________________
સપ્તભંગી પ્રદીપ.
છે. આવી રીતે સપ્તભંગીના લક્ષણમાં આપેલાં બીજ વિશેષણોની પણ સાર્થકતા સમજી લેવી.
હવે, આ સપ્તભંગીની અંદર, જે સાતપ્રકારના પ્રશ્ન ઉ. ભવે છે, તેનું કારણ કેવળ સાત પ્રકારની જિજ્ઞાસા જ છે. સાત પ્રકારની જિજ્ઞાસા થવાનું કારણ કેવલ સાત પ્રકારના સંશજ છે. અને સાત પ્રકારના સંશય થવાનું કારણ સંશયવિષયીભૂત સાત ધર્મો જ છે. તે સાત ધર્મો આ છે.
१ कथंचित् सत्वं, २ कथंचिदसत्वं, ३ कथंचित् क्रमापितोभयं, ४ कथंचिदक्तव्यं, ५ कथंचित् सत्त्वविशिष्टावकव्यत्वं, ६ कथंचिदसत्त्वविशिष्टावक्तव्यत्वं, ७ कथंचित् क्रमापितोभयविशिष्टावक्तव्यत्वं ।
આ સાતે પ્રકારના ધર્મોને લઈને સાત પ્રકારના સંશો કેવી રીતે થાય છે, તે જોઈએ
સર થર ચાર નવા ? આ ઠેકાણે ઘટ છે કે નહિં ? આ જે સંશય છે, તે કથંચિત સાવ અર્થાત-કઈ પ્રકારે અસ્તિત્વરૂપ ધર્મ અને સર્વથા અસવ અર્થાત્ સર્વ પ્રકારથી નાસ્તિત્વરૂપ ધર્મને વિષય કરે છે. આવી રીતે જ્યાં જ્યાં સંશય થાય, ત્યાં ત્યાં (તે સંશય, ) જાણવાની ઈચ્છારૂપ જિજ્ઞાસાને દૂર કરવાને માટે જ થાય છે. અને આ જિજ્ઞાસાના પરિણામે પ્રશ્ન ઉદભવે છે. આ પ્રશ્ન કરવાની પ્રણાલી આ છે-- * જે માણસ, સર્વથા ઘટથી અજા હેય, તે, ઘટને જાણવાવાળા પાસે જ પ્રશ્ન કરે છે કે –“ઘટનું સ્વરૂપ કેવા પ્રકારનું હો * કરો અને જાણનાર પ્રામાણિક પુરૂષ કહે છે –“ ઘટને ઓળખવાના બે પ્રકારે છે. જેની અંદર પાણીને ધારણ કરવાની ક્રિયા જોવામાં આવે, તે ઘટ કહેવાય. આ પ્રથમ પ્રકાર, અને જેને આકાર કંબુગ્રીવદિવાળો હેય, તે ઘટ કહેવાય
