________________
સપ્તભંગી પ્રદીપ.
૧૧૮
એમ માનવામાં નહિં આવે તે ઘટની અંદર રહેલ પરરૂપાસવરૂપ અભાવ ધર્મને સંબંધ રહેતાં છતાં પણ “થોડતન' યાને ઘટ નથી એ પ્રયોગ જેમ તમે માનતા નથી તેમજ ભાવધર્મને સંબંધ થવા છતાં પણ ઘટઃ ત’ ઘટ વિદ્યમાન છે આ પ્રયોગ પણ ન થવો જોઈએ.
બીજું ઘટની અંદર રહેલા પરરૂપાસત્ત્વને ઘટથી ભિન્ન માને છે કે અભિન્ન માને છે ? જે કદાપિ પરરૂપાસત્ત્વ ઘટથી ભિન્ન છે એમ માનશો તે એની ઉપર પણ બીજે પરરૂપાભાવી માનવો પડશે. આવી રીતે માનવામાં પણ અનવસ્થા દેશ જરૂર લાગુ પડવાને.
પરરૂપાસત્વને ઘટથી અભિન માનશો તે અમો પણ આનંદ સાથે જયધ્વની પૂર્વક સ્વીકારી લઈશું. કેમકે અમે. પિતાથી અભિન્ન એવા ભાવધર્મરૂપથી ઘટાદિમાં સત્ત્વની માફક અભાવ ધર્મથી અસત્ત્વ પણ અવશ્ય સ્વીકારીએ છીએ.
જે કદાપિ એમ કહેવામાં આવે કે સ્વરૂપથી જે ભાવ છે તેજ પરરૂપથી અભાવ છે અને જે પરરૂપથી અભાવ છે તેજ સ્વરૂપથી ભાવ તરીકે મનાય છે તે ભાવાભાવને એક વસ્તુમાં ભેદ ન હોવાને લીધે ઉભય સ્વરૂપપણું પણ કેવી રીતે એક વસ્તુમાં આવી શકશે.
આ શંકા પણ અયોગ્યજ છે–નિર્મલ છે. કેમકે ભાવાભાવની અપેક્ષા કરવા લાયક નિમિત્ત ભેદને લઇને જ ભાવાભાવરૂપતા એક વસ્તુમાં માનવામાં આવે છે. સ્વદ્રવ્યાદિ ચતુષ્ટયની અપેક્ષા રૂ૫ નિમિત્ત પોતે વસ્તુમાં ભાવ પ્રત્યયને ઉત્પન્ન કરે છે અને પદ્રવ્યાદિ ચતુષ્ટયની અપેક્ષારૂપ બીજું નિમિત્ત પોતેજ તેજ
