________________
અર્થાત્ ધર્મનું લક્ષણ અહિંસા છે. અને જીવોનો વધ એ અધર્મ છે. એટલા માટે ધર્માર્થીનું કર્તવ્ય છે કે સદૈવ જીવોની રક્ષા કરે અને સાંભળો.
"
પચૈતાનિ પવિત્રાળિ, સર્વેમાં ધર્મ ચારિબાપુ ।
અહિંસા સત્યમસ્તેય, ચાળો મૈથુન વર્ઝનનું ।।’
અર્થાત્ અહિંસા, સત્ય, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્ય અને મૂર્છા ત્યાગ આ પાંચ મહાવ્રત સર્વ દેશના અનુયાયી મહાપુરુષોને બહુમાનપૂર્વક માનનીય છે. હે રાજન્ ! પ્રાણીઓની દયા કરવી એ જ મનુષ્યોનો ૫૨મ ધર્મ છે. જુઓ શ્રી કૃષ્ણચન્દ્રે પણ એ જ ફરમાવ્યું છે કે - यो दद्यात् कांचनं मेरुः कृत्स्नां चैव वसुन्धरा । एकस्य जीवीतं दद्यात् न च तुल्यै युधिष्ठिरः ॥
સોનાનો મેરુ અને સંપૂર્ણ પૃથ્વીનું દાન દેનાર પણ એક જીવને પ્રાણદાન દેનારની બરાબરી કરી શકતો નથી. અને સાંભળો " सर्वे वेदा न तत् कुपुः सर्वे यज्ञाश्च भारत । સર્વે તીર્થા મળેવાન્ન, યંત્ ર્થાત્ પ્રાળિનાં વા ।।’
અર્થાત્ હે અર્જુન ! જે પ્રાણી દયાનું ફળ આપે છે એ ફળ ન તો ચારો વેદ ભણવાથી, ન તો સર્વ યજ્ઞોથી, ન તો બધા તીર્થોમાં સ્નાન કરવાથી, ફળ મળતું નથી, એટલા માટે સર્વ તત્ત્વવેત્તા મહર્ષિઓએ ધર્મનું લક્ષણ અહિંસા જ બતાવ્યું છે.
" अहिंसा सर्व जीवेषु तत्त्वज्ञैः परिभाषितम् । તું હી મૂર્ણ ધર્મસ્ય, શેષસ્તસ્યેવ વિસ્તરનું ।।''
હે નરેશ ! આ અપરંપાર સંસારની અંદર જે તત્ત્વવેત્તા અવતારીક મહાપુરુષો થયા છે તેઓએ ધર્મનું મૂળ અહિંસા જ બતાવી છે. બાકી સત્ય-અચાર્યાદિ અહિંસાના જ વિસ્તાર રૂપ છે. ઇત્યાદિ અનેક ઉદાહરણોથી સૂરિજીએ રાજાને ઉપદેશ આપ્યો. અને કહ્યું કે હે રાજન જેમ આપણું જીવન આપણને પ્યારું છે એવી જ રીતે બધા જીવોને પોતાનો પ્રાણ પ્રિય હોય છે. પરંતુ માંસ લોલુપી કેટલાક અજ્ઞાની પાપાત્માઓએ બિચારા નિરપરાધી પ્રાણીઓનાં ખલિદાન
Jain Educationa International
૧૦૦
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
