________________
સપ્તભંગી પ્રદીપ.
a
૬ ગુણિદેશની પણ પ્રત્યેક ગુણોની સાથે ભિન્નતા રહેલી છે. અને જે ભિન્નાર્થ ગુણોની પણ અભેદવૃત્તિ માનવામાં આવે, તે ગુણુ દેશમાં પણ અભેદને પ્રસંગ આવી જાય, માટે ગુણદેશની સાથે પણ અમેદવૃત્તિ ન માનતાં ભેદત્તિજ માનવી જોઈએ.
૭ નાના ધર્મોના આધારભૂત અથનું પણ નાનાપણું માનવું જોઈએ. એમ છતાં પણ જે ન માનવામાં આવે, તો નાના ગુના આધારભૂત અર્થમાં ઐક્ય આવવાથી ગુણેમાં પણ એકનો પ્રસંગ પયયાર્થિકનયના મત પ્રમાણે આવવાને. માટે ગુણ ની ભિન્નતાને લઇને આશ્રયીભૂત અર્થમાં પણ ભિન્નતા માનવી જોઈએ.
૮ શબ્દો પણ અર્થના ભેદને લઈને ભિન્ન રૂપે માનવામાં આવે છે અને જે અર્થને ભેદથી શબને ભિન્ન ન માનવામાં આવે, તે સર્વગુણોની વાચકતા એકજ શબ્દમાં આવવાનો સંભવ રહે છે તેની સાથે બીજા શબ્દોની નિષ્ફળતા પણ થઈ જશે. માટે અર્થના ભેદથી શબ્દ પણ અવશ્ય નિજ માનવો જોઈએ.
ઉપર પ્રમાણે પ્રતિપાદન કરવાથી એ વાત સિદ્ધ થઈ કે-એક વસ્તુની અંદર પર્યાયાર્થિકનયના મત પ્રમાણે અસ્તિત્વાદિ ધર્મોને મુખ્યતયા અભેદને સંભવ ન હોવાથી કાલાદિ આઠની સાથે ભિન્ન એવા અસ્તિત્વાદિ ગુણોની પણ ઉપચારથી અભેદવૃત્તિ માનવી જોઈએ. તેમ ભેદવૃત્તિને આશ્રય કરવાથી કાલાદિ આઠની સાથે અસ્તિત્વાદિગુણને પર્યાયાર્થિકનયના મત પ્રમાણે મુખ્યતયા ભેદ વૃત્ત માનવી અને કમ કહેવામાં આવે છે.
હવે લક્ષણ દ્વારા પ્રત્યેક ભંગેનું સ્વરૂપ તપાસીએ–
