibhi // jema brAhmaNone bhojana maLavAthI saMtuSTa thAya che. vAdaLanA garjavAthI mora AnaMda pAme che. bIjAnI pIDAmAM luccA loko khuzI mAne che. e ja rIte sAdhujano parakalyANamAM ja AnaMda mAne che. he brAhmaNo zrImALa nagaranA sajanoe hajAro-lAkho nirdoSa prANIone abhayadAna ApyuM. zuM Apa ene buruM mAno cho ? ane 108 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ yajJa mATe ekatra karavA asaMkhya prANIonuM balidAna ApI enuM mAMsa khAvAnuM sAruM samajo cho? bhale, tame ja tamArA dilamAM vicAro ke Apano bhAI ja Apane naramegha yajJa karI temAM Apane bali karI de to Apane duHkha thAya tyA sukha ? jaTAdhArIo Ano koI paNa javAba ApI zakyA nahIM ! sUrijIe kahyuM mahAnubhAvo ! prANIonI ghora hiMsArUpa yajJano tyAga karI zAstranA Adeza mujaba bhAva yajJa karo ! "satyayUpaM tapobhagniH karmaNA samAdhImam ! ahiMsA muhutidadyA ! devaM yajJa satAMmataH" // 1 // arthAt satyano stupa, tapanI agni, karmonI samAdhi ane ahiMsArUpa Ahuti dvArA AtmAnI sAthe anAdikAlathI lAgelAM karmono nAza karI AtmAne pavitra banAvavo e brAhmaNonuM parama kartavya che arthAt Ane bhAva yajJa paNa kahevAya che. A bhAvayajJathI jIva svarga ane mokSane adhikArI banI zake che, paraMtu mAMsa-madirAnA lolupI loko pazu hiMsA rUpI yajJa karI khuda narakamAM jAya che ane bicArA bhadrika jIvone narakamAM mokalavAno ghora adharma kare che. jo varAhAvatAre mAMsa bhakSaNa karavAvALAne aDhAramo doSI mAnyo che. "yastu mAtsyAni mAMsAni bhakSayitvA prapadyate / aSTAdazAparAdhaM ca kalpayAmi vasundharA" "revApahAra cAna, yajJa cAna thavA ! nanti jantUna gatadhRNA ghoraM teyAMti 'durgatim // " arthAt devanI pUjAnA nimitte athavA yajJa karma hetuthI je nirdaya puruSa prANIone mAre che te ghora durgatimAM jAya che, ane vALI sAMbhaLo vedAMtionA vacanone. "tamati mAmaDa, pazufmarthanAmA hiMsA nAma bhaved dharmo, na bhUto na bhaviSyati // " arthAt je loko yajJa kare che teo aMdhakAramaya sthAnamAM (narakamAM) DUbe che. kemake hiMsAthI na kyAre gharma thayo che na thaze. 109 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMsAthI dharmanI IcchA rAkhavA vALAo mATe zAstrakAroe ThIka ja kahyuM che ke "sa kamala vanagrervAsaraM bhAsvadastA damRtamuragakRtrAt sAdhuvAdaM vivAdAt rugapama mamajIljiIvitaM kAlakUTAdabhilapati vadhAd yaH prANinAM dharmamicchena // " arthAtu je puruSa prANIonA vaghathI gharmanI IcchA kare che te dAvAnaLa pAse kamaLanI IcchA barAbara che, sUryAsta thayA bAda sUryanI IcchA. vivAdamAM sAdhuvAda, ajIrNathI roganI zAMti ane haLAhaLa jherathI jIvavAnI IcchA kare che. arthAt uparokta kalpanAo karavI phogaTa che. evI ja rIte hiMsAthI dharmanI IcchA karavI nirarthaka che. kAraNa ke pUrvanA maharSioe sarva dharmomAM ahiMsA gharmane ane sarva dAnamAM abhayadAnane mahAna mAnyo che. na No pradAnaM na mahI pradAnaM nA'tra pradAnaM hi tathA pradAnam yathA vAdantIha budhAH pradAnaM sarva pradAneSvabhaya pradAnam arthAtu sarva dAnomAM jema abhayadAnane uttama mAnyuM che tema gaudAna, saMpUrNa pRthvIdAna ane abhayadAnane paNa mAnyuM che. he rAjanuM! hiMsA karavI gharma nathI paraMtu zAstrakAroe to hiMsAne dharma naSTa karavA vALI kahI che. "dharmopaghAta kastveSa samAraMbha stava prabho / nAyaM dharma kRto yajJo nahiM sAdharma ucyate // ' (sugamArtha) he naranAtha ! ahiMsA bhagavatIne mahimA maharSioe kevo batAvyo che te paNa Apa jarA zAMtithI sAMbhaLo. "mAteva sarvabhUtAnAM ma hiMsA hitakArINI ahiMseva hi saMsAramarAvavRta sAriNiH 110 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA duHkha dAvAgni pravRteNa dhanA''valI bhavabhrabhiru jArtAnAm hiMsA paramopadhIraH // 2 // arthAtu ahiMsA sarva jIvonuM hita karavAvALI mAtA che. ane ahiMsA ja saMsArarU5 nirjana pradezamAM amRtanI khANa samAna che. tathA duHkharUpa dAvAnaLane zAMta karavA mATe varSARtu samAna che ane bhavabhramaNa rUpa mahArogathI du:khI jIvonA mATe parama auSadhi tulya AvI rIte aneka zAstro ane yuktio dvArA AcAryazrIe teo zrotAgaNa upa2 ahiMsA bhagavatIno evo joradAra prabhAva pADayo jethI rAjA ane prajAnA hRdayamAM dhRNita evA yajJa karma rUpI mithyA aMdhakAra dUra thaI gayo ane ahiMsA bhAva rUpI sUryanAM kiraNo prakAzita thavA lAgyAM. - rAjA ane nAgariko sUrijI mahArAjanuM pravacana sAMbhaLIne khUba ja AnaMdita thayA ane kahevA lAgyA ke bhagavAnuM ApanuM pharamAna akSaraza: sAcuM che. ame loko ATalA divasathI ajJAnatAnA kIcaDamAM phasyA hatA. ame loko hara kAmomAM yajJa karavo e ja dharma ane zAMti mAnatA hatA. paraMtu Aje ApazrInI dezanAthI amane ThIka jJAna thayuM che ke prANIone takalIpha ApavAthI paNa parabhavamAM badalo Apavo paDe che. to pachI prANIono nAza karavo e dharma nahIM paraMtu parama adharma ja che. ane parabhavamAM eno badalo cokkasa Apavo paDaze. AcAryazrIe potAnI sAme beThelA brAhmaNone pUchyuM kema bhaTTajI mahArAja ! tamArA hRdayamAM paNa ahiMsA bhagavatIno kaMI saMcAra thayo ke nahIM ? kAraNa ke meM prAyaH karIne A5nA maharSionAM ja vAkyo ApanI sAme rajU karyA che. ApanA upara janatA sAro evo vizvAsa rAkhe che ane ApanA svalpa svArthanA kAraNe vizvAsa karavAvALAone adhogatinA pAtra banAvavuM e eka vizvAsaghAta ane kRtaghnIpaNuM ja che. enAthI A5 khuda DUbo cho ane ApanI upara vizvAsa karavAvALAone paNa UDI khAImAM DUbADo cho. agara 111 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apa loko jo ApanuM kalyANa cAhatA ho to vItarAga-Izvara-sarvasa praNita zuddha pavitra ahiMsAmaya gharmano svIkAra karo. jethI pUrve karelAM duSkarmothI chUTI bhaviSyamAM ApanI sadgati thAo evI amArI hArdika bhAvanA che. enA anusaMdhAnamAM brAhmaNoe kahyuM ke ApanA sarvajJa puruSoe kayo dharma batAvyo che ke jenA dvArA Apa amAruM bhaluM karI zako ? sUrIzvarajIe kahyuM ke he mahAnubhAvo ! dharmanuM mULa samyakta (zuddha zraddhA) che, te samyatve be prakAre che : (1) nizcaya samyakta (2) vyavahAra sabhyasva. jemAM atyAre to huM vyavahAra samyakta bAbatamAM ja saMkSiptamAM kahuM chuM. jema ke - "devatva zrI jineSvavA mumukSu pugurutvathI / dharma dhIrArhatA dharmaH, tasyAt samyakatva darzanam // " deva - arihaMta vItarAga sarvajJa sakaladoSa varjita kevalajJAna darzana arthAt sarva carAcara padArthone hAthamAM rahelA AmaLAnI jema dekhe ane samaje, jenuM AtmajJAna - tattvajJAna khUba ja ucca koTInuM hoya, 52 kalyANArthe jeno prayatna hoya, badhA ja jIvo prati samadaSTi hoya, "ahiMsA paramo dharma" jeno khAsa siddhAMta hoya, krIDA-kutUhala ane vAraMvAra avatAra dhAraNa karavAthI sarvathA mukta hoya te ja sAcA deva samajavA. guru - ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane nispRhatA evuM pAMcamahAvrata, pAMca samiti, tIna guNi, daza prakAre yati dharma sattara prakAre saMyama gharma, bAra prakArano tapa gharma vagere zama-dama-guNayukta bhavya prANIonA kalyANa mATe jemane khudanuM jIvana arpaNa karI dIdhuM che teone guru samajavA. dharma - "ahiMsA paramo dharma" ja dharmanuM mukhya lakSaNa che. enI sAthe kSamA-tapa-dAna-brahmacarya - deva - guru saMghanI pUjA, svadharmIonI upAsanA - bhakti karavI, je dharmathI koI paNa prANIone takalIpha na thAya ane bhaviSyamAM svarga-mokSanI prApti thAya ene dharma samajavo. tyAra bAda sUrijIe muni gharma pAMca mahAvrata ane zrAvaka (gRhastha) 112 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanAM bAra vrata ane enA AcAra - vyavahAranuM khUba ja vistArathI varNana karyuM. jeno prabhAva janatA upara evo paDayo ke te ja sthaLe rAjA Adi 45,000 ghara pavitra jaina dharmano svIkAra karI ane hajAro lAkho pazuone abhayadAna ApyuM. rAjAnI pUrvAvasthAmAM guru prAgvATa brAhmaNa hatA teoe kahyuM ke prabhu ! amArA pUrvajonI sAthe amAruM paNa kaMIka nAma rAkhavuM joIe ke ame ApanA upadezathI jainadharmane svIkAra karyo che. eTale sUrijIe enA uparanI saMghanI prAgvATa jJAtinI sthApanA karI. AgaLa jatAM e ja jAtinuM nAma "poravADa" paDayuM, e ja mujaba zrImALa nagara ane padmAvatI nagarInI AsapAsa vicarIne hajAro-lAkho manuSyone pratibodhIne jena banAvI e ja pUrva jAtiomAM zAmila karatA gayA. tethI A jAtiono khUba vistAra thayo. pUjyazrInA upadezathI zrImALanagaramAM zrI RSabhadeva bhagavAnanuM ane padmAvatI nagarImAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM vizALa jinamaMdira banAvyA tathA te prAMtomAM bIjA paNa ghaNA jaina maMdironI pratiSThA pUjyazrInA karakamaLothI thaI zrImALanagara prAMtamAMthI siddhAcalajIno eka bhAre moTo saMgha nikALyo hato, ane AbunA maMdirono jirNoddhAra paNa A ja saMghe karAvyo hato. vagere pUjyazrInA upadezathI aneka dharmakAryo thayAM. AcAryazrI svayaMprabhusUrijI pAse aneka deva-devIo paNa vyAkhyAna sAMbhaLavA AvyA karatA hatAM. eka samayanI vAta che. zrI cakezvarI, aMbikA, padmAvatI ane siddhAyikA devIo sUrijInuM vyAkhyAna sAMbhaLI rahI hatI. te samaye AkAzamArgathI ratnacUDa vidyAdhara saparivAra zrI naMdizvara dvIpanI yAtrA karIne siddhAcaLajInI yAtrA karavA jaI rahyo hato. tenuM vimAna AcArya zrI svayaMprabhasUrijI upara thaIne jaI rahyuM hatuM. te sUrijInI upara AvatAM ja aTakI gayuM. te joIne ratnacUDa vidyAdharanAyaka vicAravA lAgyo ke mAruM vimAna rokavAvALo koNa che? upayoga mUkatAM khabara paDI ke meM jaMgama tIrthanI AzAtanA karI che. A khoTuM thayuM. ane jhaTa vimAnamAMthI UtarI sUrijIne vaMdana karI potAnI bhUlanI mAphI mAMgI. AcAryazrIe dharmalAbha Apyo ane ajANatAM thayelI bhUlanI mAphI ApI. bAda 113 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnacUDa rAjA saparivAra sUrijInuM vyAkhyAna sAMbhaLavA besI gayo. AcAryazrIe vaiirAgyamaya dezanA ApI. saMsAranI asAratA ane manuSyajanmanI durlabhatA samajAvI vagere upadezanI asara vidyAdhara nAyakanA komaLa hRdaya para evI paDI ke teo khuda saMsAra choDI sUrijInI pAse cAritra levA mATe taiyAra thaI gayA. paraMtu eka prazna enA dilamAM evo utpanna thayo ke te jhaTa Ubho thaI ane sUrijIne kahevA lAgyo ke - "suguru mama vijJApiyati mama paramparAgata zrI pAzvarnAtha - jinasya pratimAsti tasya vandano mama niyamo'si sArAvaNalaMkezvarasya caityAlasya abhavat yAvat rAmeNa laMkA vidhvaMsitA tAvad madIyA pUrvajena candracUDanarathAnena vaitADhaya AnitA sApratimA mama pAzvAsti tathA saha ahaM cAritraM grahISyAmi / " bhAvArtha - je samaye rAmacandrajIe laMkAne vidhvaMsa karyo hato te samaye amArA pUrvaja candracUDa vidyAdharono nAyaka paNa sAthe hato. anyonya cIjavastuonI sAthe rAvaNanA maMdiramAMthI lIlApannAnI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA vaitADhayagiri para laI Avyo hato, te anukrame Aje mArI pAse che. mAre aTaLa niyama che ke huM te pratimAnAM darzana-pUjA karyA vinA anna-jaLa nathI leto, mArI IcchA che ke bhagavAnanI pratimA sAthe rAkhIne dIkSA laI bhAva-pUjA karato thako mArA pUrva niyamane akhaMDita rAkhuM ! AcAryazrIe potAnA zrutajJAna dvArA bhaviSyanA lAbhAlAbha para vicAra karIne kahyuM ke "jahAsukhamu" eTale vidyAdharono rAjA ratna cUDa bhAre utsava manAvavA sAthe potAnA vimAnavAsI pAMcaso vighAgharonI sAthe dIkSA levA taiyAra thaI gayo. "ma Ama jJAtthiA tau rIkSA hatA zeSa vidyAdharo dIkSAnI anumodanA karatA thatA zrI zatruMjayAdi tIrthonI yAtrA karI vaitADhayagiri upara jaI badhA samAcAra ApyA. tyAra bAda ratnacUDa rAjAnA putra kanakacUDane rAjagAdI upara besADayo. ane te sahakaa AcAryazrIne vaMdana 114 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA mATe Avyo. ratna cUDa muninAM darzana karI pahelAM to olaMbho Apyo ane pachI cAritranI anumodanA karI dezanA sAMbhaLI vaMdana namaskAra karI visarjana thayA. ratnacUDa muni anukrame gurumahArAja vinaya vaiyAvacca-sevA-bhakti karatAM karatAM "krameNa dvAdazAMgI caturdaza pUrva babhUva" kahevAnI AvazyakatA nathI ke pahelAM to emano janma ja vidyAdhara vaMzamAM thayo hato, bIjuM teo vighAgharonA rAjA hatA. trIjuM vidyAnidhi guru caraNAviMdanI sevA karI, pachI kaMI vAtanI khAmI hoya ? teo svalpa samayamAM dvAdazAMgI-cauda pUrvadi sarvAgama ane aneka vidyAnA pAragAmI thaIgayA. eTaluM ja nahIM paraMtu dhairya gAMbhIrya zaurya - rtaka vitarka syAdvAdi aneka guNomAM nipuNa thaI gayA. A bAja AcAryazrI svayaMprabhasUri zAsanonnati - zAsanasevA Adi karatA, aneka bhavya jIvono uddhAra karatA karatA potAnI aMtima avasthA jANI ratnacUDa munine yogya samajIne AcArya padArpaNa karyuM. "guruNA svapade sthApitaH zramaddhIra jinezvarAt dvapaMcAzat varSe pUra) nAvArtha para sthApitAH paMcazata sAdhusada ghaNAM vicatti !" bhagavAna mahAvIranA nirvANa bAda para varSe ratnacUDa munine AcAryapada para sthApana karI 500 munionI sAthe pRthvItaLa paTa vihAra karavAnI AcArya zrI svayaMprabhasUrie AjJA ApI. bIjA hajAro sAdhu - mahAtmA AcAryazrI ratnaprabhasUrinI AjJAthI anyonya prAMtomAM vihAra karavA lAgyA. A bAju svayaMprabhasUri saMlekhanA karIne aMtamAM zrI siddhagiri upara eka mahInAnuM anasana karI svargamAM utpanna thayA. Iti. zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pAMcamI pATa para AcArya svayaMprabhasUri thayA ! teozrIe potAnA jIvanamAM varNa jaMjIrone toDIne "mahAjana" saMghanI sthApanA karI. jena saMgha upara moTo upakAra karyo. lagabhaga 20 lAkha manuSyone jaina dharmanI dIkSA ApI. AkAzamAM jyAM sudhI caMdra-sUryanuM astitva raheze tyAM sudhI jena jAtimAM teozrInuM nAma amara raheze. jena koma sadevanA mATe Apane upakAranI AbhArI che. kAraNa zrImALa-poravALa jAtionI sthApanA ane aneka rAjA-mahArAjAone dharmabodha ! 115 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkho pazuone jIvatadAna ane yajJamAM hajAro pazuonuM balidAna rUpa mithyA-kukarmIono jaDa mULathI nAza karI devo vagare ghaNI ja dharma ane dezanI unnati thaI. A badhuM ApazrInI kRpAnuM ja phaLa che. upakeza paTTana (hAlamAM jene oziyA nagarI kahe che) nI sthApanA zrImAla nagarano rAjA jayasena jaina dharmanuM pAlana karato thako aneka puNyakArya karyAM. paTTAvalI naM. 3 mAM lakhyuM che ke jayasena rAjAe potAnA jIvanamAM 1800 jIrNa maMdirono uddhAra ane 300 navA maMdira banAvyAM. ane 64 vAra tIrthono saMgha kADhayo. ane kUvA, taLAva, vAvaDIo vagere banAvarAvIne dharma ane dezanI khUba ja sevA karI anaMta puNyopArjana karyuM, ApazrInuM vizeSa lakSa sAdharmikonI tarapha vadhAre hatuM. jaina dharma pAlana karavAvALAonI saMkhyAmAM Ape ghaNI vRddhi karI. jayasena rAjAne be rANIo hatI. moTI rANIno * putra bhImasena. nAnIno putra candrasena. temAM bhImasena to potAnI mAtAnA guru brAhmaNonA paricayathI zivalIMgopAsaka hato. ane candrasena parama jainopAsaka hato. banne bhAIomAM kyAre kyAreka dharmavAda thayA karato temAM kyAre kyAreka to dharmavAda eTaluM jora pakaDI leto ke eka-bIjAnuM apamAna karavAmAM paNa pAchA nahIM paDatA. A vAta rAjA jayasena sudhI pahoMcavAthI rAjAne bhAre du:kha thatuM. bhaviSyanA mATe rAjA vicAramAM paDI gayo ke bhImasena moTo che. paraMtu ene rAja ApavAmAM Ave to te dharmAMdhatAnA kAraNe ane brAhmaNonA pakSapAtamAM paDI jaina dharma ane jainopAsakonuM avazya apamAna karaze. ane jo candrasenane rAja ApI devAmAM Ave to rAjyamAM avazya vigraha pedA thaze. A vicAramAM gothAM khAtAM rAjAne eka paNa upAya na maLyo paraMtu samaya to potAnuM kArya karyA ja kare che. rAjAnI cittavRttine joI eka divasa candrasene pUchyuM ke pitAjI ApanA dilamAM zuM vicAro cho ? enA javAbamAM rAjAe sArI paristhiti batAvI. candrasene namratApUrvaka madhu2 vacanomAM kahyuM Jain Educationa International 116 For Personal and Private Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke pitAjI Apa to jJAnI che. Apa to jANe ja che ke sarva jIvo karmAdhIna che, je je jJAnIoe joyuM che athatu jevI bhavitavyatA haze ema ja thaze. Apa ApanA dilamAM zAMti rAkho. jaina dharmano e ja sAra che. mArA taraphathI Apa khAtarI rAkho ke mArI nasomAM ApanuM jyAM sudhI khUna haze tyAM sudhI huM tana-mana-dhanathI jaina dharmanI sevA karIza. A sAMbhaLI rAjA jayasenane parama saMtoSa thayo. adyapi potAnI aMtima avasthAmAM maMtrIo tathA umarAvone khAnagImAM A sUcana karI dIdhuM ke mArA pachI rAjagAdI caMdrasenane Apajo. kAraNake te rAja ke sarva kAryomAM yogya che vagere sUcana karI dIdhuM. antamAM rAjA to arihantAdi paMca parameSThinuM smaraNa karavApUrvaka A mRtyuloka ane nAzavaMta evA zarIrano tyAga karI svargamAM prasthAna karI dIdhuM. rAjAnA mRtyunA samAcAra sAMbhaLatAM ja nagaramAM zokanAM vAdaLo chavAI gayAM. hAhAkAra macI gayo. tyAra bAda badhA loko maLIne rAjAnI aMtima kriyA moTA mahotsavapUrvaka karI. bAda rAjagAdInA viSayamAM be mata thaI gayA. eka matanuM kahevuM hatuM ke bhImasena moTo che eTale rAjyano adhikArI bhImasena che. jyAre bIjo mata kahI rahyo hato ke mahArAjA jayasenanuM aMtima kahevuM hatuM ke rAjya caMdrasenane ApavuM ane candrasena rAjaguNa dhairya-gAMbhIrya vIratA dhIratA-parAkrama ane rAjataMtra calAvavAmAM hoziyAra che, A banne pakSone vAdavivAda eTalo badho vadhI gayo ke jeno nirNaya karavo bhUjAbaLa upara AvI gayo. paraMtu candrasene potAnA pakSakArone samajAvI dIdhA ke mArI to rAjyagAdInI IcchA nathI, Apa ApanI haTha choDI do, kAraNa ghara lezamAM bhaviSyamAM bhAre hAni thaze vagere samajAvavAthI teno svIkAra karI lIdho. basa, have to brAhmaNo vagere zivopAsakonuM pANI nava gaja caDhI gayuM. sarva prathama ja bhImasena rAjAe potAnI rAjasattAno jora-julama jeno upa2 ja jamAvavo zarU karI dIdho. kyAre kyAreka to rAjasabhAmAM paNa candrasenanI sAthe dharmayuddha thavA lAgyuM, tyAre candrasene kahyuM ke mahArAja have Apa jyAre rAjagAdI upa nyAya karavA beso tyAre ApanuM kartavya che ke jenone ane zivone eka ja dRSTithI juo. jema mahArAja jayasena parama 117 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina hovA chatAM paNa banne dharmavALAone samAna dRSTithI jotA hatA. huM Apane barAbara kahuM chuM. Apa jo ApanI kUra nItino prayoga karazo to ApanA rAjyanI je AbAdI che te Akhara sudhI rahevI asaMbhava che. vagere ghaNuM samajAvyuM, paraMtu sAthamAM brAhmaNa loko paNa rAjAnI anabhijJatAnA bahAne jenAthI badalo levA cAhatA hatA. bhImasenane rAjagAdI maLI tyArathI ja jeno upa2 jalama gujAravo prAraMbha thaI gayo hato. Aje to teo jene loko pUrI tarahathI taMga AvI gayA hatA, tyAre candrasenanI adhyakSatAmAM jenonI eka virATa sabhA bharAI. temAM A prastAva pAsa thayo ke badhA ja jenoe A nagarano tyAga karI devo, vagere ! bAda candrasena potAnA dazaratha nAmanA maMtrIne sAthe laIne Abu tarapha cAlyo gayo. tyAM eka unnatabhUmi joI zubha zukana - mUhartamAM nagara vasAvavo prAraMbha karyo. tyAra bAda zrImALa nagarathI 72,000 gharo jemAM 5,500 ghara arabAhyi pati ane 10,000 hajAra gharo lagabhaga kroDapatinA hatA. teo baghA potAnA kuTuMba-parivAra sAthe nUtana nagarImAM AvI gayA. te nagarInuM nAma candrasena rAjAnA nAma para candrAvatI rAkhI dIdhuM. prajAnI ThIka ThIka jamAvaTa thayA bAda candrasenane tyAMnA rAjapada upara abhiSeka karI dIdho. nagarInI AbAdI evI rIte thaIke TUMka samayamAM nagarI devaloka jevI banI gaI. rAjA candrasenanA putra zivasene bAjumAM ja zivapurI nagarI vasAvI dIdhI. te paNa suMdara AbAdI unnati upara vasI gaI. A bAju zrImALanagaramAM je zivopAsaka hatA te ja loko tyAM rahI gayA. nagaranI hAlata joIne rAjA bhImasena vicAramAM paDI gayo ke brAhmaNonA ghokhAmAM AvIne meM barAbara nathI karyuM, mArA rAjyanI A hAlata thaI vagere zocavA lAgyo. paraMtu vahI gayelI vAtano have pazcAttApa karavAthI zuM thAya ? rahI gayelA nAgarikonA mATe zrImALa nagaranA traNa vibhAga paDayA. temAM pahelA vibhAgamAM kro DAdhipati, bIjAmAM lakSAdhipati ane trIjAmAM sAdhAraNa loko evI racanA karI zrImALanagaranuM nAma "bhinnamALa" evuM nAma rAkhI dIdhuM. tyAM caMndrasene potAnA nAme candrAvatI nagarInI AbAdI karI 118 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI. candrasene candrAvatI nagarImAM aneka jaina maMdiro banAvyA hatAM. jemAM pratiSThA AcArya zrI svayaMprabhasUrinA hAthe thaI hatI. astuM. candrAvatI nagarI vikramanI bAramI-teramI zatAbdI sudhI to khUba ja AbAdIvALI hatI. 360 gharo to phakta karoDapationAM hatAM ane pratyeka karoDapationI taraphathI haMmezAM svAmI vAtsalya thayA karatA hatA. paTTAvalIthI jANavA maLe che ke candrAvatImAM 300 jinamaMdira devabhavana samAna hatA. Aja tenA khaMDera mAtra rahI gayA che. e samayanI ja balihArI che. A bAjuM bhinnamALa nagara zivopAsako - vAmamArgaonuM nagara banI gayuM. tyAMnA kartA-hartA brAhmaNo hatA. rAjA bhImasena to eka mAtra nAmano ja rAjA rahyo hato. rAjA bhImasenane be putra hatA eka zrIpuMja bIjo upaladeva. paTTAvalI naM. 3 mAM lakhyuM che ke bhImasenano putra zrIpuMja ane zrIpuMjano putra surasundara ane upaladeva hatA paraMtu samayanuM joDANa karatAM pahelAnI paTTAvalInuM kathana barAbara maLe che. mahArAjA bhImasenanA mahAtmAtya candravaMzIya suvaDa hato enA nAnA bhAInuM nAma uhaDa hatuM. suvaDanI pAse aDhAra kroDa dravya hatuM tethI te pahelA vibhAgamAM ane uhaDanI pAse navANuM lAkha dravya hovAthI te khIjA vibhAgamAM vasato hato. eka samaye uhaDanA zarIramAM takalIpha thavAthI tene vicAra Avyo ke ame be bhAIo hovAthI eka bIjAnAM sukha du:khamAM kAma nathI AvatA. eTale eka lAkha dravya moTA bhAIthI laI kroDapati banIne pahelA vibhAgamAM jaI vasu. savAre uhaDe potAnA bhAInI pAse jaIne eka lAkha dravyanI yAcanA karI paraMtu bhAIe kahyuM ke tArA vagara prakoTamAM khoTa nathI (bIjI paTTAvalImAM lakhyuM che ke bhAInI strIe evuM kahyuM) ke tuM karaja laIne kroDapati banavAnI koziza kare che. vagere ahaMkArI vacana sAMbhaLI uhaDane bhAre du:kha thayuM ne tyAMthI jaladI nIkaLI potAnA makAne gayo ane eka lAkha dravya banAvavAno upAya vicAravA lAgyo. A bAju yuvarAja zrIpuMja ane rAjakumAra upaLadevane ApasamAM koI sAdhAraNa vAtamAM bolAcAlI thaI gaI enA kAraNe Jain Educationa International 119 For Personal and Private Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpuMje kahyuM bhAI Avo hukama to tame potAnA bhUjA khaLe rAja jamAvo tyAre ja cAlaze ? A meNAno mAryo upaladeva pratijJA karI lIdhI ke jyAre huM mArA bhUjabaLathI rAjya sthApana karIza tyAre ja Apane moDhuM batAvIza. basa eno sahAyaka uhaDa maMtrI vyagra cittamAM beTho ja hato. banne ApasamAM vArtAlApa karI pratijJApUrvaka bhinnamALa nagarathI nIkaLI gayA ane cAlatA cAlatA rastAmAM eka sa2dA2 maLyo eNe pUchyuM kumAra sAheba Aje kaI tarapha caDhAI karI che ? upaladeve kahyuM ke ame eka navA rAjyanI sthApanA karavA jaI rahyA chIe, pharI puchyuM A sAthe kauna che ? A mAro maMtrI che. pelA saradAre kahyuM kumAra saheba rAjya sthApana karavuM koI bALakono khela nathI, ApanI pAse kaI evI sAdhana-sAmagrI che ke jenAthI Apa rAjya sthApana karI zakazo ? kuMvare kahyu ke amArI bhujAomAM badhI sAmagrI bharI che ke jenA sahAre ame navA rAjyanI sthApanA karI zakIzuM. vIratAbharyAM vacano sAMbhaLIne saradAre AmaMtraNa ApyuM ke samaya khUba ja kharAba che. eTale rAtri amAre tyAM vizrAma karo kAle savAre padhArazo. ghaNoja Agraha hovAthI kumAre svIkAra karyo ane saradAranI sAthe cAlyo. te saradAra hato vairATa nagarano rAjA saMgrAmasiMha. kumArane ghaNA satkArapUrvaka potAnA nagaramAM lAvyo ghaNuM svAgata karyuM. tenA guNo zaurya-dhairya gAMAEryAdi aneka saddaguNothI mugdha thaI rAjA saMgrAmasiMhe potAnI putrInI sagAI upaladeva kumAranI sAthe karI dIdhI. rAta tyAM rokAI ane bIjA divase savAramAM tyAMthI cAlI nIkaLyA. rastAmAM azva vepArIonI pAsethI 55 ghoDA (paTTAvalI naM. 3 mAM 140 ghoDA) kharIdyA, lakhyuM che ke rAjya sthApana thayA bAda paisA ApavAnI zarta upara ghoDAnI kharIdI karI tyAMthI ravAnA thaI helIpura (dillI) pahoMcyA. tyAM zrI sAdhu nAmano rAjA rAjya karato hato. te cha mahinA rAjyanuM kAma karato hato ane cha mahinA aMtaHpuramAM raheto hato. upaladeva rAjakumAra haMmezAM rAjadarabAramAM jato hato ane eka eka azva bheTa karyA karato hato. jyAre kumAre 180 divasamAM badhA ghoDA bheTa karI dIdhA tyAra bAda eka divasa rAjA rAjyasabhAmAM Avyo ane tene ghoDA bheTa karyAnI 120 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta sAMbhaLI tyAre upaladeva kumArane bolAvyo, ane hakIkata pUchI. tyAre kumAre kahyuM ke bhinnamALanA rAjA bhImasenano putra chuM. navuM nagara vasAvavA mATe thoDI jamInanI yAcanA karavA mATe ahIM Avyo chuM. (A viSaya paTTAvalIonA sivAya bIje paNa kavitAomAM maLe che) paraMtu te zAyada pAchaLathI kavioe racelI jaNAya che. khera, rAjA sAdhue kumAranI vIratA upara mugdha thaI eka ghoDI ApI ane kahyuM ke jAo jyAM upara ujaDa bhUmi juo tyAM ApanuM navuM nagara vasAvajo, te samaye bAjumAM ja eka zakuni beTho hato teNe kumArane kahyuM ke jyAM ghoDI pezAba kare tyAM ja ApanuM navuM nagara vasAvI dejo. Aja zukana upara rAjakumAra ane maMtrI tyAMthI ghoDesavArI karI cAlI nIkaLyA. kramaza: savAra thatAM ja maMDorathI thoDe dUra ujaDa bhUmi paDI hatI tyAM ghoDIe pezAba karyo. basa tyAM ja chaDI ropI dIdhI. nagara vasAvavAno prAraMbha karI dIdho. uchInI jamIna hovAthI te nagaranuM nAma uhasapana rAkhI dIdhuM. maMtrIzrI ahIM-tahIMthI lokone nagaramAM vasAvI rahyo hato, A samAcAra bhinnamALamAM thayA tyAMthI paNa upadeva ane uhaDanA kuTumbIjano ane nAgariko ghaNI ja saMkhyAmAM uhasa5namAM AvI gayA. "tato bhInamAlAt aSTAdaza sahastra kuTumba Agata; dvAdaza yojana nagarI jatA" A sivAya paNa ghaNI prAcIna kavitAo paNa maLe che. "gADI sahasa guNa tIsa. bhalA ratha sahasa igyAra aDhArA sahasa avatAra pAlA pAyaka nahI pAra, oThI sahasa aThAra, tIsa hasti mada jharaMtA. daza sahasa dukAna. koDa vyApAra karaMtA. paMca sahasa vina bhinnapAla se maNidhara sAthe mADiyA. zAha uhaDane upalade sahita, ghara bAra sAthe chADiyA" // 1 // bhale upaladeva ane uhaDanA kuTumba aDhAra hajAra ane bAkInA pAchaLathI AvyA haze ? paraMtu e to cokkasa che ke bhinnamALa tUTIne uhasapaTTana vasyuM cha! mULa paTTAvalImAM nagarano vistAra bAra yojanano 121 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ che sAthe khaMDora nagarI paNa e ja samaye mojuda hatI. uhazanuM nAma saMskRta graMthomAM upakezapaTTana lakhyuM che. uhazanuM apabhraMza "oziyA" thayuM che. vaMzAvalIothI jANavA maLe che ke vartamAna oziyAthI 12 mAIla tivI gAma che. te telIpura hatuM. 6 mAIla khetAra kSatriyapurA 24 mAila lohAvaTa gAma che. tyAM pa2 oziyAno daravAjo hato. jenA jUnA kaMIka cihno Aje paNa khodakAma karatA maLe che. thoDAM ja varSo pahelAM tivarInI bAjumAM khodakAma karatA samaye eka zikharabaddha jainamaMdira jamInamAMthI nikaLyuM che vagere pramANothI uhazapura. zrI jaina jAti mahodaya prakaraNa cothuM pariziSTa naMbara - 3 (zrImALa jJAti) zrImALa jJAti : zrImALa jJAtinuM utpattisthAna zrImALanagara che. ane A jJAtinA pratibodhaka AcArya zrI svayaMprabhasUri jeo bhagavAna zrI pArzvanAthanI pAMcamI pATe thayA che. A jJAtinA aitihAsika pramANonA viSayamAM ame pahelAM ja lakhI che ke cUkyA A jJAtino zRMkhalAbaddha ItihAsa jevo joIe evo maLato nathI. chatAM eTalA mAtrathI ame sarvathA hatAza paNa thatA nathI. kAraNa zodha-khoLa karavAthI evA ghaNA pramANo maLI paNa zake kharA ? hamArI paTTAvalIonA pramANone sthAI karI rahyA che tenuM thoDuM pramANa ahIM ApavuM samucita gaNAze. (1) vimala prabaMdha ane vimala caritra zrIkAra sthApanA pUrva !! zrImAla dvAparAntare / zrI zrImAla iti jJAti sthApanA vihitAzriyAH || bheTa taNi lami vApari ! zrI prasAda suraMgau karI thApI mUrati muhUrta joI ! lami lakhaNavanti hoI dvApara mAI je huI thApanA ! sahunA bhaya TaLyA pApanA ! zrIgotrajA zrImALI taNI karaI ciMtA prasAda bhaNi / / Jain Educationa International 122 For Personal and Private Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ A lekhothI zrImALa nagaranI eTalI badhI prAcInatA siddha thAya che ke te dvAparanA aMtamAM vasyuM che. ane A ja nagaranA nAme "zrImAla" jJAtinI utpatti thaI ane zrImALa jJAtinI gautraja lakSmIdevI che. (2) vimaLa cAritramAM evo paNa ullekha maLe che ke upakezapuranI sthApanA samaye zrImALa nagaranA ghaNA kharA lokoe AvIne upakezapuramAM vAsa karyo. te loko ghaNA ja dhanADhaya ane pratiSThita tathA moTA-moTA vyApArIo hatA. eTalA ja mATe upakezapura nagara thoDA ja samayamAM vepAranuM eka kandrasthAna banI gayuM. yAcakonI AjIvikA emanA yajamAno upara nirbhara hoya che. tethI karI jyAM yajamAno jAya tyAM yAcakone paNa javuM paDe che. e niyamAnusAra zrImALa nagaranA loko AvIne upakezapuramAM vasyA tyAre temanA yAcako (brAhmaNo) paNa emanI pAchaLa-pAchaLa upakezapuramAM AvIne vasyA. te yajamAno upara brAhmaNono kara eTalo joradAra hato ke "paMca zatIzaSoDazAdhiyuM" arthAt 516 TakAno lAga dANA rUpa TekSa hato, AvA julmI karathI janatA te jamAnAmAM ghaNI ja duHkhI hatI. paraMtu te lobhAnaMdI brAhmaNonA julamathI te jamAnAmAM chUTavuM koI sahaja khAta nahotI. eka samayanI vAta che ke jaina maMtrI uhaDa vepAra nimitte mleccha dezamAM jaIne Avyo hato enA kAraNe brAhmaNoe TharAva karI dIdho ke uhaDa maMtrI mleccha dezamAM jaIne Avyo che enA kAraNe ene tyAM kriyAkAMDa koI paNa brAhmaNa nahIM karAve, jyAM sudhI zuddhi nahIM karAve kAraNa emAM paNa brAhmaNone bhAre lAbha hato. tyAre maMtrIzvara te brAhmaNothI thAkIne potAnA nagaravAsI tamAma bhAIone sukhI banAvavAnI niyatathI potAnA dravyanI sahAyatAthI mleccha dezamAMthI eka moTI senA kholAvIne pelA prapaMcI brAhmaNonI pAchaLa kAme lagADI tyAre brAhmaNo taMga AvI jaIne upakezapurathI bhAgIne zrImALa tarapha cAlyA gayA. senAe paNa teono pIcho choDayo. brAhmaNo zrImALa nagaramAM pesI gayA ane mlecchoe zrImALa nagarane gherI lIdhuM. jyAre nagaranA agresara 123 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokoe svecchone sainya lAvavAnuM kAraNa pUchyuM tyAre svecchAe badhI vAta kahI saMbhaLAvI. aMtamAM kahyuM ke A brAhmaNa loko upakezapuravAsIo uparano kara choDI de to ame pAchA haTI jaIzuM, eTale brAhmaNoe nAgariko sAthe samajUtI karI upakezapuravAsIo upara je brAhmaNoe julamI TekSa nAkhyo hato te kAyamanA mATe baMdha karI dIdho. tyAre mleccha loko potAnI senA laI upakezapura AvI uhaDa maMtrIne vigatavAra vAta kahI saMbhaLAvI, tyAre maMtrIzvare upakezapuramAM uddaghoSaNA karAvI dIdhI. A viSayamAM lekhakazrIe samarAditya kathAno sAra bhAga ahIM Apyo che. "tasmAt upakeza jJAtinAM guruvo brAhmaNA nahi / uesa nagara sarvaM kararINa samRddhi mattA // sarvathA sarva nirmukta mueza nagaraM param / tatpramRti saMjAtamiti loko pravINam // " bhAratIya anyoanya jJAtionA guru brAhmaNo che. paraMtu upakeza jJAti (osavALa jJAti)nI sAthe brAhmaNono kaMI paNa saMbaMdha nathI. enuM kAraNa upara lakhelI kathA ja barAbara bese che. A lekhathI e siddha thAya che ke upakezapuranI sthApanAnA pahelAM zrImALa nagara bhAre jAhojalAlImaya hatuM. upakezapurano samaya vikrama pUrvanI pAMcamI zatAbdI lagabhagano che. to zrImALa nagara AnAthI keTaluM prAcIna hovuM joIe eno vicAra vAMcakoe svayaM karavo joIe. (3) zrImALa nagaranA talAcI upara eka jaina maMdiranA khaMDeramAM prAcIna zilAlekha maLyo che. jeno akSarAMsa nakala "prAcIna jena lekha saMgraha" bIjA bhAgamAM lekhAMka 402 mAM Apyo che. teno pahelo zloka ahIM ApavAmAM Ave che. I. // yaH puruSa mahAsthAne zrImAla svymaagtaaH| - sadeva zrI mahAvIroM dayA (dA) sukha saMpada // 1 // A lekha vi. saM. 1333 Aso suda, 14 ne lakhelo che. A samayanI pUrve amArA AcAryonI e mAnyatA hatI ke bhagavAna 124 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra svayaM-khuda zrImALa nagaramAM padhAryA hatA. paraMtu lekha samaye pUrvanA keTalA prAcIna kALathI A mAnyatA cAlI AvI haze eno nirNaya karavA hAlamAM ahIM amArI pAse koI sAdhana nathI, paraMtu e anumAna thaI zake che ke koI prAcIna graMtha tathA paraMparAthI cAlI AvatI mAnyatAne lekhanA samaye lipIbaddha karI hoya. haze .. tAtparya A che ke agara bhagavAna mahAvIranA samaye zrImALa nagara sArI unnati para hoya to tamArI paTTAvalIonA pramANathI A lekha maLato che. (4) mahAjana vaMza muktAvali nAmanA pustakamAM lakhyuM che ke, bhagavAna gautamasvAmIe zrImALa nagaramAM padhArIne rAjA zrImaddhane upadeza dvArA jena banAvyo hato. ane enI zrImAla jJAti sthApana karI hatI vagere. AmAM rAjA ane AcAryanA nAmo amArI paTTAvalIthI vadhAre che. paraMtu zrImALa nagarathI zrImALI jJAtinI utpattino samaya amArI paTTAvaliothI maLatI-jhulatI che. (5) upakeza gaccha caritra, prabhAvika caritra, prabandha ciMtAmaNi ane tIrthakalpAdi, prAcIna ane arvAcIna graMthomAM zrImALa naga2, zrImALapura, zrImALakSetra, zrImALa mahAsthAnAdino prayoga dRSTigocara thAya che, A graMthakAroe zrImALa nagarane eTaluM badhuM prAcIna mAnyuM che ke jeTaluM paTTAvalikAoe mAnyuM che. (6) upakezagaccha prAcIna paTTAvalimAM evo paNa ullekha maLe che ke zrImALanagaranA lokone rAjA taraphathI ghaNI takalIpho veThavI paDatI hatI, AkharamAM teoe lAcAra thaI zrImALanagarano tyAga karI candrAvatI nagarI vasAvI ane anya sthAnono sahAro lIdho. bAkI rahelI nagarInI vyavasthA bhImasena rAjAe karI ane nagarane AbAda karyuM enA kAraNe zrImALanuM nAma bhinnamAla thayuM, tyAMthI paNa ghaNA loko upakezapuramAM jaI vasyA tyAre bhinnamAlanI sAdhAraNa sthiti rahI gaI hatI, vagere. A hAlatamAM amArA graMthakAroe koIka jagyAe prAcIna nAma zrImALa koIka jagyAe arvAcIna nAma bhinnamAlane prayoga potAnA graMthomAM karyo che. A prathA kevaLa A 125 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagara mATe ja nathI paraMtu jAvalIpura - mADavApura - upakezapura - nAgapura, zAkammarI, Adi sthAnonAM mULa nAmo badalI anukrame, jAlora, oziyo, nAgaura, sAMcaTa A nAme pracalita thayA bAda paNa keTalAka zilAlekho ane graMthakAroe mULa nAmono ja upayoga karyo ane keTalAka lekhakoe pracalita nAmono ullekha karyo, A mujaba zrImALa-bhinnamAlanA viSayamAM paNa samajavuM. (7) zrImALa nagaranA mATe zrImALa purANamAM khUba ja vistArathI ullekha maLe che. paraMtu zrImALa purANa eTaluM prAcIna nathI, ke jeTaluM zrImALa nagara prAcIna che. tathApi zrImALa purANanI racanAnA samaya pahelAM zrImALa nagara dvAparanA aMtamAM vasyAnI mAnyatA pracalita avazya hatI te keTalA prAcIna samayanI hatI eno nirNaya sAdhana maLatAM prakAzita karavAmAM Avaze. (8) "zrImALa vANiyAonA jJAtibheda" nAmanA pustakamAM je pro. maNIbhAI bakorabhAI vyAsa suratavALAe lakhI che. prastuta pustakamAM zrImALanaga2 ane zrImALI jJAtinA viSayomAM lekhaka mahodaye purANika pramANa sAthe aitihAsika pramANa dvArA siddha karI dIdhuM che ke upakezapuranI pahelAM zrImALanagara tUTatAM ja upakezapura vasyuM che. upakezano samaya - vi. saM. 400 varSa pahelAMno che to zrImALanaga2 to enAthI prAcIna hovuM svAbhAvika che. chatAM A viSayamAM amArI zodha-khoLa cAlu che. jema jema pramANa maLatA jaze tema tema amo vidvAnonI sAme mUkatAM jaIzuM. satyano svIkAra karavo e amAruM parama kartavya che. zrImALa jJAti vIroe potAnI jJAtinI eTalI unnati karI lIdhI hatI ke jenA dvArA jJAtinA moTA-moTA nAmI puruSonA nAmathI, vyApArathI ane gAmane nAmathI ane kaMI dharmakAryothI aneka zAkhA-prazAkha rUpa jAtio pracalita thaI gaI. jema ke osavALa jJAtimAM gautra ane jAtio vistRta rUpamAM che. evI ja rIte zrImALa jJAtimAM paNa gautra-zAkhA alaga alaga che. emAMthI thoDI jJAtionAM nAma ahIM ApavAmAM Ave che. 126 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgarI5, A kokapaDa, ubarA, kuMcalIyA, kaTArIyA, kahudhiyA, ThATha, kAlerA, kAdaIya, kurADIka, kALa kuThAriyA, kUkaDA, koDiyA, kokagaDha, kaMbojIyA, bagala, khAreDa, khIra, khIcaDIyA, ausaDIyA, galakarA, gapatANIyA, gadaIyA, gIlAhalA, gIroDIyA, gujariyA, gurjara, ghughariyA, ghughariyA, ghoMghaTiyA, caraDa, caMDi, cugAcaDiyA, cadarivALa, chakaDiyA, chAliyAM, jhalakaTa, jaMDa, juDivALa, jhAMTha, jhAma, cUMTaTAMka, TAMkaLiyA, gegaDa, DaherADAgaLa, phUgariyA, thora DhoLa, tavaLa, tADiyA, turakiyA, tusara, dUsAja, ghanAliyA, ghoyaNA, dhUpaDa, vANiyA tAvI, narTa, dikSiNodanAcaNa, nAMdarivALA, nirahaTiyA, nikaLa, nirahariyA, parimAla, paMcosaLiyA, paDavALA, paseraNa, paMco mU, paMcAsiyA, pAnANi, pApaNonA puraviyA, phalodIyA, phApha, phophaliyA, phUsamANa, bahApuriyA, ba2DA, bAdaliyA, baMdUbhA, bahAkarA, bavIsAja, bArIgotA, baheDA, vimaLA, nAyaka vicaDa, bohaliyA, bhAIlAla, pAMDiyA, AlodI, bhUvara, bhaMDAriyA, bhADUkA, bhosA, mahimavALe, mouriyA, mAdalapurI maLavI mAruM, mahaTA, mAMdodiyA, muzala, movA, muzarI, mudaDoyA, rADIyA, rAMkI khANa, rahAlIyA, lohArA, laDAsa, sagarIva, laDavALA, sAkIyA, saMbaDanI, siMdharA, sudhArA, sAvaTIyA, soha, kAThIgaNa, heDAu hiMDocA boharA, sAMgariyA, phalodara vagere. jJAtio ja zrImALIonI AbAdI ane unnati batAvI rahI che. sAmAnyatayA A jJAtiomAM be bheda che (1) vIzA zrImALI (vRddha sAniyA) (2) dazA zrImALI (laghu saniyA) A jJAtinA rIti rivAja - khAna-pAna, zaurya, vIratA, udAratA osavALonI jema jagata prakhyAta che. A jJAtinAM na2 ratnoe dezasevA, samAjasevA, dharmasevA, AdiAdi pavitra kAmo karI potAnI uvaLa kItine amara banAvI dIdhI che. emAM agresara vIronAM thoDAM nAmo ahIM ApavAmAM Ave che, jemAM sAMDAzA, rAkAzA, gopAzA, vAgAzA, DuMgarazI, bhImazI, punazI, pedAza, bhAdazA, narasiMha, meNamALa, rAjamALa, uddhAzA, bhojarAja, neNazI, khetazI, gharmazI, mIThAzA, TIlovANIyo, 127 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ satIdAsa, bhALIzA, harakhAzA, ToDaramala, bholAzA, devAlazA, tArAcaMda, ratnasI, narapALa, jagaDUzA, pAlhaNasI, udAyana, Amra arepALa, bherUzA, rAmAzA, bhAramala, jagajIvana vagere hajAro prasiddha puruSo thayA che. amArI zodhakhoLamAM amane jeTalo ItihAsa maLyo che te ame AgaLanA prakaraNamAM ApIzuM. ane ame amArA zrImALa jJAtinA agresara bhAIone nivedana karIe chIe ke ApanI jJAtinA vIra puruSono jeTalo ItihAsa maLe te amane mokalavAno prabaMdha karazo to AgaLanA prakaraNamAM ApavAmAM Avaze. AcArya svayaMprabhasUrinI pachI vikramanI AThamI zatAbdImAM AcArya zrI udayaprabhasUri thayA. teoe paNa ghaNA lokone pratibodha karI zrImALa jJAtimAM vRddhi karI hatI. udayaprabhasUrinA pahelAM zrImALI jJAti khUba ja unnati upara hatI. A viSayamAM ghaNA pramANo upalabdha che. pATTaNa (aNahIlavADa)nI sthApanAnA samaye seMkaDo zrImALa lokone candrAvatI ane bhInamALathI AmaMtraNa ApIne kholAvavAmAM AvyA hatA ane pATaNamAM vasAvyA hatA. teonAM saMtAna Aja sudhI pATaNamAM nivAsa karI rahyAM che. vizeSa zrImALa jJAtino ullekha AgaLanA prakaraNomAM lakhavAmAM Avaze. zrImAlI jJAtinA gotra - hariyANa gotranI utpatti A gautranI mukhya be zAkhAo che. eka vRddha sajanIya (vIsA) ane bIjI laghusajanIya (dazA) ane tenI peTA zAkhAo paNa che, te A pramANe che. AMbalIyA, maNIyAra, vahorA, vIMchI, vADIA, saIsA, guNA, kakA, graMthalIyA ane annA vigere, vikrama saMvata 795 mAM bhinnamAla nagaramAM zrImALI jJAtinA A cAra kroDa dravyano DAlika zaMkha nAme vaiSNava zeTha raheto hato. tene udayaprabhasUrie pratibodhI jaina karyo. tenA vaMzamAM vikrama saMvata 1111 mAM sahasA zAha nAme zeTha thayo. te vakhate bhinnamAla nagarano mogaloe nAza karavAthI te sahasA zAha tyAMthI nAsI thirAdi (tharAdamAM) AvelA acavADI gAmamAM AvI vasyo. tenA vaMzamAM thayelA mahIpatinA nAmanA zeThanI jogiNI nAmanI patnIthI AkA, vAMkA, nAkA, tathA nokA nAme cAra putro thayA. temAMthI vAMkAno putra kAlA ane tenevaInI nAme putra umaTA nAmanA gAmamAM AvI vasyo. 128 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ -: vIsA zrImALI jaina :- ] pU. mArA gurudeva zrI panyAsa pravara zrI vardhamAna sAgarajI ma. sA. nA pUrvajomAM 12 mI peDhImAM prasiddha thayela DuMgarazIbhAI teozrI potAnA jIvanamAM aneka dharmakAryo, saMgho tathA pradiSThAdi kAryo karavAthI teozrI DuMgarazImAMthI daMgANI tarIke temanI aTaka prasiddha thaI. te atyAre paNa daMgANI parivAra kuvALA ravelamAM (u. gu) che. teo bhInamAlathI sAMtalapura AvIne vasela ane tyAMthI nIkaLI ravela gAme Avela tyAMthI kuvALA ane kuvALAthI nIkaLI pATaNa AvIne vasela che. ane atyAre pATaNathI paNa muMbaI dhaMdhArthe jaI vasela che. pUjya panyAsazrInA saMsArI dAdA zrI vAghajIbhAI eka gAmamAM AvIne vasela tyAM eka samaye eka ghaTanA banela. vAghajIbhAInA gharamAM lIMbaDAnuM eka jhADa hatuM. te jhADa para rahela eka kAgaDAne te gAmanA eka ThAkare kAgaDAnI hatyA karI mArI nAkhyo te ja vakhate vAghajIbhAIe te ThAkarane jaNAvyuM ke tuM prAyazcita kara. ghaNuM kahyuM chatAM teNe prAyazcita na karyuM tyAre vAghajIbhAIe nirNaya karyo ke jyAM sudhI tuM prAyazcita nahIM kare tyAM sudhI huM A makAnamAM nahIM rahuM ane have pachI jyAM jaIza tyAM paNa bhADAnA makAnamAM rahIza. A pramANe teozrIe pratijJA karI ane te pratijJA teozrIe jIvanaparyata akhaMDa rAkhI ane bhADAnA makAnamAM ja rahyA. je atyAra sudhI temanA suputra amulakhadAsabhAI pachI tyAMthI nIkaLI kuvALA tyAMthI nIkaLI pATaNa AvIne vasyA. A che pUjyazrInA saMsArI dAdA zrI vAghajIbhAInuM jIvana vRttAMta. vinaya sAgara. 129 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ sANaMdIyA zrImALI jenA visA zrImALI gautra vaziSTa mULa cauhANa mAtA kuladevI aMbAjI pUjAya che. pahelAM dIkarAnI lApazI ze. pA kuTuMbamAM vaheMcavAnI. pahelA dIkarA kAnabuTa viMdhAya nahi. pahelA dIkarAne rU. 1 aMbAjI mokalyA pachI kaMdoro baMdhAya. dIkarAne nizALe bApathI mUkavA javAya. nahi. zrI bhInamAla nagarathI nIkaLI saM. 802 dhana pALazA pATaNa Avela tyAM 84 gAma IjAre rAkhyAM. vanarAja cAvaDAnA samayamAM saM. 851 mAM ratanapoLa pATaNamAM derAsara banAvyuM aneka pratimAo bharAvI nAta jamADI pATaNamAM siddharAja solaMkI sAthe aNabanAva banyo tethI rAjagharabhAI tyAMthI saradhAra gAme AvIne vasyA (saM. 1202 mAM) saMvata 1265 mAM saradhArathI siddhagirirAjana saMgha kaDhAvyo. ghare AvI nAta jamADI saradhAramAM saravaiyA rAjapUto sAthe takarAra thaI tethI te gAma choDI coTIlA AvI vasyA. saM. 1279 mAM tyAMthI gAMgaDa AvI vasyA tyAMthI 1325 mAM dholakA AvI vasyA. 1365 mAM karasana mahetA sANaMda AvI vasyA. karasana mahetAne traNa dIkarA hatA te pramANe (1) devAbhAI parivAra moTA mahetAvarI kahevAyo. (2) DAhyAbhAI parivAra nAnI mahetAvarI kahevAya ane (3) trIjA makanabhAIno parivAra te gAMdhI nakarI tethI gAMdhI kahevAyA. vartamAna sANaMdamAM rahetA jene uparanA traNa bhAIono parivAra samajavo. 130 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhInamAla tIrtha kAvya. ItihAsa prasiddha che bhInamAla gujarAtanI rAjadhAnI hatI. jagatu aMbA ahIMnI rANI hatI jeNe satI prathA pAlI hatI. puSpothI bagIcA sugaMdhita hatA phUlothI pUjA thatI hatI e samaye kahevAtuM hatuM te puSpamALa sasa majalAnuM sUrya maMdira hatuM pATaNanA killA dekhAtA hatA nagaronA avAjathI A Akho deza prakAzamAna hato. te samaye thayo moTo rAjA zrImALI jJAtinI vastI hatI je havana homa karAvatA hatA saMskRtano abhyAsa thato hato sarasvatInI pUjA-zobhA apAra hatI te samaye kahevAtuM zrImALa nagara ahIM mAgha kavi janmyA hatA govyAdhi SionA Azrama hatA bIjA dezothI AvIne kiMmata tenI aMkAtI hatI e samaye thayA kaMIka camatkAra vItarAganI pUjA thatI hatI vAvonA pANIthI hamezA tyAre dAnamAM motI maLatA hatA. 131 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane ratnonI sajAvaTa hatI te samaye kahevAtuM ratnamALa ahIM moTo samudra hato ane kuvALI saMkhyA moTI hatI nadIo kala kala vahetI hatI khetaronI zobhA nyArI hatI te samaye kahevAyuM AlamALa kSemakarInI pUjA thatI hatI zikharanI zobhA anerI hatI kalAkAranI te mUrti hatI jana-janamAM ati pyArI hatI te samaye thayuM zrImALa nagara ahIM daMDaka vana eka hatuM zrI rAme ahilyA tArI hatI - bhIlonI vastI khUba hatI je tIra kamAna calAvatI hatI dezamAM jyAre vipatti paDe tyAre dezanA hita mATe jAtI hatI te samaye kahevAyuM bhIllamAla. A bhUminA AkarSaNathI gajanavI samrATa ahIM Avyo hato kaNa varAha jevI mUrtine te kAphara toDavA Avyo hato te samaye thayA be hAla A deva bhUmi A mAtRbhUmi caraNamAM zIza namAvuM chuM tArI A amara gAthA dvArA 132 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ janatAnI AgaLa AvIne A gIta gAvAne Avyo chuM zrI pArzvaprabhunA caraNe namI vardhamAna" jhukato laLI laLI saMvata 2049 nA bhAdaravA sudI caturdazIe A gIta gAI pAvana thaIe dhanya ghaDIe. gaurIzaMkara durlabharAma (vaDagAma vALA) jana guNa gAyaka, bhojaka, keminI utpatti je vakhate A nagarI (bhInamAla)nuM nAma zrImAla nagara hatuM te vakhate zrImALI brAhmaNonI vastI hatI. te vakhate temAMnAM be kuTuMba. banne sagA bhAI hatA. te mahAna buddhizALI ane mahAna vidvAna hatA. jena munio pAse AvatA jatA hatA. ane temanI pAse javAthI temane AnaMda Avato hato. ane emane ema lAgyuM ke amArA putro jene munio pAse jAya ane vidyA le to amArA karatAM paNa sArA vidvAna thaI zake. tethI temanA bALakone jaina muni pAse bhaNavA mokalatA ane te bALako sArI rIte abhyAsa karavA lAgyA. te sAro abhyAsa karatA hatA ane jaina dharmanA baha sArA premI hatA. eTale emanA upara jaina muni mahArAja bahu prema karatA hatA. e chokarAo divase divase sArA buddhizALI thatA gayA. e bALako zrImALI brAhmaNa sAthe ghaNI vAra zAstrArtha karatA. enAthI zrImALI brAhmaNone lAgyuM ke A amArA karatAM paNa bhaviSyamAM mahAna paMDita thaI jaze eTale te bALakonA pitAo hatA temanA upara dabANa karyuM ke tame loko tamArA dikarAone jaina munio pAse abhyAsa karAvo cho tethI tame vaTalI gayA cho eTale tamone nAta bAra karavAmAM Ave che. ane nAtamAM AvavuM hoya to nAtamAM jamaNa ane daMDa Apo. e banne vaDIle zrImALI brAhmaNone daMDa tathA eka jamaNa ApyuM ane samAjamAM pAchA AvyA chatAM bI temane jaina munio 133 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAse javAnuM ane derAsare darzana pUjA karavAnuM cAlu rAkhela. ane vidyA zikhavAnuM cAlu rAkhela tethI temane samAje pAchA jJAti bahAra karI nAkhyA paNa e be kuTuMboe enI paravA na karI. ane jaina derAsare darzana karavAnuM cAlu rAkhela e arasAmAM zrI hemacaMdrAcAryasUrI mahArAja sAheba zrImAla nagaramAM padhArela. emane tyAM mojuda munirAja hatA temaNe AcArya bhagavaMtane A banne kuTuMba viSe vAta karI. A lokone emanI jAtivALAoe khae vAra jAti bahAra kayA che. paNa e loko to khI amArA pAse Ave che. ApaNA jaina dharmamAM sArI zraddhA rAkhe che. surIjIe khanne khALakone temanI pAse bolAvyA ne emanAthI vAtacita karI eTale e chokarAoe AcArya bhagavaMta sAthe bahu premathI dharma viSe vAtacita karI. ane e chokarAone sarasvatI prasanna hatI eTale temane jInezvara bhagavaMtanA guNagAna sArI rIte saMgItamaya susvarathI karyA. AcArya bhagavaMta temanA upara prasanna thayA eTale AcArya mahArAja sAhebe temanA vaDIlone kholAvyA. ne emanAthI vAtacIta karIne mahArAja sAhebe kahyuM ke A tamArI jAtavALA tamArI vidyAnA lIdhe vAraMvAra jJAti bahAra kare che ne daMDa paNa le che. chatAMya tamane jaina dharma pratye prema che tethI amone AnaMda thayo che. mAruM mAno to tamo AjathI jaina thaI jAva. amo tamone jaina tarIke svIkAravA taiyAra chIe. e sAMbhaLI te banne kuTuMboe jaina thavAnuM nakkI karyuM eTale AcArya bhagavaMte zrImAla nagaranA sakala saMghane kholAvela ane zrI saMgha birAjamAna karela. temanA vacce AcArya bhagavaMte AkhA nagaranI AgaLa e be brAhmaNa kuTuMbane AzIrvAda ApIne temanA upara vAsakSepa nAkhIne AjathI A be zrImALI brAhmaNonA kuTuMbone jaina banAvAyA che ne emane AcArya bhagavaMte kahyuM AjathI AmanuM nAma bhojaka ApuM chuM te traNa akSaranuM nAma che. zrI AcArya bhagavaMte kahyuM ke bho/1 eTale brAhmaNa ja/ra eTale jaina ka/3 eTale kriyA. ema karIne mahArAja sAhebe kahyu ke A traNa akSarano matalaba jainonI kriyA karavA vALA che te. zrI sakala saMghane kahyuM AjathI ApaNA maMdiramAM pUjA pATha ane bhakti saMgItanuM A loko jaina tarIke kAma karaze te vakhate zrI 134 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakala saMghe bhojaka lokone bhojaka ThAkaranI padavI ApI. AjathI bhojaka loko amArA eka roTalAnI aMdarathI aDadhA roTalAnA tamo adhikArI cho ne amo tamone AjathI amArA jevA ja samajIzuM. te divasathI A loko jaina tapagacchanA adhiSThAyaka deva zrI mANibhadra vIranA magaravADA) AgaLa temanA mAthAnI coTI Utare che. tA. ka. : A bAbatane tAmrapatra parano lekha pATaNanA jaina saMghanA bhoMyarAmAM che. ribaLa paNa nA ** spirit Roman" kera 6969696969 10 - 1000000 litful ja nathI 135 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ || 2 || | 3 || ( zrI gautamASTaka chanda vIra jiNesara kero ziSya, gautama ! nAma japo nizadina | jo kIje gautamanuM dhyAna, to ghara vilarsa nave nidhAna / 1 // gautama nAme girivara caDhe, manavAMchita phelA saMpaje ! gautama nAme nA roga, gautama nAme sarva saMjoga je vairI viruA vaMkaDA, tasa nAme nAve DhaMkaDA | bhUta preta navi choDe prANa, te gautamanA karuM vakhANa gautama nAme nirmala kAya, gautama nAme vAdhe Aya ! gautama jinazAsana zaNagAra, gautama nAme jayajayakAra zAla dAla surahAM dhRta ghola, manavAMchita kApaDa taMbola ! ghara sugharaNI nirmala citta, gautama nAme putra vinIta || 5 || gautama udayo avicala bhANa, gautama nAma japo jaga jANa | mohoTA maMdira meru samAna, gautama nAme saphala vihANa | 6 ghara mayagala ghoDAnI joDa, te vAru pahoMce vaMchita koDa ! 4 || 136 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMnyAsa zrI vamAnasAgarajI ma. sA. zAlInI 9 | janma saMvata vi. saM. 2003 aSADa vada 5 ravela. (u. gu.) pU. muni pravAsana vijayajI ma. sA. vi. saM. 2021 jeTha zuda 12 meDAtAroDa (kalavRddhipArzvanAtha) gazipada vi. saM. 2034 mahAzada 13 zihora ( saurASTra) paMnyAsa pada. vi. saM. 2049 vaizAkha suda 3. (akSaya tRtiyA ) zrI mahAvIra jaina ArAdhAnA kendra kobA, ( jI. gAMdhInugara). | dila kuvAlA (uM, gu.) vi . ma. zu. 3 bhaMDAra (rAja.) | kALA rmA vina, 2043 vijayanagara 4 kAdhara dina paryuSaNa parvamAM amadAvAda - 3.. Jain Educationa International R2 D 2 For Personal and Private Use Only 2 ,