________________
*
સપ્તભંગી પ્રદીપ.
૩૫
આત્મસ્વરૂપ સંબંધ, સંસર્ગ ઉપકાર, ગુણીદેશ, અર્થ અને શબ્દ. સ્યાદ્વાદરનાકર નામના ગ્રંથમાં પણ આજ પ્રમાણે કાલાદિ આઠનાં નામો આપવામાં આવ્યાં છેઃ
રઢિારમwવધાઃ સંતો તથા I गुणिदेशार्थशब्दाश्चेत्यष्टौ कालादयः स्मृताः " ॥
આ કાલાદિ આઠની સાથે પૂર્વોકત વસ્તુ ધર્મોની અભેદવૃત્તિ અને ભેદવૃત્તિ કેવી રીતે થાય છે, તે હવે જોઈએ.
૧ ચાન્ચે ઘર–જ્યાં સુધી જે ઘડાની અંદર તિરય છે, ત્યાં સુધી તે ઘડામાં બીજા અનન્ત ધર્મોનું વિદ્યમાન પણું રહેલું છે, અએવ એકજ કાલમાં એકજ અધિકરણમાં તે ધર્મોનું વિદ્યમાન પણું હોવાથી, કાલને લઈને ધર્મોની અભેદવૃત્તિ માનવામાં આવે છે.
૨ જેમ તિરથ ઘટાદિ વસ્તુના ગુણસ્વરૂપ છે, તેવી જ રીતે બીજા અનન્ત ધર્મો પણ ઘટાદિ વસ્તુના ગુણસ્વરૂપ હોવાથી સ્વરૂપને લઈને અભેદવૃત્તિ કહેવામાં આવે છે
૩ જેમ કથંચિત તાદાભ્યલક્ષણ સંબંધ ગતિની સાથે છે, તેવી જ રીતે તેજ તાદાભ્ય લક્ષણસંબંધ બીજા અનન્ત ધર્મોની સાથે પણ હોવાથી સંબંધને લઈને અભેદવૃત્તિ કહેવામાં આવે છે.
૪ જે વસ્તુના સ્વરૂપની સાથે અતિ પણને જે સંસર્ગ છે, તે વસ્તુના સ્વરૂપની સાથે તેના અનન્ત ધર્મોને પણ તેજ સંસર્ગ છે. માટે સંસર્ગને લઈને અભેદત્તિ કહેવામાં આવે છે.
