________________
સાતમો પ્રકાશ.
પ્રકાશમાં મિથ્યા એકાન્તવાદિઓએ કરેલા
આક્ષેપનું સમાધાન કરવામાં આવશે.
છે તેઓનું કહેવું છે કે–સ્યાદ્વાદવાદિઓએ દિથઇ કે માનેલે અનેકાન્તવાદ યાને સ્યાદ્વાદ તે છલરૂપ હોવાથી અપ્રમાણિક છે. કેમ કે જે વસ્તુ અસ્તિત્વવાળી છે તેજ નાસ્તિત્વધર્મવાળી છે તથા જે નિત્ય ધર્મવાળી છે તે જ પુનઃ અનિત્યવાળી પણ છે. આવા પ્રકારની વસ્તુવિષયક પ્રરૂપણ કરનાર પ્રામાણિક કેવી રીતે કહી શકાય.
ઉત્તર–જ્યાં સુધી છલના લક્ષણને અનેકાન્તમાં પ્રવેશ થઈ શકતા નથી ત્યાં સુધી અનેકાન્તવાદને છલરૂપ કહે એ એક જાતની ધીઠાઈજ કહેવાય. યુકિતથી વિરૂદ્ધ વાતજ કહેવાય.
તેઓના મતની અંદર છલ પદાર્થનું લક્ષણ જે પ્રકારે બતાવ્યું છે તે અહિં સ્યાદવાદમાં ઘટે છે કે નહિં એ વિચારવાનું છે.
બીજા અભિપ્રાય ઉપરથી ઉચ્ચારણ કરેલ વાક્યની અંદર અન્ય અર્થની કલ્પના કરીને દોષોનું જે આરોપણ કરવું તેનું નામ છલ. એને દૃષ્ટાન્તદ્વારા સ્પષ્ટ કહીએ.
યથા વવશ્વસ્ત્રો વત્તઃ અર્થાત આ દેવદત્ત નવીન કાંબલવાળે છે. આ રહસ્યને સમજ્યા વિના છલવાદિ લેકે કહે છે કે––ક્યાં આ દેવદત્તની પાસે નવ સંખ્યક કાંબળે છે. હું તે
